Daniel Pauly: The ocean's shifting baseline

Translator: Thuy Chau Vu Reviewer: LD .

I'm going to speak

Tôi sẽ nói về

about a tiny, little idea.

một ý tưởng nho nhỏ

And this is about shifting baseline.

về sự dịch chuyển của đường mốc giới

And because the idea can be explained in one minute,

Và vì ý tưởng đó có thể được giải thích trong vòng 1 phút.

I will tell you three stories before

Tôi sẽ kể cho các bạn 3 câu chuyện trước

to fill in the time.

để lấp vào thời gian còn thừa.

And the first story

Câu chuyện thứ nhất

is about Charles Darwin, one of my heroes.

là về Charles Darwin, một trong những vị anh hùng của tôi

And he was here, as you well know, in '35.

Ông đã đến đây trong những năm 1835 như các bạn biết khá rõ

And you'd think he was chasing finches,

Và bạn nghĩ rằng Ông đến để đuổi bắt Sẻ Núi,

but he wasn't.

nhưng không phải thế.

He was actually collecting fish.

Thực ra Ông thu thập các loại cá.

And he described one of them

Ông miêu tả một trong số chúng

as very "common."

là rất "Thông thường"

This was the sailfin grouper.

Đây là con cá mú vây buồm.

A big fishery was run on it

Một ngành ngư nghiệp quy mô lớn đang khai thác loại cá này

until the '80s.

cho đến thập niên 80.

Now the fish is on the IUCN Red List.

Hiện tại loại cá này đang nằm trong Danh Sách Đỏ của IUCN.

Now this story,

Câu chuyện này.

we have heard it lots of times

chúng ta đã nghe rất nhiều lần

on Galapagos and other places,

về Galapagos và những nơi khác.

so there is nothing particular about it.

vậy nên chẳng có gì đặc biệt về nó hết.

But the point is, we still come to Galapagos.

Nhưng điểm chính là, chúng ta vẫn đến Galapagos.

We still think it is pristine.

Chúng ta vẫn nghĩ nó còn nguyên sơ

The brochures still say

Những tờ rơi quảng cáo vẫn đang thông tin rằng

it is untouched.

chúng chưa bị chạm đến (bởi bàn tay con người)

So what happens here?

Vậy thì điều gì xảy ra tại đây?

The second story, also to illustrate another concept,

Câu chuyện thứ hai, vẫn là để chú giải cho một khái niệm khác

is called shifting waistline.

cái được gọi là sự dịch chuyển của đường hông.

(Laughter)

Cười

Because I was there in '71,

Tôi đã đến đó vào năm 1971,

studying a lagoon in West Africa.

nghiên cứu đầm phá (hồ nước mặn gần biển) ở Tây Phi

I was there because I grew up in Europe

Tôi đến đó vì TÔi đã lớn lên ở Châu Âu

and I wanted later to work in Africa.

và đã mong muốn rằng sau này sẽ được làm việc tại Châu Phi

And I thought I could blend in.

Mặc dù tôi đã có thể hòa nhập với cuộc sống tại đó

And I got a big sunburn,

Tôi có làn da rám nắng

and I was convinced that I was really not from there.

TÔi đã bị thuyết phục là mình thực sự không đến từ đó

This was my first sunburn.

Đây là vết rám nắng đầu tiên của tôi

And the lagoon

Đầm phá

was surrounded by palm trees,

được bao quanh bởi cây cọ

as you can see, and a few mangrove.

bạn có thể thấy, một vài cây đước.

And it had tilapia

có cả cá rô phi

about 20 centimeters,

khoảng chừng 20 cm

a species of tilapia called blackchin tilapia.

một loài cá rô phi được với với cái tên là cá rô phi cằm đen

And the fisheries for this tilapia

Ngành thủy sản đánh bắt cá rô phi cằm đen này

sustained lots of fish and they had a good time

giúp ổn định số lượng cá và họ thực sự có thời đánh bắt khá thuận lợi

and they earned more than average

họ kiếm được nhiều hơn mức thu nhập trung bình

in Ghana.

ở Ghana.

When I went there 27 years later,

27 năm sau khi tôi trở lại,

the fish had shrunk to half of their size.

kích cỡ của loại cá này chỉ còn phân nửa.

They were maturing at five centimeters.

Chúng đạt đến độ tuổi trưởng thành tại kích cỡ 5cm

They had been pushed genetically.

Đã có một sự tác động về gen lên trên loại cá này

There were still fishes.

Còn có rất nhiều cá

They were still kind of happy.

chúng vẫn rất yên ổn.

And the fish also were happy to be there.

Và những loại cá này dường như cũng thoải mái khi ở đó.

So nothing has changed,

Thế nên chẳng có gì thay đổi cả,

but everything has changed.

nhưng mọi thứ đã biến đổi.

My third little story

Câu chuyện nho nhỏ thứ 3 của Tôi

is that I was an accomplice

đó là khi tôi đang là người đồng thực hiện

in the introduction of trawling

đưa vào giới thiệu phương thức đánh cá kéo lưới từ đuôi thuyền

in Southeast Asia.

tại Đông Nam Á

In the '70s -- well, beginning in the '60s --

trong những năm 70--, à không,bắt đầu từ những năm 60--

Europe did lots of development projects.

Châu Âu thực hiện rất nhiều các dự án phát triển

Fish development

Phát triển ngành đánh bắt cá

meant imposing on countries

điều đó có nghĩa là áp đặt lên những quốc gia đó

that had already 100,000 fishers

những nước mà đã có 100,000 ngư dân

to impose on them industrial fishing.

áp đặt ngành công nhiệp đánh bắt cá lên họ

And this boat, quite ugly,

Và cái thuyền này đây, khá xấu,

is called the Mutiara 4.

được gọi là Mutiara 4.

And I went sailing on it,

Tôi dùng nó để

and we did surveys

làm các cuộc khảo sát

throughout the southern South China sea

xuyên suốt vùng phía Nam của biển Nam Hải Trung Quốc

and especially the Java Sea.

và đặc biệt vùng biển Java.

And what we caught,

Cái mà chúng tôi bắt được,

we didn't have words for it.

chúng tôi không tìm được từ giải nghĩa cho nó

What we caught, I know now,

cái mà chúng tôi bắt được, hiện tại tôi đã biết được rằng

is the bottom of the sea.

đó là đáy biển

And 90 percent of our catch

90% cái mà chúng tôi đánh bắt được

were sponges,

là bọt biển,

other animals that are fixed on the bottom.

và những sinh vật khác sống chặt dưới đáy biển

And actually most of the fish,

Và thực tế hầu hết các loại cá

they are a little spot on the debris,

những loại rất nhỏ như những vết chấm trong đám mảnh vụn,

the piles of debris, were coral reef fish.

hay những đốngmảnh vụn, là những con cá sống ở rặng san hô

Essentially the bottom of the sea came onto the deck

Điều chính yếu là những thứ dưới đáy biển được kéo lên thuyền

and then was thrown down.

sau đó lại bị vứt ngược trở lại.

And these pictures are extraordinary

Những tấm hình này thật quá sứ tưởng tượng

because this transition is very rapid.

vì sự chuyển dịch này diễn ra quá nhanh chóng

Within a year, you do a survey

Trong vòng 1 năm, bạn làm một cuộc khảo sát

and then commercial fishing begins.

sau đó ngành đánh bắt cá thương mại bắt đầu.

The bottom is transformed

Đáy biển bị biến dạng

from, in this case, a hard bottom or soft coral

trong trường hợp này từ đáy biển cứng hoặc san hô mềm

into a muddy mess.

trở thành một đống bùn hỗn độn.

This is a dead turtle.

Đây là một con rùa biển đã chết

They were not eaten, they were thrown away because they were dead.

Những loài như thế này chúng không được tiêu thụ, chúng bị quẳng đi vì chúng đã chết

And one time we caught a live one.

Một lần chúng tôi bắt được một con còn sống.

It was not drowned yet.

Nó vẫn chưa bị ngộp

And then they wanted to kill it because it was good to eat.

Thế là họ muốn giết nó vì thịt nó ăn rất ngon

This mountain of debris

Cái núi mảnh vụn này

is actually collected by fishers

thực chất được thu thập bởi những ngư dân

every time they go

trong những lần

into an area that's never been fished.

họ đi biển đến những vùng chưa từng được đánh bắt trước đó.

But it's not documented.

Nhưng điều này không được ghi nhận lại bằng tài liệu.

We transform the world,

Chúng ta biến đổi thế giới

but we don't remember it.

nhưng chúng ta lại không nhớ điều này

We adjust our baseline

Chúng ta điều chỉnh đường mốc giới của chính mình

to the new level,

lên một cấp độ mới

and we don't recall what was there.

mà chúng ta chẳng nhớ trước kia nó như thế nào.

If you generalize this,

Nếu bạn khái quát hóa điều này,

something like this happens.

điều gì đó giống như thế này sẽ xảy đến

You have on the y axis some good thing:

Chúng ta có một vài điều tốt từ trục y (đồ thị) ở đây

biodiversity, numbers of orca,

sự đa dạng sinh học, số lượng của cá voi sát thủ

the greenness of your country, the water supply.

diện tích rừng của đất nước bạn, nguồn cung cấp nước.

And over time it changes --

Theo thời gian nó sẽ thay đổi--

it changes

nó thay đổi

because people do things, or naturally.

do con người làm điều gì đó tác động hay do tự nhiên

Every generation

Mỗi thế hệ

will use the images

sẽ sử dụng những hình ảnh

that they got at the beginning of their conscious lives

mà họ có được từ tiềm thức ban đầu của cuộc đời

as a standard

như một tiêu chuẩn

and will extrapolate forward.

và sẽ suy diễn từ đó trở đi

And the difference then,

Sự khác biệt sau đó là

they perceive as a loss.

họ nhận thức đó như là một sự mất mát

But they don't perceive what happened before as a loss.

Nhưng họ không nhận thức được cái xảy đến trước đó như là một sự mất mát

You can have a succession of changes.

Bạn có thể thực hiện hàng loạt những sự thay đổi nối tiếp

At the end you want to sustain

Cuối cùng bạn muốn duy trì

miserable leftovers.

những thứ nghèo nàn còn lại

And that, to a large extent, is what we want to do now.

Và điều đó, với mức độ rộng lớn hơn, là cái chúng ta muốn làm hiện nay.

We want to sustain things that are gone

Chúng ta muốn duy trì những thứ đã không còn nữa

or things that are not the way they were.

hay những thứ mà không còn giống như trước kia nữa

Now one should think

Con người nên nghĩ rằng

this problem affected people

vấn đề này ảnh hưởng đến mọi người

certainly when in predatory societies,

chắc chắn là vậy khi mà trong những xã hội "Săn mồi",

they killed animals

họ giết động vật

and they didn't know they had done so

và họ không biết mình đã làm thế

after a few generations.

sau vài thế hệ tiếp đó

Because, obviously,

Vì, hiển nhiên,

an animal that is very abundant,

một loài động vật với số lượng rất phong phú,

before it gets extinct,

trước khi nó bị tuyệt chủng

it becomes rare.

nó trở nên quý hiếm

So you don't lose abundant animals.

Vậy nên bạn không mất đi những động vật với số lượng phong phú

You always lose rare animals.

Bạn chỉ mất đi những động vật quý hiếm

And therefore they're not perceived

Chính vì vậy chúng không được coi như là

as a big loss.

một sự mất mát to lớn

Over time,

Theo thời gian

we concentrate on large animals,

chúng ta tập trung vào những động vật lớn

and in a sea that means the big fish.

ở biển,chúng ta tập trung vào những con cá lớn

They become rarer because we fish them.

Chúng trở nên ngày càng khan hiếm hơn vì bị chúng ta đánh bắt chúng

Over time we have a few fish left

Theo thời gian chúng ta chỉ còn rất ít cá

and we think this is the baseline.

và chúng ta nghĩ đây là đường mốc giới.

And the question is,

Câu hỏi được đặt ra là,

why do people accept this?

Sao mọi người lại chấp nhận điều này?

Well because they don't know that it was different.

Chì vì họ không biết trước đây nó khác biệt

And in fact, lots of people, scientists,

Thực ra, rất nhiều người, và các nhà khoa học

will contest that it was really different.

sẽ bàn cãi rằng trước kia nó thật sự rất khác.

And they will contest this

Họ sẽ tranh cãi điều này

because the evidence

vì chứng cớ

presented in an earlier mode

đã được trình bày theo phương thức sớm hơn trước đó

is not in the way

không đi theo hướng

they would like the evidence presented.

mà họ muốn nó được trình bày.

For example,

Ví dụ,

the anecdote that some present,

câu chuyện dã sử mà vài người đã kể

as Captain so-and-so

về vị Thuyền Trưởng nào đó

observed lots of fish in this area

quan sát thấy rất nhiều loại cá ở vùng này

cannot be used

không thể ăn được

or is usually not utilized by fishery scientists,

hoặc không thường được tận dụng bởi những nhà khoa học chuyên về đánh bắt cá

because it's not "scientific."

vì nó chẳng mang tính khoa học tẹo nào

So you have a situation

Vậy nên bạn có một tình huống

where people don't know the past,

trong đó mọi người không biết đến quá khứ

even though we live in literate societies,

thậm chí ngay cả khi họ đang sống trong xã hội chữ nghĩa,

because they don't trust

vì họ không tin tưởng

the sources of the past.

những gì đã tồn tại quá khứ

And hence, the enormous role

Và như thế, vai trò to lớn

that a marine protected area can play.

mà vùng biển được bảo tồn có thể đóng góp

Because with marine protected areas,

Vì với những vùng biển được bảo tồn như thế

we actually recreate the past.

chúng ta thực sự đang tái tạo lại quá khứ

We recreate the past that people cannot conceive

Chúng ta tái tạo lại cái quá khứ mà mọi người không thể nhận thức được nó

because the baseline has shifted

vì đường mốc giới đã bị chuyển dịch

and is extremely low.

và đang ở vị trí cực thấp

That is for people

Đó là đối với những người

who can see a marine protected area

có thể thấy được những vùng biển được bảo vệ

and who can benefit

và những người có thể hưởng lợi

from the insight that it provides,

từ sự hiểu biết sâu sắc mà nó đưa đến

which enables them to reset their baseline.

cái mà làm cho họ có thể tái lập lại đường mốc giới của họ.

How about the people who can't do that

Thế còn những người không thể làm thế được thì sao?

because they have no access --

vì họ không có cách tiếp cận--

the people in the Midwest for example?

Những người ở vùng Trung Tây chẳng hạn?

There I think

Tôi nghĩ là

that the arts and film

những môn nghệ thuật và phim ảnh

can perhaps fill the gap,

có lẽ có thể bù đắp được,

and simulation.

và sự mô phỏng.

This is a simulation of Chesapeake Bay.

Đây là sự mô phỏng của vịnh Chesapeake.

There were gray whales in Chesapeake Bay a long time ago --

Rất lâu trước đây ở vịnh Chesapeak có loại cá voi xám

500 years ago.

500 năm trước.

And you will have noticed that the hues and tones

Các bạn sẽ có lẽ để ý thấy màu sắc và âm điệu

are like "Avatar."

giống như phim "Avatar."

(Laughter)

Cười

And if you think about "Avatar,"

Nếu bạn nghĩ đến phim "Avata"

if you think of why people were so touched by it --

nếu bạn nghĩ về việc mọi nó đã lay động mọi người như thế nào--

never mind the Pocahontas story --

đừng để ý đến câu chuyện Pocahontas làm gì--

why so touched by the imagery?

Tại sao lại bị lay động bởi biểu tượng đến thế

Because it evokes something

Vì nó khơi mào cho điều gì đó

that in a sense has been lost.

thuộc về cảm giác đã bị mất.

And so my recommendation,

Và vì vậy đề nghị của tôi là,

it's the only one I will provide,

đây là điều duy nhất tôi muốn đưa ra cho

is for Cameron to do "Avatar II" underwater.

đạo diễn Cameron để làm phần 2 "Avatar" với bối cảnh dưới nước

Thank you very much.

Cám ơn rất nhiều

(Applause)

Vỗ Tay