Jackson Katz: Violence against women—it's a men's issue

Jackson Katz: Bạo lực với phụ nữ -- đó là vấn đề của đàn ông

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Anh Nguyễn Reviewer: Trà Giang Lê

I'm going to share with you a paradigm-shifting perspective

Tôi sẽ chia sẻ với các bạn

một cách nhìn thay đổi toàn bộ

về vấn đề bạo lực giới tính --

on the issues of gender violence: sexual assault, domestic violence,

xâm hại tình dục, bạo lực gia đình, xâm hại trong các mối quan hệ,

relationship abuse, sexual harassment, sexual abuse of children.

quấy rối tình dục, lạm dụng tình dục trẻ em.

That whole range of issues

Toàn bộ các vấn đề đó tôi sẽ gói gọn

that I'll refer to in shorthand as "gender violence issues,"

trong một cụm từ: "Các vấn đề bạo lực giới tính,"

they've been seen as women's issues that some good men help out with,

chúng được xem như vấn đề của phụ nữ mà một số đàn ông tốt bụng có thể dang tay

but I have a problem with that frame and I don't accept it.

giúp đỡ, nhưng tôi có một vấn đề với tình trạng này

và tôi không chấp nhận nó.

I don't see these as women's issues that some good men help out with.

Tôi không cho rằng đây là những vấn đề của phụ nữ mà một số đàn ông tốt giúp đỡ.

In fact, I'm going to argue that these are men's issues,

Thực ra, tôi sẽ phản đối đó là những vấn đề của đàn ông,

đầu tiên và quan trọng nhất.

first and foremost.

(Tiếng vỗ tay)

Now obviously --

(Applause)

Giờ, rõ ràng là, chúng cũng là những vấn đề của phụ nữ,

Obviously, they're also women's issues, so I appreciate that,

tôi công nhận điều đó, nhưng gọi

but calling gender violence a women's issue is part of the problem,

bạo lực giới tính là một vấn đề của phụ nữ lại là một phần của vấn đề,

vì một số nguyên nhân sau.

for a number of reasons.

The first is that it gives men an excuse not to pay attention, right?

Đầu tiên là điều đó khiến cho đàn ông cái cớ để không để ý tới

Đúng không ? Nhiều đàn ông nghe đến cụm từ "Những vấn đề của phụ nữ"

A lot of men hear the term "women's issues"

và chúng tôi thường bỏ qua nó và nghĩ

and we tend to tune it out, and we think,

"Này, tôi là một người đàn ông. Điều đó là việc của các cô gái," hay là "Điều đó là việc của phụ nữ."

"I'm a guy; that's for the girls," or "that's for the women."

Và kết quả là nhiều đàn ông đúng là không vượt quá

And a lot of men literally don't get beyond the first sentence as a result.

khỏi câu đầu tiên.

Nó gần giống như là một con chíp trong não của chúng ta được kích hoạt

It's almost like a chip in our brain is activated,

và con đường thần kinh hướng sự chú ý của chúng ta theo một hướng khác

and the neural pathways take our attention in a different direction

khi chúng ta nghe thấy cụm từ "các vấn đề của phụ nữ."

when we hear the term "women's issues."

Nhân tiện, điều này cũng đúng đối với từ "giới tính",

This is also true, by the way, of the word "gender,"

vì nhiều người nghe từ "giới tính"

because a lot of people hear the word "gender"

là họ nghĩ nó có nghĩa là "phụ nữ."

Vì vậy họ nghĩ rằng các vấn đề giới tính đồng nghĩa với các vấn đề của phụ nữ.

and they think it means "women."

So they think that gender issues is synonymous with women's issues.

Có sự nhầm lẫn về thuật ngữ "giới tính".

There's some confusion about the term gender.

Quả thực, tôi sẽ minh họa về sự nhầm lẫn này bằng cách so sánh.

And let me illustrate that confusion by way of analogy.

Nên hãy nói một chút về chủng tộc.

So let's talk for a moment about race.

In the US, when we hear the word "race,"

Ở Mỹ, khi chúng ta nghe từ "chủng tộc",

nhiều người nghĩ rằng nó có nghĩa là người Mỹ-Phi,

a lot of people think that means African-American,

người Latin, người Mỹ-Á, người Mỹ bản xứ,

Latino, Asian-American, Native American,

người Nam Á, người đảo Thái Bình Dương và nhiều nữa.

South Asian, Pacific Islander, on and on.

Nhiều người, khi nghe đến từ "xu hướng tình dục",

A lot of people, when they hear the word "sexual orientation"

thì nghĩ ngay đến đồng tính nam, đồng tính nữ, lưỡng tính.

think it means gay, lesbian, bisexual.

And a lot of people, when they hear the word "gender,"

Và nhiều người, khi nghe từ "giới tính",

nghĩ ngay rằng nó có nghĩa là phụ nữ. Trong mỗi trường hợp,

think it means women.

nhóm chiếm ưu thế không được chú ý đến.

In each case, the dominant group doesn't get paid attention to.

Đúng không ? Như thể người da trắng không có một kiểu nhân dạng về chủng tộc

As if white people don't have some sort of racial identity

hay thuộc về một chủng tộc nào đó,

or belong to some racial category or construct,

như thể người dị tính không có một xu hướng tình dục,

as if heterosexual people don't have a sexual orientation,

như thể đàn ông không có giới tính.

as if men don't have a gender.

This is one of the ways that dominant systems maintain and reproduce themselves,

Đây là một trong những cách mà hệ thống thống trị duy trì

và tái tạo chính nó, có thể nói là

which is to say the dominant group is rarely challenged

nhóm chiếm ưu thế ít khi bị thách thức để suy nghĩ về uy thế của mình,

to even think about its dominance,

vì đó là một trong những đặc tính chính

because that's one of the key characteristics of power and privilege,

của quyền lực và sự ưu tiên, năng lực để không bị kiểm tra,

the ability to go unexamined,

lacking introspection, in fact being rendered invisible, in large measure,

thiếu sự xem xét nội tâm, và thực tế bị biến thành vô hình.

trong sự xem xét quy mô lớn cuộc tranh luận

in the discourse about issues that are primarily about us.

về các vấn đề chủ yếu liên quan tới chúng ta.

Và thật đáng kinh ngạc cách nó hoạt động

And this is amazing how this works in domestic and sexual violence,

trong bạo lực gia đình và giới tính,

how men have been largely erased from so much of the conversation

cách mà đàn ông bị xóa nhòa đi trong quá nhiều

các cuộc thảo luận về một chủ đề

about a subject that is centrally about men.

mà cốt lõi là về đàn ông.

And I'm going to illustrate what I'm talking about

Và tôi sắp diễn tả việc mà tôi đang nói tới

bằng cách sự dụng công nghệ cũ.

by using the old tech.

I'm old school on some fundamental regards.

Tôi lỗi thời trong một số mặt cơ bản.

I make films and I work with high tech,

Tôi làm việc với -- tôi làm phim -- và tôi làm việc với công nghệ cao,

but I'm still old school as an educator,

nhưng tôi vẫn lỗi thời trong vai trò một người giáo dục,

và tôi muốn chia sẻ với các bạn bài tập này

and I want to share with you this exercise

that illustrates on the sentence-structure level

mà thể hiện trên mức độ cấu trúc câu

how the way that we think, literally the way that we use language,

cách chúng ta suy nghĩ,

thực sự cách chúng ta sử dụng ngôn từ,

động cơ giữ sự chú ý của ta khỏi đàn ông.

conspires to keep our attention off of men.

Bài tập này liên quan cụ thể đến bạo lực gia đình,

This is about domestic violence in particular,

but you can plug in other analogues.

nhưng bạn có thể ứng dụng vào các trường hợp khác.

This comes from the work of the feminist linguist Julia Penelope.

Bài tập này có từ công trình của nhà ngôn ngữ học nữ quyền Julia Penelope.

It starts with a very basic English sentence:

Nó bắt đầu với một câu Tiếng Anh rất cơ bản:

"John beat Mary."

"John đánh Mary."

That's a good English sentence.

Đó là một câu Tiếng Anh tốt.

John là chủ ngữ. Đánh là động từ.

John is the subject, beat is the verb, Mary is the object, good sentence.

Mary là túc từ. Một câu có cấu trúc tốt.

Now we're going to move to the second sentence,

Giờ ta đến với câu thứ hai,

nói về cùng một chuyện bằng thể bị động.

which says the same thing in the passive voice.

"Mary was beaten by John."

"Mary bị đánh bởi John."

Giờ thì nhiều chuyện đã xảy ra với câu này.

And now a whole lot has happened in one sentence.

We've gone from "John beat Mary"

Chúng ta đã đi từ "John đánh Mary"

to "Mary was beaten by John."

đến "Mary bị đánh bởi John."

We've shifted our focus in one sentence from John to Mary,

Chúng ta đã thay đổi sự tập trung của chúng ta trong một câu từ John vào Mary,

and you can see John is very close to the end of the sentence,

và bạn có thể thấy John rất gần với vị trí cuối câu,

well, close to dropping off the map of our psychic plain.

gần như bị rớt ra khỏi bản đồ tâm lý của chúng ta.

The third sentence, John is dropped,

Câu thứ ba, John bị bỏ đi,

and we have, "Mary was beaten,"

và ta có, "Mary bị đánh,"

and now it's all about Mary.

và giờ thì mọi chuyện đều về Mary.

We're not even thinking about John, it's totally focused on Mary.

Chúng ta còn không màng suy nghĩ về John mà nghĩ hoàn toàn về Mary.

Qua các thế hệ trước, thuật ngữ mà chúng ta dùng

Over the past generation,

the term we've used synonymous with "beaten" is "battered,"

đồng nghĩa với "bị đánh" là "bị bạo hành,"

so we have "Mary was battered."

vậy ta có "Mary bị bạo hành."

Và câu cuối trong chuỗi câu này,

And the final sentence in this sequence, flowing from the others, is,

trôi ra từ những câu trước, là,

"Mary là một "phụ nữ bị bạo hành." ( "phụ nữ bị bạo hành" : battered woman là từ rút ra từ hội chứng bệnh hay gặp ở những người phụ nữ bị bạo hành: battered woman syndrome (BWS))

"Mary is a battered woman."

So now Mary's very identity -- Mary is a battered woman --

Giờ thì Mary có một danh tính -- Mary là một phụ nữ bị bạo hành --

là điều cô ấy phải trải qua bởi John trong ví dụ đầu.

is what was done to her by John in the first instance.

But we've demonstrated that John has long ago left the conversation.

Nhưng chúng ta vưà thể hiện rằng John đã rời khỏi cuộc thảo luận từ lâu.

Chúng tôi, những người làm việc trong lĩnh vực bạo lực gia đình và giới tính

Those of us who work in the domestic and sexual violence field

biết rằng đổ lỗi cho nạn nhân là phổ biến trong lĩnh vực này,

know that victim-blaming is pervasive in this realm,

which is to say, blaming the person to whom something was done

có thể nói là, đổ lỗi cho người mà chuyện gì đó đã xảy ra với

rather than the person who did it.

thay vì người đã làm chuyện đó.

Và chúng ta nói những điều như là, tại sao những người phụ nữ này quen với những người đàn ông này?

And we say: why do they go out with these men?

Tại sao họ lại bị hấp dẫn bởi những người đàn ông này?

Why are they attracted to them? Why do they keep going back?

Tại sao họ cứ quay trở lại? Cô ta đã mặc gì ở buổi tiệc đó?

What was she wearing at that party? What a stupid thing to do.

Thật là một hành động ngu xuẩn. Tại sao cô ta uống

với đám đàn ông đó trong phòng khách sạn đó?

Why was she drinking with those guys in that hotel room?

Đây là đổ tội cho nạn nhân, và có vô số lý do cho chuyện đó,

This is victim blaming, and there are many reasons for it,

nhưng một trong số đó là toàn bộ hệ thống nhận thức của ta

but one is that our cognitive structure is set up to blame victims.

được thiết lập để đổ tội nạn nhân. Đây đều là hành động vô thức.

This is all unconscious.

Toàn bộ hệ thống nhận thức của ta được thiết lập để hỏi những câu hỏi

Our whole cognitive structure is set up to ask questions

về phụ nữ và những lựa chọn của phụ nữ và những gì họ đang làm,

about women and women's choices and what they're doing, thinking, wearing.

đang nghĩ và đang mặc.

Và tôi sẽ không hét xuống những người hỏi

And I'm not going to shout down people who ask questions about women.

về phụ nữ, được chứ? Hỏi là một chuyện hợp lý.

It's a legitimate thing to ask.

Nhưng hãy làm rõ thế này: Hỏi những câu hỏi về Mary

But's let's be clear: Asking questions about Mary

sẽ không đưa ta đi đến đâu cả trong việc ngăn chặn bạo lực.

is not going to get us anywhere in terms of preventing violence.

Chúng ta phải hỏi một nhóm câu hỏi khác.

We have to ask a different set of questions.

Bạn có thể hiểu tôi định nói về gì, phải không?

The questions are not about Mary, they're about John.

Những câu hỏi không liên quan tới Mary. Chúng là về John.

Những câu hỏi bao gồm những điều như, tại sao John đánh Mary?

They include things like, why does John beat Mary?

Tại sao bạo lực gia đình vẫn còn là một vấn đề lớn

Why is domestic violence still a big problem in the US and all over the world?

ở nước Mỹ và trên toàn thế giới?

What's going on? Why do so many men abuse physically,

Chuyện gì đang xảy ra vậy? Tại sao quá nhiều đàn ông ngược đãi,

thân thể, tình cảm, bằng lời nói, và những cách khác,

emotionally, verbally, and other ways,

phụ nữ và các cô bé, đàn ông và các cậu bé,

the women and girls, and the men and boys, that they claim to love?

mà họ nói rằng họ yêu thương? Chuyện gì đang xảy ra với đàn ông vậy?

What's going on with men?

Tại sao quá nhiều đàn ông lạm dụng tình dục những cô bé và những cậu bé nhỏ tuổi?

Why do so many adult men sexually abuse little girls and boys?

Tại sao ngày nay chuyện đó lại là một vấn đề thường gặp trong xã hội chúng ta

Why is that a common problem in our society

và trên toàn thế giới?

and all over the world today?

Tại sao chúng ta nghe và nghe hoài

Why do we hear over and over again

about new scandals erupting in major institutions

vế những tai tiếng xảy ra trong những tổ chức quan trọng

như nhà thờ Thiên Chúa giáo hay chương trình bóng đá của bang Penn (Pennsylvania)

like the Catholic Church or the Penn State football program

hay Hội Hướng đạo nam Mỹ, còn tiếp và tiếp?

or the Boy Scouts of America, on and on and on?

And then local communities all over the country

Rồi còn các cộng đồng địa phương trên khắp nước

và trên toàn thế giới, phải không? Chúng ta nghe về nó mọi lúc.

and all over the world.

We hear about it all the time.

Nạn lạm dụng tình dục trẻ em.

The sexual abuse of children.

Chuyện gì đang xảy ra với đàn ông vậy? Tại sao quá nhiều đàn ông hãm hiếp phụ nữ

What's going on with men? Why do so many men rape women

trong xã hội chúng ta và trên khắp thế giới?

in our society and around the world?

Why do so many men rape other men?

Tại sao quá nhiều đàn ông hãm hiếp đàn ông?

Chuyện gì đang xảy ra với đàn ông vậy?

What is going on with men?

And then what is the role of the various institutions in our society

Và rồi đâu là vị trí của vô số các tổ chức

trong xã hội chúng ta mà đang giúp tạo ra những người đàn ông bạo hành

that are helping to produce abusive men at pandemic rates?

với tốc độ như một đại dịch?

Because this isn't about individual perpetrators.

Bởi vì chuyện này không phải là về những thủ phạm riêng lẻ.

That's a naive way to understanding what is a much deeper

Đó là một cách hiểu ngây ngô về một vấn đề xã hội sâu sắc hơn nhiều

and more systematic social problem.

và hệ thống hơn nhiều.

The perpetrators aren't these monsters who crawl out of the swamp

Bạn biết không, những thủ phạm không phải là những

quái vật ngoi lên từ đầm lầy

và vào thị trấn làm những chuyện xấu xa

and come into town and do their nasty business

and then retreat into the darkness.

và rồi lẩn vào trong bóng tối.

Đó là một quan điểm hết sức ngây ngô phải không?

That's a very naive notion, right?

Perpetrators are much more normal than that, and everyday than that.

Những thủ phạm bình thường hơn thế rất nhiều,

và thường nhật hơn thế.

So the question is, what are we doing here in our society and in the world?

Câu hỏi là, chúng ta đang làm gì thế ở đây

trong xã hội của ta và trên thế giới?

What are the roles of various institutions

Đâu là vai trò của vô số cơ quan tổ chức

in helping to produce abusive men?

trong việc giúp tạo ra những người đàn ông bạo hành?

Đâu là vai trò của hệ thống tôn giáo,

What's the role of religious belief systems,

the sports culture, the pornography culture,

văn hóa thể thao, văn hóa khiêu dâm,

the family structure, economics, and how that intersects,

cấu trúc gia đình, kinh tế, và cách mà những điều đó giao nhau,

và chủng tộc và dân tộc và cách chúng giao nhau?

and race and ethnicity and how that intersects?

Toàn bộ điều này hoạt động như thế nào?

How does all this work?

And then, once we start making those kinds of connections

Và rồi, một khi ta bắt đầu đặt ra những mối liên quan như vậy

and asking those important and big questions,

và hỏi những câu hỏi lớn và quan trọng như vậy,

rồi chúng ta có thể nói về làm sao chúng ta có thể biến đổi,

then we can talk about how we can be transformative,

nói cách khác, làm sao chúng ta có thể làm gì đó khác đi?

in other words, how can we do something differently?

Làm sao chúng ta có thể thay đổi hành động?

How can we change the practices?

How can we change the socialization of boys

Làm sao chúng ta có thể thay đổi cách hoà nhập xã hội của các cậu bé

and the definitions of manhood that lead to these current outcomes?

và định nghĩa về sự đàn ông đã dẫn tới những kết quả như hiện nay?

These are the kind of questions that we need to be asking

Đây là kiểu câu hỏi mà chúng ta cần phải hỏi

và là kiểu việc chúng ta cần làm,

and the kind of work that we need to be doing,

nhưng nếu chúng ta cứ không ngừng tập trung vào những gì phụ nữ làm

but if we're endlessly focused on what women are doing and thinking

và nghĩ về các mối quan hệ hay tương tự,

in relationships or elsewhere,

we're not going to get to that piece.

chúng ta sẽ không hiểu được mảnh ghép đó.

Tôi hiểu rằng rất nhiều phụ nữ

I understand that a lot of women

who have been trying to speak out about these issues,

đã và đang cố gắng lên tiếng về những vấn đề này,

hôm nay đây, và hôm qua và hằng năm trước,

today and yesterday and for years and years,

thường bị khinh miệt vì những nỗ lực của họ.

often get shouted down for their efforts.

They get called nasty names like "male-basher" and "man-hater,"

Họ bị gọi bằng những cái tên tồi tệ như "kẻ chọi đàn ông"

và "kẻ ghét đàn ông,"

và cái tên kinh khủng và xúc phạm "feminazi." Phải không? ( feminazi là từ ghép của female (nữ) và Nazism ( Đảng Đức quốc xã))

and the disgusting and offensive "feminazi", right?

Và bạn biết tất cả những điều này là vì gì không?

And you know what all this is about?

It's called kill the messenger.

Đó gọi là giết người sứ giả.

Đó là vì những người phụ nữ đang đứng lên

It's because the women who are standing up

và lên tiếng cho bản thân họ và cho những phụ nữ khác

and speaking out for themselves and for other women

và cũng cho đàn ông và các cậu bé, nó là lời nói bảo họ

as well as for men and boys,

it's a statement to them to sit down and shut up,

ngồi xuống và im miệng, giữ nguyên hiện trạng tại chỗ,

keep the current system in place,

bởi chúng tôi không thích khi có người lật thuyền.

because we don't like it when people rock the boat.

Chúng tôi không thích khi có người thách thức quyền lực của chúng tôi.

We don't like it when people challenge our power.

Bạn tốt hơn hết hãy ngồi xuống và im miệng, căn bản là thế.

You'd better sit down and shut up, basically.

Và cảm ơn trời rằng phụ nữ đã không làm thế.

And thank goodness that women haven't done that.

Cảm ơn trời rằng chúng ta sống trong một thế giới

Thank goodness that we live in a world

nơi mà có thật nhiều những lãnh đạo phụ nữ để chống lại điều đó.

where there's so much women's leadership that can counteract that.

Nhưng một trong những vai trò quan trọng mà đàn ông có thể nắm giữ trong công việc này

But one of the powerful roles that men can play in this work

đó là chúng ta có thể nói những gì

is that we can say some things that sometimes women can't say,

mà đôi khi phụ nữ không thể nói,

hay, tốt hơn thế, chúng ta có thể được nghe những gì

or, better yet, we can be heard saying some things

mà phụ nữ không thường được nghe.

that women often can't be heard saying.

Giờ, tôi công nhận việc đó cũng có vấn đề. Nó phân biệt giới tính.

Now, I appreciate that that's a problem, it's sexism, but it's the truth.

Nhưng thực tế là vậy. Và một trong những điều tôi nói với đàn ông,

So one of the things that I say to men,

và với đồng nghiệp của tôi và tôi luôn nói điều này,

and my colleagues and I always say this,

đó là chúng ta cần thêm những người đàn ông có đủ can đảm và sức mạnh

is we need more men who have the courage and the strength

để bắt đầu đứng lên và nói về những chuyện này,

to start standing up and saying some of this stuff,

và sát cánh với phụ nữ mà không phải chống lại họ

and standing with women and not against them

và giả vờ rằng chuyện này là

and pretending that somehow this is a battle between the sexes

một cuộc chiến giữa các giới tính hay những điều ngớ ngẩn tương tự.

Chúng ta chung sống trên trái đất.

and other kinds of nonsense.

We live in the world together.

Và nhân tiện, một trong những chuyện thực sự làm tôi bực là

And by the way, one of the things that really bothers me

một trong số những lý lẽ chống lại nữ quyền và những việc khác

about some of the rhetoric against feminists and others

là những người đã xây dựng các phong trào

who have built the battered women's and rape crisis movements around the world

bảo vệ những phụ nữ bị bạo hành và chống nạn hãm hiếp trên khắp thế giới

là, như tôi đã nói, rằng họ chống đàn ông.

is that somehow, like I said, that they're anti-male.

Thế còn tất cả những cậu bé người bị tác động sâu sắc

What about all the boys who are profoundly affected in a negative way

theo hướng xấu bởi những gì vài người đàn ông trưởng thành đang làm

với mẹ họ, chính họ, chị em họ?

by what some adult man is doing against their mother, themselves, their sisters?

Còn những cậu bé đó thì sao?

What about all those boys?

Còn tất cả những người thanh niên và các cậu bé

What about all the young men and boys

who have been traumatized by adult men's violence?

đã bị tổn thương bởi sự bạo lực của đàn ông trưởng thành?

Bạn biết gì không? Cùng một hệ thống tạo ra

You know what?

The same system that produces men who abuse women,

đàn ông bạo hành phụ nữ tạo ra đàn ông bạo hành đàn ông.

produces men who abuse other men.

Và nếu chúng ta muốn nói tới các nạn nhân nam,

And if we want to talk about male victims, let's talk about male victims.

thì nói về nạn nhân nam.

Phần lớn nạn nhân nam của bạo lực là nạn nhân của sự bạo lực từ những người đàn ông khác.

Most male victims of violence are the victims of other men's violence.

Vậy việc đó là việc mà cả phụ nữ và đàn ông đều gặp.

So that's something that both women and men have in common.

Chúng ta đều là nạn nhân của bạo lực từ đàn ông.

We are both victims of men's violence.

Nên chúng ta phải trực tiếp quan tâm tới việc đó,

So we have it in our direct self-interest,

chưa kể đến thực tế là phần lớn đàn ông tôi biết

not to mention the fact that most men that I know

đều có phụ nữ và các em gái chúng tôi quan tâm sâu sắc đến,

have women and girls that we care deeply about,

trong gia đình và trong vòng quan hệ bạn bè và trong mọi cách khác.

in our families and our friendship circles and every other way.

So there's so many reasons why we need men to speak out.

Có quá nhiều lý do tại sao chúng ta cần đàn ông lên tiếng.

Thật hiển nhiên là ta phải lên tiếng. Phải không?

It seems obvious saying it out loud, doesn't it?

Giờ thì, bản chất của công việc tôi và đồng nghiệp của tôi làm

Now, the nature of the work that I do and my colleagues do

in the sports culture and the US military, in schools,

trong văn hóa thể thao và ở quân đội Mỹ, trong các trường,

chúng tôi xung phong cách tiếp cận gọi là cách tiếp cận của người ngoài cuộc

we pioneered this approach called the bystander approach

to gender-violence prevention.

trong việc ngăn chặn bạo lực giới tính.

And I just want to give you the highlights of the bystander approach,

Và tôi chỉ muốn chỉ cho bạn nét chủ yếu của cách tiếp cận người ngoài cuộc,

bởi vì đó là một sự chuyển chủ đề lớn,

because it's a big thematic shift,

although there's lots of particulars,

dù có rất nhiều trường hợp,

but the heart of it is, instead of seeing men as perpetrators

nhưng cốt lõi của nó là, thay vì nhìn đàn ông là thủ phạm

and women as victims,

và phụ nữ là nạn nhân,

hay phụ nữ là thủ phạm, đàn ông là nạn nhân,

or women as perpetrators, men as victims,

or any combination in there.

hay bất kể các sự kết hợp nào trong đó,

I'm using the gender binary.

Tôi đang dùng hệ nhị phân giới tính. Tôi biết có nhiều hơn

I know there's more than men and women, there's more than male and female.

là đàn ông và phụ nữ, có nhiều hơn là nam và nữ.

Và có những phụ nữ là thủ phạm,

And there are women who are perpetrators,

và dĩ nhiên có đàn ông là nạn nhân.

and of course there are men who are victims.

Có cả một dãy dài như vậy.

There's a whole spectrum.

Nhưng thay vì nhìn sự việc trong hệ nhị phân,

But instead of seeing it in the binary fashion,

chúng ta tập trung đặt vào vị trí mà chúng tôi gọi là người ngoài cuộc,

we focus on all of us as what we call bystanders,

và một người ngoài cuộc được đinh nghĩa là bất kì ai

and a bystander is defined as anybody who is not a perpetrator or a victim

không phải là thủ phạm hay nạn nhân trong tình huống đó,

in a given situation,

hay nói cách khác, bạn bè, đồng đội,

so in other words friends, teammates, colleagues, coworkers, family members,

đồng nghiệp, thành viên gia đình, những người trong chúng ta

those of us who are not directly involved in a dyad of abuse,

mà không trực tiếp liên quan tới hai bên của hành vi xâm hại,

but we are embedded in social, family, work, school,

mà là đứng trong vị trí xã hội, gia đình, cơ quan, trường học,

and other peer culture relationships

và những mối quan hệ văn hóa giao tiếp với mọi người

with people who might be in that situation.

ai là ở người trong vị trí đó. Chúng ta phải làm gì?

What do we do? How do we speak up? How do we challenge our friends?

Làm sao chúng ta lên tiếng? Làm sao chúng ta thách thức bạn bè chúng ta?

Làm sao chúng ta giúp đỡ bạn bè chúng ta? Nhưng làm sao chúng ta không

How do we support our friends?

But how do we not remain silent in the face of abuse?

giữ im lặng trước hành vi xâm hại?

Now, when it comes to men and male culture,

Khi nói đến đàn ông và văn hóa của đàn ông,

mục tiêu là khiến đàn ông không xâm hại người khác

the goal is to get men who are not abusive to challenge men who are.

thách thức những người đàn ông nào có.

And when I say abusive, I don't mean just men who are beating women.

Và khi tôi nói tới xâm hại, tôi không chỉ nói tới

những đàn ông đánh đập phụ nữ.

We're not just saying a man whose friend is abusing his girlfriend

Chúng ta không chỉ nói tới một người đàn ông có người bạn

đang xâm hại bạn gái của hắn phải ngừng hắn lại

needs to stop the guy at the moment of attack.

trong lúc trận đánh diễn ra.

That's a naive way of creating a social change.

Đó là một cách ngây thơ để tạo ra thay đổi trong xã hội.

It's along a continuum, we're trying to get men to interrupt each other.

Cần một quá trình liên tục, chúng ta cô để khiến đàn ông

chặn nhau lại.

So, for example, if you're a guy and you're in a group of guys

Ví dụ, bạn là một chàng trai và đang đứng trong một nhóm các chàng trai

playing poker, talking, hanging out, no women present,

chơi xì phé, nói chuyện, đi chơi, không có sự hiện diện của phụ nữ,

and another guy says something sexist or degrading or harassing about women,

và một anh khác nói gì đó phân biệt giới tính hay hạ nhục

hay đả kích về phụ nữ,

thay vì cười theo hay giả bộ bạn chưa nghe,

instead of laughing along or pretending you didn't hear it,

we need men to say, "Hey, that's not funny.

chúng ta cần đàn ông lên tiếng, "Này, thế không buồn cười đâu.

Đó có thể là em gái tôi cậu đang nói đến đấy,

that could be my sister you're talking about,

and could you joke about something else?

và cậu có thể đùa về chuyện khác không?

Hay cậu có thể nói về chuyện khác không?

Or could you talk about something else?

Tôi không thích kiểu nói chuyện đó."

I don't appreciate that kind of talk."

Giống như nếu bạn là một người da trắng và một người da trắng khác

Just like if you're a white person

nói một câu phân biệt chủng tộc, bạn sẽ hy vọng, tôi hy vọng,

and another white person makes a racist comment, you'd hope, I hope,

rằng người da trắng chặn lại cách xử sự phân biệt chủng tộc đó.

that white people would interrupt that racist enactment

by a fellow white person.

bởi một người bạn da trắng.

Just like with heterosexism, if you're a heterosexual person

Như với người dị tính, nếu bạn là người dị tính

và nếu chính bạn không có những hành động đả kích hay xâm hại

and you yourself don't enact harassing or abusive behaviors

với những người với nhiều kiểu xu hướng giới tính,

towards people of varying sexual orientations,

if you don't say something in the face of other heterosexual people doing that,

nếu bạn không nói thẳng vào mặt những người dị tính khác mà làm chuyện đó,

thì, chẳng phải sự im lặng của bạn

then, in a sense, isn't your silence a form of consent and complicity?

là một dạng của chấp thuận và đồng lõa?

Well, the bystander approach is trying to give people tools

Cách tiếp cận của người ngoài cuộc là cố cho mọi người công cụ

to interrupt that process and to speak up and to create a peer culture climate

để xen vào quy trình và lên tiếng

và để tạo một không khí nền văn hóa bạn bè

where the abusive behavior will be seen as unacceptable,

nơi mà các hành vi xâm hại bị xem là không chấp nhận được,

không chỉ vì điều đó trái pháp luật, nhưng vì điều đó là sai

not just because it's illegal, but because it's wrong

và không chấp nhận được trong nền văn hóa bạn bè.

and unacceptable in the peer culture.

Và nếu ta đi được đến mức mà những người đàn ông

And if we can get to the place where men

who act out in sexist ways will lose status,

hành xử theo kiểu phân biệt giới tính sẽ mất vị thế,

young men and boys who act out in sexist

những người đàn ông trẻ và các cậu bé hành xử theo kiểu phân biệt giới tính

and harassing ways towards girls and women,

và đả kích với các cô bé và phụ nữ,

as well as towards other boys and men,

cũng như với các cậu bé và những người đàn ông khác,

will lose status as a result of it, guess what?

sẽ bị mất vị thế.

Chúng ta sẽ thấy sự giảm đi triệt để của các hành vi xâm hại.

We'll see a radical diminution of the abuse.

Because the typical perpetrator is not sick and twisted.

Bởi vì kiểu thủ phạm điển hình không bệnh hoạn hay rối loạn.

Anh ta là một anh chàng bình thường trong mọi cách khác. Phải không?

He's a normal guy in every other way, isn't he?

Now, among the many great things that Martin Luther King

Giờ thì, cùng với rất nhiều những điều tuyệt vời mà Martin Luther King

said in his short life was,

đã nói trong cuội đời ngắn ngủi của ông là,

"In the end, what will hurt the most is not the words of our enemies

"Cuối cùng thì, cái làm ta đau nhất

không phải là lời nói của kẻ thù của ta

mà là sự im lặng của bạn bè ta.

but the silence of our friends."

"Cuối cùng thì, cái làm ta đau nhất không phải là lời nói

In the end, what will hurt the most is not the words of our enemies

của kẻ thù của ta mà là sự im lặng của bạn bè ta.

but the silence of our friends.

There's been an awful lot of silence in male culture

Đã có quá nhiều sự im lặng trong văn hóa giữa những người đàn ông

về bi kịch đang diễn ra này về bạo lực của đàn ông

about this ongoing tragedy of men's violence

against women and children, hasn't there?

với phụ nữ và trẻ em, phải không?

Đã có quá nhiều sự im lặng.

There's been an awful lot of silence.

Và tất cả những gì tôi đang nói đó là chúng ta cần phá vỡ sự im lặng đó,

And all I'm saying is that we need to break that silence,

và chúng ta cần thêm những người đàn ông để làm chuyện đó.

and we need more men to do that.

Now, it's easier said than done,

Giờ, nói thì dễ hơn làm,

because I'm saying it now,

bởi giờ tôi nói thế, nhưng tôi cũng phải nói rằng chuyện đó không dễ

but I'm telling you it's not easy in male culture

để đàn ông thách thức nhau trong nên văn hóa của đàn ông,

for guys to challenge each other,

which is one of the reasons

đó cũng là một trong những lý do

một phần của sự thay đổi toàn bộ phải diễn ra

why part of the paradigm shift that has to happen

không chỉ là hiểu các vấn đề này như là vấn đề của đàn ông,

is not just understanding these issues as men's issues,

chúng cũng là vấn đề về lãnh đạo của đàn ông

but they're also leadership issues for men.

Bởi sau cùng, trách nhiệm trong việc đứng về một phía

Because ultimately, the responsibility for taking a stand on these issues

trong các vấn đề này không nên rơi vào vai

should not fall on the shoulders of little boys

của các cậu bé nhỏ tuổi hay các cậu bé trong trường trung học

or teenage boys in high school or college men.

hay nam sinh viên trong trường đại học. Nó nên rơi vào tay của những người đàn ông trưởng thành với sức mạnh.

It should be on adult men with power.

Adult men with power are the ones we need to be holding accountable

Chúng ta cần những người đàn ông trưởng thành với sức mạnh giữ trách nhiệm

for being leaders on these issues,

làm lãnh đạo trong những vấn đề này,

bởi khi ai đó lên tiếng trong một nền văn hóa bạn bè

because when somebody speaks up in a peer culture

and challenges and interrupts,

và thách thức và ngắt lời, anh hay cô ấy

he or she is being a leader, really.

đang hành động như một lãnh đạo, đúng không?

Nhưng trong quy mô lớn, chúng ta cần thêm những người đàn ông trưởng thành có sức mạnh

But on a big scale, we need more adult men with power

to start prioritizing these issues,

để bắt đầu xem trọng những vấn đề này,

and we haven't seen that yet, have we?

và chúng ta chưa được thấy điều đó, phải không?

Now, I was at a dinner a number of years ago,

Giờ, khi tôi đi ăn tối vài năm về trước,

và tôi làm việc rất nhiều với quân đội Mỹ, mọi binh đoàn.

and I work extensively with the US military, all the services.

Và tôi đang ở tại bàn và một người phụ nữ nói với tôi --

And I was at this dinner and this woman said to me --

Tôi nghĩ cô ấy cho rằng cô ấy cũng am hiểu một chút -- cô ấy nói,

I think she thought she was a little clever --

she said, "So how long have you been doing sensitivity training with the Marines?"

"Vậy ông đã huấn luyện nhạy cảm cho lính thủy

bao lâu rồi?"

And I said, "With all due respect,

Vàtôi nói, "Với tất cả sự tôn trọng, thưa cô,

I don't do sensitivity training with the Marines.

tôi không huấn luyện nhạy cảm cho lính thủy.

I run a leadership program in the Marine Corps."

Tôi điều hành một chương trình khả năng lãnh đạo trong quân đoàn lính thủy.

Now, I know it's a bit pompous, my response,

Giờ thì, tôi biết nói vậy nghe khá là phô trương,

but it's an important distinction,

nhưng đó là một sự phân biệt quan trọng, bởi tôi không tin

because I don't believe that what we need is sensitivity training.

cái chúng ta cần là huấn luyện nhạy cảm.

We need leadership training, because, for example,

Chúng ta cần huấn luyện khả năng lãnh đạo, bới vì, ví dụ,

khi một huấn luyện viên chuyên nghiệp hay một người quản lý của đội bóng chày

when a professional coach or a manager of a baseball team or a football team --

hay của đội bóng đá -- và tôi cũng làm việc rất nhiều trong lĩnh vực này --

and I work extensively in that realm as well --

nói một câu phân biệt giới tính, nói một câu kì thị người đồng tính,

makes a sexist comment, makes a homophobic statement,

makes a racist comment,

nói một câu phân biệt chủng tộc, sẽ có các cuộc thảo luận

there will be discussions on the sports blogs and in sports talk radio.

trên các trang blog thể thao và kênh thể thao trên radio.

And some people will say, "He needs sensitivity training."

Và vài người sẽ nói, "Chà, anh ta cần huấn luyện nhạy cảm đấy."

Và người khác sẽ nói, "Thôi, bỏ qua đi.

Other people will say, "Well, get off it.

Bạn biết đấy, đó là hành động sửa sai chính trị chạy loạn,

That's political correctness run amok,

và anh ta nói một câu ngu ngốc. Bỏ đi."

he made a stupid statement, move on."

Phản đối của tôi là, anh ta không cần huấn luyện nhạy cảm.

My argument is, he doesn't need sensitivity training.

Anh ta cần huấn luyện khả năng lãnh đạo,

He needs leadership training,

bởi anh ta đang là một người lãnh đạo tồi, bởi trong một xã hội

because he's being a bad leader,

với giới tính phong phú và xu hướng giới tính phong phú --

because in a society with gender diversity and sexual diversity --

(Vỗ tay ) --

(Applause)

and racial and ethnic diversity,

với chủng tộc và dân tộc phong phú, bạn nói

you make those kind of comments, you're failing at your leadership.

những câu như vậy, bạn thất bại trong khả năng lãnh đạo.

Nếu chúng ta có thể làm ý mà tôi đang nói

If we can make this point that I'm making

cho những người đàn ông và phụ nữ mạnh mẽ trong xã hội chúng ta

to powerful men and women in our society

at all levels of institutional authority and power,

với mức độ có quyền thế và sức mạnh,

thì nó sẽ thay đổi, nó sẽ thay đổi

it's going to change the paradigm of people's thinking.

cái mô hình của suy nghĩ mọi người.

Bạn biết đấy, ví dụ, tôi làm việc rất nhiều với

You know, for example,

I work a lot in college and university athletics

với những vận động viên của đại học trên khắp miền Bắc Mỹ.

throughout North America.

Chúng ta biết quá rành về cách ngăn ngừa

We know so much about how to prevent domestic and sexual violence, right?

bạo lực gia đình và giới tính, đúng không?

Không có lý do gì một đại học

There's no excuse for a college or university

không có chương trình huấn luyện ngăn chặn bạo lực gia đình và giới tính

to not have domestic and sexual violence prevention training

mandated for all student athletes, coaches, administrators,

bắt buộc với mọi vận động viên, huấn luyện viên, quản lý,

as part of their educational process.

như một phần của quá trình giáo dục.

We know enough to know that we can easily do that.

Chúng ta đủ biết là chúng ta có thể dễ dàng làm chuyện đó.

But you know what's missing? The leadership.

Nhưng bạn biết đang thiếu gì không? Khả năng lãnh đạo.

But it's not the leadership of student athletes.

Nhưng không phải khả năng lãnh đạo của những vận động viên học sinh.

Mà là khả năng lãnh đạo của các giám đốc của vận động viên,

It's the leadership of the athletic director,

chủ tịch của trường đại học, những người chịu trách nhiệm

the president of the university, the people in charge

người đưa ra quyết định về nguồn lực

who make decisions about resources

và người đưa ra quyết định về các ưu tiên trong bối cảnh tổ chức.

and who make decisions about priorities in the institutional settings.

Đó là thất bại, trong phần lớn trường hợp, cùa khả năng lãnh đạo của đàn ông.

That's a failure, in most cases, of men's leadership.

Look at Penn State.

Hãy nhìn vào bang Penn. Bang Penn là ngọn nguồn

Penn State is the mother of all teachable moments for the bystander approach.

của mọi thời điểm cần học hỏi cho cách tiếp cận của người ngoài cuộc.

You had so many situations in that realm

Bạn có quá nhiều hoàn cảnh trong khu vực đó

where men in powerful positions failed to act

nơi mà đàn ông trong vị thế có quyền lực thất bại trong việc hành động

to protect children, in this case, boys.

để bảo vệ trẻ em, trong trường hợp này, các cậu bé.

Thật khó tin được, thật thế. Nhưng khi bạn đi sâu vào,

It's unbelievable, really.

But when you get into it, you realize there are pressures on men.

bạn nhận ra rằng có những sức ép lên đàn ông.

There are constraints within peer cultures on men,

Có những ràng buộc của văn hóa bạn bè lên đàn ông,

which is why we need to encourage men to break through those pressures.

đó là tại sao chúng ta cần khuyến khích đàn ông

vượt qua những áp lực đó.

And one of the ways to do that is to say

Và một trong những cách làm việc đó là,

có quá nhiều những người đàn ông quan tâm sâu sắc về những vấn đề này.

there's an awful lot of men who care deeply about these issues.

Tôi biết điều này. Tôi làm việc với đàn ông,

I know this, I work with men,

và tôi đã làm việc hàng chục ngàn,

and I've been working with tens of thousands,

hàng trăm ngàn đàn ông, trong nhiều, nhiều thập niên rồi.

hundreds of thousands of men for many decades now.

Thật đáng sợ, khi bạn nghĩ về nó, bao nhiêu năm rồi.

It's scary, when you think about it, how many years.

Nhưng có rất nhiều đàn ông quan tâm sâu sắc đến những vấn đề này,

But there's so many men who care deeply about these issues,

but caring deeply is not enough.

nhưng quan tâm sâu sắc chưa đủ.

We need more men with the guts,

Chúng ta cần nhiều hơn đàn ông với can đảm,

with the courage, with the strength, with the moral integrity

với lòng dũng cảm, với sức mạnh và lòng chính trực

to break our complicit silence and challenge each other

để phá vỡ sự im lặng đồng lõa và thách thức lẫn nhau

and stand with women and not against them.

và kề vai với phụ nữ chứ không phải chống lại họ.

Nhân tiện, chúng ta nợ điều đó với phụ nữ.

By the way, we owe it to women.

There's no question about it.

Không nghi ngờ gì về chuyện đó.

But we also owe it to our sons.

Nhưng chúng ta cũng nợ điều đó với con trai chúng ta.

We also owe it to young men who are growing up all over the world

Chúng ta cũng nợ điều đó với những người đàn ông trẻ đang lớn lên

trên khắp thế giới trong hoàn cảnh họ đã không lựa chọn

in situations where they didn't make the choice

làm đàn ông trong một nền văn hóa mà nói với họ

to be a man in a culture that tells them that manhood is a certain way.

rằng nam tính là gì theo một cách.

They didn't make the choice.

Họ đã không lựa chọn.

We that have a choice, have an opportunity and a responsibility to them as well.

Chúng ta có một lựa chọn và một cơ hội

và một trách nhiệm với họ.

Tôi hi vọng rằng, trong tương lai, đàn ông và phụ nữ,

I hope that, going forward, men and women,

working together, can begin the change

cùng với nhau, có thể khởi đầu một thay đổi

and the transformation that will happen

và sự biến đổi đó sẽ xảy ra

so that future generations won't have the level of tragedy

để các thế hệ tương lai không phải chịu cùng mức bi kịch

mà chúng ta phải đương đầu hằng ngày.

that we deal with on a daily basis.

Tôi biết chúng ta có thể làm điều đó. Chúng ta có thể làm tốt hơn nữa.

I know we can do it, we can do better.

Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)

Thank you very much.