Elaine Morgan says we evolved from aquatic apes

Tłumaczenie: Krystian Aparta Korekta: Kornelia Korzec

Well, this is 2009.

Cóż, mamy rok 2009.

And it's the Bicentenary of Charles Darwin.

Dwusetną rocznicę urodzin Karola Darwina.

And all over the world, eminent evolutionists

Sławni ewolucjoniści świata cieszą się

are anxious to celebrate this.

na tę okazję.

And what they're planning to do is to enlighten us

Będą oświecać nas na temat prawie wszystkich aspektów

on almost every aspect

Będą oświecać nas na temat prawie wszystkich aspektów

of Darwin and his life,

życia Darwina i jego wpływu na nasze myślenie.

and how he changed our thinking.

życia Darwina i jego wpływu na nasze myślenie.

I say almost every aspect,

Prawie wszystkich,

because there is one aspect of this story

gdyż jedna kwestia pozostaje pominięta.

which they have thrown no light on.

gdyż jedna kwestia pozostaje pominięta.

And they seem anxious to skirt around it and step over it

A oni bardzo starają się jej uniknąć,

and to talk about something else.

ominąć, by mówić o czym innym.

So I'm going to talk about it.

Dlatego ja ją poruszę.

It's the question of, why are we so different from the chimpanzees?

Chodzi o pytanie, dlaczego tak bardzo różnimy się od szympansów?

We get the geneticists keeping on telling us

Genetycy powtarzają,

how extremely closely we are related -- hardly any genes of difference,

że jesteśmy bardzo blisko spokrewnieni,

very, very closely related.

że różni nas tak niewiele genów.

And yet, when you look at the phenotypes,

A jednak pod względem fenotypu

there's a chimp, there's a man;

człowiek i szympans różnią się niezmiernie,

they're astoundingly different,

człowiek i szympans różnią się niezmiernie,

no resemblance at all.

wcale nie są podobni.

I'm not talking about airy-fairy stuff

Nie mówię o wydumanych różnicach

about culture or psychology, or behavior.

kulturowych, psychologicznych, czy behawioralnych.

I'm talking about ground-base, nitty-gritty,

Chodzi mi o całkiem przyziemne,

measurable physical differences.

mierzalne różnice fizyczne.

They, that one,

Ten jest owłosiony

is hairy and walking on four legs.

i chodzi na czworakach.

That one is a naked biped. Why?

A ten nagi i dwunożny. Czemu?

I mean --

Przecież...

(Laughter)

(Śmiech)

if I'm a good Darwinist, I've got to believe

dobry Darwinista wierzy,

there's a reason for that.

że musi być wytłumaczenie.

If we changed so much, something must have happened.

Coś spowodowało tak duże zmiany.

What happened?

Co się stało?

Now 50 years ago, that was a laughably simple question.

50 lat temu pytanie było banalne.

Everybody knew the answer.

Wszyscy znali odpowiedź.

They knew what happened.

Wiedzieli, co się stało.

The ancestor of the apes stayed in the trees;

Przodek małp został na drzewie.

our ancestors went out onto the plain.

Nasz wyruszył na równiny.

That explained everything.

To wyjaśniało wszystko.

We had to get up on our legs to peer over the tall grass,

Wyprostowaliśmy się, by spojrzeć nad linią traw,

or to chase after animals,

ścigać zwierzynę, lub zwolnić dłonie, by trzymać broń.

or to free our hands for weapons.

ścigać zwierzynę, lub zwolnić dłonie, by trzymać broń.

And we got so overheated in the chase

I tak zgrzaliśmy się w tym pościgu,

that we had to take off that fur coat and throw it away.

że musieliśmy zrzucić futra.

Everybody knew that, for generations.

Dla wielu pokoleń było to oczywiste.

But then, in the '90s, something began to unravel.

Ale w latach 90. pojawiły się nowe odkrycia.

The paleontologists themselves looked a bit more closely

Gdy paleontolodzy przyglądnęli się uważniej

at the accompanying microfauna

faunie towarzyszącej, pochodzącej z tych samych obszarów

that lived in the same time and place as the hominids.

i okresów, co znalezione człowiekowate,

And they weren't savanna species.

nie znaleźli gatunków chrakterystycznych dla sawanny.

And they looked at the herbivores. And they weren't savanna herbivores.

Podobnie w przypadku gatunków roślinożernych.

And then they were so clever, they found a way to analyze

Potem ktoś opracował metodę badania

fossilized pollen.

skamieniałych pyłków.

Shock, horror.

Szok i trwoga!

The fossilized pollen was not of savanna vegetation.

Pyłki nie pochodzą z roślin sawanny.

Some of it even came from lianas,

Niektóre pochodzą nawet z lian,

those things that dangle in the middle of the jungle.

tych pnączy dyndających w dżungli.

So we're left with a situation where

Tym sposobem okazało się,

we know that our earliest ancestors

że najdalsi przodkowie człowieka

were moving around on four legs in the trees,

poruszali się na dwóch nogach, w środowisku drzewnym,

before the savanna ecosystem even came into existence.

jeszcze zanim powstał ekosystem sawanny.

This is not something I've made up.

Ja sobie tego nie wymyśliłam.

It's not a minority theory.

To nie niszowa teoria.

Everybody agrees with it.

Wszyscy się z tym zgadzają.

Professor Tobias came over from South Africa

Profesor Tobias przyjechał z RPA, by udzielić wykładu

and spoke to University College London.

w londyńskim University College.

He said, "Everything I've been telling you for the last 20 years,

Powiedział "Zapomnijcie o wszystkim, co mówiłem

forget about it. It was wrong.

przez ostatnie 20 lat. Myliłem się.

We've got to go back to square one and start again."

Trzeba zacząć wszystko od początku."

It made him very unpopular. They didn't want to go back to square one.

Nie zyskał sobie sympatii. Nikt nie chciał zaczynać od nowa.

I mean, it's a terrible thing to happen.

Bo to przecież okropne.

You've got this beautiful paradigm.

Mamy taki piękny paradygmat.

You've believed it through generations.

Wierzyły w niego pokolenia.

Nobody has questioned it.

Nikt weń nie wątpił.

You've been constructing fanciful things on top of it,

Na nim zbudowano wymyślne teorie,

relying on it to be as solid as a rock.

był solidny jak skała.

And now it's whipped away from under you.

A teraz ktoś wytrąca go nam spod nóg.

What do you do? What does a scientist do in that case?

Co teraz? Co w takiej sytuacji robi naukowiec?

Well, we know the answer because

Odpowiedzi dostarczył nam Thomas S. Kuhn,

Thomas S. Kuhn

Odpowiedzi dostarczył nam Thomas S. Kuhn,

wrote a seminal treatise

w swej znanej pracy, wydanej w roku 1962.

about this back in 1962.

w swej znanej pracy, wydanej w roku 1962.

He said what scientists do

Według niego, gdy paradygmat pada, naukowcy...

when a paradigm fails

Według niego, gdy paradygmat pada, naukowcy...

is, guess what -- they carry on as if nothing had happened.

Zgadujecie? Udają, że nic się nie stało.

(Laughter)

(Śmiech)

If they haven't got a paradigm they can't ask the question.

Odrzucając paradygmat, nie mogą zadawać pytań.

So they say, "Yes it's wrong,

Dlatego mówią "To nieprawda,

but supposing it was right ..."

jednak zakładając, że to prawda..."

(Laughter)

(Śmiech)

And the only other option open to them

Inaczej pozostaje im tylko porzucenie dociekań.

is to stop asking the questions.

Inaczej pozostaje im tylko porzucenie dociekań.

So that is what they have done now.

I tak się właśnie stało.

That's why you don't hear them talking about it. It's yesterday's question.

Dlatego już o tym nie mówią. To przeszłość.

Some of them have even elevated it into a principle.

Niektórzy zmienili to w zasadę badawczą,

It's what we ought to be doing.

chcąc narzucić ją wszystkim.

Aaron Filler from Harvard said,

Aaron Filler z Uniwersytetu Harvarda powiedział:

"Isn't it time we stopped talking about selective pressures?

"Pora chyba zapomnieć o presjach selekcyjnych.

I mean, why don't we talk about, well, there's chromosomes, and there's genes.

Skupmy się na chromosomach, genach.

And we just record what we see."

I piszmy tylko o tym, co widzimy."

Charles Darwin must be spinning in his grave!

Karol Darwin przewraca się w grobie!

He knew all about that kind of science.

On dobrze znał ten rodzaj nauki.

And he called it hypothesis-free science.

Nazywał ją "nauką bez hipotez".

And he despised it from the bottom of his heart.

Nienawidził jej z głębi serca.

And if you're going to say,

Jeśli porzucasz kwestię presji selekcyjnych,

"I'm going to stop talking about selective pressures,"

Jeśli porzucasz kwestię presji selekcyjnych,

you can take "The Origin of Species" and throw it out of the window,

od razu wyrzuć "O powstawaniu gatunków" przez okno.

for it's about nothing else but selective pressures.

Bo to praca o presjach selekcyjnych!

And the irony of it is,

Paradoksalne jest to,

that this is one occasion of a paradigm collapse

że tym razem, po upadku paradygmatu

where we didn't have to wait for a new paradigm to come up.

nie trzeba było czekać na pojawienie się nowego.

There was one waiting in the wings.

Nowy czekał za kulisami.

It had been waiting there since 1960

Czekał już od roku 1960,

when Alister Hardy, a marine biologist,

kiedy to biolog morza, Alister Hardy,

said, "I think what happened,

stwierdził "Wydaje mi się, że nasi przodkowie

perhaps our ancestors

stwierdził "Wydaje mi się, że nasi przodkowie

had a more aquatic existence

przez jakiś czas żyli raczej w środowisku wodnym".

for some of the time."

przez jakiś czas żyli raczej w środowisku wodnym".

He kept it to himself for 30 years.

Po 30 teorię rozsławiła prasa

But then the press got hold of it and all hell broke loose.

i rozpętała się burza.

All his colleagues said, "This is outrageous.

Jego współpracownicy krzyknęli "To skandal!

You've exposed us to public ridicule!

Naraziłeś nas na publiczne ośmieszenie!

You must never do that again."

To nie może się powtórzyć."

And at that time, it became set in stone:

Wtedy zostało postanowione,

the aquatic theory should be dumped

że teorię wodnej małpy należy uważać

with the UFOs and the yetis,

za coś w rodzaju UFO czy yeti,

as part of the lunatic fringe of science.

czyli przykład wariackiej pseudonauki.

Well I don't think that.

Cóż, ja jednak uważam,

I think that Hardy had a lot going for him.

że teoria Hardy'ego jest wartościowa.

I'd like to talk about just a handful

Chciałabym omówić tylko kilka

of what have been called the

z tak zwanych "cech szczególnych człowieka",

hallmarks of mankind,

z tak zwanych "cech szczególnych człowieka",

the things that made us different from everybody else,

wyróżniających nas wśród innych,

and all our relatives.

także spokrewnionych gatunków.

Let's look at our naked skin.

Zastanówmy się nad nagością skóry.

It's obvious that most of the things we think about

To oczywiste, że w większości przypadków,

that have lost their body hair, mammals without body hair,

ssaki, które utraciły owłosienie,

are aquatic ones, like the dugong, the walrus,

to zwierzęta wodne, jak diugonie, morsy,

the dolphin, the hippopotamus, the manatee.

delfiny, hipopotamy, manaty

And a couple of wallowers-in-mud like the babirusa.

i kilka gatunków przebywających głównie w błocie, jak babirussy.

And you're tempted to think, well perhaps,

I nasuwa się pytanie,

could that be why we are naked?

czy nasz brak futra powstał podobnie?

I suggested it and people said, "No no no.

Kiedy to zasugerowałam,

I mean, look at the elephant.

odpowiedziano: "Nie! A słonie?

You've forgotten all about the elephant haven't you?"

Zapomniała pani o słoniach!"

So back in 1982 I said,

Dlatego w 1982 zapytałam:

"Well perhaps the elephant had an aquatic ancestor."

"Może ich przodkiem jest gatunek wodny?"

Peals of merry laughter!

Lawina śmiechu!

"That crazy woman. She's off again. She'll say anything won't she?"

"Ta wariatka znowu coś bredzi. Papla bez namysłu."

But by now, everybody agrees that the elephant had an aquatic ancestor.

Ale teraz już wszyscy się zgadzają, że słoń ma wodnego przodka.

This has come 'round to be that all those naked pachyderms

Uważa się, że wszystkie nagie gruboskórce

have aquatic ancestors.

mają wodnych przodków.

The last exception was supposed to be the rhinoceros.

Ostatnim wyjątkiem był nosorożec.

Last year in Florida they found extinct ancestor of a rhinoceros

W zeszłym roku znaleziono na Florydzie jego przodka

and said, "Seems to have spent most of its time in the water."

i stwierdzono, że większość czasu spędzał w wodzie.

So this is a close connection between nakedness and water.

To sugeruje silny związek między brakiem futra a wodą.

As an absolute connection, it only works one way.

To bezwzględny, jednokierunkowy związek.

You can't say all aquatic animals are naked,

Nie jest tak, że wszystkie ssaki wodne są bezwłose -

because look at the sea otter.

weźmy taką wydrę morską.

But you can say

Jednak możemy stwierdzić,

that every animal that has become naked

że każdy obecnie bezwłosy gatunek

has been conditioned by water, in its own lifetime,

pozostawał pod wpływem środowiska wodnego,

or the lifetime of its ancestors. I think this is significant.

albo było tak z jego przodkami. Dla mnie to istotne.

The only exception is the naked Somalian mole-rat,

Jedynym wyjątkiem są golce.

which never puts its nose above the surface of the ground.

Nigdy nie wyściubiają nosa nad powierzchnię ziemi.

And take bipedality.

Weźmy dwunożność.

Here you can't find anybody to compare it with,

Nie mamy się tu z kim porównać,

because we're the only animal that walks upright on two legs.

jako jedyne zwierzę, które chodzi wyprostowane, na dwóch nogach.

But you can say this: all the apes and all the monkeys

Ale wiemy, że wszystkie małpy potrafią chodzić na dwóch nogach,

are capable of walking on two legs,

Ale wiemy, że wszystkie małpy potrafią chodzić na dwóch nogach,

if they want to, for a short time.

jeśli potrzeba, przez krótki czas.

There is only one circumstance in which they

Tylko w jednym przypadku małpy

always, all of them, walk on two legs,

zawsze chodzą na dwóch nogach.

and that is when they are wading through water.

Dzieje się tak, kiedy brodzą w wodzie.

Do you think that's significant?

To chyba dosyć istotne?

David Attenborough thinks it's significant,

Tak uważa David Attenborough.

as the possible beginning of our bipedalism.

Możliwe, że stąd wzięła się nasza dwunożność.

Look at the fat layer.

A tkanka tłuszczowa?

We have got, under our skin, a layer of fat, all over:

Pod skórą całego ciała mamy warstwę tłuszczu.

nothing in the least like that in any other primate.

Nie ma jej u innych naczelnych.

Why should it be there?

Skąd ten tłuszcz?

Well they do know, that if you look at other aquatic mammals,

Wiadomo, że u innych ssaków wodnych,

the fat that in most land mammals

tłuszcz, który u ssaków lądowych

is deposited inside the body wall,

odkłada się wewnątrz ciała,

around the kidneys and the intestines and so on,

wokół nerek, jelit i tak dalej,

has started to migrate to the outside,

zaczął migrować na zewnątrz

and spread out in a layer inside the skin.

i ulokował się pod skórą.

In the whale it's complete:

U wielorybów całkowicie

no fat inside at all, all in blubber outside.

Brak tłuszczu w środku, cały jest w warstwie zewnętrznej.

We cannot avoid the suspicion

Nasuwa się przypuszczenie,

that in our case it's started to happen.

że proces ten dotyczy też człowieka.

We have got skin lined with this layer.

Pod skórą mamy warstwę tłuszczu.

It's the only possible explanation of why humans,

To jedyne możliwe wyjaśnienie tego,

if they're very unlucky,

dlaczego niektórzy nieszczęśnicy

can become grossly obese,

stają się patologicznie otyli,

in a way that would be totally impossible for any other primate, physically impossible.

a taka otyłość jest fizycznie niemożliwa u innych naczelnych.

Something very odd, matter-of-factly, never explained.

Jak dotąd nikt nie przedstawił wyjaśnienia tego faktu.

The question of why we can speak.

Kwestia mowy.

We can speak.

Potrafimy mówić.

And the gorilla can't speak. Why?

A goryl nie potrafi. Dlaczego?

Nothing to do with his teeth or his tongue or his lungs or anything like that --

Nie ma to nic wspólnego z jego uzębieniem, płucami, itp.

purely has to do with its conscious control of its breath.

Wynika to z braku świadomej kontroli oddechu.

You can't even train a gorilla to say "Ah" on request.

Nie można wytrenować goryla, by mówił choćby "aa".

The only creatures that have got conscious control of their breath

Jedyne stworzenia, które świadomie kontrolują oddech,

are the diving animals and the diving birds.

to ssaki i ptaki nurkujące.

It was an absolute precondition for our being able to speak.

Bez kontroli oddechu nie opanowalibyśmy mowy.

And then again, there is the fact that we are streamlined.

Co więcej, nasze ciało ma opływowy kształt.

Trying to imagine a diver

Nurkujący człowiek gładko przecina lustro wody.

diving into water -- hardly makes a splash.

Nurkujący człowiek gładko przecina lustro wody.

Try to imagine a gorilla

Wyobraźcie sobie,

performing the same maneuver,

jak coś takiego robi goryl, a zrozumiecie,

and you can see that, compared with gorilla,

że w porównaniu z nim,

we are halfway to being shaped like a fish.

nasze ciała są bliższe kształtem rybom.

I am trying to suggest that, for 40-odd years,

Chcę tym wszystkim zasugerować, że niesłusznie

this aquatic idea has been miscategorized as lunatic fringe,

przez około 40 lat teoria wodnej małpy

and it is not lunatic fringe.

była uważana za wariacką.

And the ironic thing about it is that

Cóż za ironia - przeciwnicy teorii

they are not staving off the aquatic theory

nie walczą z nią wcale w obronie

to protect a theory of their own,

jakiejś innej, własnej, ukochanej

which they've all agreed on, and they love.

i uznanej wśród nich teorii.

There is nothing there.

Nie mają nic.

They are staving off the aquatic theory

Walczą z teorią wodnej małpy w obronie próżni.

to protect a vacuum.

Walczą z teorią wodnej małpy w obronie próżni.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

How do they react when I say these things?

Jak reagują na moje uwagi?

One very common reaction I've heard about 20 times

Jakieś dwadzieścia razy słyszałam odpowiedź:

is, "But it was investigated.

"Przecież zbadano już tę teorię.

They conducted a serious investigation of this at the beginning,

Zaraz kiedy Hardy opublikował pracę,

when Hardy put forward his article."

przeprowadzono dokładne badanie".

I don't believe it.

Ja w to nie wierzę.

For 35 years I've been looking for any evidence

35 lat szukam dowodów na to,

of any incident of that kind,

że coś takiego miało miejsce

and I've concluded that that's one of the urban myths.

i dochodzę do wniosku, że to miejska legenda.

It's never been done.

Nie przebadano tej teorii.

I ask people sometimes, and they say,

Czasami słyszę:

"I like the aquatic theory!

"Lubię tę teorię!

Everybody likes the aquatic theory.

Jasne, nikt w nią nie wierzy,

Of course they don't believe it, but they like it."

ale podoba się wszystkim!"

Well I say, "Why do you think it's rubbish?"

Pytam: "A dlaczego sądzi Pani, że to bzdury?"

They say "Well ...

Słyszę: "No...

everybody I talk to says it's rubbish.

Tak uważa każdy, z kim rozmawiam.

And they can't all be wrong, can they?"

Wszyscy chyba nie mogą się mylić?"

The answer to that, loud and clear, is, "Yes! They can all be wrong."

Odpowiadam na to, głośno i wyraźnie, "Ależ mogą!"

History is strewn with the cases when they've all got it wrong.

W historii pełno przypadków, gdzie wszyscy byliśmy w błędzie.

(Applause)

(Brawa)

And if you've got a scientific problem like that,

A wątpliwości naukowych

you can't solve it by holding a head count,

nie rozwiązuje się, licząc głosy

and saying, "More of us say yes than say no."

i stwierdzając "Większość z nas się nie zgadza".

(Laughter)

(Śmiech)

Apart from that, some of the heads count more than others.

Co więcej, niektóre z głosów liczą się bardziej.

Some of them have come over.

Niektóre się zmieniły.

There was Professor Tobias. He's come over.

Profesor Tobias zmienił zdanie.

Daniel Dennett, he's come over.

Podobnie Daniel Dennett.

Sir David Attenborough, he's come over.

Sir David Attenborough także.

Anybody else out there? Come on in.

Ktoś jeszcze? Zapraszam.

The water is lovely.

W wodzie jest cudownie.

(Applause)

(Brawa)

And now we've got to look to the future.

A teraz musimy spojrzeć w przyszłość.

Ultimately one of three things is going to happen.

Są trzy różne możliwości.

Either they will go on for the next 40 years, 50 years, 60 years.

Może przez najbliższe 40, 50, 60 lat, będzie się powtarzać:

"Yeah well we don't talk about that. Let's talk about something interesting."

"O tej teorii się nie rozmawia. Pogadajmy o czymś ciekawym".

That would be very sad.

To byłoby bardzo przykre.

The second thing that could happen

Inna możliwość to pojawienie się

is that some young genius will arrive,

jakiegoś młodego geniusza,

and say, "I've found it.

który powie "Odkryłem!

It was not the savanna, it was not the water, it was this!"

To nie była sawanna, ani woda, tylko..."

No sign of that happening either.

Nic takiego się nie kroi.

I don't think there is a third option.

Sądzę, że są tylko te 2 opcje.

So the third thing that might happen is

Zatem trzecia możliwość

a very beautiful thing.

to coś bardzo pięknego.

If you look back at the early years of the last century,

Na początku ubiegłego wieku

there was a stand-off, a lot of bickering and bad feeling

panował impas, zawiść i sprzeczki

between the believers in Mendel,

między wyznawcami poglądów Mendla i Darwina.

and the believers in Darwin.

między wyznawcami poglądów Mendla i Darwina.

It ended with a new synthesis:

Rezultatem była nowa synteza.

Darwin's ideas and Mendel's ideas

Połączono idee Mendla i Darwina.

blending together.

Połączono idee Mendla i Darwina.

And I think the same thing will happen here.

Sądzę, że teraz będzie tak samo.

You'll get a new synthesis.

Ujrzymy nową syntezę.

Hardy's ideas and Darwin's ideas

Idee Hardy'ego i Darwina zostaną połączone.

will be blended together.

Idee Hardy'ego i Darwina zostaną połączone.

And we can move forward from there,

To umożliwi nam postęp

and really get somewhere.

i osiągnięcie czegoś konkretnego.

That would be a beautiful thing.

To byłoby piękne.

It would be very nice for me if it happened soon.

Osobiście chciałabym, żeby stało się to niedługo.

(Laughter)

(Śmiech)

Because I'm older now than George Burns was when he said,

Bo jestem starsza, niż George Burns, kiedy powiedział

"At my age, I don't even buy green bananas."

"W moim wieku nie kupuję nawet zielonych bananów".

(Laughter)

(Śmiech)

So if it's going to come and it's going to happen,

Więc jeśli taka synteza jest możliwa,

what's holding it up?

co ją powstrzymuje?

I can tell you that in three words.

Odpowiem trzema słowami.

Academia says no.

Niezgoda środowisk akademickich.

They decided in 1960,

W 1960 roku zadecydowano:

"That belongs with the UFOs and the yetis."

"Wrzucamy to do worka z UFO i yeti".

And it's not easy to change their minds.

Niełatwo zmienić ich zdanie.

The professional journals

Prasa naukowa nie dotknie się tej teorii.

won't touch it with a barge pole.

Prasa naukowa nie dotknie się tej teorii.

The textbooks don't mention it.

Podręczniki o niej nie wspominają.

The syllabus doesn't mention even the fact that we're naked,

W nauczaniu nie porusza się kwestii braku futra,

let alone look for a reason to it.

a co dopiero powodów tego braku.

"Horizon," which takes its cue from the academics,

Pod wpływem tych środowisk nie porusza tego

won't touch it with a barge pole.

serial dokumentalny "Horizon".

So we never hear the case put for it,

Dlatego nie słyszymy o przesłankach tej teorii,

except in jocular references

pomijając żartobliwe nawiązania w kontekście wariackiej pseudonauki.

to people on the lunatic fringe.

pomijając żartobliwe nawiązania w kontekście wariackiej pseudonauki.

I don't know quite where this diktat comes from.

Nie wiem, skąd płynie ten dyktat.

Somebody up there

Wysoko w hierarchii ogłoszono przykazanie:

is issuing the commandment,

Wysoko w hierarchii ogłoszono przykazanie:

"Thou shalt not believe in the aquatic theory.

"Nie będziesz wierzył w teorię małpy wodnej".

And if you hope to make progress in this profession,

Jeśli chcesz awansować w kręgach akademickich,

and you do believe it, you'd better keep it to yourself,

a wierzysz w tę teorię, nie afiszuj się z tym.

because it will get in your way."

Bo sprawi ci to kłopoty.

So I get the impression that some parts

Odnoszę wrażenie, że część naukowego establishmentu

of the scientific establishment

Odnoszę wrażenie, że część naukowego establishmentu

are morphing into a kind of priesthood.

przeistacza się jakby w kapłanów.

But you know, that makes me feel good,

Ale wiecie co, cieszę się z tego.

because Richard Dawkins has told us

Bo Richard Dawkins wytłumaczył nam,

how to treat a priesthood.

jak traktować duchowieństwo.

(Laughter)

(Śmiech)

He says, "Firstly, you've got to refuse to give it

Powiedział "Najpierw należy im odmówić

all the excessive awe and reverence

przeogromnej czci i podziwu,

it's been trained to receive."

które nauczono ich przyjmować."

Right. I'll go ahead with that.

Dobrze. Jestem za tym.

And secondly, he says,

A następnie, jak mówi,

"You must never be afraid to rock the boat."

"Nie bój się wprowadzać zamieszania".

I'll go along with that too.

To również popieram.

Thank you very much.

Dziękuję Państwu bardzo.

(Applause)

(Brawa)