Elaine Morgan says we evolved from aquatic apes

Translator: Nhat Kim Quach Reviewer: Viet Ha Nguyen

Well, this is 2009.

Vâng, bây giờ là năm 2009.

And it's the Bicentenary of Charles Darwin.

Và đây là ngày 200 năm của Charles Darwin.

And all over the world, eminent evolutionists

are anxious to celebrate this.

Và khắp nơi trên thế giới, các nhà khoa học tiến hóa xuất chúng

And what they're planning to do is to enlighten us

đang nóng lòng chào mừng sự kiện này

Và kế hoạch của họ là khai sáng cho chúng ta

on almost every aspect

of Darwin and his life,

gần như mọi mặt

and how he changed our thinking.

về Darwin và cuộc sống của ông ấy

I say almost every aspect,

về cách ông thay đổi suy nghĩ của chúng ta

because there is one aspect of this story

Tôi nói "gần như mọi mặt",

which they have thrown no light on.

bởi vì còn một khía cạnh khác của câu chuyện

And they seem anxious to skirt around it and step over it

mà họ đã phớt lờ đi

and to talk about something else.

và có vẻ họ muốn né tránh, bỏ qua nó

So I'm going to talk about it.

và bàn luận về những vấn đề khác

It's the question of, why are we so different from the chimpanzees?

Cho nên, tôi sẽ nói về vấn đề này.

Đó là vì sao ta khác biệt so với loài tinh tinh?

We get the geneticists keeping on telling us

how extremely closely we are related -- hardly any genes of difference,

Chúng ta có hệ mã gen để hiểu biết

very, very closely related.

rằng chúng ta và loài tinh tinh có mối quan hệ gần gũi đáng kinh ngạc,

có rất ít gen khác biệt

And yet, when you look at the phenotypes,

thật sự rất, rất gần gũi.

there's a chimp, there's a man;

Và rồi, bây giờ, khi chúng ta xem xét kiểu hình

they're astoundingly different,

Của một tinh tinh và một người đàn ông

no resemblance at all.

Họ lại hoàn toàn khác biệt nhau

I'm not talking about airy-fairy stuff

hoàn toàn không tương đồng.

about culture or psychology, or behavior.

Tôi không nói về những thứ tưởng tượng,

về văn hóa hay tâm lý học hay hành vi,

I'm talking about ground-base, nitty-gritty,

measurable physical differences.

Tôi nói về các khác biệt về mặt vật lý có cơ sở, thực tế,

They, that one,

và có thể đo lường được.

is hairy and walking on four legs.

Chúng, loài tinh tinh đó,

That one is a naked biped. Why?

có lông dày và đi bằng bốn chi

Còn loài này, nhẵn nhụi và đi bằng hai chân. Tại sao?

I mean --

(Laughter)

if I'm a good Darwinist, I've got to believe

Ý tôi là --

there's a reason for that.

(Cười)

nếu tôi là 1 tín đồ của thuyết Darwin, tôi tin rằng

If we changed so much, something must have happened.

có một lý do cho việc đó.

What happened?

Nếu chúng ta thay đổi quá nhiều, chắc chắn đã có điều gì đó xảy ra

Now 50 years ago, that was a laughably simple question.

Chuyện gì đã xảy ra?

Everybody knew the answer.

50 năm trước, có 1 câu hỏi đơn giản gây cười

They knew what happened.

mà mọi người đều biết câu trả lời.

The ancestor of the apes stayed in the trees;

Chúng ta đều biết chuyện gì đã xảy ra..

our ancestors went out onto the plain.

Tổ tiên của loài vượn thì sống trên cây;

That explained everything.

tổ tiên của chúng ta thì sinh sống trên mặt đất.

We had to get up on our legs to peer over the tall grass,

Điều này giải thích mọi thứ.

or to chase after animals,

Chúng ta phải đứng dậy bằng chân để hái quả trên cao,

or to free our hands for weapons.

hoặc để đuổi theo săn động vật,

And we got so overheated in the chase

hoặc để 2 tay được tự do mà cầm vũ khí.

Và khi săn bắt chúng ta bị quá nhiệt

that we had to take off that fur coat and throw it away.

nên phải cởi áo lông ra và vứt nó đi.

Everybody knew that, for generations.

Mọi người, mọi thế hệ đều biết điều đó.

But then, in the '90s, something began to unravel.

Nhưng sau đó, vào thập niên 90, một số thứ dần trở nên sáng tỏ

The paleontologists themselves looked a bit more closely

at the accompanying microfauna

Các nhà cổ sinh vật học đã tự xem xét sâu hơn về

hệ động vật phụ

that lived in the same time and place as the hominids.

những loài sống cùng thời gian và địa điểm với các họ loài người

And they weren't savanna species.

And they looked at the herbivores. And they weren't savanna herbivores.

Và không phải những loài sống ở hoang mạc.

Và họ xem xét các loài ăn cỏ nhưng không phải sống ở hoang mạc.

And then they were so clever, they found a way to analyze

fossilized pollen.

Và sau đó bằng sự khôn khéo, họ đã tìm được cách để phân tích

Shock, horror.

phấn hoa hóa thạch.

The fossilized pollen was not of savanna vegetation.

Thật choáng và li kì.

Phấn hoa hóa thạch không phải của thảm thực vật tại hoang mạc

Some of it even came from lianas,

those things that dangle in the middle of the jungle.

Một số phấn hoa là của họ dây leo,

So we're left with a situation where

là những thứ treo lủng lẳng trong rừng.

we know that our earliest ancestors

Thế là chúng ta bị bỏ lại tại nơi

mà chúng ta biết rằng những tổ tiên sớm nhất của chúng ta

were moving around on four legs in the trees,

bắt đầu di chuyển khắp nơi trên cây bằng 4 chân

before the savanna ecosystem even came into existence.

trước khi hệ sinh thái hoang mạc bắt đầu xuất hiện.

This is not something I've made up.

It's not a minority theory.

Tôi không bịa đặt điều gì cả.

Everybody agrees with it.

Cũng không phải là giả thuyết của 1 nhóm thiểu số

Professor Tobias came over from South Africa

Mọi người đều đồng ý với những điều đó.

Giáo sư Tobias đến từ phía bắc Châu Phi xa xôi

and spoke to University College London.

và có bài nói chuyện tại University College London

He said, "Everything I've been telling you for the last 20 years,

Ông nói, "Mọi thứ tôi nói với các bạn cách đây 20 năm,

forget about it. It was wrong.

We've got to go back to square one and start again."

hãy quên chúng đi. Chúng đều sai cả.

Chúng ta hãy trở về điểm xuất phát và bắt đầu lại."

It made him very unpopular. They didn't want to go back to square one.

Ông ấy mất đi sự nổi tiếng. Họ không muốn trở về điểm ban đầu.

I mean, it's a terrible thing to happen.

You've got this beautiful paradigm.

Ý tôi là, điều xảy ra đó thật tồi tệ.

You've believed it through generations.

Các bạn đã có mô hình tuyệt đẹp này.

Nobody has questioned it.

Các bạn ở mọi thế hệ đều tin vào nó.

You've been constructing fanciful things on top of it,

Không ai thắc mắc về nó.

Các bạn đã xây dựng nhiều thứ tưởng tượng lên trên nó

relying on it to be as solid as a rock.

And now it's whipped away from under you.

có niềm tin vững chắc về nó.

What do you do? What does a scientist do in that case?

và bây giờ, khi nó bị hất tung dưới chân bạn.

Well, we know the answer because

Bạn làm gì? 1 nhà khoa học làm gì với trường hợp này?

Thomas S. Kuhn

Thật ra, chúng ta biết câu trả lời bởi vì

Thomis S.Kuhn

wrote a seminal treatise

đã viết 1 luận thuyết có ảnh hưởng sâu xa

about this back in 1962.

He said what scientists do

về điều này từ năm 1962.

when a paradigm fails

Ông ấy nói điều mà các nhà khoa học làm

khi một mô hình sụp đổ

is, guess what -- they carry on as if nothing had happened.

là, đoán thử xem-- là họ tiếp tục làm như chưa có gì xảy ra

(Laughter)

If they haven't got a paradigm they can't ask the question.

(Cười lớn)

So they say, "Yes it's wrong,

Nếu họ không có mô hình, họ không thể đặt câu hỏi

but supposing it was right ..."

Cho nên, họ nói: "Vâng, nó sai rồi,

(Laughter)

nhưng giả sử nó đúng..."

And the only other option open to them

(Cười lớn)

Và lựa chọn duy nhất dành cho họ

is to stop asking the questions.

So that is what they have done now.

là dừng việc đặt các câu hỏi.

Đó là những thứ họ đã làm cho đến bây giờ.

That's why you don't hear them talking about it. It's yesterday's question.

Some of them have even elevated it into a principle.

Đó là lí do không còn nghe họ nói về nó nữa. Đó là câu hỏi ngày hôm qua.

It's what we ought to be doing.

Nhiều người trong số họ đã mặc định nó là một nguyên tắc.

Aaron Filler from Harvard said,

Nó là thứ mọi người phải làm theo.

"Isn't it time we stopped talking about selective pressures?

Aaron Filler từ Havard nói rằng,

"Có phải chúng ta không nên ngừng nói về những áp lực chọn lọc không?"

I mean, why don't we talk about, well, there's chromosomes, and there's genes.

Ý tôi là, tại sao chúng ta không nói về nhiễm sắc thể và gen

And we just record what we see."

và chúng ta chỉ cần ghi lại những thứ chúng ta thấy."

Charles Darwin must be spinning in his grave!

Charles Darwin phải sống dậy!

He knew all about that kind of science.

Ông ấy biết mọi thứ về lĩnh vực khoa học này.

And he called it hypothesis-free science.

Và ông ấy gọi nó là khoa học phi giả thuyết.

And he despised it from the bottom of his heart.

Và ông ấy thật tâm khinh thường nó.

And if you're going to say,

Và nếu các bạn chuẩn bị nói rằng,

"I'm going to stop talking about selective pressures,"

you can take "The Origin of Species" and throw it out of the window,

"Tôi sẽ ngưng nói về áp lực chọn lọc,"

các bạn có thể ném cuốn sách "The Origin of Species" qua cửa sổ

for it's about nothing else but selective pressures.

And the irony of it is,

bởi vì cuốn sách không nói điều gì khác ngoài các áp lực chọn lọc.

that this is one occasion of a paradigm collapse

Và trớ trêu thay,

where we didn't have to wait for a new paradigm to come up.

Có 1 ví dụ của 1 mô hình sụp đổ

nơi mà chúng ta đã không đợi 1 mô hình mới đến

There was one waiting in the wings.

It had been waiting there since 1960

Có 1 thứ được ấp ủ trong những cái cánh.

when Alister Hardy, a marine biologist,

Nó đã chờ đợi từ năm 1960

said, "I think what happened,

khi Alister Hardy, một nhà sinh học biển,

perhaps our ancestors

nói rằng, "Tôi nghĩ điều đã xảy ra,

had a more aquatic existence

có thể là tổ tiên của chúng ta

for some of the time."

bắt nguồn từ các sinh vật biển

He kept it to himself for 30 years.

ở nhiều thời điểm nào đó."

But then the press got hold of it and all hell broke loose.

Ông ấy giữ bí mật đó trong suốt 30 năm.

All his colleagues said, "This is outrageous.

Nhưng sau đó báo chí biết được và chuyện kinh hồn đã xảy ra.

You've exposed us to public ridicule!

Tất cả đồng nghiệp của ông ấy đều nói: "Thật quá đáng.

Ông đã khiến chúng tôi bị công chúng nhạo báng!

You must never do that again."

And at that time, it became set in stone:

Ông không được lặp lại nó 1 lần nào nữa."

the aquatic theory should be dumped

Và vào lúc đó, mọi thứ kết thúc, rằng:

with the UFOs and the yetis,

Lí thuyết về thủy tổ nên bị chôn vùi

as part of the lunatic fringe of science.

cùng với UFO và người tuyết,

như là một phần sai lệch của khoa học.

Well I don't think that.

I think that Hardy had a lot going for him.

Thật ra, tôi không nghĩ như vậy.

I'd like to talk about just a handful

Tôi nghĩ rằng Hardy đã có rất nhiều dự định

of what have been called the

Tôi muốn nói về một số ít

hallmarks of mankind,

của những gì được gọi là

the things that made us different from everybody else,

điểm nổi bật của nhân loại,

and all our relatives.

những thứ làm ta khác biệt với người khác,

Let's look at our naked skin.

và khác biệt với họ hàng của chúng ta.

Hãy nhìn vào lớp da của chúng ta.

It's obvious that most of the things we think about

Rõ ràng là phần lớn những thứ chúng ta nghĩ về

that have lost their body hair, mammals without body hair,

are aquatic ones, like the dugong, the walrus,

đều mất đi lớp lông cơ thể, động vật có vú không có lớp lông cơ thể

là những sinh vật sống dưới nước, như bò biển, hải mã,

the dolphin, the hippopotamus, the manatee.

cá heo, hà mã, heo biển.

And a couple of wallowers-in-mud like the babirusa.

Một vài động vật sống đầm mình trong bùn như là babirusa (Hươu-lợn).

And you're tempted to think, well perhaps,

could that be why we are naked?

Và bạn nghĩ vui rằng, cũng có thể,

I suggested it and people said, "No no no.

đó có thể là lí do chúng ta trần truồng không?

I mean, look at the elephant.

You've forgotten all about the elephant haven't you?"

Tôi nói điều đó và mọi người nói, "Không, không đâu.

Ý tôi là, nhìn vào 1 con voi.

So back in 1982 I said,

Các bạn quên hết chuyện về con voi rồi à?

"Well perhaps the elephant had an aquatic ancestor."

Vậy thì nhớ về năm 1982, tôi đã nói rằng,

Peals of merry laughter!

"Loài voi cũng có thể có một tổ tiên sống dưới biển đấy."

"That crazy woman. She's off again. She'll say anything won't she?"

Một tràng cười nổ ra!

"Bà ấy điên rồi. Bà ấy lại bước ra và sắp nói gì nữa đây?"

But by now, everybody agrees that the elephant had an aquatic ancestor.

Nhưng bây giờ, mọi người đều đồng ý rằng loài voi cũng có một thủy tổ.

This has come 'round to be that all those naked pachyderms

Mọi động vật da dày được kết luận là

have aquatic ancestors.

The last exception was supposed to be the rhinoceros.

đều có thủy tổ.

Last year in Florida they found extinct ancestor of a rhinoceros

Ngoại lệ cối cùng là loài tê giác .

and said, "Seems to have spent most of its time in the water."

Năm ngoái, tại Florida, người ta tìm được vết tích tổ tiên của loài tê giác

So this is a close connection between nakedness and water.

và đã nói rằng, "Có vẻ chúng đã sống phần lớn cuộc đời trong nước."

Cho nên đây chính là một sự liên kết chặt chẽ giữa sự trần truồng và nước.

As an absolute connection, it only works one way.

You can't say all aquatic animals are naked,

Như là 1 sự liên kết tuyệt đối, Nó chỉ hoạt động theo 1 cách.

Các bạn không thể nói tất cả các động vật sống dưới nước đều trần truồng,

because look at the sea otter.

But you can say

that every animal that has become naked

bởi vì hãy nhìn vào con rái cá biển.

Nhưng các bạn có thể nói rằng

has been conditioned by water, in its own lifetime,

Mọi động vật đã từng trần truồng

or the lifetime of its ancestors. I think this is significant.

đều đã bị tác động sâu sắc bởi nước, trong suốt cuộc đời chúng,

The only exception is the naked Somalian mole-rat,

hoặc là cuộc đời của tổ tiển chúng. Tôi nghĩ điều đó thật có ý nghĩa.

Một ngoại lệ duy nhất là loài chuột chũi trụi lông Somalian,

which never puts its nose above the surface of the ground.

loài chưa bao giờ hỉnh mũi của chúng lên khỏi mặt đất.

And take bipedality.

Here you can't find anybody to compare it with,

và cầm nắm bằng 2 chân.

because we're the only animal that walks upright on two legs.

Các bạn không thể tìm được con vật nào khác để so sánh,

bởi vì chúng ta là động vật duy nhất đứng thẳng và đi được trên 2 chân.

But you can say this: all the apes and all the monkeys

Nhưng các bạn có thể nói điều này: tất cả vượn và khỉ

are capable of walking on two legs,

if they want to, for a short time.

có khả năng đi bằng 2 chân,

There is only one circumstance in which they

nếu chúng muốn, chỉ 1 thời gian ngắn thôi.

Chỉ có một tình huống mà chúng

always, all of them, walk on two legs,

luôn luôn, tất cả bọn chúng, đều đi bằng 2 chân,

and that is when they are wading through water.

đó là khi chúng lội qua nước.

Do you think that's significant?

David Attenborough thinks it's significant,

Các bạn có nghĩ điều đó rất ý nghĩa không?

as the possible beginning of our bipedalism.

David Attenborough nghĩ nó rất có ý nghĩa,

giống như sự khởi đầu đầy triển vọng cho loài 2 chân chúng ta.

Look at the fat layer.

We have got, under our skin, a layer of fat, all over:

Hãy nhìn vào lớp mỡ này,

Chúng ta đã có nó, dưới lớp da, một lớp mỡ, trên tất cả:

nothing in the least like that in any other primate.

không có thứ như thế ở mọi loài linh trưởng.

Why should it be there?

Well they do know, that if you look at other aquatic mammals,

Tại sao lại có lớp mỡ dưới da?

Chúng ta đều biết, nếu các bạn nhìn vào các động vật có vú dưới biển,

the fat that in most land mammals

is deposited inside the body wall,

lớp mỡ có ở phần lớn động vật có vú trên cạn

around the kidneys and the intestines and so on,

nằm trong các cấu tạo cơ thể,

xung quanh thận và các ruột, vân vân,

has started to migrate to the outside,

and spread out in a layer inside the skin.

di chuyển ra phía ngoài.

và dàn trải thành 1 lớp dưới da.

In the whale it's complete:

no fat inside at all, all in blubber outside.

Ở cơ thể cá voi,

We cannot avoid the suspicion

không có mỡ bên trong, mà hoàn toàn nằm ở bên ngoài.

that in our case it's started to happen.

Chúng ta không thể tránh khỏi nghi ngờ

We have got skin lined with this layer.

rằng trong trường hợp của chúng ta, nó cũng đã bắt đầu xảy ra.

Chúng ta có lớp da gắn liền với lớp mỡ này.

It's the only possible explanation of why humans,

if they're very unlucky,

Đây là lí giải duy nhất vì sao con người,

nếu họ rất không may mắn,

can become grossly obese,

có thể trở nên vô cùng béo phì,

in a way that would be totally impossible for any other primate, physically impossible.

bằng 1 cách không thể xảy ra đối với mọi loài linh trưởng nào, về mặt vật lí.

Something very odd, matter-of-factly, never explained.

Những thứ kì lạ, là sự thật hiển nhiên, thì không bao giờ giải thích được.

The question of why we can speak.

We can speak.

Câu hỏi vì sao chúng ta có thể nói,

And the gorilla can't speak. Why?

Chúng ta có thể nói.

Nothing to do with his teeth or his tongue or his lungs or anything like that --

Và con khỉ đột không thể nói được. Tại sao?

Không thể làm thay đổi răng hoặc lưỡi hoặc phổi hay bất kì thứ gì khác của nó

purely has to do with its conscious control of its breath.

đơn thuần phải thực hiện cùng với sự kiểm soát chủ động sự thở của nó.

You can't even train a gorilla to say "Ah" on request.

Các bạn thậm chí còn không thể huấn luyện khỉ đột nói "A" khi được yêu cầu.

The only creatures that have got conscious control of their breath

Những sinh vật duy nhất có thể chủ động kiểm soát sự thở

are the diving animals and the diving birds.

It was an absolute precondition for our being able to speak.

là những động vật và chim có thể lặn dưới nước.

Đây tuyệt đối là điều kiện tiên quyết để chúng ta có khả năng nói được,

And then again, there is the fact that we are streamlined.

Và sau đó 1 lần nữa, có 1 sự thật là chúng ta có tạo hình rất hợp lí.

Trying to imagine a diver

diving into water -- hardly makes a splash.

Thử tưởng tượng một thợ lặn

Try to imagine a gorilla

lặn xuống nước, hiếm khi làm nước bắn tung tóe .

performing the same maneuver,

Thử tưởng tượng một con khỉ đột

and you can see that, compared with gorilla,

thực hiện cùng một hành động,

we are halfway to being shaped like a fish.

và các bạn có thể thấy rằng, khi so sánh với con khỉ đột,

chúng ta gần như có dáng dấp giống 1 con cá.

I am trying to suggest that, for 40-odd years,

Tôi đang cố gắng đề nghị mọi người thừa nhận điều đó, trong hơn 40 năm,

this aquatic idea has been miscategorized as lunatic fringe,

quan điểm về loài thủy tổ từng bị xem là điên rồ

and it is not lunatic fringe.

And the ironic thing about it is that

và nó thật sự không hề điên rồ.

Và thật đáng mỉa mai là

they are not staving off the aquatic theory

Họ không thể ngăn chặn được những lí thuyết về loài thủy tổ

to protect a theory of their own,

which they've all agreed on, and they love.

để bảo vệ cái lí thuyết họ có,

There is nothing there.

điều mà họ chấp nhận và họ yêu.

They are staving off the aquatic theory

Không có gì ở đó cả.

to protect a vacuum.

Họ đang ngăn chặn những lí thuyết về loài thủy tổ

(Laughter)

để bảo vệ một điều vô nghĩa, rỗng tuếch.

(Applause)

(Cười lớn)

(Vỗ tay)

How do they react when I say these things?

One very common reaction I've heard about 20 times

Họ đáp trả như thế nào khi tôi nó những điều này?

1 động thái đáp trả quen thuộc mà tôi đã nghe hơn 20 lần

is, "But it was investigated.

They conducted a serious investigation of this at the beginning,

là, "Nhưng mà nó đã được điều tra.

when Hardy put forward his article."

Họ đã thực hiện nhiều cuộc điều tra khác về vấn đề này từ lúc đầu tiên,

khi Hardy đưa ra bài viết của mình."

I don't believe it.

For 35 years I've been looking for any evidence

Tôi không tin điều đó.

of any incident of that kind,

Trong 35 năm tôi vẫn luôn tìm kiếm bằng chứng

and I've concluded that that's one of the urban myths.

của bất kì biến cố nào của điều đó,

It's never been done.

và tôi đã kết luận rằng đó là một trong những huyền thoại đô thị.

I ask people sometimes, and they say,

Nó sẽ không bao giờ được hoàn thành.

"I like the aquatic theory!

Tôi hỏi mọi người nhiều lần, và họ nói,

Everybody likes the aquatic theory.

Of course they don't believe it, but they like it."

"Tôi thích giả thuyết về thủy tổ!

Mọi người đều thích lí thuyết về thủy tổ.

Well I say, "Why do you think it's rubbish?"

Dĩ nhiên họ không tin nó, nhưng họ thích nó."

They say "Well ...

Tốt thôi, tôi hỏi rằng, "Sao các bạn không nghĩ nó thật ngớ ngẩn?"

everybody I talk to says it's rubbish.

Họ nói, "Thật ra...

mọi người đều nói nó thật ngớ ngẩn khi tôi hỏi họ

And they can't all be wrong, can they?"

The answer to that, loud and clear, is, "Yes! They can all be wrong."

Và không phải tất cả bọn họ đều sai, đúng không?"

Câu trả lời, rất rõ ràng, là "Phải! Tất cả bọn họ đều có thể sai."

History is strewn with the cases when they've all got it wrong.

Lịch sử đã có nhiều trường hợp mà bọn họ thừa nhận bản thân sai.

(Applause)

(Vỗ tay)

And if you've got a scientific problem like that,

you can't solve it by holding a head count,

Và nếu các bạn đã có 1 vấn đề khoa học tương tự,

and saying, "More of us say yes than say no."

các bạn không thể giải quyết bằng cách đếm số đầu người,

và nói rằng "Có nhiều người nói 'Có' hơn số người nói 'Không'."

(Laughter)

Apart from that, some of the heads count more than others.

(Cười lớn)

Bên cạnh nhóm người số đông đó,

Some of them have come over.

There was Professor Tobias. He's come over.

Có một số người đã thay đổi ý kiến.

Có Giáo sư Tobias. Ông ấy đã thay đổi.

Daniel Dennett, he's come over.

Sir David Attenborough, he's come over.

Daniel Dennett, ông ấy đã thay đổi.

Có Ngài David Attenborough, ông ấy cũng đã thay đổi

Anybody else out there? Come on in.

The water is lovely.

Có thêm ai ngoài kia nữa không? Hãy cùng tham gia.

(Applause)

Nước rất đáng yêu.

And now we've got to look to the future.

(Vỗ tay)

Và bây giờ, chúng ta cần nhìn đến tương lai.

Ultimately one of three things is going to happen.

Cuối cùng thì một trong 3 thứ cũng xảy ra.

Either they will go on for the next 40 years, 50 years, 60 years.

Cho dù chúng xảy ra trong 40 năm, 50 năm hay 60 năm nữa.

"Yeah well we don't talk about that. Let's talk about something interesting."

"Yeah, chúng ta không nói về điều đó nữa. Hãy bàn về thứ gì đó thú vị hơn."

That would be very sad.

The second thing that could happen

Điều đó sẽ thật đáng buồn.

is that some young genius will arrive,

Điều thứ 2 có thể xảy ra

and say, "I've found it.

là một số thiên tài sẽ đến,

It was not the savanna, it was not the water, it was this!"

và nói rằng, "Tôi đã tim ra nó.

Nó không phải là hoang mạc, không phải là nước, mà chính là thứ này!"

No sign of that happening either.

I don't think there is a third option.

Cũng không có bất kì dấu hiệu gì của cái đó xảy ra luôn.

So the third thing that might happen is

Tôi không nghĩ là sẽ có lựa chọn thứ 3.

Cho nên điều thứ 3 có thể xảy ra là

a very beautiful thing.

một thứ tuyệt đẹp.

If you look back at the early years of the last century,

there was a stand-off, a lot of bickering and bad feeling

Nếu các bạn nhớ lại những năm đầu của thế kỷ trước,

đã có một trường hợp cá biệt, rất nhiều cuộc tranh cãi và thái độ tồi tệ

between the believers in Mendel,

and the believers in Darwin.

giữa những người tin vào Mendel,

và những người tin vào Darwin.

It ended with a new synthesis:

Darwin's ideas and Mendel's ideas

Nó kết thúc với 1 tổng kết mới, rằng:

Ý kiến của Darwin và Mendel

blending together.

And I think the same thing will happen here.

trộn lẫn với nhau.

Và tôi nghĩ cũng có 1 thứ tương tự xảy ra ở đây.

You'll get a new synthesis.

Các bạn vừa có 1 tổng kết mới.

Hardy's ideas and Darwin's ideas

will be blended together.

Ý kiến của Hardy và Darwin

And we can move forward from there,

sẽ trộn lẫn với nhau.

and really get somewhere.

Và chúng ta có thể tiến xa hơn từ đó,

That would be a beautiful thing.

và thật sự đến được nơi nào đó.

It would be very nice for me if it happened soon.

Điều đó sẽ rất tuyệt đẹp.

(Laughter)

Tôi cảm thấy sẽ rất tuyệt nếu nó xảy ra.

(Cười lớn)

Because I'm older now than George Burns was when he said,

Vì bây giờ tôi lớn tuổi hơn George Burns tại thời điểm ông ấy nói rằng,

"At my age, I don't even buy green bananas."

"Vào tuổi của tôi, tôi thậm chí không mua nổi những trái chuối sống."

(Laughter)

(Cười lớn)

So if it's going to come and it's going to happen,

what's holding it up?

Cho nên, nếu nó sẽ đến và nó sẽ xảy ra,

I can tell you that in three words.

Điều gì có thể ngăn nó lại?

Academia says no.

Tôi có thể nói cho các bạn biết chỉ bằng 3 từ.

Giới học viện nói "Không".

They decided in 1960,

"That belongs with the UFOs and the yetis."

Họ đã quyết định từ năm 1960 rằng,

And it's not easy to change their minds.

"Điều đó thuộc về UFO và người tuyết."

Và để thay đổi suy nghĩ của họ là điều thật không dễ dàng.

The professional journals

won't touch it with a barge pole.

Các tạp chí chuyên môn

The textbooks don't mention it.

không thể chạm tới nó chỉ với 1 cây sào.

Sách giáo khoa không nói về nó.

The syllabus doesn't mention even the fact that we're naked,

Chương trình học thậm chí không nói sự thật rằng chúng ta trần truồng,

let alone look for a reason to it.

"Horizon," which takes its cue from the academics,

hãy tự mình nhìn vào lí do của nó.

won't touch it with a barge pole.

"tầm nhận thức", thứ luôn làm theo sự ra hiệu của các học viện,

So we never hear the case put for it,

sẽ không thể chạm tới với 1 cây sào.

Cho nên chúng ta không bao giờ nghe trường hợp về nó,

except in jocular references

to people on the lunatic fringe.

ngoài trừ những tài liệu tham khảo buồn cười

I don't know quite where this diktat comes from.

đối với những người tin vào những thứ sai lệch.

Tôi không biết mệnh lệnh vô lí này đến từ đâu

Somebody up there

is issuing the commandment,

Có ai đó ở đó

đang đặt ra những lời sai bảo,

"Thou shalt not believe in the aquatic theory.

"Không nên tin vào lí thuyết về thủy tổ.

And if you hope to make progress in this profession,

Và nếu các bạn mong rằng sẽ tạo nên được bước tiến trong lĩnh vực này,

and you do believe it, you'd better keep it to yourself,

because it will get in your way."

và các bạn tin vào nó, tốt nhất chỉ nên giữ nó cho riêng mình,

So I get the impression that some parts

bởi vì nó sẽ cản trở bạn."

Cho nên tôi rất ấn tượng với một số phần

of the scientific establishment

của các ấn phẩm khoa học

are morphing into a kind of priesthood.

đang ru ngủ giống như 1 dạng của thầy tế.

But you know, that makes me feel good,

Nhưng các bạn biết không, điều đó khiến tôi cảm thấy rất tốt,

because Richard Dawkins has told us

how to treat a priesthood.

bởi vì Richard Dawkins đã nói với chúng ta

(Laughter)

cách đối xử với 1 thầy tế.

He says, "Firstly, you've got to refuse to give it

(Cười lớn)

Ông ấy nói, "Đầu tiên, các bạn phải từ chối để đưa cho thầy tế

all the excessive awe and reverence

tất cả sự sợ hãi và lo lắng tột cùng

it's been trained to receive."

Right. I'll go ahead with that.

ông ấy đã được huấn luyện để nhận."

And secondly, he says,

Đúng vậy. Tôi sẽ tiếp tục với điều đó.

"You must never be afraid to rock the boat."

Và thứ 2, ông ấy nói,

I'll go along with that too.

"Các bạn không được sợ hãi khi định xáo trộn 1 thứ đang ổn định."

Thank you very much.

Tôi cũng sẽ cùng đến cùng với điều đó.

(Applause)

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

(Vỗ tay)