2 questions to uncover your passion -- and turn it into a career | Noeline Kirabo

Reviewer: Nhàn Katherine

Khi bạn có 1 công việc với mức lương đủ cho nhu cầu thiết yếu,

các hóa đơn, và bạn thậm chí còn dư dả,

giả dụ rằng mình sẽ hạnh phúc,

When you have a job that pays you enough to cover your basic needs,

hoặc hơn thế nữa, bạn thấy mãn nguyện.

Thật khó tưởng tượng khi bạn tỉnh dậy và nói

your bills and even some more to spend,

bạn sẽ từ bỏ một công việc như vậy để theo đuổi đam mê.

the assumption is that you'd be happy,

or, even better, fulfilled.

Đó là điều làm tôi phân vân sáu năm trước.

And it seems unthinkable when you wake up and say

Tôi đã có một công việc nhàn hạ, và một cuộc sống thoải mái,

you're going to leave a job like that to pursue a passion.

và mọi người cho rằng tôi nên thấy mãn nguyện rồi

And that was my dilemma six years ago.

nhưng tôi lại không thấy vậy.

Điều gì đó trong tôi mong muốn được hơn thế nữa.

I had a comfortable job, I lived a comfortable life,

Những việc tôi vẫn làm hàng ngày và những điều tôi hết sức quan tâm

and people expected me to be fulfilled,

lại chẳng có gì liên quan đến nhau.

but I wasn't.

There was something in me that wanted more.

Thế là tôi quyết định nghỉ việc

There was a misalignment between the things I did on a daily basis

và tìm tòi các khả năng để đưa đam mê ấy vào công việc hàng ngày của mình.

and the things that I deeply cared about.

Nhưng vấn đề với việc tìm kiếm đam mê của bạn

And so I decided to quit

and explore the possibility of bringing this passion into my daily routine.

đó là, mọi thứ không thật rõ ràng.

Kể cả những người có tiền và bằng cấp,

họ vẫn loay hoay đi tìm đam mê của mình.

And the thing about finding your passion

Và tôi tới đây, với tư cách một phụ nữ 30 tuổi

is that it's not straightforward.

Even for people with money and degrees,

nói về việc đi tìm đam mê

they still struggle to identify their passion.

và biến nó thành một nghề nghiệp.

Thật sự mọi người nói,

And here I was as a 30-year-old,

“Đừng có nói chuyện đam mê cho tới khi cô đã kiếm đủ tiền --

talking about finding my passion

(Cười)

and turning it into a career.

hoặc ít nhất đến khi cô đã chuẩn bị nghỉ hưu.”

Literally, people told me,

"You don't talk about passion until you've made enough money --

Bởi vì có một quan niệm là nhìn vào nội tâm

và tìm những thứ làm ta cảm thấy vui vẻ và thỏa mãn

(Laughter)

or at least until you're ready to retire."

là một sự xa xỉ chỉ dành cho người giàu,

Because there's a notion that looking inward

hoặc một sự vui thú mà chỉ người đã nghỉ hưu có thể tận hưởng.

and finding the things that give us pleasure and fulfillment

is a luxury that only the rich can enjoy,

Điều đó khiến tôi tự hỏi:

Phải chăng đam mê chỉ dành cho người giàu,

or a pleasure that only the retired can indulge in.

hoặc là một trải nghiệm chỉ người đã về hưu mới có?

Which made me wonder:

Đối với rất nhiều người, chúng ta được dẫn dắt để tin rằng

Is passion only for the rich,

cuộc sống là một cuộc đua sống còn.

or an experience only the retired can enjoy?

Chúng ta được dạy dỗ thấy mình như những kẻ sống sót

For many of us, we've been led to believe

và phải làm tất cả mọi thứ trong khả năng của mình để tồn tại.

that life is a race of survival.

Ở Châu Phi, chúng tôi được nuôi dạy để đi học, nhồi nhét kiến thức để thi đỗ

We've been conditioned to see ourselves as survivors

that must do everything in our power to survive.

với hy vọng sẽ kiếm được việc ngay sau đó.

Và nếu bạn xin được việc, hãy cố bám trụ cho dù nó có tệ hại đến đâu đi nữa.

In Africa, we're nurtured to go through school, cram and pass,

(Cười)

Cho tới khi bạn có đề nghị nào tốt hơn, hoặc được cho về hưu.

in the hope that you get a job after.

And if you do, stick at it no matter how much it sucks.

Là một người đã thôi học,

(Laughter)

tôi hiểu rằng mình không tự nhiên có được thứ gì.

Until you get a better offer or you're asked to retire.

Mọi cơ hội đều là một đặc ân.

Do đó, khi tôi nghĩ đến chuyện nghỉ việc,

And as a dropout,

I knew that I was not entitled to anything.

đó là một rủi ro lớn.

Every opportunity was a privilege.

Tôi có hai sự lựa chọn,

cũng là phổ biến nhất ở Châu Phi.

And so when I thought about quitting,

Một là tới trung tâm dạy nghề đăng ký học bất cứ một khóa học nào ở đó.

it was a huge risk.

I was given two alternatives,

Thứ hai, chấp nhận bất kì đề nghị làm việc nào tôi nhận được,

which are the most popular in Africa.

The first one is sign up for any course at a vocational institution and do it.

bất kể điều kiện làm việc ra sao,

cứ làm thôi.

Chắc điều này cũng lý giải vì sao nhiều bạn trẻ đất nước tôi

My second option, settle for any job offer you can get,

đã bị buôn bán trên con đường tìm kiếm miền đất hứa.

no matter the working conditions,

and do it.

Tôi đã lựa chọn phương án thứ nhất.

That probably explains why we have so many of our young people

Tôi thật sự đã xem xét một số trung tâm dạy nghề

với hy vọng sẽ tìm được một khóa học phù hợp với tính cách,

being trafficked in search of greener pastures.

I opted for the first option.

ước mơ và khát vọng của mình.

I did look at a couple vocational institutions

Tôi đã thất vọng khi nhận ra rằng chẳng có chỗ cho một kẻ lạc loài như mình

in the hope that I would find a course that resonated with my persona,

ở các trung tâm ấy.

my dream and my aspiration.

Hệ thống giáo dục nhiều nơi trên thế giới

I was disappointed to learn that there was no room for misfits like me

được kiến tạo dựa trên các lựa chọn được định sẵn,

và rồi đòi hỏi các bạn trẻ phải hòa nhập hoặc liều lĩnh trở thành kẻ lạc loài.

in these institutions.

The education system in many parts of the world

Cứ như vậy trải qua trường lớp, tôi được nuôi dạy và định hướng

has been designed around preselected options

để suy nghĩ theo một đường thẳng và chỉ ở trong đường thẳng ấy thôi.

that young people are expected to fit in or risk becoming misfits.

Nhưng khi tôi thôi học, tôi phát hiện ra một thế giới rộng mở cơ hội.

And so going through school, I was nurtured and conditioned

Tôi biết tôi có thể làm tất cả. Tôi có thể học bất cứ thứ gì.

to think in the straight line and stay within the straight line.

Thế là tôi tận dụng các khóa học online miễn phí.

But when I dropped out, I discovered a world of possibilities.

Đó là cách tôi xây dựng hồ sơ xin việc, được nhận vào làm

I knew I could be anything, I could study anything,

và đi làm được tám năm.

Sau tám năm đó,

and so I leveraged free online courses.

tôi tự nhủ, cuộc sống ắt phải có nhiều ý nghĩa hơn

That's how I built my CV, got into employment

là chỉ lặp lại những nề nếp ngày qua ngày.

and worked for eight years.

Nên vào năm 2014, tôi thành lập một tổ chức gọi là Kyusa

And after eight years,

I told myself there must be more to life

nơi chúng tôi giúp đỡ các em đã thôi học

than just going through the routines of life.

và trao cho họ sức mạnh để biến đam mê

So in 2014, I started an organization called Kyusa

trở thành việc kinh doanh có lợi nhuận, có thể nhân rộng và phát triển vững bền.

where we are working with out-of-school youth

Khi chúng ta nói đến niềm đam mê,

and empowering them to turn their passions

một trong số các câu hỏi phổ biến nhất mọi người thường hỏi là: “Đam mê là gì?

into profitable, scalable and sustainable businesses.

Tôi tìm ra đam mê bằng cách nào chứ?"

Now, when we talk about passion,

Để định nghĩa đơn giản nhất,

one of the most common questions that people ask is, "What is passion?

đam mê là bộ sưu tập những trải nghiệm sống của bạn

mà khiến cho bạn cảm thấy đủ đầy và thỏa mãn sâu sắc nhất.

How do I even find it?"

And in the simplest definition,

Thế nên để xác nhận đam mê, bạn cần nhìn vào bên trong.

passion is a collection of your life experiences

Chúng tôi đặt ra hai câu hỏi để suy ngẫm.

that give you the deepest sense of fulfillment.

Câu thứ nhất là,

And to identify your passion, you need to look inward.

“Nếu bạn có tất cả tiền bạc và thời gian trên thế giới,

thì bạn sẽ dành thời gian đó làm việc gì?"

So we use two reflective questions.

Nghe như là một câu hỏi rất đơn giản,

The first question we ask is,

nhưng rất nhiều người lại gặp khó khăn khi trả lời

"If you had all the time and the money in the world,

chỉ vì họ còn chưa bao giờ nghĩ tới chuyện đó.

what would you spend your time doing?"

Câu hỏi thứ hai là,

It sounds like a very simple question,

"Điều gì khiến bạn hạnh phúc

but many people struggle to answer this question

hoặc cho bạn sự thỏa mãn sâu sắc nhất?"

because they've just never thought about it.

Chắc các bạn cho là mình biết điều gì làm mình hạnh phúc,

The second question we ask

nhưng có một điều thú vị là rất nhiều người lại chẳng biết

is, "What makes you happy

or gives you the deepest sense of fulfillment?"

điều gì khiến họ hạnh phúc,

Now, you would assume that we all know what makes us happy,

bởi họ bận bù đầu những lối mòn trong cuộc sống,

but it's also interesting to note that so many people have no idea

chưa bao giờ họ dừng lại để nhìn vào bên trong

what makes them happy,

Vì vậy, xác định những điều mang lại cho ta sự thỏa mãn sâu sắc

because they are so busy going through the routines of life,

và những việc cho ta niềm vui ngập tràn

they've never stopped to look inward.

là những suy nghĩ khởi đầu để định hướng ta đi tới đam mê của mình.

And so identifying the things that give us a deep sense of fulfillment

Và nếu như các bạn đang tự hỏi

and the things that give us deep joy

đáp án của mình cho hai câu hỏi này sẽ là gì,

are thoughts that begin to direct us in the direction of our passion.

xin mời các bạn lát nữa hãy tự suy ngẫm về hai câu hỏi ấy.

And just in case you're wondering

Tuy nhiên, tôi cũng hiểu rằng

what your answers are to those two questions,

chỉ có đam mê thôi thì chẳng bảo chứng được thành công trong đời.

I invite you to sit with these questions later and just reflect about it.

Và tôi xin lưu ý,

không phải đam mê nào cũng trở thành nghề nghiệp được.

However, I am also aware

that passion alone cannot guarantee success in life.

Để đam mê trở thành một nghề nghiệp,

nó phải đi đôi với tập hợp các kỹ năng, điều kiện xung quanh và định vị đúng đắn.

And I should note

that not every passion can become a career.

For passion to become a career,

Nên khi chúng tôi giúp các em nhìn vào bên trong,

chúng tôi cũng hỏi các em có những kỹ năng gì,

it must be coupled with the right set of skills, conditioning and positioning.

các em có tài năng nào, hoặc trải nghiệm nào

So when we get our young people to look inward,

mà bạn có thể tận dụng để tạo dựng chỗ đứng riêng trong thị trường.

we also ask them what skills do you have,

Hơn thế, chúng tôi cũng xem xét xu hướng thị trường,

what talents do you have, what experience do you have

bởi vì chẳng quan trọng bạn yêu thích nó như thế nào,

that you can use to build a niche in the marketplace.

Nếu không ai muốn sở hữu nó hoặc sẵn lòng trả tiền để mua nó,

But more than that, we also look at the market trends,

thì đó không thể là một nghề được.

Chỉ là một sở thích thôi.

because it doesn't matter how much you love and enjoy it.

If nobody wants it or is willing to pay for it,

Và điều thứ ba chúng tôi xem xét là, bạn định vị bản thân như thế nào?

it can't be a career.

Bạn đang nhắm tới ai? Bạn muốn bán hàng cho ai?

It's just a hobby.

Tại sao họ lại muốn mua hàng từ bạn?

And the third thing we look at is how do you position yourself?

Như vậy sự kết hợp ba điều trên sẽ giúp bạn chuyển hướng từ đam mê

Who are you targeting? Who do you want to sell to?

sang một công việc kinh doanh.

Why would they want to buy from you?

Rất nhiều các bạn trẻ đã có thể biến các ý tưởng

And so the combination of the three is what enables you to move

và khao khát cháy bỏng thành việc kinh doanh có lợi nhuận

from just a passion to a business.

hoặc các tổ chức xã hội,

và họ không chỉ tạo công ăn việc làm,

And many of our young people have been able to turn their ideas

mà họ còn đang giải quyết các thách thức xã hội.

and burning desires into profitable businesses

Xin chia sẻ với các bạn hai câu chuyện.

or social enterprises,

Một trong số đó là Esther.

and they're not just creating jobs,

Tôi đã gặp Esther hai năm trước.

but they are solving societal challenges.

Em ấy đã thôi học hai năm rồi,

I'll share with you two examples.

và đã bị tổn thương sâu sắc vì chuyện em nghỉ học từ sớm.

One of them is Esther.

Vì chuyện đó mà em ấy đã bị trầm cảm nặng nề

I met Esther two years ago.

She had been out of school for two years,

đến mức có vài lần em đã cố tự tử.

and she had been deeply affected by her dropping out.

Bạn bè và gia đình cũng không biết phải giúp em thế nào.

As a result, she had experienced severe depression

Họ chỉ biết cầu nguyện cho em.

to a point where she attempted to take her own life several times.

Khi tôi gặp Esther và bắt đầu nói chuyện với em,

tôi đã hỏi một câu đơn giản thế này,

Her friends and family didn't know what to do for her.

“Nếu em có tất cả thời gian và tiền bạc trên thế giới này,

They simply prayed for her.

thì em sẽ làm gì?"

When I met Esther and I started to converse with her,

Không cần phải nghĩ ngợi hay ngần ngại gì,

I asked her a simple question.

mắt em sáng lên và em bắt đầu kể tôi nghe

I said, "If you had all the time and the money in the world,

cách em muốn thay đổi cuộc sống của người trẻ.

what would you do?"

Em muốn khôi phục hy vọng và phẩm giá cho các thiếu niên

Without thinking or hesitation,

bằng cách giúp họ đưa ra các lựa chọn thấu đáo về cuộc sống.

her eyes lit up and she began to tell me

how she wanted to change the lives of young people.

She wanted to restore hope and dignity to other teenagers

Tôi có thể khẳng định là niềm khao khát cháy bỏng trong em

by helping them make informed decisions about life.

không thể dập tắt được.

Chúng tôi làm việc cùng Esther để xây dựng nền móng cho niềm khao khát ấy.

I was certain of the fact that this burning desire in her

Em ấy đang điều hành 1 tổ chức xã hội ở làng mình,

was unquenchable.

nâng cao nhận thức về lạm dụng chất kích thích, sức khỏe tâm thần và sinh sản

And so we worked with Esther to put a framework around this desire.

Today, she runs a social enterprise in her village,

và giúp đỡ các bạn đã thôi học khác rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp,

raising awareness about substance abuse, mental health, sexual reproductive health

để họ có thể tự mình gây dựng cuộc sống.

Năm nay Esther bước sang tuổi 20,

and is helping other school dropouts acquire vocational skills,

và trong hai năm trở lại đây, em đã tổ chức một đại hội thanh niên thường niên

so they can make a living for themselves.

Esther turned 20 this year,

quy tụ hơn 500 thanh thiếu niên tham dự.

and for the last two years, she has organized an annual teen fest

(Vỗ tay)

that brings together over 500 teenagers.

Các bạn trẻ có thể kết nối và hợp tác

(Applause)

trong các dự án khác nhau,

hơn cả là họ được gặp các chuyên gia mà thường chẳng có cơ hội gặp.

Young people that are able to network and collaborate

Tất cả được tạo nên bởi một cô bé đã từng tin thế giới này không có chỗ cho mình,

on different projects,

but more importantly to meet professionals they would otherwise never have met.

rằng không có giáo dục, cô bé sẽ chẳng đạt tới được thứ gì.

Bằng cách hướng vào bên trong và chạm tới niềm khao khát cháy bỏng,

This is all engineered by a girl that believed the world had no room for her,

tạo 1 cấu trúc xung quanh nó

that without education she would never amount to anything.

nó đã trở thành một mô hình mà không những thay đổi cuộc đời cô bé

But by looking inward and tapping into a burning desire,

mà còn cải biến cuộc sống của hàng trăm các bạn trẻ hàng năm.

putting structure around it,

it has become a model that not only changed her life

Một ví dụ khác của tôi là Musa.

Musa có năng khiếu nghệ thuật bẩm sinh.

but is transforming the lives of hundreds of young people every year.

Cậu ấy có thể nhìn qua và mô phỏng lại dễ dàng bất kỳ thiết kế nào.

Và thế là cậu ấy nhận khả năng của mình.

My other example is Musa.

Musa is a natural artistic guy.

Khi tôi gặp Musa, cậu ấy đang làm các loại thủ công --

He's the kind that would look at any design and replicate it with ease.

túi xách, thắt lưng, ví --

nhưng nó giống như là việc bán thời gian.

And so he seeks to recognize that ability in him.

Đôi khi, nếu cậu ấy thật sự hết tiền hoặc phải kiếm tiền thật nhanh,

When I met Musa, he was doing all kinds of crafts --

cậu ấy sẽ nghĩ ra một mẫu thiết kế và bán nó.

bags, belts, wallets --

but it was more of a part-time thing.

Nhưng cậu chưa bao giờ nghĩ tới việc kinh doanh nó.

Or sometimes, if he was really broke and needed to make quick money,

Chúng tôi đã cộng tác với Musa,

giúpcậu thay đổi tư duy từ một sở thích sang một cơ hội kinh doanh

then he would come up with a design and sell it.

But he had never thought of it as a business.

và bắt đầu nhìn nhận lại cách để cậu ấy có thế làm những sản phẩm bán được

We started working with Musa,

và thậm chí là tăng quy mô sản xuất.

helping him shift his mindset from a hobby to a business

Musa làm ra một trong số những chiếc túi xách tuyệt nhất tôi từng thấy

and beginning to rethink how he can make products that he could sell

và trong năm ngoái, cơ sở kinh doanh của Musa đã phát triển.

and even be able to scale.

Cậu ấy được biết đến ở những nơi khác nhau.

Musa makes some of the most amazing bags I've ever seen,

Giờ cậu ấy đang tính việc xuất khẩu sang các nước phát triển.

and over the last one year, Musa's business has grown.

Musa, như những em thôi học,

đã tin rằng nếu không có bằng cấp,

He has been recognized in different places.

cậu ấy sẽ chẳng đạt tới điều gì cả.

Currently, he's talking about exporting to developed countries.

Cậu ấy cho rằng tài năng của mình chẳng là gì cả

Musa, like any other dropout,

chỉ vì cậu không có tờ giấy chứng chỉ nào để nhận định bản thân.

believed that without academic credentials,

he wouldn't amount to anything.

Nhưng nhờ hướng vào bên trong và hiểu ra những gì cậu có chính là tài sản lớn nhất

He thought the talent he had was nothing

simply because he did not have an academic paper to define him.

và giúp cậu biến nó thành việc kinh doanh,

cậu ấy không chỉ sống -- cậu đang vươn mình

But by looking inward and finding that what he had was the greatest asset

Có một điều về việc nhìn vào bên trong đó là bạn có thể thấy sợ hãi,

and supporting him to turn it into a business,

he's not just living -- he's thriving.

nhất là khi đó là lần đầu tiên của bạn.

Nhưng sự thật là, bạn không bao giờ thực sự bắt đầu sống

The thing about looking inward is that it can be scary,

cho tới khi bạn học cách sống từ trong nội tâm ra ngoài.

especially if you're doing it for the first time.

Để mở khóa tiềm năng, chúng ta cần nhìn vào trong mình để xác định

But the truth is you never truly start living

until you learn to live from the inside out.

những thứ mang lại cho ta niềm thỏa mãn lớn lao,

những điều cho ta niềm vui sâu sắc nhất,

And in unlocking potential, we need to look inward to identify

và rồi đan xen nó vào những công việc nề nếp ta làm hàng ngày.

the things that give us a deep sense of fulfillment,

Và như vậy, chúng ta ngừng chạy theo công việc và bắt đầu sống.

the things that give us the deepest joy,

and then weave them into the patterns of our daily routines.

Điều đặc biệt là bạn không bao giờ phải về hưu hay nghỉ việc.

In so doing, we cease to work and we start to live.

(Cười)

(Vỗ tay)

And the thing about living is that you never have to retire or to resign.

Vì vậy, khi bạn nghĩ đến việc khai phá tiềm năng cho mình,

(Laughter)

cho thế hệ trẻ, cho con cái chúng ta,

(Applause)

xin đừng hướng các em nhìn ra ngoài

mà hãy giúp các em nhìn vào bên trong

And so as you think about unlocking potential for ourselves,

để chạm đến con người thật của mình và mang bản thể đó vào công việc hàng ngày.

for our young people, for our children,

let's not condition them to look outward

Khi bạn ngừng làm việc và bạn sống,

but condition them to look inward

khi niềm đam mê trở thành nghề nghiệp,

to tap into who they are and bring that self into what they do every day.

bạn không chỉ vượt trội xuất sắc,

bạn trở nên không thể ngăn cản được.

When you cease to work and you live,

Cám ơn.

(Vỗ tay)

when passion becomes a career,

you don't just excel,

you become unstoppable.

Thank you.

(Applause)