Michael Rain: What it's like to be the child of immigrants | TED

Tłumaczenie: Dominika Mazurkiewicz Korekta: Rysia Wand

I remember one morning when I was in the third grade,

Pamiętam jeden poranek, kiedy byłem w trzeciej klasie.

my mom sent me to school with a Ghanaian staple dish called "fufu."

Mama posłała mnie do szkoły z prostą ghańską potrawą zwaną "fufu".

(Laughter)

(Śmiech)

Fufu is this white ball of starch made of cassava,

Fufu to biała skrobiowa kula zrobiona z manioka jadalnego,

and it's served with light soup, which is a dark orange color,

zazwyczaj podawana z lekką zupą o ciemnopomarańczowym kolorze,

and contains chicken and/or beef.

zawierającą kurczaka lub wołowinę.

It's a savory, flavorful dish

To sycące, aromatyczne danie

that my mom thought would keep me warm on a cold day.

miało mnie zdaniem mamy rozgrzać w ten zimny dzień.

When I got to lunch and I opened my thermos,

Kiedy nadeszła pora obiadu i otworzyłem termos,

releasing these new smells into the air,

wypuszczając wszystkie te nowe zapachy,

my friends did not react favorably.

koledzy nie zareagowali zbyt przychylnie.

(Laughter)

(Śmiech)

"What's that?" one of them asked.

"Co to jest?" - spytał ktoś.

"It's fufu," I responded.

"To fufu" - odpowiedziałem.

(Laughter)

(Śmiech)

"Ew, that smells funny. What's a fufu?" they asked.

"Fuj, dziwnie to pachnie. Co to jest fufu?" - spytali.

Their reaction made me lose my appetite.

Przez ich reakcję straciłem apetyt.

I begged my mother to never send me to school with fufu again.

Błagałem mamę, żeby już nigdy nie dawała mi do szkoły fufu.

I asked her to make me sandwiches or chicken noodle soup

Prosiłem, żeby robiła mi kanapki, rosół

or any of the other foods that my friends were eating.

czy inne rzeczy, jakie jedli koledzy.

And this is one of the first times

To był jeden z pierwszych momentów,

I began to notice the distinction between what was unique to my family

kiedy zacząłem zauważać, co wyróżnia moją rodzinę,

and what was common for everyone else,

a co jest normalne dla innych,

what was Ghanaian and what was African

co było ghańskie, co afrykańskie,

and what was American.

a co amerykańskie.

I'm a first-generation American.

Jestem Amerykaninem pierwszej generacji.

Both of my parents are immigrants.

Moi rodzice są imigrantami.

In fact, my father, Gabriel, came to the US almost 50 years ago.

Mój ojciec, Gabriel, przyjechał do USA prawie 50 lat temu.

He arrived in New York

Dotarł do Nowego Jorku

from a city called Kumasi in a northern region of Ghana,

z miasta zwanego Kumasi w północnym regionie Ghany,

in West Africa.

w Afryce Zachodniej.

He came for school, earning his bachelor's degree in accounting

Przyjechał na studia, by zdobyć licencjat w księgowości

and eventually became an accountant.

i w końcu został księgowym.

My mother, Georgina, joined him years later.

Moja matka, Georgina, dołączyła do niego wiele lat później.

She had a love of fashion

Kochała modę

and worked in a sewing factory in lower Manhattan,

i pracowała w szwalni na Dolnym Manhattanie,

until she saved up enough to open her own women's clothing store.

aż zaoszczędziła wystarczająco dużo, by otworzyć własny sklep z odzieżą.

I consider myself an American

Uważam się za Amerykanina

and an African

i Afrykanina

and a Ghanaian.

i obywatela Ghany.

And there's millions of people around the world

A na świecie są miliony ludzi,

who are juggling these different classifications.

którzy żonglują różnymi klasyfikacjami.

They might be Jamaican-Canadians or Korean-Americans or Nigerian-Brits.

Mogą być jamajskimi Kanadyjczykami, czy nigeryjskimi Brytyjczykami.

But what makes our stories and experiences different

Ale tym, co wyróżnia nasze historie i doświadczenia, jest fakt,

is that we were born and raised in a country different than our parents,

że dorastaliśmy i zostaliśmy wychowani w kraju innym niż nasi rodzice,

and this can cause us to be misunderstood

toteż możemy zostać źle zrozumiani,

when being viewed through a narrow lens.

jeśli nie weźmie się tego pod uwagę.

I grew up in New York, which is home to the largest number of immigrants

Dorastałem w Nowym Jorku, gdzie mieszka najwięcej imigrantów

anywhere in the United States.

w całych Stanach Zjednoczonych.

And you would think growing up in a place like New York,

Może myślicie, że dorastając w miejscu takim jak Nowy Jork,

it would be easy for a first-generation person to find their place.

Amerykanin pierwszej generacji z łatwością znajdzie swoje miejsce.

But all throughout my childhood,

Ale przez całe dzieciństwo

there were these moments that formed my understanding

towarzyszyły mi momenty, dzięki którym zrozumiałem,

of the different worlds I belonged to.

jak różne są światy, do których należę.

When I was in the fifth grade, a student asked me

Kiedy byłem w piątej klasie, jeden z uczniów zapytał mnie,

if my family was refugees.

czy moja rodzina to uchodźcy.

I didn't know what that word meant.

Nie wiedziałem, co to słowo znaczy.

He explained to me that his parents told him

Wytłumaczył mi, że jego rodzice powiedzieli mu,

that refugees are people from Africa who come to the US

że uchodźcy to ludzie z Afryki, którzy przybywają do USA

to escape death, starvation and disease.

w ucieczce przed śmiercią, głodem i chorobami.

So I asked my parents, and they laughed a bit,

Więc spytałem rodziców, a oni się uśmiechnęli,

not because it was funny but because it was a generalization.

nie dlatego, że to było zabawne, ale dlatego, że była to generalizacja.

And they assured me that they had enough to eat in Ghana

Zapewnili mnie, że w Ghanie mieli dosyć jedzenia,

and came to the US willingly.

a mimo to chcieli przyjechać do USA.

(Laughter)

(Śmiech)

These questions became more complex as I got older.

Z wiekiem słyszałem coraz trudniejsze pytania.

Junior high school was the first time

Gimnazjum było pierwszą szkołą,

I went to school with a large number of black American students,

w której spotkałem wielu czarnych Amerykanów

and many of them couldn't understand why I sounded differently than they did

i wielu z nich nie mogło zrozumieć, dlaczego mam inny akcent niż oni,

or why my parents seemed different than theirs.

albo dlaczego różnią się nasi rodzice.

"Are you even black?" a student asked.

Ktoś spytał: "Czy ty w ogóle jesteś czarny?".

I mean, I thought I was black.

Zawsze myślałem, że jestem czarny.

(Laughter)

(Śmiech)

I thought my skin complexion settled that.

Myślałem, że kolor skóry mówi sam za siebie.

(Laughter)

(Śmiech)

I asked my father about it, and he shared his own confusion

Zapytałem o to ojca, a ten powiedział, że po przyjeździe do USA

over the significance of that when he first came to the US.

sam był zaskoczony, jak wielkie ma to znaczenie.

He explained to me that, when he was in Ghana, everyone was black,

Wyjaśnił mi, że w Ghanie wszyscy byli czarnoskórzy,

so he never thought about it.

więc nigdy nawet o tym nie myślał.

But in the US, it's a thing.

Ale w USA to ważna sprawa.

(Laughter)

(Śmiech)

But he would say, "But you're African.

Ale mówił też: "Jesteś Afrykaninem.

Remember that."

Pamiętaj o tym".

And he would emphasize this,

I podkreślał to,

even though many Africans in the continent would only consider me to be

choć dla wielu mieszkańców Afryki

jestem jedynie Amerykaninem.

just an American.

These misconceptions and complex cultural issues

Te nieporozumienia i złożone zagadnienia kulturowe

are not just the inquiries of children.

to nie tylko problem dzieci.

Adults don't know who immigrants are.

Nawet dorośli nie wiedzą, kim są imigranci.

If we look at current trends,

Patrząc na obecne trendy,

if I asked you: What's the fastest-growing

jeśli spytałbym was:

która grupa emigrantów rośnie najszybciej w USA,

immigrant demographic in the United States,

who would you think it was?

kogo byście podali?

Nine out of 10 people tell me it's Latinos,

9 na 10 osób odpowiada, że to Latynosi,

but it's actually African immigrants.

ale tak naprawdę to właśnie imigranci z Afryki.

How about in academics?

A co z edukacją?

What's the most educated immigrant demographic?

Która grupa imigrancka jest najbardziej wykształcona?

A lot of people presume it to be Asians, but it's actually African immigrants.

Wielu odpowiedziałoby, że to Azjaci, ale tak naprawdę to imigranci z Afryki.

Even in matters of policy,

Nawet w sprawach polityki

did you know that three out of the eight countries

czy wiedzieliście, że 3 z 8 krajów

in the so-called "travel ban"

objętych tzw. "zakazem podróżowania"

are African countries?

to kraje afrykańskie?

A lot of people assume those targeted Muslims only live in the Middle East,

Wielu zakłada,

że objęci zakazem muzułmanie żyją na Bliskim Wschodzie,

but a lot of those banned people are Africans.

ale wiele z tych "zakazanych" narodów to Afrykanie.

So on these issues of education and policy and religion,

Jeśli chodzi o edukację, politykę czy religię,

a lot of things we presume about immigrants are incorrect.

mamy wiele mylnych założeń na temat imigrantów.

Even if we look at something like workplace diversity and inclusion,

Nawet jeśli chodzi o różnorodność i integrację w miejscu pracy,

if I asked you what gender-ethnicity combination

jeśli zapytałbym was, jaka kombinacja płciowo-etniczna

is least likely to be promoted to senior managerial positions,

ma najmniejsze szanse na awans na wyższe stanowiska kierownicze,

who would you think it was?

o kim byście pomyśleli?

The answer is not Africans this time.

Tym razem nie chodzi o Afrykanów.

(Laughter)

(Śmiech)

And it's not black women or men,

I nie są to osoby czarnoskóre,

and it's not Latin women or men.

ani Latynosi.

It's Asian women who are least likely to be promoted.

Najmniejsze szanse mają kobiety z Azji.

Capturing these stories and issues is part of my work

Częścią mojej pracy jako autora cyfrowych opowiadań

as a digital storyteller

jest chwytanie tych historii,

that uses tech to make it easier for people to find these stories.

by przy pomocy techniki ułatwić do nich dostęp.

This year, I launched an online gallery of portraits and firsthand accounts

W tym roku założyłem galerię internetową z portretami i osobistymi sprawozdaniami

for a project called Enodi.

dla projektu o nazwie Enodi.

The goal of Enodi is to highlight first-generation immigrants just like me

Celem Enodi jest ekspozycja takich jak ja imigrantów pierwszej generacji,

who carry this kinship for the countries we grew up in,

którym zarówno kraje dzieciństwa

for the countries of origin

jak i kraje pochodzenia,

and for this concept called "blackness."

a także kwestia "czarności" są bardzo bliskie.

I created this space to be a cyberhome for many of us who are misunderstood

Stworzyłem ten wirtualny dom dla wielu z nas, którzy są niezrozumiani

in our different home countries.

w naszych ojczyznach.

There are millions of Enodis

Istnieją miliony Enodi,

who use hyphens to connect their countries of origin

którzy za pomocą myślnika łączą kraje pochodzenia

with their various homes in the US

z domami w Stanach,

or Canada or Britain or Germany.

w Kanadzie, Anglii czy Niemczech.

In fact, many people you might know are Enodi.

Wiele waszych znajomych może być Enodi.

Actors Issa Rae and Idris Elba are Enodi.

Aktorzy Issa Rae i Idris Elba są Enodi.

Colin Powell,

Colin Powell,

former Attorney General Eric Holder,

były prokurator generalny Eric Holder,

former President of the United States, Barack Obama,

były prezydent USA Barack Obama,

are all the children of African or Caribbean immigrants.

wszyscy są dziećmi imigrantów z Afryki i Karaibów.

But how much do you know about us?

Ale jak wiele o nas wiecie?

This complicated navigation

Ta skomplikowana nawigacja

is not just the experience of first-generation folks.

nie dotyczy tylko ludzi pierwszej generacji.

We're so intertwined

Jesteśmy tak związani

in the lives and culture of people in North America and Europe,

z życiem i kulturą Ameryki Północnej czy Europy,

that you might be surprised how critical we are

że mogłoby was zaskoczyć, jak ważni jesteśmy

to your histories and future.

dla waszej historii i przyszłości.

So, engage us in conversation;

Porozmawiajcie z nami,

discover who immigrants actually are,

dowiedzcie się, kim naprawdę są imigranci

and see us apart from characterizations

i oddzielcie nas od profilowania

or limited media narratives

i ograniczonej narracji medialnej

or even who we might appear to be.

czy nawet tego, kim się wam wydajemy.

We're walking melting pots of culture,

Jesteśmy chodzącymi tyglami kulturowymi.

and if something in that pot smells new or different to you --

Jeśli z tego tygla unosi się nowy czy niecodzienny zapach...

(Laughter)

(Śmiech)

don't turn up your nose.

nie zatykajcie nosa.

Poproście, żebyśmy się podzielili.

Ask us to share.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)