What's your 200-year plan? | Raghava KK

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Vi Anh Tô Reviewer: Adria Lương

About 75 years ago,

Khoảng 75 năm trước,

my grandfather, a young man,

ông tôi, một chàng trai trẻ,

walked into a tent

bước vào một chiếc lều

that was converted into a

đã được cải tạo thành một

movie theater like that,

rạp chiếu phim như thế này,

and he fell hopelessly in love

và ông ấy đã đem lòng yêu

with the woman he saw on the

người con gái ông nhìn thấy

silver screen: none other than Mae West,

trên màn bạc: không ai khác, nàng Mae West,

the heartthrob of the '30s,

kiều nữ của những năm 30,

and he could never forget her.

và ông không tài nào quên được cô.

In fact, when he had his daughter

Thực tế, khi ông có con gái

many years later, he wanted to

nhiều năm sau đó, ông muốn

name her after Mae West,

đặt tên cô bé là Mae West,

but can you imagine an Indian

nhưng bạn có thể tưởng tượng một

child name Mae West?

em bé Ấn Độ tên Mae West không?

The Indian family said, no way!

Gia đình Ấn Độ nói, không đời nào!

So when my twin brother Kaesava

Bởi vậy khi Kaesava người anh em sinh đôi của tôi

was born, he decided to tinker

ra đời, ông tôi đã sửa

with the spelling of Keshava's name.

cách viết tên Keshava.

He said, if Mae West can be M-A-E,

Ông nói, nếu tên Mae West có thể là M-A-E,

why can't Keshava be K-A-E?

tại sao tên Keshava không thể thành K-A-E?

So he changed Kaesava's spelling.

Và ông đã đổi cách viết thành Kaesava.

Now Kaesava had a baby boy

Giờ Kaesava có con trai

called Rehan a couple of weeks ago.

được đặt tên Rehan vài tuần trước.

He decided to spell, or, rather,

Anh quyết định viết, hay đúng hơn là,

misspell Raehan with an A-E.

viết sai chính tả tên Raehan với A-E.

You know, my grandfather died

Bạn biết đấy, ông tôi đã mất nhiều năm

many years ago when I was

khi tôi còn bé,

little, but his love for Mae

nhưng tình yêu ông dành cho Mae West

West lives on as a misspelling

vẫn sống mãi với cách viết sai

in the DNA of his progeny.

trong DNA của con cháu ông.

That for me is successful legacy. (Laughs)

Với tôi đó là một di sản thành công. (Cười)

You know, as for me,

Bạn biết đấy, còn với tôi,

my wife and I have our own

vợ tôi và tôi có riêng

crazy legacy project.

1 kế hoạch di sản điên rồ.

We actually sit every few years,

Cứ vài năm, chúng tôi lại ngồi lại với nhau

argue, disagree, fight,

để tranh luận, phản đối, cãi nhau,

and actually come up with our

và lập ra bản kế hoạch

very own 200-year plan.

200 năm của riêng mình.

Our friends think we're mad.

Bạn bè cho là chúng tôi điên rồ.

Our parents think we're cuckoo.

Bố mẹ nghĩ chúng tôi có vấn đề.

Because, you know, we both

Vì bạn biết đấy, chúng tôi

come from families that really

đều đến từ những gia đình

look up to humility and wisdom,

đề cao sự khiêm nhường và khôn ngoan,

but we both like to live

nhưng cả hai lại muốn hướng tới

larger than life.

một cuộc sống phi thường.

I believe in the concept of

Tôi tin vào quan điểm của

a Raja Yogi: Be a dude before

một thầy dạy Yoga Raja: Hãy là anh chàng trước khi

you can become an ascetic.

trở thành nhà tu khổ hạnh.

This is me being a rock star,

Đây là tôi, siêu sao nhạc rock,

even if it's in my own house.

dù chỉ là ở nhà mình.

You know?

Bạn biết không?

So when Netra and I sat down

Khi Netra và tôi cùng ngồi xuống

to make our first plan

để lập ra kế hoạch đầu tiên

10 years ago, we said

10 năm trước, chúng tôi muốn

we want the focus of this plan

trọng tâm của kế hoạch này

to go way beyond ourselves.

phải vượt lên trên bản thân chúng tôi.

What do we mean by beyond ourselves?

Thế nào là vượt lên bản thân chúng tôi?

Well 200 years, we calculated,

200 năm, chúng tôi tính,

is at the end of our direct

là lúc cuối cùng chúng tôi trực tiếp

contact with the world.

liên hệ với thế giới.

There's nobody I'll meet in

Không có một ai tôi gặp

my life will ever live beyond

trong đời mình sẽ có thể sống

200 years, so we thought

quá 200 năm, bởi vậy chúng tôi nghĩ

that's a perfect place where

đó là điểm mốc hoàn hảo

we should situate our plan and

để xây dựng kế hoạch của chúng tôi,

let our imagination take flight.

để trí tưởng tượng chúng tôi bay xa.

You know, I never really

Bạn biết không, tôi đã từng

believed in legacy. What am I

không tin vào di sản.

going to leave behind? I'm an artist.

Tôi sẽ để lại gì? Tôi là một họa sĩ.

Until I made a cartoon about 9/11.

Cho tới khi tôi vẽ về sự kiện 11/9.

It caused so much trouble for me.

Nó đã khiến tôi gặp nhiều vấn đề.

I was so upset.

Tôi đã rất buồn.

You know, a cartoon that was

Bạn biết đấy, một bức tranh

meant to be a cartoon of the week

đáng lẽ là bức tranh của tuần

ended up staying so much longer.

lại hiện diện lâu hơn thế.

Now I'm in the business of

Giờ đây tôi đang hoạt động trong lĩnh vực

creating art that will

sáng tạo nghệ thuật mà

definitely even outlive me, and

chắc chắn sẽ sống lâu hơn tôi,

I think about what I want to

và tôi nghĩ về những gì tôi muốn

leave behind through those paintings.

để lại cho đời sau qua những bức tranh.

You know, the 9/11 cartoon

Bạn biết đấy, bức họa Ngày 11/9

upset me so much that I decided

làm tôi buồn tới nỗi tôi đã quyết định

I'll never cartoon again.

không bao giờ vẽ tranh nữa.

I said, I'm never going to make any

Tôi nói sẽ không bao giờ

honest public commentary again.

sáng tác tranh hiện thực phê phán nữa.

But of course I continued

Nhưng tất nhiên tôi đã tiếp tục

creating artwork that was honest

làm các tác phẩm nghệ thuật chân thật

and raw, because I forgot about

và trần trụi, bởi vì tôi đã quên mất

how people reacted to my work.

mọi người phản ứng thế nào về tác phẩm của tôi.

You know, sometimes forgetting

Bạn biết không, đôi khi quên đi

is so important to remain idealistic.

lại rất quan trọng để duy trì lý tưởng.

Perhaps loss of memory is so

Có lẽ mất đi kí ức là

crucial for our survival

quan trọng với sự sống còn

as human beings.

của loài người.

One of the most important things

Một trong những điều quan trọng nhất

in my 200-year plan that Netra

trong kế hoạch 200 năm mà Netra

and I write is what to forget

và tôi viết là cái cần quên đi

about ourselves.

về bản thân mình.

You know, we carry so much

Bạn biết đấy, ta có quá nhiều

baggage, from our parents,

gánh nặng, từ bố mẹ,

from our society, from so many

từ xã hội, từ rất nhiều người

people -- fears, insecurities -- and

-- sợ hãi, bất an -- và

our 200-year plan really lists

kế hoạch 200 năm thật sự liệt kê

all our childhood problems that we have to expire.

tất cả những vấn đề tuổi thơ chúng tôi phải vứt bỏ.

We actually put an expiry date

Chúng tôi thực sự đặt ra hạn

on all our childhood problems.

để chấm dứt mọi vấn đề thưở nhỏ.

The latest date I put was,

Hạn gần nhất tôi đã đặt ra là,

I said, I am going to expire

tôi sẽ chấm dứt

my fear of my leftist, feminist

nỗi sợ của mình về bà mẹ vợ theo cánh tả

mother-in-law, and this

và ủng hộ nữ quyền,

today is the date! (Laughs)

và hôm nay là ngày đó! (Cười)

She's watching. (Laughter)

Bà ấy đang xem đấy. (Tiếng cười)

Anyway, you know, I really

Dù sao thì, bạn biết không, tôi thật sự

make decisions all the time

luôn đưa ra những quyết định

about how I want to remember

về cách tôi muốn nhớ về bản thân,

myself, and that's the most important

và đó là quyết định quan trọng nhất

kind of decisions I make.

trong số các quyết định tôi làm.

And this directly translates

Và điều đó trực tiếp truyền tải

into my paintings.

qua những bức vẽ của tôi.

But like my friends, I can do

Nhưng giống như bạn tôi, tôi có thể làm

that really well on Facebook,

điều đó rất tốt trên Facebook,

Pinterest, Twitter, Flickr, YouTube.

Pinterest, Twitter, Flickr, YouTube.

Name it, I'm on it.

Kể tên cái nào, tôi cũng có.

I've started outsourcing my

Tôi bắt đầu đưa trí nhớ

memory to the digital world,

của mình lên thế giới số,

you know? But that comes

bạn biết không? Nhưng điều đó

with a problem.

lại có một vấn đề.

It's so easy to think of

Rất dễ để nghĩ rằng

technology as a metaphor

công nghệ là một phép ẩn dụ

for memory, but our brains

cho trí nhớ, nhưng bộ não của chúng ta

are not perfect storage devices

không phải công cụ lưu trữ hoàn hảo

like technology.

như công nghệ.

We only remember what we

Chúng ta chỉ nhớ những gì mình

want to. At least I do.

muốn. Ít nhất là với tôi.

And I rather think of our brains

Và tôi thấy bộ não của chúng ta như

as biased curators of our

những nhà quản lý trí nhớ

memory, you know? And if

thiên vị, bạn biết đấy? Và nếu

technology is not a metaphor for

công nghệ không phải là một ẩn dụ

memory, what is it?

cho trí nhớ, thì nó là gì?

Netra and I use our technology

Netra và tôi sử dụng công nghệ

as a tool in our 200-year plan

như một công cụ trong kế hoạch 200 năm

to really curate our digital legacy.

để quản lí di sản số.

That is a picture of my mother,

Đây là tấm hình của mẹ tôi

and she recently got a Facebook account.

và bà ấy mới có một tài khoản Facebook.

You know where this is going.

Bạn biết chuyện này dẫn đến đâu đấy.

And I've been very supportive

Và tôi vẫn luôn ủng hộ chuyện này

until this picture shows up

cho đến khi tấm hình này xuất hiện

on my Facebook page. (Laughter)

trên Facebook của tôi. (Cười)

And I actually untagged myself

Đầu tiên tôi đã bỏ đánh dấu mình

first, then I picked up the

sau đó nhấc điện thoại lên.

phone. I said, "Mom, you will

Tôi nói: "Mẹ à, mẹ đừng

never put a picture of me

bao giờ đăng hình con

in a bikini ever again."

mặc bikini nữa."

And she said, "Why? You look

Và bà ấy nói: "Tại sao chứ? Con trông

so cute, darling." I said,

rất đáng yêu mà." Tôi trả lời:

"You just don't understand."

"Mẹ chẳng hiểu gì cả."

Maybe we are among the first

Có lẽ thế hệ chúng ta là

generation that really understands

thế hệ đầu tiên thực sự

this digital curating of ourselves.

hiểu việc quản lí số của mình.

Maybe we are the first to even

Ta có lẽ còn là thế hệ đầu tiên

actively record our lives.

chủ động lưu trữ lại cuộc đời mình.

You know, whether you

Bạn biết đấy, dù đồng ý

agree with, you know, legacy

hay không về di sản,

or not, we are actually leaving

thì thực tế, chúng ta vẫn đang luôn

behind digital traces all the time.

để lại những dấu tích số.

So Netra and I really wanted

Vậy nên Netra và tôi rất muốn

to use our 200-year plan

dùng kế hoạch 200 năm

to curate this digital legacy,

để quản lý di sản kỹ thuật số này,

and not only digital legacy

và không chỉ di sản số

but we believe in curating

chúng tôi còn tin việc quản lý

the legacy of my past

những di sản từ quá khứ

and future.

và trong tương lai.

How, you may ask?

Bằng cách nào, bạn có thể hỏi?

Well, when I think of the future,

Khi tôi nghĩ đến tương lai,

I never see myself moving forward

tôi không bao giờ thấy mình tiến đến

in time. I actually see time

thời gian. Tôi thực sự thấy tương

moving backward towards me.

lai lùi về phía mình.

I can actually visualize

Tôi có thể thực sự hình dung

my future approaching.

tương lai đang tiến đến mình.

I can dodge what I don't want

Tôi có thể né tránh thứ tôi không muốn

and pull in what I want.

và kéo lại những gì tôi muốn.

It's like a video game obstacle

Nó giống như trò vượt chướng ngại vật.

course. And I've gotten better and better

Và tôi chơi càng ngày càng

at doing this. Even when I make

tiến bộ. Ngay cả khi tôi vẽ tranh,

a painting, I actually imagine

tôi cũng tưởng tượng ra

I'm behind the painting,

mình ở sau bức tranh ấy,

it already exists, and

nó đã tồn tại rồi, và

someone's looking at it,

ai đó đang nhìn nó,

and I see whether they're

và tôi có thể thấy liệu họ

feeling it from their gut.

có đang cảm nhận nó từ tận đáy lòng.

Are they feeling it from their

Họ đang cảm nhận nó bằng

heart, or is it just a cerebral thing?

tình cảm hay chỉ bằng lý trí?

And it really informs my painting.

Và nó thực sự báo cho bức tranh của tôi.

Even when I do an art show,

Kể cả khi tôi mở triển lãm nghệ thuật,

I really think about, what should

tôi cũng nghĩ về việc nó nên

people walk away with?

để lại gì cho người xem.

I remember when I was 19,

Tôi nhớ khi tôi 19 tuổi,

I did, I wanted to do my first

tôi đã muốn làm triển lãm

art exhibition, and I wanted the

tranh đầu tiên của mình, và tôi muốn

whole world to know about it.

cả thế giới biết đến nó.

I didn't know TED then,

Khi đó tôi chưa biết đến TED,

but what I did was I closed

nhưng những gì tôi đã làm là nhắm chặt

my eyes tight, and I started

mắt lại, và bắt đầu mơ

dreaming. I could imagine people

Tôi có thể tưởng tượng mọi người

coming in, dressed up, looking

bước vào, ăn vận

beautiful, my paintings with all

tuyệt đẹp, những bức họa của tôi

the light, and in my visualization

dưới ánh đèn, và trong hình dung của tôi,

I actually saw a very famous

tôi thấy một nữ diễn viên

actress launching my show,

rất nổi tiếng khai mạc chương trình,

giving credibility to me.

tin tưởng tôi.

And I woke up from my

Và khi tôi tỉnh lại,

visualization and I said,

tôi tự hỏi

who was that? I couldn't tell

đó là ai? Tôi không thể biết

if it was Shabana Azmi or Rekha,

đó là Shabana Azmi hay Rekha,

two very famous Indian actresses,

hai nữ diễn viên Ấn Độ nổi tiếng,

like the Meryl Streeps of India.

như Meryl Streeps của Ấn Độ.

As it turned out, next morning

Vậy là, sáng hôm sau,

I wrote a letter to both of them,

tôi viết thư cho cả hai người họ,

and Shabana Azmi replied,

và Shabana Azmi đã hồi âm,

and came and launched

đến và khai mạc

my very first show 12 years ago.

triễn lãm đầu tiên của tôi 12 năm trước.

And what a bang it started

Quả là một khởi đầu mỹ mãn

my career with! You know,

cho sự nghiệp của tôi! Bạn biết đấy,

when we think of time in this

khi nghĩ về thời gian theo cách này,

way, we can curate not only the

chúng ta có thể điều khiển không chỉ

future but also the past.

tương lai mà cả quá khứ.

This is a picture of my family,

Đây là bức ảnh gia đình tôi,

and that is Netra, my wife.

và đây là Netra, vợ tôi.

She's the co-creator of my

Cô ấy là đồng tác giả

200-year plan.

của kế hoạch 200 năm của tôi.

Netra's a high school history

Netra là giáo viên cấp 3 dạy lịch sử

teacher. I love Netra,

Tôi yêu Netra,

but I hate history.

nhưng tôi ghét lịch sử.

I keep saying, "Nets, you live

Tôi luôn nói rằng: "Nets này, trong khi

in the past while I'll create

em sống với quá khứ thì anh tạo ra

the future, and when I'm done,

tương lai, và khi anh xong việc,

you can study about it."

em có thể nghiên cứu về nó."

(Laughter)

(Cười)

She gave me an indulgent smile,

Cô ấy mỉm cười mãn nguyện,

and as punishment, she said,

và như một hình phạt, cô ấy nói,

"Tomorrow I'm teaching a class

"Ngày mai em sẽ dạy một lớp

on Indian history, and you are

về lịch sử Ấn Độ, anh sẽ đến đó học,

sitting in it, and I'm grading you."

và em sẽ chấm điểm anh."

I'm like, "Oh, God." I went.

Tôi thốt lên "Ôi Chúa ơi".

I actually went and sat in

Tôi đã đến và học

on her class. She started by

lớp cô ấy thật. Cô ấy bắt đầu bằng việc

giving students primary source

phát cho học sinh những tài liệu cơ bản

documents from India, Pakistan,

từ Ấn Độ, Pakistan,

from Britain, and I said,

từ Anh, và tôi thốt lên,

"Wow." Then she asked them to

"Wow." Rồi cô ấy yêu cầu chúng

separate fact from bias.

phân biệt giữa sự thật và thành kiến.

I said, "Wow," again.

Tôi lại thốt lên "Wow".

Then she said, "Choose your

Rồi cô ấy nói, "Hãy chọn

facts and biases and create an

sự thật và thành kiến của các em và

image of your own story

vẽ ra câu chuyện nhân cách

of dignity."

của chính các em."

History as an imaging tool?

Lịch sử như một công cụ hình ảnh?

I was so inspired.

Tôi thực sự có cảm hứng.

I went and created my own

Tôi làm theo và tạo ra

version of Indian history.

phiên bản lịch sử Ấn Độ của mình.

I actually included stories from

Tôi đã lấy những mẩu chuyện từ

my grandmother.

bà mình.

She used to work for the

Bà từng làm cho tổng đài

telephone exchange, and she used

trao đổi điện thoại, và từng nghe

to actually overhear conversations

lỏm cuộc trò chuyện

between Nehru and Edwina Mountbatten.

giữa Nehru và Edwina Mountbatten.

And she used to hear all

Bà đã nghe tất cả những thứ

kinds of things she shouldn't

bà không nên nghe.

have heard. But, you know,

Nhưng bạn biết đấy,

I include things like that.

tôi cho những chuyện đó vào.

This is my version of Indian history.

Đây là phiên bản lịch sử Ấn Độ của tôi.

You know, if this

Bạn biết đấy, nếu như thế,

is so, it occurred to me that

tôi đã nhận ra rằng

maybe, just maybe, the primary

có thể, chỉ là có thể thôi,

objective of our brains

mục đích chính của não bộ

is to serve our dignity.

là phục vụ nhân cách chúng ta.

Go tell Facebook to

Hãy bảo Facebook

figure that out!

tìm hiểu điều đó!

Netra and I don't write our

Netra và tôi không viết

200-year plan for someone else

kế hoạch 200 năm để người khác

to come and execute it

đến và thực hiện nó.

in 150 years. Imagine receiving

150 năm sau, thử tưởng tượng nhận được

a parcel saying, from the past,

một bưu kiện, từ quá khứ, nói

okay now you're supposed to

"OK giờ thì bạn cần dành

spend the rest of your life

phần đời còn lại

doing all of this. No.

làm những thứ này". Không.

We actually write it only

Chúng tôi chỉ viết ra

to set our attitudes right.

để điều chỉnh thái độ của mình.

You know, I used to believe

Bạn biết đấy, tôi từng tin

that education is the most

giáo dục là công cụ

important tool to leave

quan trọng nhất để lại

a meaningful legacy.

một di sản ý nghĩa.

Education is great.

Giáo dục thật tuyệt vời.

It really teaches us who

Nó dạy chúng ta mình là ai,

we are, and helps us

và giúp chúng ta

contextualize ourselves

ngữ cảnh hóa bản thân

in the world, but it's really

trong thế giới, nhưng chính

my creativity that's taught me

sáng tạo mới dạy tôi

that I can be much more

rằng tôi có thể là nhiều hơn

than what my education told me I am.

những gì giáo dục nói tôi có thể.

I'd like to make

Tôi muốn nêu lên

the argument that creativity is

quan điểm rằng sáng tạo là

the most important tool we have.

công cụ quan trọng nhất chúng ta có.

It lets us create who we are,

Nó cho phép chúng ta tạo ra mình là ai,

and curate what is to come.

và điều khiển cái sẽ đến.

I like to think -- Thank you.

Tôi muốn nghĩ -- Cảm ơn.

I like to think of myself

Tôi muốn nghĩ đến bản thân

as a storyteller, where my past

như một người kể chuyện, nơi quá khứ

and my future are only stories,

và tương lai của tôi là những câu chuyện,

my stories, waiting to be told

câu chuyện của tôi, chờ được kể

and retold. I hope all of you

và được kể lại. Tôi mong tất cả các bạn

one day get a chance to

một ngày nào đó sẽ có cơ hội

share and write your own

chia sẻ và viết nên

200-year story.

câu chuyện 200 năm của mình.

Thank you so much.

Xin cám ơn rất nhiều.

Shukran! (Applause)

Shukran! (Vỗ tay)