Stefan Sagmeister: Happiness by design

Stefan Sagmeister chia sẻ về thiết kế hạnh phúc

Translator: Thach Thao Nguyen Phuc Reviewer: Duc Nguyen

About 15 years ago, I went to visit a friend in Hong Kong.

Khoảng 15 năm trước, tôi tới thăm một người bạn ở Hồng Kông.

And at the time I was very superstitious.

Hồi đó tôi còn rất mê tín.

So, upon landing -- this was still at the old Hong Kong airport

Thế nên khi xuống máy bay -- đây vẫn là ở sân bay Hồng Kông cũ

that's Kai Tak, when it was smack in the middle of the city --

tên là Kai Tak, lúc nó còn nằm ngay giữa trung tâm thành phố --

I thought, "If I see something good, I'm going to have a great time here in

Tôi tự nhủ "Nếu thấy điềm lành, tôi sẽ có một khoảng thời gian đẹp ở đây

my two weeks. And if I see something negative, I'm going to be miserable, indeed."

trong 2 tuần. Và nếu thấy điềm gở tôi sẽ rất khổ sở."

So the plane landed in between the buildings

Máy bay hạ cánh giữa những tòa nhà

and got to a full stop in front of this little billboard.

và dừng lại trước tấm biểm quảng cáo này.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And I actually went to see some of the design companies

Và thật sự tôi đã đi xem một số công ty thiết kế

in Hong Kong in my stay there.

ở Hồng Kông trong khi ở đó.

And it turned out that --

Và lại thành ra là --

I just went to see, you know, what they are doing in Hong Kong.

Tôi đơn giản chỉ đến xem, bạn biết đấy, họ đang làm gì ở Hồng Kông.

But I actually walked away with a great job offer.

Nhưng tôi đã ra về với một đề nghị công việc rất tốt.

And I flew back to Austria, packed my bags,

Tôi bay trở lại Áo, sắp xếp đồ đạc,

and, another week later, I was again on my way to Hong Kong

và một tuần sau lại bay tới Hồng Kông,

still superstitions and thinking, "Well, if that 'Winner' billboard is still up,

vẫn mê tín và nghĩ "Chà, nếu tấm biển 'Người chiến thắng' vẫn còn đó,

I'm going to have a good time working here.

mình sẽ làm việc suôn sẻ ở đây.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But if it's gone, it's going to be really miserable and stressful."

Nhưng nếu nó không còn nữa, chuyện này sẽ rất căng thẳng và khổ sở."

So it turned out that not only was the billboard still up

Hóa ra không chỉ tấm biển vẫn còn đó

but they had put this one right next to it.

mà người ta đã dựng cái này bên cạnh nó.

(Laughter)

(Tiếng cười)

On the other hand, it also taught me where superstition gets me

Nhưng mặt khác, nó cũng dạy tôi mê tín sẽ dẫn mình đến đâu

because I really had a terrible time in Hong Kong.

bởi thực sự tôi đã có một thời gian tồi tệ ở Hồng Kông.

(Laughter)

(Tiếng cười)

However, I did have a number of real moments of happiness in my life --

Tuy nhiên, tôi đã có một số khoảnh khắc hạnh phúc thực sự trong đời mình --

of, you know, I think what the conference brochure refers to

tôi cho rằng quyển giới thiệu chương trình đã nói đến như

as "moments that take your breath away."

"khoảnh khắc khiến bạn ngợp thở"

And since I'm a big list maker, I actually listed them all.

Và bởi vì tôi là người rất hay lên danh sách, tôi đã lên danh sách chúng.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now, you don't have to go through the trouble of reading them

Các bạn không phải mất công đọc chúng

and I won't read them for you.

và tôi sẽ không đọc nó lên cho các bạn.

I know that it's incredibly boring to hear about other people's happinesses.

Tôi biết sẽ vô cùng nhàm chán khi phải nghe về những niềm hạnh phúc của người khác.

(Laughter)

(Tiếng cười)

What I did do, though is, I actually looked at them from a design standpoint

Tuy nhiên, tôi đã nhìn vào chúng dưới quan điểm của thiết kế

and just eliminated all the ones that had nothing to do with design.

và mới loại bỏ tất cả những điều không liên quan đến thiết kế.

And, very surprisingly, over half of them had, actually, something to do with design.

Rất ngạc nhiên, hơn nửa số chúng có liên quan đến thiết kế.

So there are, of course, two different possibilities.

Thế nên có hai khả năng.

There's one from a consumer's point of view --

Một là từ quan điểm người tiêu dùng --

where I was happy while experiencing design.

mà tôi thấy hạnh phúc khi thiết kế.

And I'll just give you one example. I had gotten my first Walkman.

Tôi sẽ cho các bạn một ví dụ. Tôi mới mua chiếc Walkman đầu tiên của mình.

This is 1983.

Đây là 1983.

My brother had this great Yamaha motorcycle

Anh trai tôi có một chiếc xe gắn máy Yamaha tuyệt vời

that he was willing to borrow to me freely.

và sẵn sàng cho tôi mượn.

And The Police's "Synchronicity"

Chiếc băng cassette "Synchronicity" của The Police

cassette had just been released

mới được phát hành

and there was no helmet law in my hometown of Bregenz.

và không có luật mũ bảo hiểm gì cả ở quê tôi Bregenz.

So you could drive up into the mountains

Thế nên bạn có thể lái xe vào trong núi

freely blasting The Police on the new Sony Walkman.

và thoải mái nổ The Police bằng chiếc Sony Walkman mới toanh.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And I remember it as a true moment of happiness.

Tôi nhớ về lúc đó như một khoảnh khắc hạnh phúc thực sự.

You know, of course, they are related to this combination of

Tất nhiên, chúng có liên quan đến việc

at least two of them being, you know, design objects.

ít nhất hai trong những vật này là các sản phẩm thiết kế.

And, you know, there's a scale of happiness when you talk about in design

Và có một thang đo hạnh phúc trong thiết kế,

but the motorcycle incident would definitely be, you know,

nhưng việc lái chiếc xe chắc chắn sẽ

situated somewhere here -- right in there between Delight and Bliss.

nằm ở đâu đó giữa Delight và Bliss.

Now, there is the other part, from a designer's standpoint --

Hai là, từ quan điểm người thiết kế --

if you're happy while actually doing it.

nếu bạn cảm thấy hạnh phúc khi thực hiện nó.

And one way to see how happy designers are when they're designing could be to

Và một cách để thấy những nhà thiết kế hạnh phúc thế nào khi họ đang thiết kế

look at the authors' photos on the back of their monographs?

là nhìn vào tấm ảnh tác giả đằng sau quyển chuyên khảo của họ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So, according to this, the Australians and the Japanese

Theo đó thì, những người Úc và Nhật

as well as the Mexicans

và Mexico

are very happy.

rất hạnh phúc.

(Laughter)

(Tiếng cười)

While, somewhat, the Spaniards ...

Trong khi, những người Tây Ban Nha...

and, I think, particularly, the Swiss

và đặc biệt, Thụy Sĩ

(Laughter),

(Tiếng cười)

don't seem to be doing all that well.

có vẻ không ổn lắm.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Last November, a museum opened in Tokyo called The Mori Museum,

Tháng 11 năm ngoái, một bảo tàng mở cửa tại Tokyo tên là Bảo thàng Mori,

in a skyscraper, up on the 56th floor.

trên một tòa nhà chọc trời, tầng 56.

And their inaugural exhibit was called "Happiness."

Và triển lãm mở cửa của họ tên là "Hạnh phúc."

And I went, very eagerly, to see it, because --

Tôi rất háo hức tới đó, bởi --

well, also, with an eye on this conference.

cũng để chuẩn bị cho buổi hội thảo này.

And they interestingly sectioned the exhibit off into four different areas.

Và khá thú vị khi họ chia buổi triển lãm thành 4 phần riêng biệt.

Under "Arcadia," they showed things like this, from the Edo period --

Dưới "Arcadia", họ trưng bày những vật như thế này, từ thời Edo --

a hundred ways to write "happiness" in different forms.

một trăm cách viết "hạnh phúc" trong những dạng khác nhau.

Or they had this apple by Yoko Ono -- that, of course, later on

Hay quả táo bởi Yoko Ono - vật mà sau đó

was, you know, made into the label for The Beatles.

được tạo thành nhãn hiệu cho Beatles.

Under "Nirvana" they showed this Constable painting.

Dưới "Niết Bàn" họ trưng bày một bức tranh Constable.

And there was a little -- an interesting theory about abstraction.

Và có một thuyết trừu tượng thú vị như thế này.

This is a blue field -- it's actually an Yves Klein painting.

Đây là một nền màu xanh -- đây thật ra là bức tranh của Yves Kline.

And the theory was that if you abstract an image, you really, you know

Đó là nếu bạn trừu tượng hóa một hình ảnh, bạn sẽ để

open as much room for the un-representable --

nhiều không gian cho phần không trình bày được --

and, therefore, you know, are able to involve the viewer more.

và vì thế cho người xem tham gia nhiều hơn.

Then, under "Desire," they showed these Shunsho paintings --

Dưới "Dục Vọng", họ trưng bày những bức tranh Shunsho --

also from the Edo period -- ink on silk.

cũng từ thời Edo -- mực trên lụa.

And, lastly, under "Harmony," they had this 13th-century mandala from Tibet.

Cuối cùng, dưới "Hòa Hợp", họ có đồ hình Mạn-đà-là thế kỷ 13 từ Tây Tạng.

Now, what I took away from the exhibit was that

Điều mà tôi rút ra được từ buổi triển lãm là,

maybe with the exception of the mandala

có thể là ngoại trừ tấm mandala,

most of the pieces in there were actually about the visualization of happiness

hầu hết các vật trưng bày đều là sự hình tượng hóa hạnh phúc

and not about happiness.

mà không phải là hạnh phúc.

And I felt a little bit cheated, because the visualization --

Tôi cảm thấy như đã bị lừa, bởi việc hình tượng hóa --

that's a really easy thing to do.

đó là một thứ rất dễ thực hiện.

And, you know, my studio -- we've done it all the time.

Bạn biết đấy, studio của tôi -- chúng tôi làm thế hằng ngày.

This is, you know, a book.

Đây là một quyển sách.

A happy dog -- and you take it out, it's an aggressive dog.

Một con chó vui vẻ -- và bạn lấy nó ra, một con chó hung dữ.

It's a happy David Byrne and an angry David Byrne.

Đây là David Byrne hạnh phúc và David Byrne giận dữ.

Or a jazz poster with a happy face and a more aggressive face.

Hay một poster với gương mặt hạnh phúc và gương mặt hung hãn.

You know, that's not a big deal to accomplish.

Đó không phải là việc khó làm.

It has gotten to the point where, you know, within advertising

Đến độ mà, trong quảng cáo

or within the movie industry, "happy" has gotten such a bad reputation that

hay trong công nghiệp điện ảnh, "hạnh phúc" đã mang tiếng xấu đến nối

if you actually want to do something with the subject

nếu bạn thực sự muốn làm về chủ đề đó

and still appear authentic, you almost would have to, you know,

mà vẫn chân thực, bạn gần như phải

do it from a cynical point of view.

thực hiện từ một góc nhìn tiêu cực.

This is, you know, the movie poster.

Đây là một poster phim.

Or we, a couple of weeks ago, designed a box set for The Talking Heads

Hay hai tuần trước chúng tôi thiết kế hộp cho The Talking Heads

where the happiness visualized on the cover definitely has, very much, a dark side to it.

mà hạnh phúc được thể hiện trên bìa hộp với nét âm u trong đó.

Much, much more difficult is this, where the designs actually can evoke happiness --

Điều khó hơn nhiều lần là đây, khi mà thiết kế có thể thực sự gợi nên hạnh phúc --

and I'm going to just show you three that actually did this for me.

và tôi sẽ cho bạn thấy ba thứ đã làm được điều đó với tôi.

This is a campaign done by a young artist in New York, who calls himself "True."

Đây là một dự án thực hiện bởi một nghệ sĩ trẻ ở New York, người tự gọi bản thân mình là "True" (Chân thực).

Everybody who has ridden the New York subway system will be

Tất cả những người đã từng đi tàu điện ngầm ở New York đều

familiar with these signs?

quen thuộc với các ký hiệu này?

True printed his own version of these signs.

True đã làm phiên bản riêng của anh ta.

Met every Wednesday at a subway stop with 20 of his friends.

Gặp gỡ mỗi thứ Tư tại một bến xe điện ngầm với 20 người bạn.

They divided up the different subway lines and added their own version.

Họ chia ra những tuyến khác nhau và thêm vào phiên bản riêng của mình.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So this is one.

Đây là một bản.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now, the way this works in the system is that nobody ever looks at these signs.

Trong hệ thống tàu điện ngầm không ai nhìn vào những cảnh báo này cả.

So you're

Thế nên bạn

(Laughter)

(Tiếng cười)

you're really bored in the subway, and you kind of stare at something.

bạn thấy vô cùng nhàm chán, và hướng ánh mắt vào cái gì đó một lúc lâu.

And it takes you a while until it actually --

Cần phải một lúc lâu nó mới thực sự --

you realize that this says something different than what it normally says.

bạn nhận ra tấm biển nói một điều gì khác mà nó thường nói.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I mean, that's, at least, how it made me happy.

Đó là, ít ra nó là cách nó khiến tôi hạnh phúc.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now, True is a real humanitarian.

True thực sự là một người nhân đạo.

He didn't want any of his friends to be arrested,

Anh ta không muốn ai trong số những người bạn bị bắt

so he supplied everybody with this fake volunteer card.

nên anh ta cung cấp cho họ thẻ tình nguyện giả này.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And also gave this fake letter from the MTA to everybody --

Và cũng đưa cho mọi người bức thư từ MTA giả này --

sort of like pretending that it's an art project

vờ như đó là một dự án nghệ thuật

financed by The Metropolitan Transit Authority.

tài trợ bởi ban quản lý.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Another New York project.

Một dự án New York khác.

This is at P.S. 1 -- a sculpture that's basically a square room

Đây là P.S. 1 -- một bức tượng mà về cơ bản là một căn phòng vuông

by James Turrell, that has a retractable ceiling.

bởi James Turrell, có trần nhà kéo lại được.

Opens up at dusk and dawn every day.

Mở ra vào hoàng hôn và bình minh mỗi ngày.

You don't see the horizon.

Bạn không thấy đường chân trời.

You're just in there, watching the incredible, subtle changes of color in the sky.

Bạn chỉ ở trong đó, nhìn lên những thay đổi tinh tế, tuyệt vời trong màu sắc bầu trời.

And the room is truly something to be seen.

Và căn phòng thực sự đáng được tham quan.

People's demeanor changes when they go in there.

Hành động của mọi người thay đổi khi họ vào trong đó.

And, for sure, I haven't looked at the sky in the same way

Và, chắc chắn, tôi đã không còn nhìn lên bầu trời như trước

after spending an hour in there.

sau khi dành một giờ trong đó.

There are, of course, more than those three projects that I'm showing here.

Tất nhiên có nhiều hơn 3 dự án tôi trình bày ở đây.

I would definitely say that observing Vik Muniz' "Cloud"

Tôi chắc chắc nói rằng chiêm ngưỡng "Mây" của Vik Muniz

a couple of years ago in Manhattan for sure made me happy, as well.

vài năm trước tại Manhattan cũng khiến thôi hạnh phúc.

But my last project is, again, from a young designer in New York.

Nhưng dự án cuối cùng, một lần nữa, lại từ một nhà thiết kế trẻ ở New York.

He's from Korea originally.

Anh ta đến từ Hàn Quốc.

And he took it upon himself to print 55,000 speech bubbles --

Và anh ấy đã tự mình in 55.000 khung lời thoại --

empty speech bubbles stickers, large ones and small ones.

những nhãn dán khung lời thoại trống, cái to có cái nhỏ có.

And he goes around New York and just puts them, empty as they are, on posters.

Và đi quanh New York và dính chúng, vẫn trống như ban đầu, lên các poster.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And other people go and fill them in.

Và những người khác đến rồi điền vào chúng.

(Laughter)

(Tiếng cười)

This one says, "Please let me die in peace."

Cái này ghi "Hãy để tôi chết trong bình yên."

(Laughter)

(Tiếng cười)

I think that was --

Tôi nghĩ đó là --

the most surprising to myself was that the writing was actually so good.

điều đáng ngạc nhiên nhất là lời văn thực sự rất tuyệt.

This is on a musician poster, that says:

Cái này trên một poster cho nhạc sĩ, viết rằng:

"I am concerned that my CD will not sell more than 200,000 units

"Tôi lo rằng CD của mình sẽ không bán được hơn 200.000 bản

and that, as a result, my recoupable advance

và kết quả là tiền ứng trước

from my label will be taken from me,

từ công ty cho tôi sẽ bị thu hồi,

after which, my contract will be cancelled,

sau đó hợp đồng của tôi sẽ bị hủy,

and I'll be back doing Journey covers on Bleecker Street."

và tôi sẽ trở lại chơi các bản cover của Journey trên phố Bleecker."

(Laughter)

(Tiếng cười)

I think the reason this works so well is because everybody involved wins.

Tôi nghĩ lý do nó hiệu quả là bởi vì bất cứ ai tham gia vào đều thành công.

Jee gets to have his project;

Jee có dự án của anh ta,

the public gets a sweeter environment;

công chúng có một môi trường thú vị hơn,

and different public gets a place to express itself;

và một bộ phận khác có nơi để thể hiện bản thân,

and the advertisers finally get somebody to look at their ads.

và những nhà quảng cáo cuối cùng cũng có người nhìn vào poster của họ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Well, there was a question, of course, that was on my mind for a while:

Có một câu hỏi đã ở trong tâm trí tôi một thời gian:

You know, can I do more of the things that I like doing in design

Bạn biết đấy, liệu tôi có thể làm nhiều hơn những việc tôi thích trong thiết kế

and less of the ones that I don't like to be doing?

và ít hơn những việc tôi không thích làm?

Which brought me back to my list making --

Điều này đưa tôi trở lại việc lên danh sách --

you know, just to see what I actually like about my job.

chỉ để xem tôi thực sự thích điều gì về công việc của mình.

You know, one is: just working without pressure.

Một là: làm việc không áp lực.

Then: working concentrated, without being frazzled.

Sau đó: làm việc tập trung, không bị quấy rầy.

Or, as Nancy said before, like really immerse oneself into it.

Hay như Nancy đã nói trước đây, thực sự nhấn chìm bản thân trong đó.

Try not to get stuck doing the same thing --

Cố gắng để không bế tắc làm đi làm lại một việc --

or try not get stuck behind the computer all day.

hay cố gắng để không bế tắc trước máy tính cả ngày.

This is, you know, related to it: getting out of the studio.

Điều này có liên quan đến nó: ra khỏi studio.

Then, of course, trying to, you know, work on things

Sau đó là cố gắng làm những việc

where the content is actually important for me.

mà nội dung của chúng thực sự quan trọng với tôi.

And being able to enjoy the end results.

Và có thể thỏa mãn với kết quả cuối cùng.

And then I found another list in one of my diaries that actually contained

Sau đó tôi thấy một danh sách khác trong một trong những quyển nhật ký của mình

all the things that I thought I learned in my life so far.

gồm những điều tôi cho rằng mình đã học được trong cuộc sống cho đến bây giờ.

And, just about at that time, an Austrian magazine called and asked

Cùng lúc đó, một tạp chí Áo gọi điện và hỏi xem

if we would want to do six spreads -- design six spreads

chúng tôi có muốn thiết kết 6 trang đúp

that work like dividing pages between the different chapters in the magazine?

để ngăn cách các chương mục khác nhau trong tạp chí hay không?

And the whole thing just fell together.

Và toàn bộ điều này hiện lên.

So I just picked one of the things that I thought I learned --

Tôi đơn giản là chọn một điều tôi cho rằng mình đã học được --

in this case, "Everything I do always comes back to me" --

ở đây là "Mọi điều tôi làm luôn quay lại với tôi" --

and we made these spreads right out of this.

và làm những trang đúp từ nó.

So it was: "Everything

Đây là "Mọi điều

I do

tôi làm

always

luôn

comes

quay

back

lại

to me."

với tôi."

A couple of weeks ago, a

Hai tuần trước, một

(Laughter)

(Tiếng cười)

French company asked us to design five billboards for them.

công ty Pháp đề nghị chúng tôi thiết kế 5 biển quảng cáo cho họ.

Again, we could supply the content for it.

Một lần nữa, chúng tôi có thể cung cấp nội dung.

So I just picked another one.

Tôi chọn một điều khác.

And this was two weeks ago.

Đây là hai tuần trước.

We flew to Arizona -- the designer who works with me, and myself --

Chúng tôi bay tới Arizona -- nhà thiết kế cùng làm với tôi, và bản thân tôi --

and photographed this one.

chụp ảnh thứ này.

So it's: "Trying

Đó là "Cố gắng

to look

tỏ ra

good

đẹp

limits

sẽ gò bó

my life."

cuộc sống của tôi."

And then we did one more of these.

Và chúng tôi làm một cái tương tự nữa.

This is, again, for a magazine, dividing pages.

Đây là cho một tạp chí, trang ngăn cách.

This is: "Having" --

"Có" --

this is the same thing;

đây cũng là nó

it's just, you know, photographed from the side.

chỉ là chụp từ bên cạnh.

This is from the front.

Đây là từ đằng trước.

Then it's: "guts."

"gan"

Again, it's the same thing -- "guts" is just the same room, reworked.

Đây vẫn là nó -- trong cùng một căn phòng, xoay lại.

Then it's: "always

Đó là "luôn

works out."

thành công."

Then it's "for," with the light on.

Đây là "với", khi có ánh sáng.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And it's "me."

Và đây là "tôi."

Thank you so much.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)