Michael Rain: What it's like to be the child of immigrants | TED

Translator: Ngoc Truong Reviewer: Nhu PHAM

I remember one morning when I was in the third grade,

Tôi nhớ vào một buổi sáng khi học lớp ba,

my mom sent me to school with a Ghanaian staple dish called "fufu."

mẹ tôi đưa tôi đến trường với món chính của người Ghana gọi là "fufu."

(Laughter)

(Cười)

Fufu is this white ball of starch made of cassava,

Fufu là một cục bột sắn nhỏ như thế này,

and it's served with light soup, which is a dark orange color,

và thường được ăn với súp nhẹ màu cam đậm,

chứa thịt gà hoặc thịt bò.

and contains chicken and/or beef.

It's a savory, flavorful dish

Đó là một món ngon đậm đà hương vị

that my mom thought would keep me warm on a cold day.

đến nỗi mẹ tôi nghĩ nó có thể sưởi ấm cho tôi vào những ngày lạnh giá

When I got to lunch and I opened my thermos,

Khi tôi đến phòng ăn trưa và mở cái phích ra,

releasing these new smells into the air,

một mùi mới lạ được giải phóng vào không khí,

my friends did not react favorably.

bạn bè tôi đã phản ứng không thiện chí cho lắm.

(Laughter)

(Cười)

"What's that?" one of them asked.

"Cái gì thế?", một đứa trong nhóm hỏi.

"It's fufu," I responded.

"Đó là fufu", tôi trả lời.

(Laughter)

(Cười)

"Ew, that smells funny. What's a fufu?" they asked.

"Ew, mùi của nó thật buồn cười. Mà fufu là gì thế?", cả bọn hỏi.

Their reaction made me lose my appetite.

Phản ứng của chúng làm tôi ăn mất cả ngon.

I begged my mother to never send me to school with fufu again.

Tôi đã xin mẹ đừng bao giờ gói cho tôi với món fufu lần nào nữa.

I asked her to make me sandwiches or chicken noodle soup

Thay vào đó, tôi nhờ bà làm sandwich hoặc súp gà

or any of the other foods that my friends were eating.

hoặc bất kì món nào khác như chúng bạn vẫn ăn.

And this is one of the first times

Đây là một trong những lần đầu tiên

I began to notice the distinction between what was unique to my family

tôi bắt đầu chú ý đến điểm khác biệt giữa những gì chỉ có trong gia đình mình

và những gì phổ biến với mọi người khác.

and what was common for everyone else,

what was Ghanaian and what was African

Thế nào là người Ghana, người châu Phi

and what was American.

và người Mỹ.

I'm a first-generation American.

Tôi là thế hệ người Mỹ đầu tiên.

Both of my parents are immigrants.

Cả bố mẹ tôi đều là người nhập cư.

In fact, my father, Gabriel, came to the US almost 50 years ago.

Bố tôi, Gabriel, đến Mỹ vào khoảng 50 năm về trước.

He arrived in New York

Ông đặt chân đến New York

from a city called Kumasi in a northern region of Ghana,

từ thành phố Kumasi phía Bắc Ghana,

in West Africa.

ở Tây Phi.

He came for school, earning his bachelor's degree in accounting

Ông đi học và nhận bằng cử nhân chuyên ngành kế toán

and eventually became an accountant.

và sau đó, trở thành một kế toán.

My mother, Georgina, joined him years later.

Mẹ tôi, Georgina, đến Mỹ với ông vài năm sau đó.

She had a love of fashion

Bà có một tình yêu với thời trang

and worked in a sewing factory in lower Manhattan,

và làm việc trong một nhà máy may mặc ở vùng Hạ Manhattan,

until she saved up enough to open her own women's clothing store.

cho đến khi bà dành dụm đủ và mở một cửa hiệu thời trang nữ.

I consider myself an American

Tôi xem bản thân như một người Mỹ,

and an African

một người châu Phi,

and a Ghanaian.

và một người Ghana.

And there's millions of people around the world

Có hàng triệu người trên thế giới

who are juggling these different classifications.

đang chật vật với nhiều nhân dạng.

They might be Jamaican-Canadians or Korean-Americans or Nigerian-Brits.

Họ có thể là người Jamaica-Canada, hoặc Hàn Quốc-Mỹ, hoặc Nigeria-Anh.

Nhưng cái làm câu chuyện và trải nghiệm của chúng tôi khác biệt

But what makes our stories and experiences different

is that we were born and raised in a country different than our parents,

là chúng tôi được sinh ra và lớn lên trên một đất nước

khác với nơi mà cha mẹ chúng tôi sinh ra.

and this can cause us to be misunderstood

Và điều này có thể khiến chúng tôi bị hiểu lầm

when being viewed through a narrow lens.

khi người khác nhìn vào chúng tôi qua những "con mắt" thiển cận.

I grew up in New York, which is home to the largest number of immigrants

Tôi lớn lên ở New York, nơi có đông người nhập cư nhất tại Mỹ.

anywhere in the United States.

And you would think growing up in a place like New York,

Bạn sẽ nghĩ lớn lên ở một nơi như New York

it would be easy for a first-generation person to find their place.

là dễ dàng cho một người thế hệ đầu tìm được chỗ đứng.

But all throughout my childhood,

Nhưng suốt thời thơ ấu,

there were these moments that formed my understanding

có những thời điểm đã hình thành nơi tôi nhận thức

of the different worlds I belonged to.

về những thế giới khác nhau mà mình thuộc về.

When I was in the fifth grade, a student asked me

Khi học lớp năm, một học sinh hỏi tôi rằng

if my family was refugees.

liệu gia đình tôi có phải là người tị nạn.

I didn't know what that word meant.

Tôi không hiểu từ đó nghĩa là gì.

He explained to me that his parents told him

Cậu ấy giải thích cho tôi rằng ba mẹ cậu bảo

that refugees are people from Africa who come to the US

người tị nạn là những người từ châu Phi đến nước Mỹ

to escape death, starvation and disease.

để trốn chạy cái chết, đói khổ, và bệnh tật.

So I asked my parents, and they laughed a bit,

Nên tôi hỏi lại cha mẹ, và họ cười nhẹ,

not because it was funny but because it was a generalization.

không phải vì nó hài hước, mà là vì nó là định kiến chung.

And they assured me that they had enough to eat in Ghana

Và họ cam đoan với tôi rằng họ đủ ăn ở Ghana

and came to the US willingly.

và tự nguyện đến Mỹ.

(Laughter)

(Cười)

These questions became more complex as I got older.

Những câu hỏi ấy trở nên phức tạp hơn khi tôi lớn lên.

Junior high school was the first time

Lớp 11 trung học là lần đầu tiên

I went to school with a large number of black American students,

tôi học cùng với rất nhiều người Mỹ da màu,

and many of them couldn't understand why I sounded differently than they did

và rất nhiều trong bọn họ không hiểu tại sao tôi phát âm khác họ,

or why my parents seemed different than theirs.

hoặc tại sao ba mẹ tôi trông khác ba mẹ họ.

"Are you even black?" a student asked.

"Mày có thật là da màu không vậy?" một đứa hỏi.

I mean, I thought I was black.

Tôi đã nghĩ mình là người da màu.

(Laughter)

(Cười)

I thought my skin complexion settled that.

Tôi nghĩ màu da của tôi đã nói lên tất cả.

(Laughter)

(Cười)

I asked my father about it, and he shared his own confusion

Tôi hỏi cha tôi về việc đó, và ông chia sẻ sự bối rối

over the significance of that when he first came to the US.

trước tầm quan trọng của việc đó khi ông ấy lần đầu đến Mỹ.

He explained to me that, when he was in Ghana, everyone was black,

Ông ấy giải thích rằng, ở Ghana, mọi người đều là da màu,

so he never thought about it.

nên ông chưa từng nghĩ về điều đó.

But in the US, it's a thing.

Nhưng ở Mỹ, nó lại thành một vấn đề.

(Laughter)

(Cười)

But he would say, "But you're African.

Và ông nói: "Nhưng con là người châu Phi. Hãy nhớ lấy."

Remember that."

Và nhấn mạnh điều đó dù nhiều người châu Phi khác

And he would emphasize this,

even though many Africans in the continent would only consider me to be

có xem tôi như người Mỹ đi nữa.

just an American.

These misconceptions and complex cultural issues

Những quan niệm sai lầm các vấn đề văn hóa phức tạp này

are not just the inquiries of children.

không đơn giản là câu hỏi với trẻ con.

Adults don't know who immigrants are.

Người lớn không biết dân nhập cư là ai.

If we look at current trends,

Nhìn vào những xu hướng hiện nay,

if I asked you: What's the fastest-growing

nếu tôi hỏi bạn: Cộng đồng nào phát triển nhanh nhất

immigrant demographic in the United States,

trong giới nhập cư tại Mỹ,

who would you think it was?

bạn nghĩ đó là ai?

Nine out of 10 people tell me it's Latinos,

9 trên 10 người nói với tôi đó là người Latinh,

but it's actually African immigrants.

nhưng thật ra đó là dân nhập cư châu Phi.

How about in academics?

Trong giáo dục thì sao?

What's the most educated immigrant demographic?

Cộng đồng nhập cư nào có học vấn cao nhất?

A lot of people presume it to be Asians, but it's actually African immigrants.

Nhiều người cho rằng đó là người châu Á, nhưng thật ra là người châu Phi.

Ngay cả các vấn đề về chính sách,

Even in matters of policy,

did you know that three out of the eight countries

bạn có biết ba trên tám nước bị xem là "cấm du lịch"

in the so-called "travel ban"

là những nước châu Phi?

are African countries?

A lot of people assume those targeted Muslims only live in the Middle East,

Nhiều người cho rằng người đạo Hồi bị nhắm tới chỉ sống ở Trung Đông

but a lot of those banned people are Africans.

nhưng họ lại cấm những người đến từ châu Phi.

So on these issues of education and policy and religion,

Cho nên, trước những vấn đề về giáo dục và chính sách và tôn giáo,

a lot of things we presume about immigrants are incorrect.

nhiều điều ta cho là đúng về dân nhập cư là không chính xác.

Even if we look at something like workplace diversity and inclusion,

Ngay cả khi nhìn vào những thứ như sự đa dạng nơi công sở.

if I asked you what gender-ethnicity combination

Nếu tôi hỏi bạn giới tính, dân tộc nào

is least likely to be promoted to senior managerial positions,

ít được thăng tiến lên vị trí quản lí cấp cao,

who would you think it was?

bạn sẽ nghĩ đó là ai?

The answer is not Africans this time.

Không phải là người châu Phi nữa đâu.

(Laughter)

(Cười).

And it's not black women or men,

Và cũng không phải đàn ông hay phụ nữ da màu,

and it's not Latin women or men.

Không phải đàn ông hay phụ nữ Latinh.

It's Asian women who are least likely to be promoted.

Phụ nữ châu Á, là những người ít được thăng tiến nhất.

Nắm bắt các câu chuyện và vấn đề này là một phần công việc của tôi

Capturing these stories and issues is part of my work

as a digital storyteller

như một người kể chuyện trong thời đại số,

that uses tech to make it easier for people to find these stories.

sử dụng công nghệ để mọi người tìm thấy những câu chuyện này dễ dàng hơn.

This year, I launched an online gallery of portraits and firsthand accounts

Năm nay, tôi đã mở một triển lãm trực tuyến về chân dung

for a project called Enodi.

thuộc một dự án gọi là Enodi.

The goal of Enodi is to highlight first-generation immigrants just like me

Mục tiêu của Enodi là làm nổi bật thế hệ di cư đầu tiên như tôi,

who carry this kinship for the countries we grew up in,

người mang mối liên kết với đất nước nơi họ lớn lên,

và cả đất nước nguồn cội,

for the countries of origin

and for this concept called "blackness."

với khái niệm gọi là "đen."

I created this space to be a cyberhome for many of us who are misunderstood

Tôi tạo ra nơi này như một mái nhà trên mạng

cho nhiều người trong số chúng tôi bị hiểu nhầm tại những đất nước khác nhau.

in our different home countries.

There are millions of Enodis

Có hàng triệu Enodis

who use hyphens to connect their countries of origin

dùng dấu gạch nối để kết nối với nguồn cội

with their various homes in the US

và nhà của họ ở Mỹ

or Canada or Britain or Germany.

hay Canada, Anh, hay Đức.

In fact, many people you might know are Enodi.

Thực chất, nhiều người bạn biết là Enodi.

Actors Issa Rae and Idris Elba are Enodi.

Diễn viên Issa Rae và Idris Elba là người Enodi.

Colin Powell,

Colin Powell,

former Attorney General Eric Holder,

cựu Chưởng lý Eric Holder,

former President of the United States, Barack Obama,

cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama,

are all the children of African or Caribbean immigrants.

đều là con của những người nhập cư châu Phi hay Caribbe.

But how much do you know about us?

Nhưng bạn biết về chúng tôi đến mức nào?

This complicated navigation

Định hướng phức tạp này

is not just the experience of first-generation folks.

không chỉ là trải nghiệm của những người thế hệ đầu.

We're so intertwined

Chúng tôi đều rất gắn kết

in the lives and culture of people in North America and Europe,

với cuộc sống và văn hóa của những người Bắc Mỹ và Châu Âu,

that you might be surprised how critical we are

đến nỗi bạn có thể ngạc nhiên về mức độ quan trọng của chúng tôi

to your histories and future.

trong lịch sử và tương lai của bạn.

So, engage us in conversation;

Nên hãy nói chuyện với chúng tôi,

khám phá xem người nhập cư như thế nào trên thực tế

discover who immigrants actually are,

and see us apart from characterizations

và nhìn chúng tôi tách biệt khỏi những rập khuôn,

or limited media narratives

định kiến, thậm chí là vẻ ngoài.

or even who we might appear to be.

Chúng tôi là những "nồi lẩu" pha trộn nhiều văn hóa,

We're walking melting pots of culture,

and if something in that pot smells new or different to you --

và nếu thứ gì đó trong "nồi" có mùi hơi mới hay lạ với bạn,

(Laughter)

(Cười)

don't turn up your nose.

đừng nhăn mũi.

Hãy mời chúng tôi chia sẻ.

Ask us to share.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)