Ed Gavagan: A story about knots and surgeons

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Ngân Trần Reviewer: Trang Rương

You know, we wake up in the morning,

Bạn biết đấy, chúng ta thức dậy vào buổi sáng,

you get dressed, put on your shoes,

thay đồ, mang giày vào

you head out into the world.

và khởi đầu một ngày mới.

You plan on coming back, getting undressed,

Bạn dự định vài tiếng nữa lại về nhà, thay đồ ra,

going to bed,

lên giường đi ngủ,

waking up, doing it again,

rồi thức dậy, rồi lặp lại.

and that anticipation, that rhythm,

Việc biết trước nhịp sống như vậy

helps give us a structure

cho chúng ta một cấu trúc

to how we organize ourselves and our lives,

để lên kế hoạch tổ chức cuộc sống cho chính bản thân mình,

and gives it a measure of predictability.

và giúp ta có khả năng dự đoán trước tình huống.

Living in New York City, as I do,

Sống ở thành phố New York như tôi

it's almost as if, with so many people doing so many things

cuộc sống đôi lúc giống như là, có quá nhiều người bận làm quá nhiều việc

at the same time in such close quarters,

cùng một lúc trong cùng một không gian chật hẹp

it's almost like life is dealing you extra hands

cuộc sống như bắt mỗi người phải mọc thêm tay

out of that deck.

để xoay sở vậy.

You're never, there's just, juxtapositions are possible

Bạn không bao giờ ngờ rằng có những sự kiện xảy ra liên tiếp

that just aren't, you don't think they're going to happen.

mà bạn nghĩ là không bao giờ diễn ra.

And you never think you're going to be the guy

Bạn sẽ không bao giờ nghĩ

who's walking down the street

bản thân mình là người đi trên phố

and, because you choose to go down one side or the other,

và chỉ đơn giản vì bạn chọn đi bên này đường thay vì bên kia

the rest of your life is changed forever.

mà phần còn lại của cuộc đời bạn sẽ thay đổi mãi mãi.

And one night, I'm riding the uptown local train.

Một đêm nọ, khi tôi đi chuyến tàu từ địa phương lên phố

I get on. I tend to be a little bit vigilant

Tôi lên tàu, và tôi thường cảnh giác một chút

when I get on the subway.

khi đang đi tàu điện.

I'm not one of the people zoning out with headphones

Tôi không phải tuýp người vẩn vơ đeo tai nghe nhạc

or a book.

hay đọc sách trên tàu.

And I get on the car, and I look, and I

Và tôi lên tàu, rồi nhìn quanh,

notice this couple,

và để ý thấy một cặp đôi,

college-aged, student-looking kids,

trẻ cỡ tuổi Đại học, trông giống sinh viên

a guy and a girl, and they're sitting next to each other,

1 nam 1 nữ đang ngồi cạnh nhau.

and she's got her leg draped over his knee,

Cô gái đang gác chân lên đùi chàng trai

and they're doing -- they have this little contraption,

Họ đang... họ có trong tay một cái máy nhỏ

and they're tying these knots,

và họ đang thắt nút dây

and they're doing it with one hand,

Họ đang chỉ thắt bằng một bên tay

they're doing it left-handed and right-handed very quickly,

Họ làm bằng tay trái, rồi làm bằng tay phải rất nhanh,

and then she'll hand the thing to him and he'll do it.

và cô ấy đưa qua cho chàng trai để anh làm thử.

I've never seen anything like this.

Cái cảnh này thiệt là lạ.

It's almost like they're practicing magic tricks.

Trông giống như họ đang luyện ảo thuật vậy.

And at the next stop, a guy gets on the car,

Rồi đến trạm dừng kế tiếp, một người đàn ông lên tàu

and he has this sort of visiting professor look to him.

Trông ông ấy có vẻ giống một Giáo sư thỉnh giảng.

He's got the overstuffed leather satchel

Ông ấy có một cái túi đeo da chứa đầy đồ,

and the rectangular file case and a laptop bag

một gói tài liệu hình chữ nhật, và một túi đựng laptop.

and the tweed jacket with the leather patches,

Ông mặc áo khoác nỉ có vài chỗ vá bằng da

and — (Laughter) —

và — (Tiếng cười) —

he looks at them, and then

Ông ấy nhìn hai người kia

in a blink of an eye, he kneels down in front of them,

rồi đột nhiên ông quỳ xuống trước mắt họ

and he starts to say,

và bắt đầu nói,

"You know, listen, here's how you can do it. Look,

"Hai em ghe này, đây mới là cách làm. Đây,

if you do this -- " and he takes the laces out of their hand,

nếu làm thế này..." và ông lấy sợi dây ra khỏi tay họ,

and instantly, he starts tying these knots,

và lập tức bắt đầu đan những nút thắt.

and even better than they were doing it, remarkably.

Tất nhiên là ông làm giỏi hơn hai sinh viên kia, rất nhiều.

And it turns out they are medical students

Hóa ra hai người kia là sinh viên Y khoa

on their way to a lecture about the latest

đang đi tới lớp kĩ thuật khâu vết thương,

suturing techniques, and he's the guy giving the lecture.

còn ông này là thầy đứng lớp.

(Laughter)

So he starts to tell them, and he's like,

Vì vậy ông ấy bắt đầu nói với 2 sinh viên

"No, this is very important here. You know,

"Không, điều này rất quan trọng.

when you're needing these knots,

Khi mấy em cần buộc những nút thắt,

it's going to be, you know, everything's

mọi động tác

going to be happening at the same time, it's going to be --

phải làm cùng một lúc,

you're going to have all this information coming at you,

em sẽ lường được tất cả những chuyện sắp diễn ra,

there's going to be organs getting in the way,

sẽ có lúc những cơ quan khác cản trở mấy em trong lúc khâu

it's going to be slippery,

khiến cho mấy em khâu không vững tay

and

và

it's just very important that you be able to do these

nó rất là quan trọng để các em làm được việc đó,

beyond second nature, each hand, left hand, right hand,

vượt ra khỏi bản năng tự nhiên, thuần thục với cả hai bàn tay,

you have to be able to do them without seeing your fingers."

các em phải quen đến mức không cần nhìn đến những ngón tay."

And at that moment, when I heard that,

Lúc tôi nghe được những chuyện đó,

I just got catapulted out of the subway car into a night

là lúc tâm trí tôi không còn trên tàu mà đang hướng về một buổi tối nọ...

when I had been getting a ride in an ambulance

khi tôi được đưa lên xe cứu thương

from the sidewalk where I had been stabbed

ra khỏi con phố nơi tôi đã bị đâm

to the trauma room of St. Vincent's Hospital in Manhattan,

đến phòng chấn thương tại bệnh viện Vincent ở Manhattan,

and what had happened was

Chuyện đã xảy ra là:

a gang had come in from Brooklyn.

Có một nhóm người đến từ Brooklyn.

As part of an initiation for three of their members,

Để trở thành ba thành viên của nhóm,

they had to kill somebody,

thì họ phải giết một người.

and I happened to be the guy walking down Bleecker Street

Tình cờ tôi lại là người đang đi trên con phố Bleecker

that night,

vào đêm đó,

and they jumped on me without a word.

họ đã nhảy xổ vào tôi mà không nói lời nào.

One of the very lucky things,

Nhưng may mắn thay,

when I was at Notre Dame, I was on the boxing team,

là hồi học ở trường Notre Dame, tôi từng tham gia đội quyền Anh.

so I put my hands up right away, instinctively.

Theo bản năng, tôi lập tức đưa tay lên.

The guy on the right had a knife with a 10-inch blade,

Gã bên phải tôi cầm một con dao có lưỡi 10-inch

and he went in under my elbow,

đâm vào dưới khuỷu tay tôi.

and it went up and cut my inferior vena cava.

Con dao đã cắt trúng tĩnh mạch chủ của tôi.

If you know anything about anatomy,

Nếu bạn biết bất gì về giải phẫu học,

that's not a good thing to get cut,

thì thật không hay khi bị đâm,

and everything, of course, on the way up,

Và mọi thứ, tất nhiên, vẫn tiếp tục diễn ra.

and then — I still had my hands up —

Tôi vẫn đưa tay lên

he pulled it out and went for my neck,

hắn thì đẩy tay tôi ra rồi tấn công cổ tôi

and sunk it in up to the hilt in my neck,

bằng cách đẩy cán dao vào cổ tôi.

and I got one straight right punch

Tôi liền tung ra một cú đấm thẳng

and knocked the middle guy out.

và hạ gục được gã đứng giữa.

The other guy was still working on me,

Những gã khác vẫn tiếp tục tấn công tôi,

collapsing my other lung,

đánh vào ngay phổi của tôi.

and I managed to, by hitting that guy, to get a minute.

Đánh trả lại hắn, tôi đã giành được một khoảnh khắc để chạy thoát.

I ran down the street and collapsed,

Tôi đã chạy khỏi con phố và ngã qụy tại đó.

and the ambulance guys intubated me on the sidewalk

Đội cấp cứu đã luồn ống thở vào khí quản của tôi ngay tại vỉa hè

and let the trauma room know

và báo tin cho phòng chấn thương là

they had an incoming.

họ sẽ có một cấp cứu.

And one of the

Và một trong những

side effects of having major massive blood loss

ảnh hưởng phụ của việc bị mất máu quá nhiều

is you get tunnel vision,

đó là bị ảo giác.

so I remember being on the stretcher

Tôi còn nhớ lúc nằm trên cáng cứu thương,

and having a little nickel-sized cone of vision,

khi mắt đã khép lại và tầm nhìn chỉ còn bằng cỡ một đồng xu nhỏ,

and I was moving my head around

tôi đã cố gắng cử động đầu.

and we got to St. Vincent's,

Rồi chúng tôi đến Vincent,

and we're racing down this hallway,

khi được đẩy dọc hành lang bệnh viện,

and I see the lights going,

tôi nhìn thấy những ánh sáng lập lòa.

and it's a peculiar effect of memories like that.

Đó là những ảnh hưởng kì lạ của ký ức kinh hoành như vậy.

They don't really go to the usual place that memories go.

Chúng không thực sự đi qua những nơi mà kí ức đã trải qua.

They kind of have this vault where they're stored in high-def,

Chúng giống như một cái kho chứa những kí ức sắc nét,

and George Lucas did all the sound effects. (Laughter)

còn Geogre Lucas là người tạo ra hiệu ứng âm thanh. (Cười)

So sometimes, remembering them, it's like,

Bởi vậy, thỉnh thoảng khi nhớ lại những chuyện này,

it's not like any other kind of memories.

chúng không giống với bất kì kí ức nào khác của tôi.

And I get into the trauma room,

Rồi tôi được đưa vào phòng chấn thương,

and they're waiting for me, and the lights are there,

các bác sĩ đang đợi tôi, những vệt sáng vẫn còn ở đó.

and I'd been able to breathe a little more now,

Hiện giờ tôi đã có thể thở dễ hơn

because the blood has left, had been filling up my lungs

bởi vẫn còn máu chảy trong huyết quản, lấp đầy phổi của tôi.

and I was having a very hard time breathing,

lúc đó tôi thở rất khó khăn,

but now it's kind of gone into the stretcher.

nhưng khi tới bệnh viện thì máu đã chảy thấm vào cáng hết rồi.

And I said, "Is there anything I can do to help?"

Tôi đã hỏi "Tôi có thể giúp được gì không?"

and — (Laughter) —

và -(Cười)-

the nurse kind of had a hysterical laugh, and

cô y tá thì phì cười,

I'm turning my head trying to see everybody,

tôi quay đầu lại cố để nhìn mọi người,

and I had this weird memory of being in college

rồi tôi lại có kí ức kì lạ rằng mình đang ở trong trường đại học

and raising,

và đang

raising money for the flood victims of Bangladesh,

quyên góp tiền cho .các nạn nhân lũ lụt ở Bangladesh.

Khi tôi nhìn lại thì thấy bác sĩ gây mê

and then I look over and my anesthesiologist

đang giữ cái mặt nạ thở trên mặt tôi. Tôi nghĩ:

is clamping the mask on me, and I think,

"He looks Bangladeshi," — (Laughter) —

"Anh ta trông giống người Bandladesh" (Cười)

and I just have those two facts, and I just think,

Trong đầu tôi chỉ có 2 suy nghĩ đó, và tôi chỉ nghĩ

"This could work somehow." (Laughter)

"Việc này là có thể giải quyết được." (Cười)

And then I go out, and

Sau đó, tôi bất tỉnh.

they work on me for the rest of the night,

Họ đã chữa trị cho tôi suốt đêm đó.

and I needed about 40 units of blood to keep me there

Tôi đã cần khoảng 40 đơn vị máu để cung cấp

while they did their work,

trong khi họ mổ cho tôi,

and the surgeon took out about a third of my intestines,

và bác sĩ đã lấy ra khoảng 1/3 ruột,

my cecum, organs I didn't know that I had,

manh tràng và những bộ phận mà tôi không biết rằng mình có.

and he later told me one of the last things he did

Sau này, bác sĩ đã kể tôi rằng việc cuối cùng ông làm

while he was in there was to remove my appendix for me,

trong phòng mổ là cắt ruột thừa cho tôi,

which I thought was great, you know,

điều mà tôi nghĩ là rất tuyệt khi được dọn dẹp

just a little tidy thing there at the end. (Laughter)

cái thứ nhỏ bé dơ dáy ở phía cuối thôi mà. (Cười)

And I came to in the morning.

Và tôi tỉnh dậy vào sáng hôm sau.

Out of anesthetic, he had let them know

Lúc đã hết thuốc mê, bác sĩ cho mọi người biết

that he wanted to be there, and he had given me

ông muốn ở đây, bởi ông đã nghĩ rằng

about a two percent chance of living.

tôi chỉ có 2% cơ hội sống.

So he was there when I woke up,

Thế là ông ấy đã ở trong phòng lúc tôi tỉnh dậy.

and it was, waking up was like

Cảm giác giống như bay ra khỏi chảo lửa để

breaking through the ice into a frozen lake of pain.

rồi bay vào hồ băng của đau đớn.

It was that enveloping,

Chính xác là cảm giác đó đấy.

and there was only one spot that didn't hurt

Chỉ có một chỗ tôi không cảm thấy

worse than anything I'd ever felt,

đau nhiều bằng chỗ khác.

and it was my instep,

Đó là mu bàn chân của tôi.

and he was holding the arch of my foot

Bác sĩ đang giữ lòng bàn chân tôi

and rubbing the instep with his thumb.

rồi xoa bóp mu bàn chân bằng ngón tay cái của cậu ấy.

And I looked up, and he's like,

Tôi ngước lên nhìn và cậu ấy nói

"Good to see you,"

"Thật vui được gặp ông"

and I was trying to remember what had happened

Tôi cố gắng nhớ lại những gì đã xảy ra

and trying to get my head around everything,

và cố gắng hiểu thứ đang diễn ra xung quanh

and the pain was just overwhelming, and he said,

thì cơn đau lại lấn át. Bác sĩ nói:

"You know, we didn't cut your hair. I thought

"Ông biết không, chúng tôi không cắt tóc của ông. Tôi nghĩ

you might have gotten strength from your hair like Samson,

tóc của ông đã thêm sức mạnh cho anh giống như Samson

and you're going to need all the strength you can get."

và ông sẽ cần tất cả sức mạnh ông có."

And in those days, my hair was down to my waist,

Những ngày đó, tóc tôi dài đến ngực.

I drove a motorcycle, I was unmarried,

Tôi lái motor. Tôi chưa lấy vợ.

I owned a bar, so those were different times. (Laughter)

Tôi sở hữu một quán bar. Nhưng đó là chuyện trước đây rồi. (Cười)

But

Tuy nhiên

I had three days of life support,

Tôi đã có 3 ngày chiến đấu với máy trợ sống.

and everybody was expecting,

Và mọi người đều lại nghĩ rằng,

due to just the massive amount of what they had had to do

bởi họ đã làm hàng tá thứ cần làm rồi,

that I wasn't going to make it,

tôi sẽ không hồi phục lại.

so it was three days of

Vì vậy đó là 3 ngày mà

everybody was either waiting for me to die or poop,

tất cả mọi người chờ tôi chết hoặc là ra phân.

and — (Laughter) —

Và -(cười)-

when I finally pooped, then that somehow,

cuối cùng bằng phép màu nào đó, tôi đã ra phân.

surgically speaking, that's like you crossed some good line,

Đại khái trong y học, tôi như đã vượt qua cửa tử vậy.

and, um — (Laughter) —

và, ừm -(cười)-

on that day, the surgeon came in

Vào cái ngày mà bác sĩ phẫu thuật bước vào

and whipped the sheet off of me.

và giật tấm chăn ra khỏi người tôi.

He had three or four friends with him,

Có 3 hay 4 người nữa đi cùng cậu ấy,

and he does that, and they all look,

mọi người đều nhìn,

and there was no infection,

và tôi không có nhiễm trùng gì cả.

and they bend over me and they're poking and prodding,

Sau đó họ cuối người xuống, rồi chọc, rồi chọt lét tôi, rồi nói

and they're like, "There's no hematomas, blah blah,

"Không có máu tụ, blah blah

look at the color," and they're talking amongst themselves

nhìn vào màu sắc kìa", họ đang nói với nhau như vậy.

and I'm, like, this restored automobile

Và tôi giống như kiểu cái xe rách nát được cứu vớt, khôi phục

that he's just going, "Yeah, I did that." (Laughter)

còn ông bác sĩ thì huênh hoang, "Chính tôi đã làm đấy." (cười)

And it was just,

Và dường như,

it was amazing, because these guys are high-fiving him

chuyện tôi sống sót là đáng kinh ngạc bởi cả 3 người họ đều đập tay nhau

over how good I turned out, you know? (Laughter)

khi thấy tôi đang khỏe lại, bạn thấy đó? (cười)

And it's my zipper, and I've still got the staples in

Đó là chỉ là chuyện ban đầu thôi.

and everything.

Tôi vẫn còn rất nhiều ấn tượng khác trong đầu.

And

Và rồi

later on, when I got out

Sau đó, khi tôi xuất viện

and the flashbacks and the

thì những cảnh hồi tưởng và

nightmares were giving me a hard time,

những cơn ác mộng khiến tôi phải chịu đựng khổ sở.

I went back to him

Tôi gặp lại bác sĩ

and I was sort of asking him,

và tôi đã hỏi ông ấy,

you know, what am I gonna do?

"Tôi sẽ làm gì tiếp theo?"

And I think, kind of, as a surgeon, he basically said,

Là một bác sĩ giải phẫu, đơn giản ông đã nói:

"Nè, cậu trẻ, tôi đã cứu mạng cậu rồi.

"Kid, I saved your life.

Like, now you can do whatever you want, like,

cậu có thể làm gì cậu muốn,

you gotta get on with that.

cậu phải quen với nó thôi.

It's like I gave you a new car

Kiểu như tôi cho cậu một chiếc xe mới,

and you're complaining about not finding parking.

còn cậu thì phàn nàn về việc không kiếm được chỗ đậu xe.

Like, just, go out, and, you know, do your best.

Bây giờ, cậu nên ra ngoài, dấn thân và làm thật tốt là được.

But you're alive. That's what it's about."

Cuối cùng là cậu vẫn sống đấy thôi. Điều đó là quan trọng hơn cả."

And then I hear, "Bing-bong," and the subway doors

Sau đó tôi nghe "Bing-bong", những cửa xe tàu điện ngầm

are closing, and my stop is next, and I look at these kids,

đang đóng lại, tôi sẽ xuống trạm kế, và tôi nhìn những sinh viên trẻ này,

and I go, I think to myself,

tôi đi và tự nghĩ rằng,

"I'm going to lift my shirt up

"Tôi sẽ vén áo lên

and show them," — (Laughter) —

và cho chúng xem những vết sẹo," (cười)

and then I think, "No, this is the New York City subway,

Rồi tôi lại nghĩ "Không được, đây là tàu điện ngầm ở New York,

that's going to lead to other things." (Laughter)

làm như vậy sẽ dẫn tới những chuyện khác." (cười)

And so I just think, they got their lecture to go to.

Nên tôi chỉ nghĩ rằng chúng cần phải tới lớp giảng để học.

I step off, I'm standing on the platform,

Tôi bước xuống tàu, đứng trên mặt đất,

and I feel my index finger

và tôi cảm thấy ngón trỏ của mình

in

đang để ở nơi

the first scar that I ever got,

vết sẹo đầu tiên tôi có trong đời.

from my umbilical cord,

Từ chỗ dây rốn của tôi,

and then around that, is traced

xung quanh thì có vết tích

the last scar that I got

của vết sẹo cuối cùng mà tôi có

from my surgeon,

từ cuộc phẫu thuật.

and I think that, that chance encounter

Tôi nghĩ rằng, cái dịp đối mặt tình cờ

with those kids on the street with their knives

với những trẻ trâu có dao trên con phố ấy

led me

đã đưa tôi tới

to my surgical team,

đội phẫu thuật của tôi.

and their training

Sự huấn luyện,

and their skill

và những kĩ năng của họ

and, always, a little bit of luck

cùng với một chút may mắn

pushed back against chaos.

đã đẫy lùi được tình trạng hỗn loạn.

Thank you. (Applause)

Cám ơn. (Vỗ tay)

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you. Very lucky to be here. Thank you. (Applause)

Cám ơn. Thật may mắn khi tôi được tới đây. Cám ơn. (vỗ tay)