The call to learn | Clifford Stoll

Translator: Việt Trần Reviewer: Tram Nguyen

Tôi thấy vui mừng khi có mặt tại đây.

I'm delighted to be here.

Tôi vinh dự khi được mời đến và cảm ơn vì điều đó.

I'm honored by the invitation, and thanks.

Tôi rất muốn nói về những thứ mà tôi đang quan tâm,

I would love to talk about stuff that I'm interested in,

nhưng không may, tôi nghi ngờ những thứ mà tôi đang quan tâm

but unfortunately, I suspect that what I'm interested in

sẽ không hứng thú với nhiều người.

won't interest many other people.

Trước hết, chiếc huy hiệu của tôi nói tôi là một nhà thiên văn học.

First off, my badge says I'm an astronomer.

Tôi muốn nói về thiên văn học của tôi,

I would love to talk about my astronomy,

nhưng tôi nghi ngờ số người quan tâm đến năng lượng bức xạ

but I suspect that the number of people who are interested in radiative transfer

trong bầu khí quyển không phải xám

in non-gray atmospheres

và sự phân cực của ánh sáng trên bầu không khí cao hơn trên sao Mộc

and polarization of light in Jupiter's upper atmosphere

trên số người lấp đầy một chỗ trú xe bus.

are the number of people who'd fit in a bus shelter.

Vì vậy mà tôi sẽ không nói về những điều đó.

So I'm not going to talk about that.

(Cười)

(Laughter)

Chúng sẽ chỉ vui hơn

It would be just as much fun

khi nói về một vài thứ đã xảy ra trong năm 1986 và 1987,

to talk about some stuff that happened in 1986 and 1987,

khi một hacker máy tính đang phá vỡ đột nhập vào hệ thống của chúng tôi

when a computer hacker is breaking into our systems

tại phòng thí nghiệm Lawrence Berkeley.

over at Lawrence Berkeley Labs.

Và tôi đã bắt gặp bọn họ,

And I caught the guys,

hóa ra họ làm việc cho tổ chức mà sau này có tên là Soviet KGB,

and they turned out to be working for what was then the Soviet KGB,

lấy cắp thông tin và bán nó.

and stealing information and selling it.

Và tôi muốn nói về điều đó - chúng thực sự vui đấy

And I'd love to talk about that -- and it'd be fun --

Nhưng 20 năm sau,

but, 20 years later ...

tôi thấy an ninh máy tính, thẳng thắn, là loại chán ngắt.

I find computer security, frankly, to be kind of boring.

Chúng thiếu hấp dẫn.

It's tedious.

Tôi...

I'm --

Lần đầu mà bạn làm điều gì đó, chúng là khoa học

The first time you do something, it's science.

Trong lần thứ hai, chúng là kĩ sư

The second time, it's engineering.

Trong lần thứ ba, chúng chỉ là một nhà kỹ thuật viên

A third time, it's just being a technician.

Tôi là một nhà khoa học. Mỗi khi tôi làm cái gì đó, tôi lại làm thứ khác.

I'm a scientist. Once I do something, I do something else.

Vì thế mà tôi sẽ không nói về điều đó.

So, I'm not going to talk about that.

Cũng không phải tôi sẽ nói những thứ tôi nghĩ là báo cáo khoa học rõ ràng từ quyển sách đầu tiên của mình,

Nor am I going to talk about what I think are obvious statements from my first book,

'Silicon Snake Oil"(Dầu silicon rắn), hoặc cuốn thứ hai của tôi,

"Silicon Snake Oil," or my second book,

cũng không phải tôi sẽ nói về

nor am I going to talk about

tại sao tôi tin máy tính không thuộc về trường học.

why I believe computers don't belong in schools.

Tôi cảm thấy phải có một ý tưởng vô cùng lớn và kì lạ xảy ra

I feel that there's a massive and bizarre idea going around

khiến chúng ta phải mang nhiều máy tính hơn vào trường học

that we have to bring more computers into schools.

Ý kiến của tôi là: Không! Không!

My idea is: no! No!

Đưa chúng ra khỏi trường học, giữ chúng ở ngoài trường học.

Get them out of schools, and keep them out of schools.

Và tôi rất muốn nói về điều này,

And I'd love to talk about this,

nhưng tôi nghĩ những lí lẽ quá rõ ràng đối với bất cứ người nào từng lượn quanh phòng học lớp 4

but I think the argument is so obvious to anyone who's hung around a fourth grade classroom

mà không cần thiết để nói nhiều về nó.

that it doesn't need much talking about --

Nhưng tôi đoán tôi có thể rất sai lầm về điều này,

but I guess I may be very wrong about that,

và mọi thứ khác mà tôi từng nói.

and everything else that I've said.

Vì vậy mà đừng quay lại và đọc bài nghị luận của tôi.

So don't go back and read my dissertation.

Nó có khả năng có những lời nói dối tốt đẹp.

It probably has lies in it as well.

Mặc dù đã nói như vậy, tôi đã phác thảo cuộc nói chuyện của tôi khoảng 5 phút trước

Having said that, I outlined my talk about five minutes ago.

(Cười)

(Laughter)

Và nếu các bạn nhìn vào chúng tại đây,

And if you look at it over here,

thứ mà chính tôi đã viết trên ngón tay cái là future(tương lai).

the main thing I wrote on my thumb was the future.

Có phải tôi sẽ nói về tương lai?

I'm supposed to talk about the future, yes?

Ồ, đúng vậy. Và cảm giác của tôi là, yêu cầu tôi nói về tương lai thật là kì lạ,

Oh, right. And my feeling is, asking me to talk about the future is bizarre,

bởi vì tóc tôi đã bạc rồi,

because I've got gray hair,

và chính vì vậy, thật là dễ chịu với tôi để nói về tương lai.

and so, it's kind of silly for me to talk about the future.

Trong thực tế, tôi nghĩ nếu bạn thực sự muốn biết tương lai sẽ trở thành thế nào,

In fact, I think that if you really want to know what the future's going to be,

nếu bạn thực sự muốn biết về tương lai,

if you really want to know about the future,

đừng hỏi một kỹ sư, một nhà khoa học, một nhà vật lí.

don't ask a technologist, a scientist, a physicist.

Không! Đừng hỏi bất cử ai viết code(mã máy tính)

No! Don't ask somebody who's writing code.

Không, nếu bạn muốn biết những gì thuộc về xã hội sẽ xảy ra như thế nào trong 20 năm,

No, if you want to know what society's going to be like in 20 years,

hãy hỏi một giáo viên mầm non.

ask a kindergarten teacher.

Họ biết.

They know.

Thực tế, đừng chỉ hỏi một vài giáo viên mầm non,

In fact, don't ask just any kindergarten teacher,

hãy hỏi một người có kinh nghiệm.

ask an experienced one.

Họ là những người mà biết xã hội sẽ diễn ra như thế nào trong thế hệ tiếp theo.

They're the ones who know what society is going to be like in another generation.

Tôi không biết. Cũng không phải tôi nghi ngờ rằng,

I don't. Nor, I suspect,

có phải nhiều người khác đang nói về những thứ mà tương lai đem lại.

do many other people who are talking about what the future will bring.

Chắc chắn tất cả bọn họ có thể tưởng tượng ra những thứ rất ngầu

Certainly, all of us can imagine these cool new things

sẽ có mặt ở đó.

that are going to be there.

Nhưng với tôi, những thứ đó không phải là tương lai.

But to me, things aren't the future.

Những thứ tôi tự hỏi bản thân, những điều mà xã hội sẻ xảy ra,

What I ask myself is, what's society is going to be like,

khi những đứa trẻ ngày nay đều giỏi một cách phi thường với việc nhắn tin

when the kids today are phenomenally good at text messaging

và dành một lượng khổng lồ thời gian trên màn hình máy tính

and spend a huge amount of on-screen time,

nhưng không bao giờ đi chơi bowling cùng nhau?

but have never gone bowling together?

Thay đổi đang diễn ra, và thay đổi xảy ra

Change is happening, and the change that is happening

không phải nằm ở một phần mềm.

is not one that is in software.

Nhưng đó không phải là những gì tôi sắp nói về.

But that's not what I'm going to talk about.

Tôi muốn nói về nó, chúng rất thú vị,

I'd love to talk about it, it'd be fun,

nhưng tôi muốn nói về những thứ mà tôi đang làm ngay bây giờ. Tôi đang làm cái gì nhỉ?

but I want to talk about what I'm doing now. What am I doing now?

Ồ -- Một thứ khác mà tôi nghĩ tôi muốn nói về

Oh -- the other thing that I think I'd like to talk about

ở ngay trên đây. Ngay trên đây này.

is right over here. Right over here.

Chúng vô hình ư? Điều mà tôi muốn nói về là những thứ có một mặt.

Is that visible? What I'd like to talk about is one-sided things.

Tôi tha thiết mong nói chuyện về

I would dearly love to talk about

những thứ mà có một mặt.

things that have one side.

Bởi vì tôi yêu vòng lặp Mobilus. Tôi không chỉ yêu vòng lặp Mobius,

Because I love Mobius loops. I not only love Mobius loops,

nhưng tôi là một trong số ít người,

but I'm one of the very few people,

nếu không phải là người duy nhất trên thế giới, mà làm ra những chiếc chai Klein.

if not the only person in the world, that makes Klein bottles.

Ngay lập tức, tôi hy vọng rằng tất cả những đôi mắt nhòe của chúng ta không còn nữa.

Right away, I hope that all of your eyes glaze over.

Đây là một chiếc chai Klein.

This is a Klein bottle.

Đối với những người trong khán phòng này biết,

For those of you in the audience who know,

bạn sẽ cuộn tròn mắt lên và nó, yup, tôi biết tất cả về chúng.

you roll your eyes and say, yup, I know all about it.

Nó là một mặt. Nó là một chiếc chai mà bên trong nó chính là bên ngoài.

It's one sided. It's a bottle whose inside is its outside.

Nó có thể tích bằng không. Và nó không có định hướng.

It has zero volume. And it's non-orientable.

Nó có những tính chất tuyệt vời.

It has wonderful properties.

Nếu bạn có hai vòng lặp Mobius và khâu các cạnh của chúng lại với nhau,

If you take two Mobius loops and sew their common edge together,

bạn sẽ có một trong những thứ đó, và tôi sẽ làm chúng ra ngoài những chiếc kính.

you get one of these, and I make them out of glass.

Và tối rất muốn nói với bạn điều này,

And I'd love to talk to you about this,

nhưng tôi không có nhiều cách ... những thứ để nói bởi vì

but I don't have much in the way of ... things to say because --

(Cười)

(Laughter)

(Chris Anderson: Tôi vừa bị cảm lạnh)

(Chris Anderson: I've got a cold.)

Tuy nhiên, chữ D trong TED là viết tắt của Design (Thiết kế)

However, the "D" in TED of course stands for design.

Chỉ 2 tuần trước tôi đã làm --

Just two weeks ago I made --

Các bạn biết đấy, tôi vừa mới làm những chiếc chai Klein cỡ nhỏ, trung bình và lớn để bán.

you know, I've been making small, medium and big Klein bottles for the trade.

Nhưng những thứ mà tôi vừa làm --

But what I've just made --

và tôi rất vinh dự khi được khoe với các bạn, lần đầu tiên công bố ở đây.

and I'm delighted to show you, first time in public here.

Đây chính là một chai rượu vang Klein,

This is a Klein bottle wine bottle,

thứ này, mặc dù nằm trong 4 hướng

which, although in four dimensions

nhưng chúng không nên để bắt cứ chất lỏng chất lỏng nào cả

it shouldn't be able to hold any fluid at all,

nó hoàn toàn có khả năng làm như vậy

it's perfectly capable of doing so

bởi vì vũ trụ của chúng ta chỉ có không gian ba chiều.

because our universe has only three spatial dimensions.

và bởi vì vũ trụ của chúng ta chỉ là không gian ba chiều,

And because our universe is only three spatial dimensions,

nó có thể đựng chất lỏng.

it can hold fluids.

Vì thế mà nó cao -- Nó là thứ rất sành điệu đấy.

So it's highly -- that one's the cool one.

Đó đã là một tháng của đời tôi.

That was a month of my life.

Nhưng mặc dù tôi muốn nói về hình học topo với các bạn, nhưng tôi sẽ không làm.

But although I would love to talk about topology with you, I'm not going to.

(Cười)

(Laughter)

Thay vào đó, tôi sẽ đề cập đến mẹ tôi,

Instead, I'm going to mention my mom,

người đã qua đời vào mùa hè vừa rồi.

who passed away last summer.

Thu thập những bức ảnh của tôi, như các bà mẹ khác sẽ làm.

Had collected photographs of me, as mothers will do.

Ai có thể đưa anh chàng này lên?

Could somebody put this guy up?

Và tôi đã nhìn qua album của bà

And I looked over her album

và bà đã đã thu thập một bức ảnh về tôi, đang đứng --

and she had collected a picture of me, standing --

à, đang ngồi -- năm 1969, trước một loạt mặt đồng hồ.

well, sitting -- in 1969, in front of a bunch of dials.

Và tôi ngắm chúng, và nói, lạy chúa,

And I looked at it, and said, oh my god,

đó chính là tôi, khi tôi đang làm việc tại phòng thu nhạc điện tử!

that was me, when I was working at the electronic music studio!

Như một kĩ thuật viên, sửa chữa và duy trì

As a technician, repairing and maintaining

phòng thu nhạc điện tử trong SUNY Buffalo. Và thật tuyệt!

the electronic music studio at SUNY Buffalo. And wow!

Chiếc máy quay trở lại. Và tôi nói với bản thân. oh yeah!

Way back machine. And I said to myself, oh yeah!

Và chúng gửi lại cho tôi.

And it sent me back.

Không lâu sau đó, tôi tìm thấy bức ảnh khác mà bà từng có, một bức ảnh của tôi.

Soon after that, I found in another picture that she had, a picture of me.

Chàng trai ở đây tất nhiên là tôi.

This guy over here of course is me.

Người đàn ông này là Robert Moog,

This man is Robert Moog,

nhà sáng chế của bộ tổng hợp Moog,

the inventor of the Moog synthesizer,

người mà đã qua đời vào tháng 8 vừa rồi.

who passed away this past August.

Robert Moog là một người rất hào phóng, tốt bụng, kĩ sư có thẩm quyền đột suất

Robert Moog was a generous, kind person, extraordinarily competent engineer.

Một người nhạc sĩ mà đã dành thời gian của cuộc đời anh ấy để dạy tôi

A musician who took time from his life to teach me,

một sinh viên năm hai, năm nhất ở SUNY Buffalo.

a sophomore, a freshman at SUNY Buffalo.

Anh ấy đã đi lên từ Trumansburg để dạy tôi

He'd come up from Trumansburg to teach me

không chỉ về bộ tổng hợp Moog, nhưng chúng tôi rất muốn được ngồi ở đó --

not just about the Moog synthesizer, but we'd be sitting there --

Tôi đang học vật lí tại thời điểm đó. Đó là những năm 1969, 70, 71.

I'm studying physics at the time. This is 1969, 70, 71.

Chúng tôi đang học vật lí, tôi đang học vật lí,

We're studying physics, I'm studying physics,

và anh ý đang nói, "Đó là điều tốt để làm.

and he's saying, "That's a good thing to do.

Đừng cố gắng đuổi theo nhạc điện tử nếu cậu đang làm vật lí."

Don't get caught up in electronic music if you're doing physics."

Cố vấn tôi. Anh ta đi lên và

Mentoring me. He'd come up and

dành giờ này đến giờ khác cho tôi.

spend hours and hours with me.

Anh ấy đã viết một bức thư khuyên tôi quan tâm đến lễ tốt nghiệp ở trường.

He wrote a letter of recommendation for me to get into graduate school.

Trên tấm nền, chiếc xe đạp của tôi đấy.

In the background, my bicycle.

Tôi nhận ra rằng bức ảnh này đã được chụp bởi một người bạn cùng phòng.

I realize that this picture was taken at a friend's living room.

Bob Moog ghé qua và lôi ra toàn bộ thiết bị

Bob Moog came by and hauled a whole pile of equipment

để khoe Greg Flint và tôi nhưng thứ này.

to show Greg Flint and I things about this.

Chúng tôi ngồi vòng tròn nói chuyện về biến đổi hàm Fourier,

We sat around talking about Fourier transforms,

các hàm số Bessel, các hàm số chuyển đổi cấu trúc,

Bessel functions, modulation transfer functions,

và những thứ giống như thế.

stuff like this.

Sự qua đời của Bob vào mùa hè vừa rồi là mất mát đối với tất cả chúng tôi

Bob's passing this past summer has been a loss to all of us.

Bất cứ ai là một nhạc sĩ đã bị ảnh hưởng sâu sắc bởi Robert Moog.

Anyone who's a musician has been profoundly influenced by Robert Moog.

(Vỗ tay)

(Applause)

Và tôi sẽ chỉ nói thứ mà tôi sắp làm. Thứ mà tôi sắp làm --

And I'll just say what I'm about to do. What I'm about to do --

Tôi hi vọng bạn có thể nhận ra rằng có một hình sin méo mó

I hope you can recognize that there's a distorted sine wave,

gần như một làn sóng tam giác khi dao động Hewlett-Packard này.

almost a triangular wave upon this Hewlett-Packard oscilloscope.

Ồ, tuyệt. Tôi có thể đến chỗ này, phải không?

Oh, cool. I can get to this place over here, right?

Những đứa trẻ . Những đứa trẻ là điều mà tôi sẽ nói đến -- Nó có ổn không nhỉ?

Kids. Kids is what I'm going to talk about -- is that okay?

Những đứa trẻ ở đây, đó là thứ mà tôi muốn nói đến.

It says kids over here, that's what I'd like to talk about.

Tôi vừa quyết định rằng, ít nhất đối với tôi,

I've decided that, for me at least,

tôi không có một cái đầu đủ lớn.

I don't have a big enough head.

Vì vậy tôi nghĩ quê mùa, và hành động quê mùa.

So I think locally and I act locally.

Tôi nhận ra rằng cách tốt nhất mà tôi có thể giúp bất cứ thứ gì là giúp đỡ một cách rất, rất nhà quê.

I feel that the best way I can help out anything is to help out very, very locally.

Vì thế là hàm Tiến sĩ này, và cấp bậc này, và yadda yadda (Ý nói không còn quan trọng nữa)

So Ph.D. this, and degree there, and the yadda yadda.

Tôi đã nói chuyện về điều này với

I was talking about this stuff to

một vài giáo viên trường học khoảng một năm trước.

some schoolteachers about a year ago.

Và một trong họ, nhiều người trong họ đến gặp tôi và nói,

And one of them, several of them would come up to me and say,

"Tốt lắm, bằng cách nào mà anh không được dạy?"

"Well, how come you ain't teaching?"

Và tôi nói: "Tôi đã giảng dạy sau đại học --

And I said, "Well, I've taught graduate --

Tôi đã có sinh viên sau đại học, tôi đã dạy những lớp dưới đại học.

I've had graduate students, I've taught undergraduate classes."

Không, họ nói: "Nếu bạn thích trẻ con và nhưng đồ dùng này,

No, they said, "If you're so into kids and all this stuff,

làm sao bạn không đến đây đứng ở hàng tiền tuyến?

how come you ain't over here on the front lines?

Anh có muốn chứng minh điều anh nói không."

Put your money where you mouth is."

Phải rồi. Phải rồi. Tôi dạy môn khoa học lớp 8 bốn ngày một tuần.

Is true. Is true. I teach eighth-grade science four days a week.

Thi thoảng tôi chỉ không muốn làm người khác xấu hổ.

Not just showing up every now and then.

Không, không, không, không, không. Tôi đến buổi tham dự.

No, no, no, no, no. I take attendance.

Tôi mất giờ ăn trưa. (Vỗ tay)

I take lunch hour. (Applause)

Đây không -- không, không, không, đây không phải vỗ tay.

This is not -- no, no, no, this is not claps.

Tôi hoàn toàn đề nghị rằng đây là điều tốt mà mỗi chúng ta phải làm.

I strongly suggest that this is a good thing for each of you to do.

Thi thoảng đừng làm ai mất mặt trong lớp học.

Not just show up to class every now and then.

Dạy một tuần chất rắn. OK, tôi dạy 3/4 thời gian, nhưng đủ tốt.

Teach a solid week. Okay, I'm teaching three-quarters time, but good enough.

Một trong những điều mà tôi từng làm với những sinh viên khoa học của tôi

One of the things that I've done for my science students

là nói với chúng, "Nhìn xem, tôi sẽ dạy các bạn kiến thức vật lý cao đẳng đó.

is to tell them, "Look, I'm going to teach you college-level physics.

Không giải tích, tôi sẽ cắt bỏ phần đó.

No calculus, I'll cut out that.

Các bạn cũng không cần biết về lượng giác.

You won't need to know trig.

Nhưng các bạn sẽ cần phải biết về đại số lớp 8,

But you will need to know eighth-grade algebra,

và chúng ta sẽ làm những thí nghiệm quan trọng.

and we're going to do serious experiments.

Không ai phải mở đề số 7 và làm tất cả những vấn đề lẻ trong bộ đề này.

None of this open-to-chapter-seven-and-do-all-the-odd-problem-sets.

Chúng ta sẽ làm vật lý chính hãng."

We're going to be doing genuine physics."

Và đó là một trong những điều mà tôi nghĩ là tôi muốn làm ngay bây giờ.

And that's one of the things I thought I'd do right now.

(Tiếng có tần số cao)

(High-pitched tone)

Ồ, trước kia tôi thậm chí đã bật chúng lên,

Oh, before I even turn that on,

một trong những thứ mà tôi đã làm ba tuần trước trong lớp học của tôi -

one of the things that we did about three weeks ago in my class --

đây là cái ống kính, và một trong những thứ mà chúng ta sử dụng ống kính là

this is through the lens, and one of the things we used a lens for

để đo tốc độ của ánh sáng.

was to measure the speed of light.

Học sinh của tôi ở El Cerrito -- với sự giúp đỡ của tôi, tất nhiên là vậy,

My students in El Cerrito -- with my help, of course,

và với sự giúp đỡ của sự dao động rất lớn --

and with the help of a very beat up oscilloscope --

đã đo được tốc độ của ánh sáng.

measured the speed of light.

Chúng tôi đã cắt giảm 25%. Bạn biết bao nhiêu học sinh lớp 8

We were off by 25 percent. How many eighth graders do you know of

mà đã đo vận tốc ánh sáng?

who have measured the speed of light?

Thêm một điều nữa, chúng tôi vừa mới đo vận tốc của âm thanh.

In addition to that, we've measured the speed of sound.

Tôi muốn đo vận tốc của ánh sáng tại đây.

I'd love to measure the speed of light here.

Tôi đã được thiết lập để làm điều đó và tôi đã nghĩ. " Aw man,"( Có ý thất vọng)

I was all set to do it and I was thinking, "Aw man,"

Tôi đã vừa đặt lên những quyền hạn mà tôi có,

I was just going to impose upon the powers that be,

và đo vận tốc ánh sáng.

and measure the speed of light.

Và tôi sẽ lắp đặt để làm việc đó. Tôi sẽ lắp đặt để làm việc đó,

And I'm all set to do it. I'm all set to do it,

nhưng hóa ra là chúng lắp đặt tại đây, bạn có giống như 10 phút để thiết lập!

but then it turns out that to set up here, you have like 10 minutes to set up!

Và tại đây không có thời gian để làm nó.

And there's no time to do it.

Vì thế mà để lần sau, có thể, tôi sẽ đo vận tốc ánh sáng!

So, next time, maybe, I'll measure the speed of light!

Nhưng trong khi đó, hãy đo vận tốc của âm thanh!

But meanwhile, let's measure the speed of sound!

Well, có một cách rõ ràng để đo vận tốc âm thanh

Well, the obvious way to measure the speed of sound

là để âm thanh dội lại và quan sát tiếng vọng.

is to bounce sound off something and look at the echo.

Nhưng, có thể -- một trong những học sinh của tôi, Ariel, nói,

But, probably -- one of my students, Ariel [unclear], said,

"Chúng ta có thể đo vận tốc ánh sáng bằng cách sử dụng phương trình sóng?'

"Could we measure the speed of light using the wave equation?"

Và tất cả chúng ta đều biết phương trình sóng là

And all of you know the wave equation is

tần số của bước sóng của bất cứ loại sóng nào ...

the frequency times the wavelength of any wave ...

là một hằng số. Khi tần số tăng,

is a constant. When the frequency goes up,

bước sóng giảm. Bước sóng tăng,

the wavelength comes down. Wavelength goes up,

tần số giảm. Vì thế, nếu chúng ta có một sóng ở đây --

frequency goes down. So, if we have a wave here --

ngay đây, đó là điều thú vị --

over here, that's what's interesting --

biên độ càng lớn, chúng càng gần nhau,

as the pitch goes up, things get closer,

biên độ càng nhỏ, chúng càng dãn ra.

pitch goes down, things stretch out.

Đúng không? Đây là vật lý đơn giản.

Right? This is simple physics.

Tất cả các bạn đều biết điều này từ lớp 8, nhớ không?

All of you know this from eighth grade, remember?

Điều gì mà họ không nói với bạn trong vật lý -- trong vật lý lớp 8 --

What they didn't tell you in physics -- in eighth-grade physics --

nhưng chúng nên có, và tôi nghĩ chúng có,

but they should have, and I wish they had,

là nếu bạn nhân tần số bước sóng của âm thanh

was that if you multiply the frequency times the wavelength of sound

hoặc ánh sáng, bạn sẽ được một hằng số.

or light, you get a constant.

Và hằng số đó là tốc độ của âm thanh.

And that constant is the speed of sound.

Vì vậy, để đo vận tốc của âm thanh,

So, in order to measure the speed of sound,

tất cả chúng ta phải biết tần số của chúng. Well, dễ dàng.

all I've got to do is know its frequency. Well, that's easy.

Tôi vừa có một bộ đếm tần số ngay đây.

I've got a frequency counter right here.

Đặt chúng tại A, trên A, trên A. Đây là một A, cao hơn hoặc thấp hơn.

Set it up to around A, above A, above A. There's an A, more or less.

Ngay bây giờ, vì vậy tôi biết tần số.

Now, so I know the frequency.

Đó là 1,76KHz. Tôi đo bước sóng của chúng.

It's 1.76 kilohertz. I measure its wavelength.

Tất cả tôi cần bây giờ là lật lên tia khác.

All I need now is to flip on another beam,

Và tia ở dưới là tôi đang nói đến, phải không?

and the bottom beam is me talking, right?

Vì thế mà bất cứ khi nào tôi nói, các bạn hãy nhìn chúng trên màn hình.

So anytime I talk, you'd see it on the screen.

Tôi sẽ đặt chúng ở đây, và nếu tôi đặt thứ này xa nguồn,

I'll put it over here, and as I move this away from the source,

bạn sẽ chú ý đến đường xoắn ốc.

you'll notice the spiral.

Chuyển động hình sin. Chúng ta sẽ đi qua các nút khác nhau của sóng,

The slinky moves. We're going through different nodes of the wave,

đi ra lối này.

coming out this way.

Trong những người ở đây mà là nhà vật lý, tôi nghe thấy bạn đang tròn mắt nhìn,

Those of you who are physicists, I hear you rolling your eyes,

nhưng phục tôi. (Cười)

but bear with me. (Laughter)

Để đo bước sóng,

To measure the wavelength,

tất cả tôi cần làm là đo khoảng cách từ đây --

all I need to do is measure the distance from here --

một sóng đầy đủ -- qua đây.

one full wave -- over to here.

Từ đây đến đây là bước sóng của âm thanh.

From here to here is the wavelength of sound.

Vì thế mà tôi sẽ đặt một thước cuốn tại đây, di chuyển chúng ra qua đây.

So, I'll put a measuring tape here, measuring tape here, move it back over to here.

Tôi vừa di chuyển chiếc micro 20cm.

I've moved the microphone 20 centimeters.

0.2m từ đây, quay lại đây, 20cm.

0.2 meters from here, back to here, 20 centimeters.

OK, quay lại với ông Elmo.

OK, let's go back to Mr. Elmo.

Và chúng ta sẽ nói tần số là 1,76KHz hay 1760.

And we'll say the frequency is 1.76 kilohertz, or 1760.

Bước sóng là 0.2m.

The wavelength was 0.2 meters.

Hãy tìm xem đây là gì.

Let's figure out what this is.

(Cười)(Vỗ tay)

(Laughter) (Applause)

1,76 lần 0,2 ở đây là 352 m/s.

1.76 times 0.2 over here is 352 meters per second.

Nếu bạn tìm kiếm chúng trên sách, chúng thực sự là 343.

If you look it up in the book, it's really 343.

Nhưng, tại đây với dụng cụ chắp vá, thức uống tệ hại --

But, here with kludgy material, and lousy drink --

chúng ta vừa đo vận tốc của âm thanh --

we've been able to measure the speed of sound to --

không tệ. Khá tốt.

not bad. Pretty good.

Tất cả thứ này đến với những gì tôi muốn nói.

All of which comes to what I wanted to say.

Quay trở lại bức ảnh này về tôi một triệu năm trước.

Go back to this picture of me a million years ago.

Đó là năm 1971, chiến tranh Việt Nam đang diễn ra,

It was 1971, the Vietnam War was going on,

và tôi giống như, "Ôi lạy chúa!"

and I'm like, "Oh my God!"

Tôi đang học vật lý: Landau, Lipschitz, Resnick và Halliday.(Những nhà vật lý nổi tiếng)

I'm studying physics: Landau, Lipschitz, Resnick and Halliday.

Tôi sẽ về nhà vào giữa kì. Một cuộc bạo loạn sẽ diễn ra trong khuôn viên trường đại học.

I'm going home for a midterm. A riot's going on on campus.

Đó là một cuộc bạo loạn! Hey, Elmo đã xong: Tắt.

There's a riot! Hey, Elmo's done: off.

Đó là một cuộc biểu tình diên ra trong khuôn viên trường học.

There's a riot going on on campus,

và cảnh sát đuổi theo tôi, phải.

and the police are chasing me, right?

Tôi đang đi bộ quanh khuôn viên. Cảnh sát đến nhìn tôi và nói,

I'm walking across campus. Cop comes and looks at me and says,

"Cậu! Cậu là sinh viên."

"You! You're a student."

Rút ra một khẩu súng. Bắn bùm!

Pulls out a gun. Goes boom!

Một hộp hơi cay với kích thước của một chai Pepsi có lẽ đã bay qua đầu tôi. Whoosh!

And a tear gas canister the size of a Pepsi can goes by my head. Whoosh!

Tôi nhận ra tiếng xì của hộp hơi cay và tôi không thể thở.

I get a breath of tear gas and I can't breathe.

Cảnh sát này đi ra sau tôi với một khẩu súng trường.

This cop comes after me with a rifle.

Anh ta muốn bám theo tôi trong những người đứng đầu

He wants to clunk me over the head!

Tôi nói, "Tôi phải cút khỏi đây!"

I'm saying, "I got to clear out of here!"

Tôi tiếp tục chạy qua khuôn viên nhanh nhất có thể. Tôi cúi đầu để vào Hayes Hall

I go running across campus quick as I can. I duck into Hayes Hall.

Đó là một trong những tòa nhà tháp chuông.

It's one of these bell-tower buildings.

Anh cảnh sát đuổi theo tôi.

The cop's chasing me.

Đuổi theo tôi lên tầng sệt, tầng hai, tầng ba.

Chasing me up the first floor, second floor, third floor.

Đuổi tôi đến phòng này.

Chases me into this room.

Lối vào tháp chuông.

The entranceway to the bell tower.

Tôi sập cánh cửa trước mặt, trèo lên,

I slam the door behind me, climb up,

đi qua nơi mà tôi nhìn thấy một con lắc kêu tích tắc.

go past this place where I see a pendulum ticking.

Và tôi nghĩ. "Oh yeah,

And I'm thinking, "Oh yeah,

căn bậc hai của chiều dài tỉ lệ thuận với nó." (Cười)

the square root of the length is proportional to its period." (Laughter)

Tôi vẫn leo lên, quay lại.

I keep climbing up, go back.

Tôi đến một nơi mà lề cửa bị tách ra.

I go to a place where a dowel splits off.

Có tiếng clock, clock, clock.

There's a clock, clock, clock, clock.

Thời gian sẽ lùi lại bởi tôi ở trong chúng.

The time's going backwards because I'm inside of it.

Tôi đang nghĩ về sự co ngắn Lorenz và thuyết tương đối Anh-xtanh.

I'm thinking of Lorenz contractions and Einsteinian relativity.

Tôi leo lên, và chính nơi này, con đường ở ngay phía sau,

I climb up, and there's this place, way in the back,

mà bạn trèo lên chiếc thang gỗ này.

that you climb up this wooden ladder.

Tôi bật lên trên đỉnh, và đó là một nóc nhà tròn.

I pop up the top, and there's a cupola.

Một mái vòm, một trong những mái vòm 10 foot.

A dome, one of these ten-foot domes.

Tôi đang nhìn quanh là tôi đang nhìn tên cảnh sát đánh vào đầu những sinh viên,

I'm looking out and I'm seeing the cops bashing students' heads,

bắn vào những bình hơi cay, và xem những học sinh ném gạch.

shooting tear gas, and watching students throwing bricks.

Và tôi hỏi, "Tôi đang làm gì ở đây? Tại sao tôi ở đây?'

And I'm asking, "What am I doing here? Why am I here?"

Sau đó tôi nhớ điều mà giáo viên Tiếng Anh trường cấp ba tôi từng nói.

Then I remember what my English teacher in high school said.

Cụ thể là, khi họ đúc những cái chuông,

Namely, that when they cast bells,

họ viết bia kí lên chúng.

they write inscriptions on them.

Vì thế mà tôi lau phân chim bên trong một chiếc chuông, và nhìn vào chúng.

So, I wipe the pigeon manure off one of the bells, and I look at it.

Tôi tự hỏi bản thân, "Tại sao tôi lại ở đây?"

I'm asking myself, "Why am I here?"

Vì thế, vào thời điểm đó, tôi muốn nói với bạn những từ được khắc

So, at this time, I'd like to tell you the words inscribed

trên tháp chuông Hayes Hall:

upon the Hayes Hall tower bells:

"Tất cả sự thật là duy nhất.

"All truth is one.

Trong ánh sáng này, nỗ lực của khoa học và tôn giáo có thể ở đây

In this light, may science and religion endeavor here

cho sự phát triển ổn định của nhân loại, từ bóng tối ra ánh sáng,

for the steady evolution of mankind, from darkness to light,

từ đầu óc hẹp đến rộng, từ ảnh hưởng đến chống chịu

from narrowness to broad-mindedness, from prejudice to tolerance.

Đó là tiếng nói của cuộc sống, kêu gọi chúng ta đến và học hỏi."

It is the voice of life, which calls us to come and learn."

Cám ơn các bạn rất nhiều.

Thank you very much.