The refugee crisis is a test of our character | David Miliband

Translator: Huy Đỗ Reviewer: Hồ Nghiêm

I'm going to speak to you about the global refugee crisis

Tôi sẽ nói với bạn về cuộc khủng hoảng di cư toàn cầu

and my aim is to show you that this crisis

và mục tiêu của tôi là để cho bạn thấy rằng cuộc khủng hoảng này

is manageable, not unsolvable,

không chỉ có thể được quản lý, chứ không phải là không thể giải quyết

but also show you that this is as much about us and who we are

mà còn cho bạn thấy nó định nghĩa bản thân chúng ta

as it is a trial of the refugees on the front line.

giống như cuộc thử thách của những người tị nạn ngoài kia

For me, this is not just a professional obligation,

Với tôi, đây không chỉ là trách nhiệm nghề nghiệp,

because I run an NGO supporting refugees and displaced people around the world.

bởi vì tôi đang quản lý một tổ chức phi chính phủ giúp đỡ người tị nạn và mất nhà cửa trên khắp thế giới

It's personal.

Đây cũng là trách nhiệm cá nhân

I love this picture.

Tôi yêu bức ảnh này

That really handsome guy on the right,

Anh chàng cực kì bảnh trai đứng bên phải,

that's not me.

không phải là tôi.

That's my dad, Ralph, in London, in 1940

Đó là bố tôi, Ralph, tại London, năm 1940

with his father Samuel.

với ông nội tôi Samuel

They were Jewish refugees from Belgium.

Họ là người tị nạn Do Thái từ Bỉ

They fled the day the Nazis invaded.

Họ sơ tán vào ngày Phát xít xâm lược

And I love this picture, too.

Và tôi cũng yêu bức ảnh này

It's a group of refugee children

Đây là những đứa trẻ tị nạn

arriving in England in 1946 from Poland.

từ Ba Lan đến Anh năm 1946

And in the middle is my mother, Marion.

Và ở giữa là mẹ tôi, Marion

She was sent to start a new life

Bà đến Anh để bắt đầu một cuộc sống mới

in a new country

ở một đất nước mới

on her own

tự lập hoàn toàn

at the age of 12.

khi chỉ mới 12 tuổi

I know this:

Tôi biết rằng:

if Britain had not admitted refugees

Nếu Anh không chấp nhận người tị nạn

in the 1940s,

trong thập niên 40,

I certainly would not be here today.

Thì có lẽ tôi đã không ở đây hôm nay

Yet 70 years on, the wheel has come full circle.

Và trong 70 năm, vòng quay lịch sử lại lặp lại

The sound is of walls being built,

Âm thanh của những bức tường đang được xây dựng

vengeful political rhetoric,

những phát biểu chính trị đầy tính thù hằn

humanitarian values and principles on fire

sự sụp đổ của các giá trị nhân đạo mà chúng ta theo đuổi

in the very countries that 70 years ago said never again

ở chính những quốc gia mà 70 năm trước họ đã giúp đỡ

to statelessness and hopelessness for the victims of war.

những nạn nhân chiến tranh tuyệt vọng và không nhà cửa

Last year, every minute,

Năm ngoái, cứ mỗi phút

24 more people were displaced from their homes

lại có thêm 24 người phải rời bỏ nhà cửa

by conflict, violence and persecution:

bởi xung đột, bạo lực và bị áp bức

another chemical weapon attack in Syria,

và có thêm một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học ở Syria

the Taliban on the rampage in Afghanistan,

Taliban làm rung chuyển Afghanistan

girls driven from their school in northeast Nigeria by Boko Haram.

những nữ sinh bị bắt ở phía bắc Nigeria bởi Boko Haram

These are not people moving to another country

Có những người không rời bỏ quê hương

to get a better life.

để có một cuộc sống tốt đẹp hơn

They're fleeing for their lives.

mà đơn giản là chỉ để sống sót

It's a real tragedy

Thật đau lòng làm sao

that the world's most famous refugee can't come to speak to you here today.

khi mà những người tị nạn được biết đến nhất thế giới lại không thể đến đây và kể chuyện cho các bạn hôm nay

Many of you will know this picture.

Rất nhiều người trong các bạn biết về bức ảnh này

It shows the lifeless body

Nó chụp lại thi thể vô hồn

of five-year-old Alan Kurdi,

của cậu bé 5 tuổi Alan Kurdi

a Syrian refugee who died in the Mediterranean in 2015.

một người tị nạn từ Syria, đã thiệt mạng khi cố gắng vượt qua biển Địa Trung Hải trong năm 2015

He died alongside 3,700 others trying to get to Europe.

Nhưng không chỉ có cậu mà còn 3700 người khác chịu chung số phận khi cố gắng đến thiên đường châu Âu

The next year, 2016,

Trong năm tiếp theo, 2016,

5,000 people died.

5000 người đã thiệt mạng

It's too late for them,

Đã quá trễ để cứu họ

but it's not too late for millions of others.

Nhưng vẫn chưa là quá trễ cho hàng triệu người khác

It's not too late for people like Frederick.

Ta vẫn có thể giúp đỡ được cho những người như Frederick

I met him in the Nyarugusu refugee camp in Tanzania.

Tôi gặp anh ấy ở trại tị nạn Nyarugusu, ở Tanzania

He's from Burundi.

Anh ấy tới từ Burundi

He wanted to know where could he complete his studies.

Anh ấy muốn hoàn thành việc học tập của mình

He'd done 11 years of schooling. He wanted a 12th year.

Anh ấy đã hoàn thành 11 năm, và muốn học nốt năm thứ 12

He said to me, "I pray that my days do not end here

Anh ấy bảo tôi: "Tôi cầu cho cuộc sống của mình không phải bị kết thúc ở đây

in this refugee camp."

trong cái trại tị nạn này"

And it's not too late for Halud.

Và chúng ta cũng vẫn còn có thể giúp được Halud

Her parents were Palestinian refugees

Cha mẹ cô là người tị nạn từ Palestine

living in the Yarmouk refugee camp outside Damascus.

sống trong trại tị nạn Yarmouk ở ngoại ô Damas của Syria

She was born to refugee parents,

Cô ấy đã là con của người tị nạn

and now she's a refugee herself in Lebanon.

Nay lại chịu chung số phận với bố mẹ, ở Li băng

She's working for the International Rescue Committee to help other refugees,

Cô ấy đang làm việc cho tổ chức International Rescue Committee để giúp đỡ những người tị nạn khác

but she has no certainty at all

nhưng cô lại hoàn toàn không chắc chắn

about her future,

về chính tương lai của mình

where it is or what it holds.

không biết nó sẽ đi về đâu

This talk is about Frederick, about Halud

Cuộc nói chuyện này là về Frederick, và Halud

and about millions like them:

và hàng triệu người giống họ:

why they're displaced,

tại sao họ phải rời bỏ nhà cửa,

how they survive, what help they need and what our responsibilities are.

cách họ vật lộn để tồn tại, họ cần những gì và trách nhiệm của chúng ta là gì?

I truly believe this,

Tôi thực sự tin vào điều này,

that the biggest question in the 21st century

rằng vấn đề lớn nhất của thế kỉ 21 này

concerns our duty to strangers.

liên quan đến trách nhiệm của chúng ta với những người xa lạ

The future "you" is about your duties

"The Future You" nói về trách nhiệm của bạn

to strangers.

với những người xa lạ

You know better than anyone,

Các bạn biết rõ hơn ai hết,

the world is more connected than ever before,

rằng thế giới đang được kết nối rộng rãi hơn bao nhiêu

yet the great danger

thì càng nguy hiểm bấy nhiêu

is that we're consumed by our divisions.

khi ta bị sự chia rẽ hủy hoại

And there is no better test of that

Và không có điều gì chứng tỏ điều này rõ hơn

than how we treat refugees.

bằng việc chúng ta đang đối xử với người tị nạn ra sao

Here are the facts: 65 million people

Thực tế là có 65 triệu người

displaced from their homes by violence and persecution last year.

rời bỏ nhà cửa bởi bạo lực và áp bức vào năm ngoái

If it was a country,

Nếu đó là dân số của một quốc gia,

that would be the 21st largest country in the world.

thì quốc gia đó sẽ là quốc gia đông dân thứ 21 trên thế giới

Most of those people, about 40 million, stay within their own home country,

Hầu hết bọn họ, khoảng 40 triệu người, cố gắng bám trụ lại đất nước,

but 25 million are refugees.

nhưng 25 triệu là người di cư

That means they cross a border into a neighboring state.

Điều đó có nghĩa là họ vượt biên sang quốc gia bên cạnh

Most of them are living in poor countries,

Đa phần họ sống ở những quốc gia nghèo,

relatively poor or lower-middle-income countries, like Lebanon,

tương đối nghèo hoặc có thu nhập dưới trung bình, như Li băng

where Halud is living.

nơi Halud đang sống.

In Lebanon, one in four people is a refugee,

Ở Li băng, cứ bốn người thì có một người tị nạn

a quarter of the whole population.

tức là một phần tư dân số

And refugees stay for a long time.

Người tị nạn thường ở lại lâu dài,

The average length of displacement

Thời gian trung bình

is 10 years.

là 10 năm

I went to what was the world's largest refugee camp, in eastern Kenya.

Tôi đã tới nơi từng là trại tị nạn lớn nhất thế giới, ở phía đông Kenya

It's called Dadaab.

có tên là Dadaab

It was built in 1991-92

Nó được xây dựng vào năm 1991- 1992

as a "temporary camp" for Somalis fleeing the civil war.

như là một "nơi ở tạm thời" cho nạn nhân từ cuộc nội chiến ở Somali

I met Silo.

Tôi đã gặp Silo

And naïvely I said to Silo,

và ngây thơ nói với Silo rằng

"Do you think you'll ever go home to Somalia?"

"Anh có bao giờ nghĩ rằng mình sẽ được trở về nhà ở Somali không?"

And she said, "What do you mean, go home?

Và anh ấy trả lời: "Ý anh là sao, về nhà?

I was born here."

Tôi được sinh ra ở đây."

And then when I asked the camp management

Và sau đó tôi hỏi người quản lý trại

how many of the 330,000 people in that camp were born there,

trong số 330.000 người, có bao nhiêu người được sinh ra ở đây?

they gave me the answer:

Họ cho tôi câu trả lời

100,000.

100,000.

That's what long-term displacement means.

Cuộc tị nạn dài hạn nghĩa là như vậy đấy

Now, the causes of this are deep:

Việc này có nguyên nhân rất sâu xa:

weak states that can't support their own people,

Những quốc gia nhỏ không thể khiến người dân no ấm

an international political system

bởi hệ thống chính trị phụ thuộc bên ngoài

weaker than at any time since 1945

yếu hơn bao giờ hết kể từ năm 1945

and differences over theology, governance, engagement with the outside world

và sự khác biệt về mục đích, cách điều hành, cũng như chính sách với thế giới

in significant parts of the Muslim world.

một thành phần quan trọng của thế giới Hồi giáo

Now, those are long-term, generational challenges.

Đây đều là những thử thách dài hạn đã tồn tại qua nhiều thế hệ

That's why I say that this refugee crisis is a trend and not a blip.

Vì thế nên cuộc khủng hoảng di cư này không thể được giải quyết chỉ trong một sớm một chiều

And it's complex, and when you have big, large, long-term, complex problems,

Nó còn phức tạp nữa, và khi mà bạn có một vấn đề vừa to lớn, dài hạn, lại phức tạp

people think nothing can be done.

thì mọi người đều nghĩ là không thể giải quyết được

When Pope Francis went to Lampedusa,

Khi Giáo hoàng Francis đến Lampedusa

off the coast of Italy, in 2014,

ngoài khơi nước Ý vào năm 2014

he accused all of us and the global population

ông buộc tội tất cả chúng ta

of what he called "the globalization of indifference."

về một vấn đề mà ông gọi là "Chủ nghĩa thờ ơ toàn cầu"

It's a haunting phrase.

Điều đó thực sự ám ảnh

It means that our hearts have turned to stone.

Trái tim của chúng ta đều đã biến thành đá sỏi

Now, I don't know, you tell me.

Tôi không rõ nữa, bạn nói thử xem

Are you allowed to argue with the Pope, even at a TED conference?

bạn có được phép tranh luận với Giáo hoàng, kể cả ở một cuộc hội thảo TED không?

But I think it's not right.

Nhưng tôi nghĩ điều đó không đúng

I think people do want to make a difference,

Tôi nghĩ rằng ai cũng muốn tạo nên sự khác biệt

but they just don't know whether there are any solutions to this crisis.

chi là họ không biết rằng liệu có giải pháp nào cho cuộc khủng hoảng này hay không mà thôi

And what I want to tell you today

Và những gì tôi muốn nói với các bạn ngày hôm nay

is that though the problems are real, the solutions are real, too.

là khi mà những vấn đề xuất hiện, thì đều có giải pháp cho những vấn đề đó

Solution one:

Giải pháp đầu tiên:

these refugees need to get into work in the countries where they're living,

Những người tị nạn này cần được làm việc ở đất nước mà họ đang sống

and the countries where they're living need massive economic support.

và những đất nước đó cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ về kinh tế

In Uganda in 2014, they did a study:

Ở Uganda năm 2014, đã có một nghiên cứu chỉ ra rằng:

80 percent of refugees in the capital city Kampala

80% người tị nạn ở thủ đô Kampala

needed no humanitarian aid because they were working.

không cần đến bất cứ sự hỗ trợ nhân đạo nào vì họ có việc làm

They were supported into work.

Họ được hỗ trợ để có việc làm

Solution number two:

Giải pháp thứ hai:

education for kids is a lifeline, not a luxury,

Giáo dục cho trẻ nhỏ là cần thiết, chứ không thể là sự xa xỉ

when you're displaced for so long.

với những ai phải tị nạn dài hạn

Kids can bounce back when they're given the proper social, emotional support

Trẻ em sẽ trưởng thành đúng hướng khi chúng được cung cấp sự hỗ trợ về cả xã hội lẫn tâm lý,

alongside literacy and numeracy.

cùng với giáo dục

I've seen it for myself.

Tôi đã tận mắt chứng kiến điều đó

But half of the world's refugee children of primary school age

Nhưng có đến một nửa số trẻ tị nạn trên thế giới

get no education at all,

không được học Tiểu học

and three-quarters of secondary school age get no education at all.

và 3 phần tư số trẻ không được học Trung học

That's crazy.

Điều này thật điên rồ

Solution number three:

Giải pháp thứ ba:

most refugees are in urban areas, in cities, not in camps.

hầu hết người tị nạn sống trong thành phố, chứ không phải trại tị nạn

What would you or I want if we were a refugee in a city?

Nếu tôi hay bạn là người tị nạn ở trong thành phố thì chúng ta sẽ muốn gì?

We would want money to pay rent or buy clothes.

Chúng ta sẽ muốn đủ tiền để trả tiền thuê nhà hay mua quần áo

That is the future of the humanitarian system,

Đó là mục đích của các tổ chức nhân đạo,

or a significant part of it:

hay một phần quan trọng trong kế hoạch của họ:

give people cash so that you boost the power of refugees

cung cấp tài chính để giúp đỡ người di cư

and you'll help the local economy.

đồng thời hỗ trợ kinh tế trong khu vực

And there's a fourth solution, too,

Và còn có giải pháp thứ tư nữa:

that's controversial but needs to be talked about.

đây là điều gây tranh cãi nhưng vẫn cần phải bàn tới

The most vulnerable refugees need to be given a new start

Những người tị nạn dễ bị tổn thương nhất cần có một sự khởi đầu mới

and a new life in a new country,

và một cuộc sống mới ở một quốc gia mới,

including in the West.

thậm chí có thể ở các nước phương Tây

The numbers are relatively small, hundreds of thousands, not millions,

Con số này tương đối nhỏ, chỉ vài trăm nghìn người chứ không phải hàng triệu

but the symbolism is huge.

nhưng nó mang tính biểu tượng to lớn

Now is not the time to be banning refugees,

Đầy không phải là lúc để cấm người tị nạn

as the Trump administration proposes.

giống như chính sách mà tổng thống Trump đã đề nghị

It's a time to be embracing people who are victims of terror.

Mà đây là lúc để giúp đỡ và cưu mang họ, những nạn nhân của khủng bố

And remember --

Và hãy nhớ rằng

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Remember, anyone who asks you, "Are they properly vetted?"

Hãy nhớ rằng, bất cứ ai hỏi bạn rằng: "Họ có thực sự đáng tin cậy hay không?"

that's a really sensible and good question to ask.

đó là một câu hỏi hay và hợp lý

The truth is, refugees arriving for resettlement

Sự thực là, người tị nạn đến để tái định cư lâu dài

are more vetted than any other population arriving in our countries.

và họ đáng tin cậy hơn bất cứ ai đến nhập cư ở đất nước chúng ta

So while it's reasonable to ask the question,

Vì vậy mà trong lúc câu hỏi đó là hợp lý

it's not reasonable to say that refugee is another word for terrorist.

thì việc đánh đồng người tị nạn với khủng bố là cực kì phi lý

Now, what happens --

Bây giờ, điều gì sẽ xảy ra khi

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

What happens when refugees can't get work,

Điều gì sẽ xảy ra khi người tị nạn không có việc làm?

they can't get their kids into school,

Con cái của họ sẽ không được giáo dục tử tế

they can't get cash, they can't get a legal route to hope?

không có tiền, chẳng lẽ họ không thể nào có được một con đường hợp pháp để hi vọng về tương lai?

What happens is they take risky journeys.

Họ sẽ liều lĩnh với những chuyến đi đầy rủi ro

I went to Lesbos, this beautiful Greek island, two years ago.

2 năm trước tôi đã từng tới Lesbos, một hòn đảo tuyệt đẹp của Hi Lạp

It's a home to 90,000 people.

Đó là nhà của 90,000 người

In one year, 500,000 refugees went across the island.

Trong một năm, 500,000 nghìn người tị nạn đã đi qua hòn đảo này

And I want to show you what I saw

Và tôi muốn cho bạn thấy những gì tôi đã tận mắt chứng kiến

when I drove across to the north of the island:

Khi tôi lái xe tới phía bắc đảo

a pile of life jackets of those who had made it to shore.

thì có hàng đống áo phao cứu hộ vứt đi của những ai đã sống sót vào được tới bờ

And when I looked closer,

Và khi tôi nhìn kĩ hơn

there were small life jackets for children,

thì trong đó còn có áo phao cứu hộ cho trẻ em

yellow ones.

màu vàng

And I took this picture.

Và tôi đã chụp tấm ảnh này

You probably can't see the writing, but I want to read it for you.

Có lẽ các bạn không nhìn rõ chữ viết trên đó, nhưng tối muốn đọc to nó lên

"Warning: will not protect against drowning."

"Cảnh báo: không có tác dụng chống đuối nước"

So in the 21st century,

Trong thế kỉ 21 này

children are being given life jackets

trẻ em chỉ được cho áo phao

to reach safety in Europe

trên hành trình liều lĩnh tới châu Âu

even though those jackets will not save their lives

kể cả khi những chiếc áo phao đó không thể giúp các em thoát chết

if they fall out of the boat that is taking them there.

nếu các em ngã khỏi con tàu đang chở mình.

This is not just a crisis, it's a test.

Đây là không chỉ là một cuộc khủng hoảng, mà còn là một phép thử

It's a test that civilizations have faced down the ages.

Phép thử các nền văn minh đã tồn tại lâu đời

It's a test of our humanity.

Đó là phép thử lòng nhân đạo của chúng ta

It's a test of us in the Western world

Đó là phép thử cho thế giới phương Tây

of who we are and what we stand for.

Về việc chúng ta là ai và chúng ta đại diện cho điều gì

It's a test of our character, not just our policies.

Đó là phép thử về nhân cách, chứ không chỉ bằng các chính sách

And refugees are a hard case.

Thảm họa người tị nạn thực sự là một vấn đề khó

They do come from faraway parts of the world.

Họ đến từ những nơi xa xôi của thế giới

They have been through trauma.

Họ đã phải trải qua khổ đau

They're often of a different religion.

Họ thường mang tôn giáo khác chúng ta

Those are precisely the reasons we should be helping refugees,

Đó chính là những lý do khiến cho chúng ta phải giúp đỡ họ

not a reason not to help them.

chứ không phải lý do để phớt lờ

And it's a reason to help them because of what it says about us.

Ta phải giúp đỡ họ vì điều này nói lên rằng chúng ta là ai

It's revealing of our values.

Điều này cũng thể hiện những giá trị của ta

Empathy and altruism are two of the foundations of civilization.

Sự đồng cảm và chủ nghĩa vị tha là nền móng của một nền văn minh

Turn that empathy and altruism into action

Hãy biến sự đồng cảm và chủ nghĩa vị tha đó thành hành động

and we live out a basic moral credo.

để thực hiện những điều tối thiểu mà bản thân có thể làm

And in the modern world, we have no excuse.

Trong thế giới hiện đại này, đừng viện lý do gì cả

We can't say we don't know what's happening in Juba, South Sudan,

Đừng nói rằng chúng tôi không biết điều gì đang xảy ra ở Juba, Nam Sudan,

or Aleppo, Syria.

hay Aleppo, Syria

It's there, in our smartphone

Thông tin đều ở đó, trong chiếc điện thoại thông minh

in our hand.

trên tay chúng ta

Ignorance is no excuse at all.

Sự dốt nát hoàn toàn không phải là lý do

Fail to help, and we show we have no moral compass at all.

Không thể giúp đỡ, và chúng ta cho họ thấy rằng mình không hề có tình người

It's also revealing about whether we know our own history.

Điều này còn thể hiện liệu chúng ta có hiểu rõ chính nguồn gốc của mình hay không

The reason that refugees have rights around the world

Lý do khiến cho người tị nạn được đảm bảo quyền lợi trên khắp thế giới

is because of extraordinary Western leadership

là do sự lãnh đạo tài tình

by statesmen and women after the Second World War

bởi các chính khách sau chiến tranh thế giới thứ 2

that became universal rights.

sau đó trở thành những quyền cơ bản

Trash the protections of refugees, and we trash our own history.

Chối bỏ người tị nạn là chối bỏ chính ông cha chúng ta

This is --

Điều này

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

This is also revealing about the power of democracy

Điều này còn thể hiện sức mạnh của nền dân chủ

as a refuge from dictatorship.

như chống lại chế độ độc tài

How many politicians have you heard say,

Đã có bao nhiêu chính trị gia từng nói rằng

"We believe in the power of our example, not the example of our power."

Chúng tôi tin vào quyền lực của những hành động, chứ không phải hành động thể hiện quyền lực

What they mean is what we stand for is more important than the bombs we drop.

Nó có nghĩa là những gì chúng ta đại diện quan trọng hơn những cuộc chiến mà chúng ta gây ra

Refugees seeking sanctuary

Những người tị nạn cố gắng tìm kiếm sự bình yên

have seen the West as a source of hope and a place of haven.

đã coi phương Tây như cội nguồn của hi vọng và là một nơi đáng để sống

Russians, Iranians,

Người Nga, Iran

Chinese, Eritreans, Cubans,

Trung Quốc, Eritrea, Cuba

they've come to the West for safety.

đã tìm đến phương Tây vì sự an toàn ở đây

We throw that away at our peril.

Chúng ta lại vứt bỏ điều đó đi

And there's one other thing it reveals about us:

Và điều đó còn thể hiện một phẩm chất khác ở chúng ta:

whether we have any humility for our own mistakes.

liệu chúng ta có đủ khiêm tốn để nhận ra lỗi lầm của chính mình?

I'm not one of these people

Tôi không phải người

who believes that all the problems in the world are caused by the West.

tin rằng tất cả mọi vấn đề trên thế giới đều do phương Tây gây ra

They're not.

Vì không phải như vậy

But when we make mistakes, we should recognize it.

Nhưng khi chúng ta có lỗi, chúng ta nên thừa nhận nó

It's not an accident that the country which has taken

Đó không phải là một tai nạn khi mà đất nước đã nhận

more refugees than any other, the United States,

nhiều người tị nạn hơn nhất, Mỹ

has taken more refugees from Vietnam than any other country.

lại nhận nhiều người tị nạn Việt Nam nhất hơn bất kì nước nào

It speaks to the history.

Ta cần tôn trọng lịch sử

But there's more recent history, in Iraq and Afghanistan.

Nhưng hãy xem xét lịch sử gần đây, ở Iraq và Afghanistan

You can't make up for foreign policy errors

Bạn không thể đền bù cho lỗi lầm từ chính sách ngoại giao

by humanitarian action,

bởi các hành động nhân đạo

but when you break something, you have a duty to try to help repair it,

nhưng khi bạn làm hỏng cái gì, thì bạn có nghĩa vụ phải tham gia sửa chữa nó

and that's our duty now.

và đó là nghĩa vụ của chúng ta bây giờ

Do you remember at the beginning of the talk,

Bạn có nhớ rằng ở đầu cuộc nói chuyện

I said I wanted to explain that the refugee crisis

Tôi đã nói rằng tôi muốn giải thích rằng cuộc khủng hoảng người tị nạn

was manageable, not insoluble?

có thể được quản lý, chứ không phải là không thể giải quyết?

That's true. I want you to think in a new way,

Đó là sự thật. Và tôi muốn bạn nghĩ khác đi

but I also want you to do things.

Nhưng tôi cũng muốn bạn hành động

If you're an employer,

Nếu bạn là một nhà tuyển dụng

hire refugees.

hãy thuê người tị nạn

If you're persuaded by the arguments,

Nếu bạn bị thuyết phục bởi những lập luận của tôi

take on the myths

hãy cố gắng thuyết phục

when family or friends or workmates repeat them.

khi gia đình hay bạn bè hay đồng nghiệp nhắc lại điều đó

If you've got money, give it to charities

Nếu bạn có tiền, hãy làm từ thiện

that make a difference for refugees around the world.

điều đó tạo ra sự khác biệt cho người tị nạn trên khắp thế giới

If you're a citizen,

Nếu bạn là một công dân,

vote for politicians

hãy bầu cho các chính trị gia

who will put into practice the solutions that I've talked about.

người sẽ áp dụng những giải pháp mà tôi đã đưa ra

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

The duty to strangers

Nghĩa vụ đối với những người xa lạ

shows itself

thể hiện phẩm chất của chúng ta

in small ways and big,

theo những cách bình thường mà lớn lao

prosaic and heroic.

hiển nhiên mà cao cả

In 1942,

Trong năm 1942

my aunt and my grandmother were living in Brussels

bà nội và cô tôi sống ở Brussel

under German occupation.

dưới sự chiếm đóng của Đức

They received a summons

Họ nhận được lệnh triệu tập

from the Nazi authorities to go to Brussels Railway Station.

từ chính quyền Đức Quốc Xã và phải tới nhà ga Brussel

My grandmother immediately thought something was amiss.

Bà tôi ngay lập tức nghĩ rằng có điều gì đó không ổn

She pleaded with her relatives

Bà nài nỉ họ hàng

not to go to Brussels Railway Station.

đừng tới ga Brussel

Her relatives said to her,

Họ nói với bà

"If we don't go, if we don't do what we're told,

"Nếu chúng ta không đi, nếu chúng ta không làm những điều đã nói,

then we're going to be in trouble."

thì ai cũng sẽ gặp rắc rối"

You can guess what happened

Bạn có thể đoán được chuyện gì đã xảy ra

to the relatives who went to Brussels Railway Station.

với những người họ hàng đã tới ga Brussel

They were never seen again.

Chúng tôi không gặp lại họ nữa

But my grandmother and my aunt,

Nhưng bà và cô tôi,

they went to a small village

họ tới một ngôi làng nhỏ

south of Brussels

ở phía nam Brussel

where they'd been on holiday in the decade before,

nơi họ đã từng đi nghỉ trong thập kỉ trước

and they presented themselves at the house of the local farmer,

và họ đến một căn nhà của một nông dân ở đó

a Catholic farmer called Monsieur Maurice,

một người Công giáo tên là Monsieur Maurice

and they asked him to take them in.

họ xin được ở nhờ

And he did,

Và ông ấy đã cho phép

and by the end of the war,

khi chiến tranh kết thúc

17 Jews, I was told, were living in that village.

tôi được kể rằng 17 người Do Thái đã sống ở trong ngôi làng đó

And when I was teenager, I asked my aunt,

Và khi tôi lớn hơn một chút, tôi đã hỏi cô:

"Can you take me to meet Monsieur Maurice?"

"Cô có thể đưa cháu đến gặp Monsieur Maurice không?"

And she said, "Yeah, I can. He's still alive. Let's go and see him."

Cô trả lời: "Được chứ. Ông ấy vẫn còn sống. Đi gặp ông ấy nào"

And so, it must have been '83, '84,

Và cứ như vậy

we went to see him.

chúng tôi tới gặp ông

And I suppose, like only a teenager could,

Và tôi nhớ rằng

when I met him,

Khi tôi gặp ông

he was this white-haired gentleman,

ông có mái tóc trắng như thế này

I said to him,

Tôi hỏi ông

"Why did you do it?

Tại sao ông lại làm như vậy?

Why did you take that risk?"

Tại sao ông chấp nhận sự nguy hiểm đó?

And he looked at me and he shrugged,

Ông nhìn tôi và nhún vai

and he said, in French,

và ông nói bằng tiếng Pháp

"On doit."

"On doit."

"One must."

"Ai đó phải làm thôi"

It was innate in him.

Đó là tính cách bẩm sinh của con người

It was natural.

Đây là điều tự nhiên

And my point to you is it should be natural and innate in us, too.

Và tôi cho rằng điều này cũng là bẩm sinh và tự nhiên trong chúng ta

Tell yourself,

Hãy nói với chính mình rằng

this refugee crisis is manageable,

Cuộc khủng hoảng di cư này có thể được quản lý

not unsolvable,

chứ không phải là không thể được giải quyết

and each one of us

và bất cứ ai trong chúng ta

has a personal responsibility to help make it so.

cũng có một trách nhiệm để thực hiện điều đó

Because this is about the rescue of us and our values

Vì việc này không chỉ để giải cứu chính chúng ta và các giá trị sống của chúng ta

as well as the rescue of refugees and their lives.

mà còn để giải cứu những người tị nạn và cuộc sống của họ

Thank you very much indeed.

Thực sự cảm ơn các bạn rất nhiều

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Bruno Giussani: David, thank you. David Miliband: Thank you.

Bruno Giussani: Cám ơn David David Miliband: Cám ơn

BG: Those are strong suggestions

BG: đó là những gợi ý đầy thuyết phục

and your call for individual responsibility is very strong as well,

và lời kêu gọi trách nhiệm của mỗi cá nhân cũng vậy

but I'm troubled by one thought, and it's this:

nhưng tôi thắc mắc một điều:

you mentioned, and these are your words, "extraordinary Western leadership"

anh đã nhắc tới, anh đã nói thể này "sự lãnh đạo tài tình"

which led 60-something years ago

điều mà dẫn những thứ từ 60 năm trước

to the whole discussion about human rights,

tới cả cuộc thảo luận về quyền con người

to the conventions on refugees, etc. etc.

và hội nghị về người tị nạn,...

That leadership happened after a big trauma

Sự lãnh đạo đó được tạo ra sau một nỗi đau lớn

and happened in a consensual political space,

và nhận được sự đồng thuận cao

and now we are in a divisive political space.

nhưng giờ đây chúng ta đang ở thời kì chính trị bị chia rẽ

Actually, refugees have become one of the divisive issues.

Thực ra thì, người tị nạn lại là một trong những vấn đề gây chia rẽ

So where will leadership come from today?

Vậy sự lãnh đạo nào phù hợp để vượt qua vấn đề này đây?

DM: Well, I think that you're right to say

DM: Tôi nghĩ rằng ông đúng khi nói rằng

that the leadership forged in war

sự lãnh đạo được tạo ra trong chiến tranh

has a different temper and a different tempo

có tính chất

and a different outlook

và cách nhìn nhận khác với

than leadership forged in peace.

sự lãnh đạo được tạo ra trong thời bình.

And so my answer would be the leadership has got to come from below,

Vì thế câu trả lời sẽ là sự lãnh đạo phải tới từ tầng lớp phía dưới,

not from above.

chứ không phải từ tầng lớp thượng lưu

I mean, a recurring theme of the conference this week

Ý tôi là, có một hội nghị trong tuần này

has been about the democratization of power.

về việc dân chủ hóa quyền lực.

And we've got to preserve our own democracies,

Chúng ta phải bảo toàn chế độ dân chủ

but we've got to also activate our own democracies.

nhưng cũng đồng thời phải khiến cho nó có tác dụng.

And when people say to me,

Và khi có người nào đó nói với tôi

"There's a backlash against refugees,"

"Người tị nạn bị đối xử không ra gì"

what I say to them is,

tôi nói lại với họ rằng

"No, there's a polarization,

"Không, có 2 thái cực khác nhau

and at the moment,

ngay lúc này

those who are fearful are making more noise

những kẻ đáng sợ sệt đang kêu ca nhiều hơn

than those who are proud."

những người thấy tự hào"

And so my answer to your question is that we will sponsor and encourage

Câu trả lời của tôi cho câu hỏi của ông là chúng ta sẽ giúp đỡ, cổ vũ

and give confidence to leadership

và tạo sự tự tin cho người lãnh đạo

when we mobilize ourselves.

khi chúng ta huy động được nguồn lực.

And I think that when you are in a position of looking for leadership,

Và tôi nghĩ rằng khi ông đang tìm kiếm người lãnh đạo

you have to look inside

thì ông phải nhìn vào trong

and mobilize in your own community

và huy động trong chính cộng đồng của mình.

to try to create conditions for a different kind of settlement.

để cố gắng tạo ra điều kiện cho hướng giải quyết khác

BG: Thank you, David. Thanks for coming to TED.

BG: Cám ơn anh, David Cám ơn vì đã tới với TED

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)