Ed Gavagan: A story about knots and surgeons

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Robert Żegleń Korekta: Jakub Staniszewski

You know, we wake up in the morning,

Budzisz się rano

you get dressed, put on your shoes,

ubierasz się, zakładasz buty,

you head out into the world.

wychodzisz z domu.

You plan on coming back, getting undressed,

Myślisz, że wrócisz, rozbierzesz się,

going to bed,

położysz do łóżka,

waking up, doing it again,

znów obudzisz.

and that anticipation, that rhythm,

Ta przewidywalność i rytm

helps give us a structure

pomaga nam organizować

to how we organize ourselves and our lives,

samych siebie, nasze życie.

and gives it a measure of predictability.

Daje poczucie przewidywalności.

Living in New York City, as I do,

Gdy ktoś, jak ja, mieszka w Nowym Jorku,

it's almost as if, with so many people doing so many things

gdzie tak wielu ludzi żyje tak intensywnie,

at the same time in such close quarters,

na tak małej przestrzeni

it's almost like life is dealing you extra hands

może mieć poczucie, że los rozdał mu

out of that deck.

dodatkowe karty z talii.

You're never, there's just, juxtapositions are possible

Tak wiele nieprawdopodobieństw

that just aren't, you don't think they're going to happen.

może się przydarzyć.

And you never think you're going to be the guy

Nigdy się nie spodziewasz, że to ty będziesz tym gościem

who's walking down the street

który idzie ulicą

and, because you choose to go down one side or the other,

i ponieważ wybrałeś tę stronę ulicy a nie przeciwną,

the rest of your life is changed forever.

twoje życie odmieni się na zawsze.

And one night, I'm riding the uptown local train.

Pewnej nocy jechałem metrem w górę miasta.

I get on. I tend to be a little bit vigilant

Wsiadam. Zazwyczaj jestem czujny

when I get on the subway.

gdy wsiadam do metra.

I'm not one of the people zoning out with headphones

Nie należę do osób, które odpływają ze słuchawkami

or a book.

lub książką.

And I get on the car, and I look, and I

Wsiadam do wagonu, rozglądam się

notice this couple,

i spostrzegam parę.

college-aged, student-looking kids,

Wyglądają na studentów.

a guy and a girl, and they're sitting next to each other,

Chłopak i dziewczyna, siedzą naprzeciw siebie,

and she's got her leg draped over his knee,

ona trzyma nogę na jego nodze,

and they're doing -- they have this little contraption,

i coś robią. Mają jakieś ustrojstwo

and they're tying these knots,

i wiążą węzły.

and they're doing it with one hand,

Jedną ręką.

they're doing it left-handed and right-handed very quickly,

Lewą i prawą, bardzo szybko.

and then she'll hand the thing to him and he'll do it.

Najpierw ona, potem on.

I've never seen anything like this.

Nigdy czegoś podobnego nie widziałem.

It's almost like they're practicing magic tricks.

Wygląda to jak magiczne sztuczki.

And at the next stop, a guy gets on the car,

Na następnym przystanku wchodzi do wagonu facet.

and he has this sort of visiting professor look to him.

Wygląda na uniwersyteckiego profesora.

He's got the overstuffed leather satchel

Ma wypchaną skórzaną teczkę,

and the rectangular file case and a laptop bag

prostokątny segregator i torbę na laptopa.

and the tweed jacket with the leather patches,

Ubrany jest w tweedową marynarkę z łatami na łokciach,

and — (Laughter) —

i... (Śmiech)

he looks at them, and then

patrzy na nich i nagle

in a blink of an eye, he kneels down in front of them,

klęka przed nimi,

and he starts to say,

i zaczyna mówić:

"You know, listen, here's how you can do it. Look,

"Posłuchajcie, można to zrobić tak. Spójrzcie,

if you do this -- " and he takes the laces out of their hand,

jeśli zrobicie tak... ". Bierze nici z ich dłoni

and instantly, he starts tying these knots,

i zaczyna wiązać te węzły.

and even better than they were doing it, remarkably.

Wychodzi mu to nawet lepiej niż im. Niesamowite.

And it turns out they are medical students

Okazuje się, że to studenci medycyny

on their way to a lecture about the latest

w drodze na wykład o najnowszych technikach

suturing techniques, and he's the guy giving the lecture.

zakładania szwów chirurgicznych.

(Laughter)

A on prowadzi wykład. (Śmiech)

So he starts to tell them, and he's like,

Zaczyna im tłumaczyć:

"No, this is very important here. You know,

"To jest bardzo ważne.

when you're needing these knots,

Gdy będziecie zakładać te szwy,

it's going to be, you know, everything's

wszystko będzie działo się bardzo szybko,

going to be happening at the same time, it's going to be --

wszystko będzie działo się bardzo szybko,

you're going to have all this information coming at you,

będziecie mieli natłok informacji,

there's going to be organs getting in the way,

będą wam przeszkadzały organy,

it's going to be slippery,

wszystko będzie śliskie

and

po prostu musicie umieć robić je instyntkownie

it's just very important that you be able to do these

po prostu musicie umieć robić je instynktownie

beyond second nature, each hand, left hand, right hand,

każdą ręką; lewą i prawą.

you have to be able to do them without seeing your fingers."

bez patrzenia na swoje palce".

And at that moment, when I heard that,

W momencie, gdy usłyszałem te słowa,

I just got catapulted out of the subway car into a night

zostałem katapultowany do przeszłości,

when I had been getting a ride in an ambulance

z metra do karetki pogotowia.

from the sidewalk where I had been stabbed

Zostałem zaatakowany nożem na ulicy w nocy,

to the trauma room of St. Vincent's Hospital in Manhattan,

i wieźli mnie do szpitala św. Wincentego na Manhattanie.

and what had happened was

Jak to się stało?

a gang had come in from Brooklyn.

Z Brooklynu przyjechał gang.

As part of an initiation for three of their members,

W ramach inicjacji trzech jego członków

they had to kill somebody,

miało kogoś zabić.

and I happened to be the guy walking down Bleecker Street

Traf chciał, że akurat tamtej nocy szedłem po Bleecker Street.

that night,

Traf chciał, że akurat tamtej nocy szedłem po Bleecker Street.

and they jumped on me without a word.

Rzucili się na mnie bez słowa.

One of the very lucky things,

Na szczęście,

when I was at Notre Dame, I was on the boxing team,

podczas studiów w Notre Dame, byłem w drużynie bokserskiej,

so I put my hands up right away, instinctively.

więc natychmiast, instynktownie podniosłem gardę.

The guy on the right had a knife with a 10-inch blade,

Gość po prawej miał nóż z 25-centymetrowym ostrzem

and he went in under my elbow,

dźgnął mnie pod łokciem,

and it went up and cut my inferior vena cava.

ostrze weszło i przecięło żyłę główną dolną.

If you know anything about anatomy,

Jeśli znacie się trochę na anatomii,

that's not a good thing to get cut,

nie jest to coś, co fajnie jest mieć przecięte,

and everything, of course, on the way up,

wraz ze wszystkim co jest po drodze.

and then — I still had my hands up —

Wtedy - wciąż miałem uniesione ręce -

he pulled it out and went for my neck,

wyciągnął noż i zamachnął się na mój kark,

and sunk it in up to the hilt in my neck,

wbijając go aż po rękojeść w mój kark.

and I got one straight right punch

Wyprowadziłem jeden prawy prosty

and knocked the middle guy out.

i znokautowałem tego pośrodku.

The other guy was still working on me,

Drugi koleś wciąż nade mną pracował,

collapsing my other lung,

przebijając moje drugie płuco.

and I managed to, by hitting that guy, to get a minute.

Uderzając tego gościa, zyskałem minutę.

I ran down the street and collapsed,

Pobiegłem w dół ulicy i zemdlałem.

and the ambulance guys intubated me on the sidewalk

Ekipa z karetki intubowała mnie na chodniku.

and let the trauma room know

Powiadomili centrum urazowe,

they had an incoming.

że są w drodze.

And one of the

Jednym ze skutków znacznej utraty krwi,

side effects of having major massive blood loss

Jednym ze skutków znacznej utraty krwi,

is you get tunnel vision,

jest widzenie tunelowe.

so I remember being on the stretcher

Pamiętam, że byłem na noszach

and having a little nickel-sized cone of vision,

i moje pole widzenia było bardzo zawężone.

and I was moving my head around

Kręciłem głową dookoła.

and we got to St. Vincent's,

Dotarliśmy do szpitala św. Wincentego,

and we're racing down this hallway,

pędzimy korytarzem,

and I see the lights going,

widzę mijane światła

and it's a peculiar effect of memories like that.

takie wspomnienia są dość osobliwe.

They don't really go to the usual place that memories go.

Nie zostają tam, gdzie zwykle idą wspomnienia.

They kind of have this vault where they're stored in high-def,

Są przechowywane w specjalnym sejfie. High Definition

and George Lucas did all the sound effects. (Laughter)

z efektami dźwiękowymi prosto od Georga Lucasa. (Śmiech)

So sometimes, remembering them, it's like,

Więc te wspomnienia różnią się

it's not like any other kind of memories.

od wszystkich innych wspomnień.

And I get into the trauma room,

Wjeżdżam do centrum urazowego,

and they're waiting for me, and the lights are there,

czekają na mnie, światła się świecą,

and I'd been able to breathe a little more now,

udało mi się już złapać oddech,

because the blood has left, had been filling up my lungs

bo krew, które wcześniej wypełniała mi płuca, już odpłynęła

and I was having a very hard time breathing,

i bardzo ciężko się oddychało,

but now it's kind of gone into the stretcher.

ale teraz chyba wszystko wypłynęło na nosze.

And I said, "Is there anything I can do to help?"

Zapytałem "Czy mogę jakoś pomóc?"

and — (Laughter) —

(Śmiech)

the nurse kind of had a hysterical laugh, and

Pielęgniarka zaczęła się strasznie śmiać.

I'm turning my head trying to see everybody,

Kręcę głową próbując wszystkich zobaczyć.

and I had this weird memory of being in college

Mam to dziwne wspomnienie ze studiów,

and raising,

gdy zbierałem

raising money for the flood victims of Bangladesh,

pieniądze dla ofiar powodzi w Bangladeszu.

and then I look over and my anesthesiologist

I nagle widzę, że anestezjolog

is clamping the mask on me, and I think,

zakłada mi maskę i myślę sobie,

"He looks Bangladeshi," — (Laughter) —

"On wygląda jakby był z Bangladeszu". (Śmiech)

and I just have those two facts, and I just think,

Więc mam w głowie te dwa fakty i myślę,

"This could work somehow." (Laughter)

"To może się udać". (Śmiech)

And then I go out, and

I wtedy zasnąłem.

they work on me for the rest of the night,

Operowali mnie przez resztę nocy.

and I needed about 40 units of blood to keep me there

By podtrzymać mnie w tym czasie przy życiu, potrzeba było 40 pojemników krwi.

while they did their work,

By podtrzymać mnie w tym czasie przy życiu, potrzeba było 40 jednostek krwi.

and the surgeon took out about a third of my intestines,

Chirurg wyciągnął ok. jednej trzeciej moich jelit,

my cecum, organs I didn't know that I had,

jelito ślepe, organy, o których istnieniu nawet nie wiedziałem,

and he later told me one of the last things he did

Powiedział mi później, że na końcu

while he was in there was to remove my appendix for me,

usunał mi wyrostek robaczkowy.

which I thought was great, you know,

Pomyślałem, że to super,

just a little tidy thing there at the end. (Laughter)

takie małe sprzątanie na koniec. (Śmiech)

And I came to in the morning.

Wybudziłem się rano

Out of anesthetic, he had let them know

z narkozy. Wcześniej jeden z anestezjologów

that he wanted to be there, and he had given me

powiedział, że chce przy tym być.

about a two percent chance of living.

Dawał mi ponoć 2% szansy na przeżycie.

So he was there when I woke up,

Więc był przy mnie, gdy się obudziłem.

and it was, waking up was like

To przebudzenie przypomniało

breaking through the ice into a frozen lake of pain.

przebijanie się przez lód w zamarznięte jezioro bólu.

It was that enveloping,

Potwornie przytłaczające.

and there was only one spot that didn't hurt

Było tylko jedno miejsce, które nie bolało

worse than anything I'd ever felt,

bardziej niż cokolwiek, co wcześniej czułem,

and it was my instep,

to było podbicie stopy.

and he was holding the arch of my foot

On trzymał podbicie mojej stopy

and rubbing the instep with his thumb.

i tarł o nie swoim kciukiem.

And I looked up, and he's like,

Spojrzałem, a on powiedział,

"Good to see you,"

"Dobrze cię widzieć".

and I was trying to remember what had happened

Próbowałem sobie przypomnieć, co się wydarzyło,

and trying to get my head around everything,

próbowałem wszystko ogarnąć,

and the pain was just overwhelming, and he said,

a ból był po prostu przytłaczający. I wtedy on powiedział:

"You know, we didn't cut your hair. I thought

"Wiesz, nie ścięliśmy ci włosów. Pomyślałem,

you might have gotten strength from your hair like Samson,

że jak Samsonowi, pomogą ci odzyskać siły.

and you're going to need all the strength you can get."

A będziesz potrzebował dużo sił".

And in those days, my hair was down to my waist,

W owych czasach miałem włosy do pasa,

I drove a motorcycle, I was unmarried,

Jeździłem motorem, byłem kawalerem.

I owned a bar, so those were different times. (Laughter)

Miałem bar, więc to były inne czasy. (Śmiech)

But

Ale przez trzy dni

I had three days of life support,

sztucznie podtrzymywano mi życie,

and everybody was expecting,

a wszyscy myśleli,

due to just the massive amount of what they had had to do

że jest tak dużo problemów,

that I wasn't going to make it,

że nie uda mi się przeżyć.

so it was three days of

Więc przez te trzy dni

everybody was either waiting for me to die or poop,

wszyscy czekali aż umrę, albo zrobię kupę,

and — (Laughter) —

(Śmiech)

when I finally pooped, then that somehow,

Kiedy w końcu zrobiłem kupę,

surgically speaking, that's like you crossed some good line,

chirurgicznie mówiąc, wszedłem w dobry etap.

and, um — (Laughter) —

(Śmiech).

on that day, the surgeon came in

Owego dnia chirurg wszedł

and whipped the sheet off of me.

i zdarł ze mnie prześcieradło.

He had three or four friends with him,

Były z nim trzy lub cztery osoby,

and he does that, and they all look,

odkrył mnie i wszyscy patrzą,

and there was no infection,

i nie było infekcji.

and they bend over me and they're poking and prodding,

Pochylają się nade mną, szturchają i macają,

and they're like, "There's no hematomas, blah blah,

mówią, "Nie ma krwiaków, bla bla,

look at the color," and they're talking amongst themselves

spójrz na ten kolor". Rozmawiają między sobą,

and I'm, like, this restored automobile

a ja jestem niczym odrestaurowany samochód,

that he's just going, "Yeah, I did that." (Laughter)

o którym on mówi: "Taak, ja to zrobiłem". (Śmiech)

And it was just,

To było po prostu

it was amazing, because these guys are high-fiving him

niesamowite. Ci goście przybijali mu piątki

over how good I turned out, you know? (Laughter)

w uznaniu, że ja tak dobrze skończyłem, rozumiecie? (Śmiech)

And it's my zipper, and I've still got the staples in

A tam mój rozporek i ja wciąż jestem pozszywany

and everything.

i w ogóle.

And

Póżniej, gdy wyszedłem ze szpitala,

later on, when I got out

Później, gdy wyszedłem ze szpitala,

and the flashbacks and the

zaczęły mnie nawiedzać wspomnienia i koszmary.

nightmares were giving me a hard time,

Nie radziłem sobie z nimi.

I went back to him

Wróciłem do niego

and I was sort of asking him,

i pytam, co mam zrobić.

you know, what am I gonna do?

i pytam, co mam zrobić.

And I think, kind of, as a surgeon, he basically said,

A on, jak to chirurg, odpowiedział po prostu.

"Kid, I saved your life.

"Dzieciaku, ocaliłem ci życie.

Like, now you can do whatever you want, like,

Więc teraz możesz robić cokolwiek zechcesz.

you gotta get on with that.

Musisz sobie z tym poradzić.

It's like I gave you a new car

To jakbym dał ci nowy samochód,

and you're complaining about not finding parking.

a ty narzekasz, że nie masz gdzie zaparkować.

Like, just, go out, and, you know, do your best.

Także, po prostu, idż i staraj się.

But you're alive. That's what it's about."

Żyjesz. To jest najważniejsze".

And then I hear, "Bing-bong," and the subway doors

I nagle słyszę "dzyń" i drzwi metra zamykają się.

are closing, and my stop is next, and I look at these kids,

Mam wysiąść na następnym przystanku.

and I go, I think to myself,

Patrzę więc na nich i myślę,

"I'm going to lift my shirt up

Podejdę do nich i zadrę koszulę,

and show them," — (Laughter) —

pokażę im". (Śmiech).

and then I think, "No, this is the New York City subway,

Ale zaraz myślę: "Nie, to nowojorskie metro,

that's going to lead to other things." (Laughter)

to może doprowadzić do nieoczekiwanych sytuacji". (Śmiech)

And so I just think, they got their lecture to go to.

Pomyślałem sobie, że oni muszą jechać na swój wykład.

I step off, I'm standing on the platform,

Wysiadam, stoję na peronie,

and I feel my index finger

dotykam palcem wskazującym

in

mojej pierwszej w życiu blizny

the first scar that I ever got,

mojej pierwszej w życiu blizny

from my umbilical cord,

pępka.

and then around that, is traced

Czuję, że tuż obok

the last scar that I got

mam tę ostatnią bliznę,

from my surgeon,

którą pozostawił mój chirurg.

and I think that, that chance encounter

Myślę, jaki to zbieg okoliczności:

with those kids on the street with their knives

ci goście z nożami na ulicy,

led me

którzy doprowadzili mnie

to my surgical team,

do "mojego" zespołu chirurgicznego.

and their training

Ich wyszkolenie,

and their skill

umiejętności,

and, always, a little bit of luck

i jak zwykle, odrobina szczęścia

pushed back against chaos.

uratowały mnie od otchłani.

Thank you. (Applause)

Dziękuję. (Brawa)

(Applause)

(Brawa)

Thank you. Very lucky to be here. Thank you. (Applause)

Dziękuję. Cieszę się, że tu jestem. Dziękuję. (Brawa)