Your Brain Hallucinates Your Conscious Reality | Anil Seth | TED

Translator: Hồng Khánh Lê

Just over a year ago,

Cách đây một năm

for the third time in my life, I ceased to exist.

lần thứ 3 trong đời, não tôi ngừng hoạt động.

I was having a small operation, and my brain was filling with anesthetic.

Tôi đã trải qua một cuộc tiểu phẩu, và não tôi chìm đắm trong chất gây mê

I remember a sense of detachment and falling apart

Tôi nhớ cảm giác tách rời và vỡ vụn

and a coldness.

và sự lạnh lẽo.

Và rồi tôi tỉnh lại, dù mơ hồ và mất phương hướng,

And then I was back, drowsy and disoriented,

nhưng cuối cùng thì cũng tỉnh lại.

but definitely there.

Mỗi khi bạn tỉnh dậy từ một giấc ngủ sâu,

Now, when you wake from a deep sleep,

bạn sẽ cảm thấy lẫn lộn về thời gian hoặc lo lắng về việc ngủ quên,

you might feel confused about the time or anxious about oversleeping,

but there's always a basic sense of time having passed,

nhưng luôn có một cảm giác về thời gian trôi qua,

về sự tiếp nối giữa trước đó và bây giờ.

of a continuity between then and now.

Coming round from anesthesia is very different.

Hồi tỉnh sau gây mê mang một cảm giác rất khác

I could have been under for five minutes, five hours,

Tôi có thể đã trải qua 5 phút, 5 giờ,

5 năm hay thậm chí 50 năm.

five years or even 50 years.

I simply wasn't there.

Đơn giản lúc đó tôi không có nhận thức.

It was total oblivion.

Đó là một sự lãng quên hoàn toàn.

Anesthesia -- it's a modern kind of magic.

Gây mê -- là một loại ma thuật hiện đại.

It turns people into objects,

nó biến con người thành đồ vật,

and then, we hope, back again into people.

và biến lại thành con người.

And in this process

Và quá trình này

is one of the greatest remaining mysteries in science and philosophy.

là một trong những bí ẩn tuyệt vời nhất của khoa học và triết học.

How does consciousness happen?

Nhận thức xảy ra như thế nào?

Bằng cách nào đó, trong mỗi bộ não,

Somehow, within each of our brains,

the combined activity of many billions of neurons,

hoạt động kết nối của hàng tỷ nơ ron,

each one a tiny biological machine,

và mỗi nơ ron là một cỗ máy sinh học nhỏ bé,

is generating a conscious experience.

đang tạo nên trải nghiệm nhận thức.

Không phải là bất kỳ nhận thức nào

And not just any conscious experience --

đó chính là nhận thức của bạn ngay tại lúc này đây

your conscious experience right here and right now.

How does this happen?

Điều đó xảy ra thế nào?

Answering this question is so important

Việc trả lời câu hỏi này rất quan trọng

because consciousness for each of us is all there is.

vì đó là tất cả nhận thức cho mỗi chúng ta.

Without it there's no world,

Không có nó sẽ không có thế giới,

không có cái tôi,

there's no self,

không có gì cả.

there's nothing at all.

Khi ta đau khổ, chúng ta nhận thức được nó

And when we suffer, we suffer consciously

dù qua tinh thần hay thể xác

whether it's through mental illness or pain.

And if we can experience joy and suffering,

Và nếu chúng ta có thể trải nghiệm được niềm vui hay nổi đau,

what about other animals?

còn động vật thì sao?

Có thể chúng cũng có nhận thức phải không?

Might they be conscious, too?

Do they also have a sense of self?

Chúng cũng có cảm nhận về cái tôi?

And as computers get faster and smarter,

Khi máy tính trở nên nhanh hơn và thông minh hơn,

maybe there will come a point, maybe not too far away,

sẽ đến một thời điểm nào đó không xa

khi iPhone của tôi có được ý thức về sự tồn tại của chính nó.

when my iPhone develops a sense of its own existence.

I actually think the prospects for a conscious AI are pretty remote.

Tôi nghĩ viễn cảnh cho trí tuệ nhân tạo có ý thức còn khá xa vời.

Và tôi nghĩ đến điều đó vì nghiên cứu của tôi mách bảo tôi

And I think this because my research is telling me

rằng ý thức không liên quan nhiều đến sự thông minh thuần túy

that consciousness has less to do with pure intelligence

mà liên quan nhiều đến bản chất tự nhiên của ta như là một tổ chức sống biết thở.

and more to do with our nature as living and breathing organisms.

Consciousness and intelligence are very different things.

Ý thức và sự thông minh là những thứ rất khác nhau.

You don't have to be smart to suffer, but you probably do have to be alive.

Bạn không cần phải thông minh thì mới biết đau khổ, nhưng trước hết bạn phải sống.

Trong câu chuyện tôi sắp kể,

In the story I'm going to tell you,

our conscious experiences of the world around us,

kinh nghiệm về ý thức của chúng ta về thế giới xunh quanh,

and of ourselves within it,

và về chính cái tôi trong đó,

are kinds of controlled hallucinations

là một loại ảo giác có kiểm tra

that happen with, through and because of our living bodies.

nó xảy ra nhờ vào chính vì cơ thể sống của chúng ta.

Now, you might have heard that we know nothing

Có lẽ các bạn đã nghe nói là chúng ta không biết gì

about how the brain and body give rise to consciousness.

về cách não và cơ thể tạo ra sự nhận thức.

Some people even say it's beyond the reach of science altogether.

Và người ta thậm chí còn nói nó vượt ra ngoài tầm của khoa học.

Nhưng thực ra,

But in fact,

the last 25 years have seen an explosion of scientific work in this area.

25 năm qua đã chứng kiến sự bùng nổ của công trình khoa học về lĩnh vực này.

If you come to my lab at the University of Sussex,

Nếu bạn đến phòng thí nghiệm của tôi tại đại học Sussex,

you'll find scientists from all different disciplines

bạn sẽ thấy các nhà khoa học của nhiều chuyên ngành

and sometimes even philosophers.

và đôi khi có cả các triết gia.

All of us together trying to understand how consciousness happens

Tất cả chúng tôi cố gắng tìm hiểu cách ý thức hoạt động

and what happens when it goes wrong.

và điều gì xảy ra khi nó bị nhầm lẫn.

And the strategy is very simple.

Và cách làm rất đơn giản.

Tôi mời các bạn nghĩ về ý thức

I'd like you to think about consciousness

như là bạn nghĩ về sự sống.

in the way that we've come to think about life.

At one time, people thought the property of being alive

Trước hết, mọi người nghĩ bản chất của sự sống

could not be explained by physics and chemistry --

có thể không được giải thích bởi vật lý và hóa học--

that life had to be more than just mechanism.

rằng sự sống phải phức tạp hơn vấn đề hóa học nhiều.

But people no longer think that.

Nhưng rồi không ai nghĩ như vậy nữa.

As biologists got on with the job

Khi các nhà sinh học tham gia nhiên cứu

về việc giải thích các đặc tính của các tổ chức sống

of explaining the properties of living systems

in terms of physics and chemistry --

trong mức độ vật lý và hóa học--

things like metabolism, reproduction, homeostasis --

mọi thứ như là sự trao đổi chất, sinh sản, cân bằng vật lý--

the basic mystery of what life is started to fade away,

bí ẩn của định nghĩa sự sống bắt đầu được khai phá,

and people didn't propose any more magical solutions,

và người ta không nhắm tới các giải pháp huyền bí nữa,

like a force of life or an élan vital.

như là một sức mạnh của sự sống hay là lực đẩy sự sống.

So as with life, so with consciousness.

Vậy sự sống cũng như ý thức.

Once we start explaining its properties

Một khi chúng ta bắt đầu giải thích những đặc tính của nó

trong phạm vi mọi sự xảy ra bên trong não và cơ thể,

in terms of things happening inside brains and bodies,

the apparently insoluble mystery of what consciousness is

thì sự huyền bí về ý thức

should start to fade away.

hình như bắt đầu được giải mã.

Ít ra là một phác họa.

At least that's the plan.

So let's get started.

Vậy chúng ta bắt đầu nhé.

What are the properties of consciousness?

Đặc tính của ý thức là gì?

What should a science of consciousness try to explain?

Khoa học về ý thức nên cố gắng giải thích điều gì?

Well, for today I'd just like to think of consciousness in two different ways.

Ngày nay, tôi thường nghĩ về ý thức trong 2 hướng khác nhau.

There are experiences of the world around us,

Ta có những trải nghiệm về thế giới xung quanh,

nhờ ánh sáng, âm thanh và mùi vị,

full of sights, sounds and smells,

there's multisensory, panoramic, 3D, fully immersive inner movie.

còn có những tín hiệu đa xúc cảm, toàn cảnh, 3 chiều, tràn ngập các bộ phim.

Và còn có ý thức về chính mình.

And then there's conscious self.

Đó là kinh nghiệm về chính bản thân mình của bạn và của tôi.

The specific experience of being you or being me.

The lead character in this inner movie,

Nhân vật chính trong phim,

and probably the aspect of consciousness we all cling to most tightly.

và có thể phương diện ý thức mà chúng ta bám vào rất chặt chẽ.

Let's start with experiences of the world around us,

Hãy bắt đầu với kinh nghiệm về thế giới quanh ta,

and with the important idea of the brain as a prediction engine.

và với ý tưởng quan trọng của não là động cơ ban đầu.

Hãy tưởng tượng mình là bộ não.

Imagine being a brain.

Bạn bị nhốt trong hộp sọ,

You're locked inside a bony skull,

cố hình dung những gì đang xảy ra ở thế giới bên ngoài.

trying to figure what's out there in the world.

There's no lights inside the skull. There's no sound either.

Không có ánh sáng trong hộp sọ. Âm thanh cũng không.

All you've got to go on is streams of electrical impulses

Tất cả chúng ta có là những dòng xung điện

which are only indirectly related to things in the world,

mà chỉ được truyền gián tiếp từ bên ngoài,

dù cho các vật bên ngoài có thế nào đi nữa.

whatever they may be.

Đó là nhận thức -- hình ảnh của thế giới bên ngoài --

So perception -- figuring out what's there --

has to be a process of informed guesswork

nhận thức phải là một quá trình trung gian

in which the brain combines these sensory signals

ở đó não kết nối những tín hiệu giác quan này

with its prior expectations or beliefs about the way the world is

với sự phán đoán hay tin tưởng về cách thức thế giới tồn tại

to form its best guess of what caused those signals.

từ những ước đoán tốt nhất của cái tạo ra những tín hiệu.

The brain doesn't hear sound or see light.

Não không nghe âm hay thấy ánh sáng.

What we perceive is its best guess of what's out there in the world.

Cái mà ta nhận được là những phán đoán tốt nhất về điều xảy ra trong thế giới.

Tôi xin đưa vài ví dụ.

Let me give you a couple of examples of all this.

You might have seen this illusion before,

Bạn có thể thấy ảo ảnh này trước đây,

but I'd like you to think about it in a new way.

nhưng tôi muốn bạn nghĩ về nó theo cách khác.

If you look at those two patches, A and B,

Nếu bạn nhìn 2 ô này, A và B,

they should look to you to be very different shades of gray, right?

đúng là chúng rất khác nhau về độ tối phải không?

Nhưng chúng thật ra chúng cùng màu.

But they are in fact exactly the same shade.

Và tôi có thể minh họa điều này.

And I can illustrate this.

If I put up a second version of the image here

Nếu tôi đặt một hình khác ở đây

and join the two patches with a gray-colored bar,

và nối 2 ô vuông đó với một thanh màu xám,

you can see there's no difference.

bạn có thể thấy không có gì khác cả.

It's exactly the same shade of gray.

Chúng có cùng màu xám như nhau.

Và nếu bạn vẫn không tin tôi,

And if you still don't believe me,

I'll bring the bar across and join them up.

tôi sẽ mang thanh đặt ngang để nối chúng lại.

It's a single colored block of gray, there's no difference at all.

Nó là một khối màu xám, không có gì khác cả.

This isn't any kind of magic trick.

Đây không phải là trò ảo thuật.

It's the same shade of gray,

Nó chỉ có cùng màu xám,

but take it away again, and it looks different.

nhưng lấy nó đi lần nữa, và nó trông rất khác.

So what's happening here

Vậy điều đang xảy ra

is that the brain is using its prior expectations

là não sử dụng khả năng phán đoán ưu tiên

built deeply into the circuits of the visual cortex

để xây dựng trên cung tiếp nối của vỏ não thị giác

that a cast shadow dims the appearance of a surface,

mà một cái bóng làm mờ hình dạng của một bề mặt,

so that we see B as lighter than it really is.

làm cho chúng ta thấy ô B sáng hơn so với thực tế.

Đây là ví dụ khác,

Here's one more example,

ví dụ này cho thấy vận tốc não sử dụng những phán đoán nhanh như thế nào

which shows just how quickly the brain can use new predictions

to change what we consciously experience.

để thay đổi cái mà ta trải nghiệm thực.

Have a listen to this.

Hãy nghe đoạn này.

(Distorted voice)

(Giọng nói biến dạng)

Sounded strange, right?

Nghe có vẻ kỳ lạ phải không?

Have a listen again and see if you can get anything.

Hãy nghe lại và xem thử bạn có nghe được gì không.

(Distorted voice)

(Giọng nói biến dạng)

Vẫn còn mờ lắm.

Still strange.

Bây giờ hãy nghe đoạn này.

Now listen to this.

(Recording) Anil Seth: I think Brexit is a really terrible idea.

(Đoạn ghi âm) Anil Seth: Tôi nghĩ Brexit là một ý tưởng thật khủng khiếp.

(Cười)

(Laughter)

Which I do.

Như vậy đó.

So you heard some words there, right?

Bạn nghe được vài từ phải không?

Now listen to the first sound again. I'm just going to replay it.

Bây giờ hãy nghe lại đoạn lúc nảy. Tôi mới tua tại.

(Distorted voice)

(Giọng nói biến dạng)

Yeah? So you can now hear words there.

Bạn nghe được các từ rồi đó.

Một lần nữa xem.

Once more for luck.

(Giọng nói biến dạng)

(Distorted voice)

Ok, có điều gì ở đó?

OK, so what's going on here?

The remarkable thing is the sensory information coming into the brain

Điều đáng chú ý là những thông tin âm thanh vào trong não

hasn't changed at all.

không thay đổi gì cả.

Cái được thay đổi chính là sự phán đoán tốt hơn của não

All that's changed is your brain's best guess

of the causes of that sensory information.

về những tác động trên thông tin âm thanh.

And that changes what you consciously hear.

Và cái đó làm thay đổi điều bạn nghe được.

Tất cả điều đó làm cho não có được cơ sở nhận dạng

All this puts the brain basis of perception

in a bit of a different light.

trong tình trạng nhận thức khác.

Instead of perception depending largely on signals coming into the brain

Thay vì nhận dạng phụ thuộc nhiều vào tín hiện vào trong não

from the outside world,

từ thế giới bên ngoài,

it depends as much, if not more,

nó phụ thuộc rất nhiều

on perceptual predictions flowing in the opposite direction.

và sự phán đoán do nhận thức theo hướng ngược lại.

Chúng ta không nhận thức thế giới một cách thụ động,

We don't just passively perceive the world,

chúng ta có được những nhận thức rất chủ động.

we actively generate it.

The world we experience comes as much, if not more,

Thế giới mà chúng ta trải nghiệm lại xuất hiện

from the inside out

từ bên trong ra ngoài bằng hoặc nhiều hơn

as from the outside in.

từ ngoài vào trong.

Let me give you one more example of perception

Tôi xin đưa thêm 1 ví dụ về nhận thức

as this active, constructive process.

như là một hoạt động chủ động, một quá trình suy diễn.

Here we've combined immersive virtual reality with image processing

Chúng ta kết nối thực tế ảo với quá trình tạo hình ảnh

to simulate the effects of overly strong perceptual predictions

để mô phỏng hiệu ứng về phỏng đoán nhận thức siêu sức mạnh

on experience.

trên kinh nghiệm bản thân.

In this panoramic video, we've transformed the world --

Trong đoạn video toàn cảnh này, chúng tôi đã làm biến đổi khung cảnh --

which is in this case Sussex campus --

đó là trong khung viên của trường đại học Susex --

into a psychedelic playground.

thành một sân chơi huyền ảo.

We've processed the footage using an algorithm based on Google's Deep Dream

Chúng tôi sử lý cảnh quay bằng thuật toán Deep Dream của Google

to simulate the effects of overly strong perceptual predictions.

để mô phỏng hiệu ứng phỏng đoán nhận thức về siêu sức mạnh.

In this case, to see dogs.

Trong trường hợp này để thấy những con chó.

And you can see this is a very strange thing.

Bạn có thể thấy cảnh tượng rất kỳ lạ.

When perceptual predictions are too strong,

Khi phán đoán nhận thức mạnh như thế,

as they are here,

như trong trường hợp này,

kết quả rất giống với ảo giác

the result looks very much like the kinds of hallucinations

người ta có thể nói mình ở trong trạng thái bị biến đổi,

people might report in altered states,

or perhaps even in psychosis.

hay có thể là loạn tinh thần.

Bây giờ hãy nghĩ về điều đó trong 1 phút.

Now, think about this for a minute.

Nếu ảo giác là một loại nhận thức không kiểm soát,

If hallucination is a kind of uncontrolled perception,

then perception right here and right now is also a kind of hallucination,

thì nhận thức ở đây và lúc này cũng là một loại ảo ảnh,

but a controlled hallucination

nhưng là một loại ảo ảnh có kiểm soát

in which the brain's predictions are being reined in

ở đó những phán đoán của não được bao trùm

by sensory information from the world.

bởi thông tin cảm giác từ bên ngoài.

In fact, we're all hallucinating all the time,

Thật ra, chúng ta luôn ảo giác về thời gian,

including right now.

kể cả lúc này.

It's just that when we agree about our hallucinations,

Khi chúng ta đồng ý với nhau về những ảo giác đó

we call that reality.

thì chúng ta gọi nó là thực tế.

(Laughter)

(Cười)

Now I'm going to tell you that your experience of being a self,

Bây giờ, tôi xin nói với bạn rằng trải nghiệm của bạn về bản thân,

the specific experience of being you,

trải nghiệm về chính bạn,

is also a controlled hallucination generated by the brain.

cũng chỉ là một ảo giác được tạo ra bởi não.

This seems a very strange idea, right?

Đó là ý tưởng kỳ lạ phải không?

Vâng, ảo tưởng thị giác có thể lừa dối mắt bạn,

Yes, visual illusions might deceive my eyes,

nhưng làm cách nào để tôi có thể bị đánh lừa về việc tôi là tôi?

but how could I be deceived about what it means to be me?

For most of us,

Phần lớn chúng ta,

the experience of being a person

trải nghiệm mình là một con người

là đồng nhất, thống nhất và liên tục

is so familiar, so unified and so continuous

điều đó rất khó đạt được.

that it's difficult not to take it for granted.

But we shouldn't take it for granted.

Nhưng chúng ta không nên xem nó như đạt được.

There are in fact many different ways we experience being a self.

Có nhiều cách khác để chúng ta cảm nghiệm về mình.

There's the experience of having a body

Đó là trải nghiệm về việc mình có một cơ thể

and of being a body.

và là một cơ thể.

Có trải nghiệm về nhận thức thế giới

There are experiences of perceiving the world

from a first person point of view.

từ người đầu tiên nhìn thấy.

There are experiences of intending to do things

Có trải nghiệm về ý định muốn làm điều gì

and of being the cause of things that happen in the world.

và về nguyên nhân sự việc xảy ra trên thực tế.

And there are experiences

Và có những trải nghiệm

of being a continuous and distinctive person over time,

là 1 con người liên tục và riêng biệt,

được xây dựng từ 1 tập hợp những kỷ niệm phong phú và tương tác xã hội.

built from a rich set of memories and social interactions.

Nhiều trải nghiệm cho thấy,

Many experiments show,

và nhiều bác sĩ tâm thần và thần kinh biết rất rõ,

and psychiatrists and neurologists know very well,

that these different ways in which we experience being a self

rằng những cách khác biệt này chúng ta trải nghiệm về chính mình

can all come apart.

có thể bị vỡ vụn ra.

What this means is the basic background experience

Điều đó muốn nói là trải nghiệm trong quá khứ

of being a unified self is a rather fragile construction of the brain.

về chính mình là một hình ảnh được xây dựng của bộ não.

1 trải nghiệm khác, cũng giống như những trải nghiệm ở trên,

Another experience, which just like all others,

requires explanation.

cần được làm rõ.

Hãy quay lại chính cái cơ thể của bạn.

So let's return to the bodily self.

Làm thế nào để não sản sinh ra được trải nghiệm về việc chính mình là 1 cơ thể

How does the brain generate the experience of being a body

and of having a body?

và về việc mình có 1 cơ thể?

Well, just the same principles apply.

Vâng, cùng nguyên tắc được áp dụng.

The brain makes its best guess

Não làm những phán đoán tốt nhất

about what is and what is not part of its body.

về cái không thuộc về cơ thể.

And there's a beautiful experiment in neuroscience to illustrate this.

Và có 1 kết quả thực nghiệm đẹp trong khoa học thần kinh để minh họa điều đó.

And unlike most neuroscience experiments,

Và không giống với hầu hết những thực nghiệm thần kinh khác,

this is one you can do at home.

thực nghiệm này bạn có thể làm tại nhà.

All you need is one of these.

Cái các bạn cần chỉ là 1 trong những thứ này.

(Laughter)

And a couple of paintbrushes.

(Cười)

Và vài cái chổi quét sơn.

In the rubber hand illusion,

Trong ảo giác tay cao su,

a person's real hand is hidden from view,

cánh tay thật của 1 người được giấu đi,

and that fake rubber hand is placed in front of them.

và cánh tay cao su được đặc phía trước.

Then both hands are simultaneously stroked with a paintbrush

Rồi cả hai tay đồng thời được tô với chổi sơn

while the person stares at the fake hand.

trong khi người đó nhìn vào bàn tay giả đó.

Now, for most people, after a while,

Phần lớn mọi người, sau 1 lúc,

this leads to the very uncanny sensation

điều đó dẫn đến một cảm giác rất huyền bí

that the fake hand is in fact part of their body.

rằng tay giả là 1 phần của cơ thể họ.

And the idea is that the congruence between seeing touch and feeling touch

Và ý tưởng rằng sự tương thích giữa tiếp xúc thị giác và tiếp xúc xúc giác

on an object that looks like hand and is roughly where a hand should be,

trên 1 đồ vật giống bàn tay ở vị trí của bàn tay thật,

is enough evidence for the brain to make its best guess

là đủ bằng chứng cho não nghĩ rằng

bàn tay giả là 1 bộ phận của cơ thể.

that the fake hand is in fact part of the body.

(Laughter)

(Cười)

So you can measure all kinds of clever things.

Vậy bạn có thể thử mọi thứ.

You can measure skin conductance and startle responses,

Bạn có thể đo độ dẫn truyền của da và phản xạ cơ thể,

but there's no need.

nhưng không cần đâu.

Rõ ràng là người mặc đồ xanh tưởng nhầm bàn tay giả.

It's clear the guy in blue has assimilated the fake hand.

Điều đó có nghĩa là thậm chí trải nghiệm của việc cơ thể là gì

This means that even experiences of what our body is

is a kind of best guessing --

thì cũng là sự phán đoán tốt nhất--

một loại ảo giác có kiểm soát bởi não.

a kind of controlled hallucination by the brain.

There's one more thing.

Còn một điều nữa.

Chúng ta không chỉ trải nghiệm cơ thể như đồ vật trong môi trường xung quanh,

We don't just experience our bodies as objects in the world from the outside,

chúng ta còn trải nghiệm chúng từ bên trong.

we also experience them from within.

We all experience the sense of being a body from the inside.

Chúng ta cảm nghiệm được những cảm giác về cơ thể từ bên trong.

Và những tín hiệu cảm giác từ bên trong của cơ thể

And sensory signals coming from the inside of the body

are continually telling the brain about the state of the internal organs,

liên tục thông tin cho não về trạng thái của những cơ quan bên trong,

how the heart is doing, what the blood pressure is like,

cách thức tim hoạt động, huyết áp như thế nào,

lots of things.

nhiều thứ lắm.

This kind of perception, which we call interoception,

Loại nhận thức này, ta gọi là nhận thức bên trong,

is rather overlooked.

thường bị bỏ qua.

Nhưng nó vô cùng quan trọng

But it's critically important

because perception and regulation of the internal state of the body --

vì nhận thức và trạng thái bình thường của cơ thể --

well, that's what keeps us alive.

cái đó giúp ta sống.

Đây là cách nhìn khác về bàn tay giả.

Here's another version of the rubber hand illusion.

Bàn tay này từ phòng thí nghiệm đại học Succex.

This is from our lab at Sussex.

And here, people see a virtual reality version of their hand,

Và đây, người ta thấy 1 thực tế ảo về tay của họ,

which flashes red and back

bàn tay này chuyển màu đỏ và đen

either in time or out of time with their heartbeat.

đúng theo nhịp hay không đúng nhịp tim của họ.

And when it's flashing in time with their heartbeat,

Khi nó nhấp nháy đúng nhịp tim,

people have a stronger sense that it's in fact part of their body.

thì người ta cảm thấy rõ hơn rằng nó là một phần của cơ thể họ.

So experiences of having a body are deeply grounded

Vậy những trải nghiệm về việc có cơ thể được cắm sâu

in perceiving our bodies from within.

trong việc nhận thức cơ thể từ bên trong.

There's one last thing I want to draw your attention to,

Cuối cùng, tôi muốn các bạn chú ý đến,

which is that experiences of the body from the inside are very different

những trải nghiệm về cơ thể từ bên trong, chúng rất khác với

những trải nghiệm về thế giới quanh ta.

from experiences of the world around us.

Khi tôi nhìn quanh, thế giới đầy các đồ vật --

When I look around me, the world seems full of objects --

tables, chairs, rubber hands,

bàn, ghế, tay giả,

người, nhiều người --

people, you lot --

even my own body in the world,

có cả cơ thể tôi nữa,

tôi có thể nhận thức nó như là 1 đồ vật trong thế giới bên ngoài.

I can perceive it as an object from the outside.

Nhưng những trải nghiệm về thế giới bên trong,

But my experiences of the body from within,

they're not like that at all.

chúng không giống như vậy.

I don't perceive my kidneys here,

Tôi không cảm nhận được quả thận ở đây,

my liver here,

gan ở đây,

my spleen ...

lá lách ở đây ...

I don't know where my spleen is,

Tôi không biết lá lách ở đâu cả,

but it's somewhere.

nhưng nó có ở đó.

I don't perceive my insides as objects.

Tôi không cảm nhận những thứ bên trong như là những đồ vật.

In fact, I don't experience them much at all unless they go wrong.

Thật ra, tôi không trải nghiệm chúng trừ phi chúng bị vấn đề.

And this is important, I think.

Tôi nghĩ điều đó rất quan trọng.

Cảm nhận trạng thái bên trong của cơ thể

Perception of the internal state of the body

isn't about figuring out what's there,

không phải là xác nhận nó là gì,

it's about control and regulation --

mà là sự kiểm soát và tình trạng bình thường --

keeping the physiological variables within the tight bounds

việc giữ cho các thay đổi sinh lý không vượt qua các giới hạn

that are compatible with survival.

để tương thích với sự sống còn.

Khi não dùng những phán đoán để vẽ ra những thứ đó,

When the brain uses predictions to figure out what's there,

we perceive objects as the causes of sensations.

chúng ta nhận thấy được sự vật như là những nguyên nhân tạo cảm giác.

When the brain uses predictions to control and regulate things,

Khi não dùng những phán đoán để kiểm tra và bình thường hóa mọi thứ,

we experience how well or how badly that control is going.

thì chúng ta trải nghiệm được sự kiểm soát đang tốt hay không ổn.

So our most basic experiences of being a self,

Vậy phần lớn những trải nghiệm cơ bản về chính mình,

of being an embodied organism,

về chính cơ thể của mình,

are deeply grounded in the biological mechanisms that keep us alive.

được ăn sâu trong cơ chế sinh học để giữ cho ta sống còn.

And when we follow this idea all the way through,

Và khi chúng ta suy nghĩ theo cách này,

chúng ta có thể bắt đầu thấy rằng tất cả những trải nghiệm nhận thức,

we can start to see that all of our conscious experiences,

since they all depend on the same mechanisms of predictive perception,

vì chúng ta phụ thuộc vào cơ chế nhận thức phán đoán,

all stem from this basic drive to stay alive.

tất cả xuất phát từ điều cơ bản này để giúp ta sống còn.

Chúng ta trải nghiệm thế giới và chính chúng ta

We experience the world and ourselves

with, through and because of our living bodies.

với cơ thể, thông qua cơ thể và nhờ vào cơ thể.

Let me bring things together step-by-step.

Cho phép tôi nói lại cụ thể từng bước.

Điều mà chúng ta thấy đều phụ thuộc

What we consciously see depends

vào khả năng phán đoán của não về vạn vật bên ngoài.

on the brain's best guess of what's out there.

Our experienced world comes from the inside out,

Thế giới được trải nghiệm xuất phát từ bên trong,

not just the outside in.

chứ không phải chỉ riêng bên ngoài.

The rubber hand illusion shows that this applies to our experiences

Ảo tưởng bàn tay giả cho thấy về trải nghiệm từ bên trong

of what is and what is not our body.

về cái mà cơ thể của ta là hay không phải là.

And these self-related predictions depend critically on sensory signals

Và những phán đoán liên quan đến bản thân phụ thuộc nhiều vào tín hiệu cảm xúc

xuất phát từ bên trong cơ thể.

coming from deep inside the body.

And finally,

Và cuối cùng,

experiences of being an embodied self are more about control and regulation

những trải nghiệm về cơ thể mình chính là sự kiểm soát và trạng thái bình thường

chứ không phải là vẽ ra lại cơ thể mình.

than figuring out what's there.

So our experiences of the world around us and ourselves within it --

Vậy những kinh nghiệm về thế giới quanh ta và chính ta trong đó --

đó là những ảo giác được kiểm soát

well, they're kinds of controlled hallucinations

that have been shaped over millions of years of evolution

được vẽ từ hơn triệu năm tiến hóa

to keep us alive in worlds full of danger and opportunity.

để giữ cho ta sống được trong thế giới nhiều nguy cơ và cơ hội.

We predict ourselves into existence.

Chúng ta phán đoán để tồn tại.

Bây giờ, tôi chia tay các bạn với 3 áp dụng cho kiến thức này.

Now, I leave you with three implications of all this.

Trước hết, chỉ khi ta có thể nhầm lẫn về thế giới,

First, just as we can misperceive the world,

we can misperceive ourselves

thì ta mới có thể nhầm lẫn về chính mình

when the mechanisms of prediction go wrong.

khi cơ chế phán đoán có vấn đề.

Understanding this opens many new opportunities in psychiatry and neurology,

Hiểu điều này mở ra nhiều cơ hội cho ngành tâm thần học và thần kinh học,

vì ta có thể biết được cơ chế

because we can finally get at the mechanisms

rather than just treating the symptoms

hơn là chỉ xử lý những triệu chứng

in conditions like depression and schizophrenia.

trong điều kiện như trầm cảm và tâm thần phân liệt.

Second:

Thứ hai:

what it means to be me cannot be reduced to or uploaded to

Điều làm cho tôi chính là tôi không thể thu nhỏ lại hay sử dụng

a software program running on a robot,

một chương trình phần mềm trên rô bốt,

however smart or sophisticated.

dù cho nó có thông minh và tinh vi đến đâu.

We are biological, flesh-and-blood animals

Chúng ta là động vật sinh học bằng xương bằng thịt

có trải nghiệm nhận thức ở nhiều mức độ định dạng

whose conscious experiences are shaped at all levels

by the biological mechanisms that keep us alive.

bởi cơ chế sinh học để giữ cho ta sinh tồn.

Just making computers smarter is not going to make them sentient.

Việc làm cho máy tính thông minh hơn không thể làm cho chúng có nhận thức.

Cuối cùng,

Finally,

our own individual inner universe,

thế giới bên trong của mỗi cá nhân,

our way of being conscious,

cách chúng ta nhận thức,

chính là cách cảm nhận được nhận thức.

is just one possible way of being conscious.

Và thậm chí sự nhận thức của con người nói chung --

And even human consciousness generally --

it's just a tiny region in a vast space of possible consciousnesses.

đó chính là vùng rất nhỏ bé trong không gian rộng lớn của sự nhận thức có thể.

Our individual self and worlds are unique to each of us,

Cái tôi và thế giới bên ngoài là duy nhất đối với mỗi người chúng ta,

but they're all grounded in biological mechanisms

nhưng nó được cắm rễ sâu trong cái cơ chế sinh học

shared with many other living creatures.

được chia sẻ với nhiều sinh vật sống khác.

Now, these are fundamental changes

Bây giờ đây là những thay đổi cở bản

trong cách thức chúng ta hiểu chính mình,

in how we understand ourselves,

nhưng tôi nghĩ chúng thật tuyệt vời,

but I think they should be celebrated,

because as so often in science, from Copernicus --

vì khi trong khoa học, từ Copernic--

chúng ta không xem mình là trung tâm vũ trụ --

we're not at the center of the universe --

to Darwin --

rồi đến Darwin --

we're related to all other creatures --

chúng ta xem mình có mối liên quan với tất cả sinh vật khác --

to the present day.

cho đến ngày nay.

With a greater sense of understanding

Với cảm giác tuyệt vời hơn về tầm hiểu biết

đưa đến cảm giác tuyệt hơn về cảm nhận

comes a greater sense of wonder,

and a greater realization

và một nhận thức thú vị hơn

that we are part of and not apart from the rest of nature.

ở đó chúng ta là một phần không thể tách rời của toàn thể vũ trụ.

And ...

Và ...

when the end of consciousness comes,

Khi kết thúc sự nhận thức,

sẽ không có gì phải lo sợ cả.

there's nothing to be afraid of.

Nothing at all.

Không gì cả.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)