Why do people get so anxious about math? - Orly Rubinsten

Translator: Nzar Omer Reviewer: Daban Q. Jaff

When French mathematician Laurent Schwartz was in high school,

کاتێک بیرکاریزانی فەڕەنسی لوڕانت شوارتز لە خوێندنگەی ئامادەیی بوو،

he started to worry that he wasn't smart enough to solve math problems.

هەستی بە دڵەڕاوکێ کرد کە ئەوەندە زیرەک نەبوو بۆ شیکارکردنی بابەتە بیرکاریەکان.

Maybe you know a similar feeling.

لەوانەیە هەستت بەهەمان شت کرد بێت.

You sit down to take a math test,

بۆ تاقیکردنەوەی بیرکاری دادەنیشیت،

and you feel your heart beat faster

وهەست دەکەیت دڵت خێراتر لێ دەدات

and your palms start to sweat.

و لەپی دەستت دەست بە ئارەقە کردن دەکات.

You get butterflies in your stomach, and you can't concentrate.

گەدەت تێکدەچێت و ناتوانیت وردببیەوە لێی.

This phenomenon is called math anxiety,

ئەم دیاردەیە دڵەڕاوکێی بیرکاری پێ دەگوترێت،

and if it happens to you, you're not alone.

و ئەگەر ئەوە بەسەر تۆدا هات، تۆ بەتەنیا نیت،

Researchers think about 20% of the population suffers from it.

لێکۆڵەرەوەکان وابیردەکەنەوە نزیکی ٢٠٪ ی دانیشتوان بە دەستیەوە دەناڵێنن.

Some psychologists even consider it a diagnosable condition.

هەندێک لە دەروونزانەکان تەنانەت بە بارودۆخێکی دەست نیشانکراوی دادەنێن.

But having mathematical anxiety doesn't necessarily mean you're bad at math -

بەڵام هەبوونی دڵەڕاوکێی بیرکاری مانای ئەوە نییە تۆ لە بیرکاری خراپ بیت-

not even close.

تەنانەت نزیکیش نیت.

Laurent Schwartz went on to win the Fields Medal,

لۆڕانت شوارتز مەدالیای فیڵدزی بردەووە،

the highest award in mathematics.

بەرزترین خەڵاتە لە بیرکاریدا.

People might think that they're anxious about math because they're bad at it,

خەڵکی لەوانەیە وابیربکەنەوە کە شڵەژاون لە بیرکاری چونکە خراپن لە بیرکاری،

but it's often the other way around.

بەڵام زۆربەی کات بە پێچەوانەوەیە،

They're doing poorly in math because they're anxious about it.

لە بیرکاری لاوازن چونکە شڵەژاون دەربارەی بیرکاری.

Some psychologists think that's because

هەندێک لە دەرونزانان وابیردەکەنەوە چونکە

math anxiety decreases a cognitive resource

دڵەڕاوکێی بیرکاری سەرچاوەی توانای مێشک کەم دەکاتەوە

called working memory.

پێی دەگوترێت بیرگەی کارکردن.

That's the short-term memory system

ئەوە سیستەمی بیرگەی کورتخایەنە

that helps you organize the information you need to complete a task.

کە یارمەتیت دەدات بۆ ڕێکخستنی ئەو زانیاریانەی پێویستن بۆ تەواو کردنی ئەرکێک.

Worrying about being able to solve math problems,

نیگەران بوون لە بێ توانایی لە شیکارکردنی کێشەکانی

or not doing well on a test,

بیرکاری، یان لە تاقیکردنەوەکە باش نەبیت،

eats up working memory,

خانەکانی بیرگەی کارکردن دەخوات،

leaving less of it available to tackle the math itself.

تەنیا کەمێکی لێ دەمێنێتەوە بۆ کارکردن لەسەر خودی بیرکاری.

People can suddenly struggle with even basic math skills,

لەوانەیە خەڵک لەناکاو ململانێ بکەن لەگەڵ توانا

like arithmetic, that they've otherwise mastered.

بیرکارییە بنەڕەتەکان، وەکو ژماردن، کە بە پێچەوانەوە لەگەڵی ڕاهاتوون.

Academic anxiety certainly isn't limited to math,

بەدلنیایەوە دلەڕاوکێی ئەکادیمی سنووردار نییە بە بیرکارییەوە،

but it does seem to happen much more frequently,

بەڵام وادیارە لە جارێک زیاتر ڕوودەدات،

and cause more harm in that subject.

و دەبێتەهۆی زیانی زیاتر لەو بابەتەدا.

So why would that be?

کەواتە ئەوە بۆچی ڕوودەدات؟

Researchers aren't yet sure,

توێژەرەکان هێشتا دڵنیا نین،

but some studies suggest

بەڵام هەندێک لە لێکۆڵینەوە

that the way children are exposed to math by their parents and teachers

پێشنیار دەکەن، ئەو شێوەیەی منداڵان لە بیرکاری تێدەگەن لەلایەن دایباب و

play a large part.

مامۆستاکانیانەوە، ڕۆڵێکی گرنگ دەبینن.

If parents talk about math like something challenging and unfamiliar,

ئەگەر دایباب وەک شتێکی ئاڵنگاری و نائاسایی دەربارەی بیرکاری بدوێن،

children can internalize that.

منداڵن دەتوانن ئەوە وەربگرن.

Teachers with math anxiety are also likely to spread it to their students.

و ئەو مامۆستایانەی بەدەست دڵەڕاوکێی بیرکاریەوە دەناڵێنن ئەوە دەگوازنەوە بۆ

Pressure to solve problems quickly dials up stress even more.

خوێندکارەکانیان. پەستان بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان بە خێرایی فشار زۆر زیاتر دەکات.

And in some cultures, being good at math is a sign of being smart in general.

و بە گشتی لە ھەندێک کلتور، باش بوون لە بیرکاری نیشانەی زیرەکییە.

When the stakes are that high,

کاتێک ستوونەکان ئەوەندە بەرزن،

it's not surprising that students are anxious.

ئەوە سەرسامکەر نییە کە خوێندکاران لە دڵەڕاوکێ دان

Even Maryam Mirzakhani, an influential mathematician

تەنانەت ئیڤان مریەم میرزاخانی، بیرکاریزانی کاریگەر

who was the first woman to win the Fields Medal,

کە یەکەم ئافرەت بووە خەڵاتی فیڵدزی بردۆتەوە،

felt unconfident and lost interest in mathematics

ھەستی بە نادڵنیایی دەکرد و ئارەزووی بۆ بیرکاری لە دەست دا

because her math teacher in middle school didn't think she was talented.

چونکە مامۆستای بیرکاری قوتابخانەی ناوەندی وابیری نەدەکردەوە بەھەردار بێت

So if you experience mathematical anxiety,

کەواتە ئەگەر بە دڵەڕاوکێی بیرکاریدا تێدەپەڕی،

what can you do?

دەتوانیت چی بکەیت؟

Relaxation techniques, like short breathing exercises,

شێوازەکانی خاوکردنەوە، وەکو ڕاھێنانی ھەناسەدانی کورت،

have improved test performance in students with math anxiety.

کارامەیی خوێندکارانی لەگەڵ دڵەڕاوکێی بیرکاری باشتر کردووە.

Writing down your worries can also help.

و نووسینی دڵەڕاوکێکانت دەتوانێت یارمەتیدەربێت.

This strategy may give you a chance to reevaluate a stressful experience,

ئەو بەرنامە داڕێژییە ھەلی ئەوەت پێ دەدات ئەزموونێکی فشاراوی ھەڵبسەنگێنیت،

freeing up working memory.

کارکردنی بیرگە سەربەخۆ بکەیت.

And if you have the chance,

و ئەگەر ھەلی کردنی،

physical activity, like a brisk walk, deepens breathing

ڕاھێنانی جەستەیی، وەکو ڕۆیشتن بە پەلە، ھەناسەدانی قوڵ

and helps relieve muscle tension,

و یارمەتی خاوبوونەوەی گرژی ماسولکەکان

preventing anxiety from building.

دەدات، دڵەڕاوکێ لە جەستەدا ناھێڵێت.

You can also use your knowledge about the brain

ھەروەھا دەتوانیت زانیاریەکانت دەربارەی مێشک

to change your mindset.

بەکاربهێنی، بۆ گۆڕینی شێوازی بیرکردنەوەت.

The brain is flexible,

مێشک نەرمە،

and the areas involved in math skills can always grow and develop.

و ئەو ڕووبەرەی کارامەیی بیرکاری تێدایە ھەمیشە دەتوانێت گەشە بکات و پێش بکەوێت.

This is a psychological principle called the growth mindset.

ئەوە بنەمای دەروونزانییە پێی دەگوترێت گەشەسەندنی شێوازی بیرکردنەوە.

Thinking of yourself as someone who can grow and improve

بیرکردنەوە لە خۆت وەک کەسێک کە دەتوانێت گەشەبکات و پێشبکەوێت

can actually help you grow and improve.

بەڕاستی دەتوانێت یارمەتیت بدات گەشە بکەیت و پێش بکەویت

If you're a teacher or parent of young children,

ئەگەر مامۆستایت یان دایک و باوکی منداڵی ھەرزەکاریت،

try being playful with math and focusing on the creative aspects.

ھەوڵبدە دڵخۆشکەربیت لەگەڵ بیرکاری و سەرنج بخەیتە سەر لایەنی داهێنەرانە.

That can build the numerical skills

دەتوانێت چەند کارامەییەک دروستبکات،

that help students approach math with confidence later on.

ئەوە یارمەتی خوێندکاران دەدات دواتر بە بڕوابەخۆبوونەوە بچنە ناو بیرکاری.

Importantly, you should give children the time and space

بە گرنگیەوە، پێویستە کات و بوار بدەیت بە منداڵان

to work through their answers.

بۆ ئەوەی کار لەسەر وڵامەکانیان بکەن.

And if you're an administrator,

و ئەگەر تۆ بەڕێوبەری،

make sure your teachers have the positive attitudes

دڵنیاببەوە مامۆستاکانت ڕەفتاری ئەرێنی بەکاردەھێنن

and mathematical confidence necessary

و باوەڕ بەخۆبوونی بیرکاری پێویستە

to inspire confidence in all of their students.

بۆ ئەوەی سروش ببەخشێت بە بڕوابەخۆبوونی ھەموو خوێندکاران.

Also, don't let anyone spread the myth

ھەروەھا، ڕێگە بە کەس مەدە وا بیرکاری

that boys are innately better than girls at math.

بڵاوبکاتەوە، کە کوڕەکان لە زگماکییەوە لە بیرکاریدا لە کچان

That is completely false.

باشترن، ئەوە بەتەواوی ھەڵەیە

If you experience math anxiety,

ئەگەربە دڵەڕاوکێی بیرکاری تێپەڕی.

it may not help to just know that math anxiety exists.

لەوانەیە تەنیا یارمەتیدەر نەبێت بۆ ئەوەی بزانی دڵەڕاوکێی بیرکاری بوونی ھەیە

Or perhaps it's reassuring to put a name to the problem.

یان لەوانەیە بۆ دڵنیابوون لە دانانی ناوێک بۆ ئەو کێشەیە.

Regardless, if you take a look around yourself,

بێگوێدانە ئەوانە، ئەگەر سەیری دەورووبەری خۆت بکەیت،

the odds are good that you'll see someone experiencing the same thing as you.

ڕێژەکان باشن کە کەسێک دەبینیت بەھەمان بارودۆخی تۆدا تێپەڕدەبێت.

Just remember that the anxiety is not a reflection of your ability,

تەنیا بیرت بێت کە دڵەڕاوکێ ڕەنگدانەوەی تواناکانت نییە،

but it is something you can conquer with time and awareness.

بەڵکو شتێکە کە بە پێی کات و بە ئاگایەوە دەتوانیت بیبەزێنیت یان بەسەریدا زاڵ بیت.