Yuval Noah Harari: The Actual Cost of Preventing Climate Breakdown | TED

Translator: Thái Châu Reviewer: Nguyen Tran Nhat Minh

As the climate crisis worsens,

Khi cuộc khủng hoảng khí hậu đang trở nên tệ hơn,

too many people are swinging from denial straight to despair.

quá nhiều người chuyển từ phủ nhận thẳng đến tuyệt vọng.

But we should not lose hope.

Nhưng chúng ta không nên mất hy vọng.

Humanity has enormous resources under its command,

Nhân loại vốn có nguồn tài nguyên rất to lớn,

and by applying them wisely,

và bằng việc sử dụng một cách thông minh,

we can still prevent ecological cataclysm.

ta vẫn có thể ngăn chặn trận đại hồng thủy sinh thái này.

Let's talk numbers.

Hãy nói về những con số.

What would it cost to prevent catastrophic climate change?

Sẽ tốn bao nhiêu tiền để ngăn chặn biến đổi khí hậu?

Would we have to commit 50 percent of our total budget?

Ta có phải dành ra 50% trong tổng ngân sách của ta không?

Thirty percent?

30%?

Ten percent?

10%?

Naturally enough, no one knows for sure.

Đương nhiên, không ai biết chắc được.

My team and I have spent weeks poring over various reports

Tôi và đồng đội đã dành ra hàng tuần nghiên cứu các báo cáo khác nhau

and academic papers living in a cloud of numbers.

và các bài báo học thuật chứa đầy những con số.

But while the models behind the numbers are dizzyingly complex,

Nhưng trong khi các mô hình đằng sau các con số phức tạp đến chóng mặt,

the bottom line should cheer us up.

điểm mấu chốt có thể làm ta hài lòng.

Most experts converge on the number two percent.

Hầu hết các chuyên gia đều hội tụ trên con số 2 %.

If humanity increases our annual investment in clean technologies

Nếu nhân loại gia tăng đầu tư hàng năm của chúng ta vào năng lượng sạch

and infrastructure by around two percent of global GDP,

và cơ sở hạ tầng xung quanh lên khoảng 2% GDP toàn cầu

that should be enough to prevent catastrophic climate change.

bao nhiêu đấy chắc sẽ đủ để ngăn chặn sự biến đổi khí hậu.

If you want to see how experts got to that number,

Nếu bạn muốn xem làm cách nào các chuyên gia có thể có được con số đó,

you're welcome to visit the Sapienship website.

bạn có thể vào trang web Sapienship để xem.

We can, of course, argue endlessly about the exact number,

Tất nhiên, chúng ta có thể tranh luận không ngừng về con số chính xác,

tweaking the models this way and that way.

điều chỉnh các mô hình theo cách này và cách khác.

But we should look at the big picture.

Nhưng ta nên nhìn vào tổng thể bức tranh.

The crucial news is that the price tag of preventing the apocalypse

Tin tức quan trọng là cái giá để ngăn chặn ngày tận thế

is in the low single digits of annual global GDP.

đang ở những con số nhỏ của GDP toàn cầu hàng năm.

Even the more pessimistic models

Ngay cả những mô hình tiêu cực hơn

generally estimate it at below five percent.

cũng ước tính nó ở dưới 5%.

And most models say it requires investing

Và hầu hết các mô hình đều nói rằng nó chỉ yêu cầu đầu tư

only an additional two percent of global GDP in the right places.

thêm 2% GDP toàn cầu hàng năm vào đúng chỗ thôi.

And note the word investing.

Và hãy lưu ý từ đầu tư.

We are not talking about burning piles of banknotes

Chúng ta không nói về việc đốt tiền

in some huge sacrifice to the spirits of the Earth.

cho một sự hy sinh lớn lao nào đó cho những linh hồn của Trái Đất.

We are talking about making investments

Ta đang nói về việc đầu tư

in new technologies and infrastructure,

vào công nghệ mới và cơ sở hạ tầng,

such as advanced batteries or other technologies

như những loại pin tiên tiến và các công nghệ khác

to store solar energy

để trữ năng lượng mặt trời

and updated power grids to distribute it.

và cập nhật lưới điện để phân phối nó.

These investments will create lots of new jobs and economic opportunities

Những khoảng đầu tư này sẽ tạo ra nhiều công việc mới và các cơ hội kinh tế

and are likely to be economically profitable in the long run,

và có khả năng sinh lợi kinh tế về lâu dài,

in part by reducing health care expenditures

một phần bằng cách giảm chi phí chăm sóc sức khỏe

and saving millions of people from sickness caused by air pollution.

và cứu hàng triệu người khỏi bệnh tật do ô nhiễm không khí.

In addition, since oil and gas often prop up autocratic and militaristic regimes,

Ngoài ra, vì dầu và khí đốt thường hỗ trợ các chuyên quyền và quân phiệt,

reducing our dependence on fossil fuels

giảm thiểu sự phụ thuộc của chúng ta vào nhiên liệu hóa thạch

will be a huge boon to democracy and to peace.

sẽ là một lợi ích to lớn đối với nền dân chủ và hòa bình.

All this can be translated into a concrete political plan of action.

Tất cả điều này sẽ được chuyển thành một kế hoạch chính trị cụ thể.

We have learned in recent years to define our goal in terms of one number:

Chúng tôi đã học trong những năm gần đây để xác định mục tiêu về một số:

1.5 degrees Celsius.

1.5 độ C.

We can define the means to do this

Ta có thể xác định mục đích để làm điều này

with another number: two percent.

với một số khác: 2%.

Increased investment in clean technologies and infrastructure

Tăng lượng đầu tư vào công nghệ sạch và cơ sở hạ tầng

by two percentage points of global GDP,

lên 2% của GDP toàn cầu,

above 2020 levels.

trên mức năm 2020.

Of course, unlike the 1.5 Celsius figure,

Đương nhiên, không như con số 1.5 độ C,

which is a scientifically robust threshold,

đó là một ngưỡng mạnh mẽ về khoa học,

the two-percent figure represents only a rough guesstimate.

con số 2% đấy chỉ đại diện cho một phỏng đoán sơ bộ.

It should be understood as a ballpark figure

Nó nên được hiểu như một con số

that can help to frame

có thể giúp định hình

the kind of political project humanity requires.

loại dự án chính trị mà nhân loại yêu cầu.

It tells us that preventing catastrophic climate change

Nó cho ta biết rằng ngăn chặn thảm họa biến đổi khí hậu

is a totally feasible project,

là một việc hoàn toàn khả thi,

even though it would obviously cost a lot of money.

mặc dù rõ ràng là nó sẽ tốn rất nhiều tiền.

Since global GDP in 2020 was about 85 trillion US dollars,

Bởi vì GDP toàn cầu năm 2020 là khoảng 85 nghìn tỷ đô la Mỹ,

we are talking about a number around 1.7 trillion US dollars.

chúng ta đang nói về con số khoảng 1.7 nghìn tỷ đô la Mỹ.

But that's still just two percent.

Nhưng đó vẫn chỉ là 2%

This means that to save the environment,

Nghĩa là nếu muốn bảo vệ môi trường

we don't need to completely derail the economy

ta không cần hoàn toàn trì hoãn kinh tế

or to abandon the achievements of modern civilization.

hay bỏ đi thành quả của sự hiện đại.

We just need to get our priorities right.

Chúng ta chỉ cần có sự ưu tiên đúng đắn.

Committing two percent of annual global GDP

Cam kết hai phần trăm từ tổng GDP thế giới mỗi năm

is far from the whole story, of course.

tất nhiên là khác xa với toàn bộ câu chyện.

It won't solve all our ecological problems,

Nó sẽ không giải quyết được tất cả vấn đề sinh thái mà ta gặp phải.

such as oceans brimming with plastic or the continued loss of biodiversity.

Chẳng hạn như đại dương ngập rác thải nhựa hay sư đa dạng sinh thái đang dần mất đi.

And even to prevent catastrophic climate change

và thậm chí là ngăn chặn biến đổi khí hậu thảm khốc

we'll need to make sure that the funds are invested in the right places

Chúng ta cần chắc chắn rằng gói hỗ trợ cần được đầu tư đúng chỗ

and that the new investments don't cause

và các khoản đầu tư mới không tạo ra

their own negative ecological or social fallout.

các tiêu cực cho hệ sinh thái và các thất thoát trong xã hội.

We will also need to change some of our behaviors

Đồng thời cũng cần thay đổi một số thói quen của chúng ta

and ways of thinking

và cách suy nghĩ

from what we eat to how we travel.

từ những gì chúng ta ăn đến đi du lịch.

None of that will be easy.

Không có cái gì là dễ dàng.

But that's exactly why we have politicians.

Nhưng chính xác là lý do chúng ta có các chính trị gia.

Their job is to deal with the hard stuff.

Việc của họ là giải quyết những việc khó.

And politicians are actually very skilled at shifting two percent of resources

Và các chính trị gia thực sự rất giỏi khi dịch chuyển hai phần trăm tài nguyên

from here to there.

từ đó đến đây.

It's what they do all the time.

Đó là những gì họ làm trong toàn bộ thời gian

The difference between the policies of right wing

Sự khác biệt giữa các chính trị gia của Đảng Bảo thủ

and left wing parties

và Đảng Tự do

often amounts to a few percentage points of GDP.

thường đo đếm bằng một vài điểm phần trăm trong GDP.

When faced by a major crisis,

Khi đối mặt với cuộc khủng hoảng lớn,

politicians swiftly shift far more resources to fight it.

các chính trị gia nhanh chóng chuyển nhiều nguồn lực hơn để chống lại nó.

For example, in 1945,

Ví dụ, vào năm 1945,

the US spent about 36 percent of its GDP

US đã chi khoảng 36% GDP của họ

on winning the Second World War.

để giành chiến thắng trong Thế Chiến II

During the 2008-2009 financial crisis,

Suốt cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009,

the US government spent about 3.5 percent of GDP

chính phủ US đã chi ra 3.5% GDP

to save financial institutions that were deemed "too big to fail."

để cứu lấy các tổ chức tài chính được xem là “quá lớn để thất bại”.

Maybe humankind should also treat the Amazon rainforest

Đáng lẽ loài người cũng nên xem rừng nhiệt đới Amazon

as too big to fail.

là một thứ quá lớn để mất.

Let's try a thought experiment.

Hãy thử một thí nghiệm suy ngẫm.

Given the current price of cleared rainforest land in South America

Với mức giá hiện tại của đất rừng nhiệt đới Nam Mỹ

and the size of the Amazon rainforest,

và kích thước của rừng nhiệt đới Amazon,

buying the [whole] of it in order to protect local forests,

mua [toàn bộ] nó theo thứ tự bảo vệ rừng địa phương,

biodiversity and human communities from destructive business interests

đa dạng sinh học và cộng đồng từ lợi ích kinh doanh phá hoại

would cost about 800 billion dollars,

sẽ có giá khoảng 800 tỉ dollar,

or a one-off payment of less than one percent of global GDP.

hoặc với một lần thanh toán của ít hơn 1% của GDP thế giới.

In just the first nine months of 2020,

Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2020,

governments around the world announced stimulus measures

chính phủ trên khắp thế giới thông báo các biện pháp kích thích

worth nearly 14 percent of global GDP

trị giá gần 14% GDP thế giới

to deal with the COVID-19 pandemic.

để vượt qua đại dịch COVID-19.

If citizens pressed them hard enough,

Nếu công dân tạo sức ép đủ lớn,

politicians can do the same to deal with the ecological crisis.

các chính trị gia có thể làm tương tự để giải quyết khủng hoảng sinh thái.

So can investment banks and pension funds.

Các ngân hàng đầu tư và quỹ hưu trí cũng tương tự.

Pension funds hold over 56 trillion US dollars.

Quỹ hưu trí giữ hơn 56 nghìn tỷ đô la Mỹ.

What's the point of having a pension if you don't have a future?

Có ý nghĩa gì khi có lương hưu khi bạn còn không có tương lai?

At present,

Hiện nay,

most businesses and governments are unwilling to make

đa số các doanh nghiệp và chính phủ chưa có dự định lập ra

the additional two-percent investment

khoản đầu tư bổ sung hai phần trăm

necessary to prevent catastrophic climate change.

cần thiết để ngăn chặn biến đổi khí hậu thảm khốc.

Where does that money go instead?

Thay vào đó, số tiền đó sẽ đi đâu?

Well, every two years,

Cứ mỗi 2 năm,

approximately 2.4 percent of global GDP

xấp xỉ 2,4% GDP toàn cầu

is spent on food that goes to waste.

phải chi cho lượng đồ ăn bị bỏ đi

Governments also spend about 500 billion US dollars annually

Chính phủ cũng chi ra khoảng 500 tỉ đô la Mỹ hàng năm

on -- wait for it --

để

direct subsidies for fossil fuels.

trợ cấp trực tiếp cho nhiên liệu hóa thạch.

That means that every 3.5 years governments write a nice fat check

Tức là cứ mỗi 3.5 năm, chính phủ ký tấm séc có giá trị lớn

for an amount equivalent to two percent of annual global GDP

với số tiền tương đương với 2% GDP toàn cầu hàng năm

and gift it to the fossil fuel industry.

và tặng nó cho ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch.

And it gets worse when you factor in the social and environmental costs

Và thật tệ khi yếu tố trong xã hội và môi trường đánh đổi

that the fossil fuel industry causes

là do ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch gây ra

but isn't asked to pay for,

nhưng không được yêu cầu bù đắp,

the value of these subsidies

giá trị của những khoản trợ cấp này

actually reaches a staggering seven percent of annual global GDP.

thực sự đạt đến mức đáng kinh ngạc 7% GDP toàn cầu hàng năm.

Now consider tax evasion.

Bây giờ hãy xem xét việc trốn thuế.

It's estimated that the money hidden by the wealthy in tax havens

Ước tính rằng số tiền ẩn bởi người giàu có trong thiên đường thuế

is worth around 10 percent of global GDP.

có trị giá khoảng 10% GDP toàn cầu.

Every year,

Mỗi năm,

another 1.4 trillion dollars in profits

1.4 nghìn tỷ đô la khác trong lợi nhuận

is stashed offshore by corporations,

được nắm giữ ở nước ngoài bởi các tập đoàn,

which is equal to 1.6 percent of global GDP.

nó tương đương lên đến 1.6% GDP toàn cầu

To prevent the apocalypse,

Để ngăn chặn ngày tận thế,

we'll probably need to impose some new taxes.

chúng ta phải gánh thêm vài thuế mới.

But why not start with collecting the old ones?

Nhưng tại sao không bắt đầu với việc thu lại những khoản thu cũ?

Such examples can be multiplied.

Những ví dụ như vậy có thể được nhân lên.

But you get the picture.

Nhưng bạn sẽ hiểu như sau.

The money is there.

Tiền ở đây.

Of course, collecting taxes,

Dĩ nhiên, thu lại các khoản thuế,

stopping food wastage and slashing subsidies

dừng lại việc bỏ phí thức ăn thừa, và cắt giảm trợ cấp

is easier said than done,

nói thì dễ hơn làm,

especially when faced by some of the most powerful lobbies in the world.

nhất là đối mặt với một vài thế lực nghị viện trên thế giới.

But it doesn't require a miracle.

Nhưng nó không cần một phép màu.

It just requires determined organization.

Nó chỉ đòi hỏi sự tổ chức xác định.

So we shouldn't succumb to defeatism.

Chúng ta đừng nên khuất phục

Whenever someone says,

Bất cứ khi nào ai đó nói,

"It's too late, the apocalypse is here,"

“Quá trễ rồi, ngày tận thế đã đến,”

reply, "Nah, we can stop it with just two percent."

hãy đáp lại “Không, chúng ta có thể dừng nó lại chỉ với 2%”

And when COP 27 convenes in Egypt in November 2022,

Và khi COP 27 triệu tập ở Ai Cập vào tháng 11 năm 2022,

we should tell the attending leaders

chúng ta nên nói với các nhà lãnh đạo tham dự

that it's not enough to make vague future pledges

rằng nó không đủ để làm cam kết tương lai mơ hồ

about 1.5 degrees Celsius.

khoảng 1,5 độ C.

We want them to take out their pens

Chúng ta cần họ nhấc bút lên

and sign a check

và ký vào tấm séc

for two percent of annual global GDP.

cho 2% GDP toàn cầu mỗi năm.

Thank you.

Cảm ơn.