The surprisingly charming science of your gut | Giulia Enders

Translator: Ngoc Truong Reviewer: Khanh Do-Bao

A few years ago,

Cách đây vài năm,

I always had this thing happening to me,

tôi thường hay gặp chuyện này,

especially at family gatherings

nhất là ở những buổi họp gia đình,

like teas with aunts and uncles or something like this.

như uống trà với cô dì chú bác, hay gì đó như vậy.

When people come up to you,

Khi ai đó nhìn tôi,

and they ask you, "So, what are you doing?"

và hỏi, "Bạn đang làm gì?"

And I would have this magical one-word reply,

thì tôi sẽ có câu trả lời này với một từ diệu kỳ,

which would make everybody happy:

làm thỏa mãn mọi người:

"Medicine.

"Y dược.

I'm going to be a doctor."

Tôi sẽ thành một bác sĩ."

Very easy, that's it, everybody's happy and pleased.

Rất dễ, thế đấy. Mọi người hoan hỉ và thỏa mãn.

And it could be so easy,

Rất dễ thoả mãn người nghe,

but this effect really only lasts for 30 seconds with me,

nhưng hiệu ứng này chỉ kéo dài 30 giây với tôi.

because that's then the time when one of them would ask,

Bởi vì ngay sau đó, họ sẽ hỏi:

"So, in what area of medicine?

"Lĩnh vực nào trong y dược?

What specialty do you want to go into?"

Bạn muốn chuyên ngành gì?"

And then I would have to strip down in all honesty and just say,

Và sau đó tôi sẽ cởi mở với tất cả sự chân thành và nói,

"OK, so I'm fascinated with the colon.

"Được rồi, tôi hứng thú nghiên cứu ruột.

It all started with the anus,

Ban đầu tôi chỉ thích hậu môn,

and now it's basically the whole intestinal tract."

nhưng cơ bản bây giờ là tôi mê trọn bộ ống tiêu hoá."

(Laughter)

(Cười)

And this would be the moment when the enthusiasm trickled,

Và đây cũng là lúc sự hứng thú bắt đầu ri rỉ đi bớt,

and it would maybe also get, like, awkwardly silent in the room,

và có thể cũng sẽ gặp, kiểu như một sự im lặng gượng gạo trong phòng,

and I would think this was terribly sad,

và tôi buồn kinh khủng,

because I do believe our bowels are quite charming.

vì tôi thật sự nghĩ bộ lòng của ta khá duyên dáng.

(Laughter)

(Cười)

And while we're in a time where many people are thinking about

Và trong khi ta đang ở thời điểm mà nhiều người quan tâm tới

what new superfood smoothie to make

loại sinh tố xay nào có lợi cho sức khoẻ

or if gluten is maybe bad for them,

hay loại đường nào có thể gây hại,

actually, hardly anyone seems to care about the organ where this happens,

thật ra, hiếm ai có vẻ quan tâm lắm về cơ quan tiêu hoá,

the concrete anatomy and the mechanisms behind it.

giải phẫu và cơ chế hoạt động cụ thể sau nó.

And sometimes it seems to me

Và đôi khi dường như tôi thấy

like we're all trying to figure out this magic trick,

chúng ta luôn cố để giải thích mánh ảo thuật này,

but nobody's checking out the magician,

nhưng không ai lật mặt "nhà ảo thuật" cả,

just because he has, like,

chỉ vì anh ta có

an embarrassing hairstyle or something.

một kiểu tóc kì quái hay kiểu vậy.

And actually,

Và thật ra,

there are reasons science disliked the gut for a long time;

có những lý do khoa học không thích nghiên cứu về ruột lâu rồi.

I have to say this.

Tôi phải nói điều này.

So, it's complex.

Nó là một cơ quan phức tạp,

There's a lot of surface area --

có diện tích bề mặt lớn,

about 40 times the area of our skin.

khoảng gấp 40 lần diện tích da của cơ thể,

Then, in such a tight pipe,

và còn là một đường ống chật hẹp nữa,

there are so many immune cells that are being trained there.

có rất nhiều tế bào miễn dịch được tạo ra ở đó.

We have 100 trillion bacteria doing all sorts of things --

Chúng ta có 100 nghìn tỉ vi khuẩn thực hiện mọi chức năng --

producing little molecules.

sản xuất những phân tử nhỏ.

Then there's about 20 different hormones,

Rồi có khoảng 20 hoóc-môn khác nhau.

so we are on a very different level than our genitals, for example.

Ví dụ, ta ở một cấp độ rất khác so với những bộ phận sinh dục của mình.

And the nervous system of our gut is so complex

Và hệ thần kinh của ruột phức tạp đến nỗi

that when we cut out a piece,

khi ta cắt một mẩu ruột,

it's independent enough that when we poke it,

nó "độc lập" đến nỗi khi ta chọt nó,

it mumbles back at us, friendly.

nó sẽ "nhăn nhó" lại với ta, một cách thân thiện.

(Laughter)

(Cười)

But at least those reasons are also the reasons why it's so fascinating

Nhưng ít ra lý do cũng chỉ là những lý do vì sao nó thật thú vị

and important.

và quan trọng.

It took me three steps to love the gut.

Tôi tốn ba bước để yêu bộ ruột.

So today, I invite you to follow me on those three steps.

Nên hôm nay, tôi mời các bạn đồng hành cùng tôi qua những bước này.

The very first was just looking at it

Cái đầu tiên chỉ là nhìn vào nó

and asking questions like, "How does it work?"

và hỏi những câu như "Nó hoạt động như thế nào?"

and "Why does it have to look so weird for that sometimes?"

và "Tại sao nó luôn phải trông dị thế?"

And it actually wasn't me asking the first kind of these questions,

Và thực ra không chỉ tôi là người đầu tiên hỏi những câu đó,

but my roommate.

bạn cùng phòng tôi nữa.

After one heavy night of partying,

Sau một lần tiệc tùng thâu đêm,

he came into our shared-room kitchen,

anh vào phòng bếp chung của chúng tôi,

and he said, "Giulia, you study medicine. How does pooping work?"

và nói "Giulia, cậu học y hả? Đi vệ sinh có cơ chế thế nào vậy?"

(Laughter)

(Cười)

And I did study medicine but I had no idea,

Và tôi có học y nhưng tôi không biết điều này,

so I had to go up to my room and look it up in different books.

nên tôi phải trở về phòng và tìm trong nhiều cuốn sách.

And I found something interesting, I thought, at that time.

Và vào lúc đó tôi nghĩ đó là một thứ thú vị.

So it turns out, we don't only have this outer sphincter,

Nên hóa ra, ta không chỉ có cơ vòng ngoài,

we also have an inner sphincter muscle.

ta còn có cơ vòng trong.

The outer sphincter we all know, we can control it,

Ta biết ta có thể điều khiển vòng ngoài.

we know what's going on there;

Ta biết điều gì xảy ra ở đó.

the inner one, we really don't.

Ta không biết gì về vòng trong.

So what happens is,

Nên điều xảy ra là,

when there are leftovers from digestion,

khi có phần thừa không tiêu hóa,

they're being delivered to the inner one first.

chúng sẽ được đưa tới vòng trong trước.

This inner one will open in a reflex

Vòng trong này sẽ mở ra như phản xạ

and let through a little bit for testing.

và cho qua một ít chất thừa để thử trước.

(Laughter)

(Cười)

So, there are sensory cells

Có những tế bào cảm giác

that will analyze what has been delivered: Is it gaseous or is it solid?

sẽ phân tích thứ được vận chuyển tới. Nó là chất khí hay chất lỏng?

And they will then send this information up to our brain,

Và chúng sẽ gửi thông tin này đến não ta,

and this is the moment when our brain knows,

và đây là lúc não ta tiếp nhận,

"Oh, I have to go to the toilet."

"Ồ, tôi phải vào nhà vệ sinh rồi."

(Laughter)

(Cười)

The brain will then do what it's designed to do

Rồi não sẽ làm điều nó phải làm

with its amazing consciousness.

với tiềm thức tuyệt vời của nó.

It will mediate with our surroundings,

Nó sẽ dàn xếp với môi trường,

and it will say something like,

và sẽ nói thứ như

"So, I checked.

"Ừm, tôi đã kiểm tra.

We are at this TEDx conference -- "

Ta đang trong một hội nghị TEDx này..."

(Laughter)

(Cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

Gaseous?

"Chất khí" ư?

Maybe, if you're sitting on the sides,

Có thể, nếu bạn đang ngồi ở góc bên,

and you know you can pull it off silently.

và bạn biết bạn có thể "thả" nó ra một cách im lặng.

(Laughter)

(Cười)

But solid --

Nhưng "chất rắn" à,

maybe later.

để sau đi.

(Laughter)

(Cười)

Since our outer sphincter and the brain is connected with nervous cells,

Từ khi vòng ngoài và não được kết nối với các tế bào thần kinh não,

they coordinate, cooperate,

chúng cộng tác, phối hợp,

and they put it back in a waiting line --

và để vào "danh sách chờ"

(Laughter)

(Cười)

for other times,

cho những lần khác,

like, for example, when we're at home sitting on the couch,

ví dụ như, khi ta ngồi trên ghế dài ở nhà,

we have nothing better to do,

ta không có gì tốt hơn để làm,

we are free to go.

ta được tự do thả ra.

(Laughter)

(Cười)

Us humans are actually one of the very few animals that do this

Con người ta thật ra là một trong số ít các động vật làm thế

in such an advanced and clean way.

trong một cách tiến bộ và sạch sẽ như vậy.

To be honest, I had some newfound respect

Thật ra, tôi có một niềm tôn trọng mới

for that nice, inner sphincter dude --

cho "anh chàng" vòng trong đó,

not connected to nerves

không được kết nối với thần kinh

that care too much about the outer world or the time --

để quan tâm quá nhiều về thế giới và thời gian bên ngoài.

just caring about me for once.

Hãy chỉ quan tâm đến tôi một lần thôi.

I thought that was nice.

Tôi nghĩ điều đó thật tuyệt.

And I used to not be a great fan of public restrooms,

Tôi từng là người không thích nhà vệ sinh công cộng,

but now I can go anywhere,

nhưng giờ tôi có thể đi bất cứ đâu,

because I consider it more

vì tôi coi trọng

when that inner muscle puts a suggestion on my daily agenda.

"gợi ý" của cơ vòng trong đối với lịch hàng ngày của tôi.

(Laughter)

(Cười)

And also I learned something else, which was:

Và tôi cũng học được một thứ:

looking closely at something I might have shied away from --

nhìn gần hơn vào thứ tôi hay ngại nhìn kỹ,

maybe the weirdest part of myself --

có thể là phần "lạ" nhất của tôi,

left me feeling more fearless,

làm tôi can đảm hơn,

and also appreciating myself more.

và quý trọng bản thân mình hơn.

And I think this happens a lot of times

Và tôi nghĩ điều này xảy ra nhiều lần

when you look at the gut, actually.

khi bạn thật sự nhìn vào bộ ruột.

Like those funny rumbling noises that happen

Như những tiếng "lầm rầm" xảy ra

when you're in a group of friends

khi bạn đang ở trong một đám bạn

or at the office conference table,

hay ở bàn hội nghị văn phòng,

going, like, "Merrr, merrr..."

"Rột rọt, rột rạt..."

This is not because we're hungry.

Đây không phải do ta đói.

This is because our small intestine is actually a huge neat freak,

Đây là vì ruột non của ta thực ra là một "kẻ ưa sạch sẽ",

and it takes the time in between digestion to clean everything up,

và nó lấy thời gian giữa những lần tiêu hóa để dọn sạch mọi thứ,

resulting in those eight meters of gut -- really, seven of them --

dẫn đến trong tám mét ruột,

being very clean and hardly smelling like anything.

thật ra là bảy mét rất sạch và không có mùi gì cả.

It will, to achieve this, create a strong muscular wave

Để làm được điều này, nó tạo một đợt co cơ mạnh

that moves everything forward that's been leftover after digestion.

di chuyển mọi thứ thừa lại sau tiêu hóa về phía trước.

This can sometimes create a sound,

Cái này đôi lúc tạo ra tiếng động,

but doesn't necessarily have to always.

nhưng không cần thiết lúc nào cũng vậy.

So what we're embarrassed of is really a sign

Nên điều ta cảm thấy mắc cỡ thật ra là một dấu hiệu

of something keeping our insides fine and tidy.

của thứ đang giữ phần trong của ta đẹp và sạch sẽ.

Or this weird, crooked shape of our stomach --

Hay hình dáng kì lạ của bộ ruột,

a bit Quasimodo-ish.

một tí giống hình "thằng gù".

This actually makes us be able to put pressure on our belly

Điều này làm ta có thể tạo áp suất lên bụng mình

without vomiting,

mà không nôn mửa,

like when we're laughing

như khi ta đang cười,

and when we're doing sports,

và khi đang tập thể thao,

because the pressure will go up and not so much sideways.

vì áp suất sẽ đi lên mà không sang hai bên.

This also creates this air bubble

Điều này cũng tạo nên một bóng khí

that's usually always very visible in X-rays, for example,

thường sẽ dễ thấy trong X-quang,

and can sometimes, with some people,

và có thể, với một số người,

when it gets too big,

khi nó trở nên quá to,

create discomfort or even some sensations of pain.

sẽ gây khó chịu hoặc đau đớn.

But for most of the people, is just results

Nhưng đối với một số người, nó chỉ gây ra

that it's far easier to burp when you're laying on your left side

việc dễ ợ khi nằm bên trái

instead of your right.

thay vì bên phải.

And soon I moved a bit further

Và dần dần tôi tiến xa hơn

and started to look at the whole picture of our body and health.

và bắt đầu nhìn "toàn cảnh" cơ thể và sức khỏe chúng ta.

This was actually after I had heard

Đây thực ra là sau khi tôi đã nghe

that someone I knew a little bit had killed himself.

rằng ai đó tôi biết một chút, đã tự tử.

It happened that I had been sitting next to that person the day before,

Tình cờ là tôi đã ngồi kế anh ta ngày trước đó,

and I smelled that he had very bad breath.

và tôi thấy là anh ta có hơi thở rất hôi.

And when I learned of the suicide the next day,

Và khi tôi biết về cuộc tự tử ngày tiếp theo.

I thought: Could the gut have something to do with it?

Tôi nghĩ: Liệu bộ ruột có liên quan gì không?

And I frantically started searching if there were scientific papers

Và tôi bắt đầu liên tục tìm kiếm liệu có tài liệu khoa học nào

on the connection of gut and brain.

liên kết bộ ruột và bộ não.

And to my surprise, I found many.

Và trong sự ngạc nhiên, tôi tìm thấy rất nhiều.

It turns out it's maybe not as simple as we sometimes think.

Hóa ra nó không đơn giản như ta đã nghĩ.

We tend to think our brain makes these commands

Ta thường nghĩ bộ não thực hiện những lệnh này

and then sends them down to the other organs,

và gửi chúng đến những cơ quan khác,

and they all have to listen.

và tất cả chúng phải lắng nghe.

But really, it's more that 10 percent of the nerves that connect brain and gut

Nhưng thực ra, hơn 10% thần kinh kết nối bộ não và bộ ruột

deliver information from the brain to the gut.

vận chuyển thông tin từ não đến ruột.

We know this, for example, in stressful situations,

Ví dụ, ta biết điều này, trong những tình huống căng thẳng,

when there are transmitters from the brain that are being sensed by our gut,

khi có những đường truyền từ não được cảm nhận bởi bộ ruột,

so the gut will try to lower all the work,

nên bộ ruột sẽ cố bớt làm việc,

and not be working and taking away blood and energy

rồi không làm việc và lấy máu và năng lượng

to save energy for problem-solving.

dành cho việc suy nghĩ.

This can go as far as nervous vomiting or nervous diarrhea

Điều này thậm chí có thể dẫn tới ói mửa và tiêu chảy

to get rid of food that it then doesn't want to digest.

để loại bỏ thức ăn mà nó không muốn tiêu hóa.

Maybe more interestingly,

Thú vị hơn,

90 percent of the nervous fibers that connect gut and brain

90% những sợi thần kinh kết nối bộ ruột và bộ não

deliver information from our gut to our brain.

vận chuyển thông tin từ ruột đến não.

And when you think about it a little bit,

Và khi bạn nghĩ về nó một chút,

it does make sense, because our brain is very isolated.

thực ra nó rất có ý nghĩa, vì bộ não rất biệt lập.

It's in this bony skull surrounded by a thick skin,

Nó ở trong một hộp sọ xương xẩu, bao quanh bởi một lớp da dày,

and it needs information to put together a feeling

và nó cần thông tin để có cảm giác

of "How am I, as a whole body, doing?"

như "Toàn bộ cơ thể tôi đang như thế nào?"

And the gut, actually, is possibly the most important advisor for the brain

Và thực ra, ruột có thể là cố vấn quan trọng nhất cho não

because it's our largest sensory organ,

vì nó là cơ quan thụ cảm lớn nhất,

collecting information not only on the quality of our nutrients,

không chỉ thu thập thông tin chất lượng của các chất dinh dưỡng,

but really also on how are so many of our immune cells doing,

mà còn cảm nhận về hoạt động những tế bào miễn dịch,

or things like the hormones in our blood that it can sense.

hay những hoóc-môn trong máu.

Và nó có thể "đóng gói" thông tin này rồi gửi tới não,

And it can package this information, and send it up to the brain.

It can, there, not reach areas like visual cortex or word formations --

nhưng không gửi tới vùng vỏ não chi phối thị giác hay ngôn ngữ,

otherwise, when we digest,

nếu không, khi ta tiêu hóa,

we would see funny colors or we would make funny noises -- no.

ta sẽ thấy những màu sắc hay tạo những tiếng động lạ -- Không có nha.

But it can reach areas for things like morality,

Nhưng nó có thể gửi tới những phần như chi phối đạo đức,

fear or emotional processing

sự sợ hãi hay cảm xúc

or areas for self-awareness.

hay những vùng cho tự nhận thức.

So it does make sense

Nên có lý

that when our body and our brain are putting together this feeling

khi cho rằng cơ thể và bộ não của ta đang cùng trả lời cảm giác,

of, "How am I, as a whole body, doing?"

"Toàn bộ cơ thể tôi đang cảm thấy như thế nào?"

that the gut has something to contribute to this process.

thì bộ ruột đang có "cống hiến" nào đó cho quá trình này.

And it also makes sense

Và cũng có lý

that people who have conditions like irritable bowel syndrome

khi những người có bệnh như Hội chứng Ruột Kích thích

or inflammatory bowel disease

hay bệnh viêm ruột,

have a higher risk of having anxiety or depression.

có khả năng bị trầm cảm và lo lắng nhiều hơn.

I think this is good information to share,

Tôi nghĩ đây là thông tin có ích để chia sẻ,

because many people will think,

vì nhiều người sẽ nghĩ,

"I have this gut thing, and maybe I also have this mental health thing."

"Tôi có vấn đề về ruột, có thể cũng có vấn đề về sức khoẻ tâm thần đấy."

And maybe -- because science is not clear on that right now --

Và có thể, vì khoa học hiện tại chưa rõ ràng về điều đó,

it's really just that the brain is feeling sympathy with their gut.

có thể chỉ là não đang "đồng cảm" với bộ ruột của nó.

This has yet to grow in evidence until it can come to practice.

Những giả thuyết này vẫn đang phát triển cho đến khi nó có thể thử nghiệm.

But just knowing about these kinds of research

Nhưng chỉ biết rằng những loại nghiên cứu này

that's out there at the moment

đang được thực hiện,

helps me in my daily life.

cũng đủ giúp tôi trong cuộc sống hằng ngày.

And it makes me think differently of my moods

Và nó giúp tôi nghĩ khác đi về tâm trạng của mình

and not externalize so much all the time.

và không lúc nào cũng bộc lộ ra ngoài quá nhiều.

I feel oftentimes during the day we are a brain and a screen,

Tôi thường nghĩ suốt ngày ta là một bộ não và màn hình,

and we will tend to look for answers right there

và ta sẽ có ý xu hướng tìm câu trả lời ngay đó

and maybe the work is stupid or our neighbor --

và có thể do công việc ngu ngốc hoặc do hàng xóm --

but really, moods can also come from within.

nhưng thực ra, tâm trạng có thể đến từ bên trong.

And just knowing this helped me,

Và chỉ biết điều này giúp tôi,

for example, when I sometimes wake up too early,

ví dụ, đôi khi tôi thức dậy quá sớm,

and I start to worry and wander around with my thoughts.

và tôi bắt đầu lo lắng và suy nghĩ lung tung.

Then I think, "Stop. What did I eat yesterday?

Rồi tôi nghĩ "Dừng lại. Mình đã ăn gì hôm qua?

Did I stress myself out too much?

Mình đã căng thẳng quá mức sao?

Did I eat too late or something?"

Mình đã ăn quá trễ hay sao nhỉ?"

And then maybe get up and make myself a tea,

Rồi có thể thức dậy và chuẩn bị trà,

something light to digest.

cái gì đó nhẹ để tiêu hóa.

And as simple as that sounds,

Dù nghe có vẻ đơn giản,

I think it's been surprisingly good for me.

tôi nghĩ nó rất tốt với tôi.

Step three took me further away from our body,

Bước ba dẫn tôi đi xa hơn cơ thể mình,

and to really understanding bacteria differently.

và thật sự hiểu khác đi về vi khuẩn.

The research we have today is creating a new definition

Nghiên cứu chúng ta có ngày nay đang tạo ra một định nghĩa mới

of what real cleanliness is.

về vệ sinh thật sự là gì.

And it's not the hygiene hypothesis --

Và nó không phải là giả thuyết vệ sinh bình thường.

I think many maybe know this.

Tôi nghĩ nhiều người biết điều này.

So it states that when you have too little microbes in your environment

Khi nói bạn có quá ít lợi khuẩn trong môi trường của bạn

because you clean all the time,

vì bạn lau dọn quá nhiều lần,

that's not really a good thing,

đó không phải là một điều tốt,

because people get more allergies or autoimmune diseases then.

vì người ta dị ứng và bị bệnh tự miễn dịch nhiều hơn.

So I knew this hypothesis,

Tôi biết một giả thuyết này.

and I thought I wouldn't learn so much

Tôi nghĩ tôi sẽ không học được nhiều

from looking at cleanliness in the gut.

từ việc nhìn vào độ sạch của bộ ruột.

But I was wrong.

Nhưng tôi đã sai lầm.

It turns out,

Hóa ra,

real cleanliness is not about killing off bacteria right away.

vệ sinh thực sự không phải là giết vi khuẩn ngay lập tức.

Real cleanliness is a bit different.

Vệ sinh thực sự hơi khác một tí.

When we look at the facts,

Khi ta nhìn vào sự thật,

95 percent of all bacteria on this planet don't harm us -- they can't,

95% vi khuẩn trên hành tinh không hại ta. Chúng không thể.

they don't have the genes to do so.

Chúng không có gen để làm vậy.

Many, actually, help us a lot,

Thực ra, nhiều vi khuẩn giúp ta rất nhiều,

and scientists at the moment are looking into things like:

và các nhà khoa học hiện tại đang nhìn vào những thứ như:

Do some bacteria help us clean the gut?

"Có phải một số vi khuẩn giúp ta làm sạch ruột?

Do they help us digest?

Chúng có giúp ta tiêu hóa?

Do they make us put on weight or have a lean figure

Chúng có làm ta mập hơn hay ốm hơn

although we're eating lots?

dù ta đang ăn nhiều?

Are others making us feel more courageous or even more resilient to stress?

Có phải một số làm ta cảm thấy can đảm và kiên cường hơn với căng thẳng?"

So you see, there are more questions when it comes to cleanliness.

Bạn thấy đấy, có nhiều câu hỏi khi nói đến sự vệ sinh.

And, actually, the thing is, it's about a healthy balance, I think.

Và thật ra, cần một sự cân bằng lành mạnh.

You can't avoid the bad all the time.

Bạn không thể lúc nào cũng lảng tránh cái xấu.

This is simply not possible;

Điều đó đơn thuần là không thể.

there's always something bad around.

Lúc nào xung quanh cũng có điều gì có hại.

So what really the whole deal is when you look at a clean gut,

Nên vấn đề là khi bạn nhìn vào một bộ ruột sạch sẽ,

it's about having good bacteria, enough of them,

nó có đủ lợi khuẩn,

and then some bad.

và một số hại khuẩn.

Our immune system needs the bad, too,

Hệ miễn dịch của ta cũng cần cái xấu nữa,

so it knows what it's looking out for.

để nó biết nó cần phải chống lại điều gì.

So I started having this different perspective on cleanliness

Nên tôi dần có quan điểm khác đi về vệ sinh.

and a few weeks later,

Và một vài tuần sau,

I held a talk at my university,

tôi nói về điều này tại trường đại học của tôi,

and I made a mistake by 1,000.

và tôi sai số khoảng 1000.

And I went home and I realized in that moment,

Tôi về nhà và nhận ra lúc đó,

I was like, "Ah! I made a mistake by 1,000.

"Chết rồi! Mình sai số khoảng 1000.

Oh God, that's so much, and that's so embarrassing."

Trời, nhiều quá, ngại quá."

And I started to think about this, I was like, "Ugh!"

Tôi bắt đầu nghĩ về điều này, "Ặc!"

And after a while I said,

Sau một lúc tôi nói,

"OK, I made this one mistake,

"Ừm, tôi phạm một lỗi,

but then I also told so many good and right and helpful things,

nhưng tôi cũng đã nói rất nhiều thứ đúng và hữu ích,

so I think it's OK, you know?

nên, bạn biết đấy, vậy là ổn.

It's a clean thing."

Tôi đã làm tốt rồi."

And then I was like, "Oh, wait.

Nhưng rồi tôi nói "Chờ đã.

Maybe I took my perspective on cleanliness further."

Tôi có thể đã mở rộng quan điểm về vệ sinh xa hơn."

And it's my theory at the moment that maybe we all do.

Và đó là giả thuyết của tôi mà có lẽ chúng ta làm theo

Take it a bit further than just cleaning our living room,

xa hơn việc chỉ dọn phòng khách,

where maybe we make it to sort like a life hygiene.

nơi ta coi như phần vệ sinh trong đời sống mình.

Knowing that this is about fostering the good

Biết vệ sinh là về nuôi dưỡng cái tốt

just as much as trying to shelter yourself from the bad

cũng như bảo vệ bản thân bạn khỏi những cái xấu

had a very calming effect on me.

có tác động rất tốt đối với tôi.

So in that sense,

Nên trong chiều hướng đó,

I hope today I told you mostly good and helpful things,

hi vọng là tôi hôm nay đã nói cho bạn nhiều điều tốt và hữu ích,

and thank you for your time,

và cảm ơn vì đã dành thời gian

for listening to me.

để nghe tôi.

(Applause)

(Vỗ tay)