David Anderson: Your brain is more than a bag of chemicals

David Anderson: Não bộ không chỉ là một mớ hóa chất

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Thanh Nguyen Cong Reviewer: An Nguyen Hoang

So raise your hand if you know someone

Nào, hãy giơ tay lên nếu bạn biết ai đó

in your immediate family or circle of friends

trong chính gia đình hay bạn bè của mình

who suffers from some form of mental illness.

đang mang một dạng bệnh tâm thần nào đó.

Yeah. I thought so. Not surprised.

Vâng. Tôi biết. Không ngạc nhiên.

And raise your hand if you think that

Và hãy giơ tay lên nếu bạn nghĩ rằng

basic research on fruit flies has anything to do

nghiên cứu cơ bản trên ruồi giấm không liên quan gì

with understanding mental illness in humans.

đến việc tìm hiểu về bệnh tâm thần ở người.

Yeah. I thought so. I'm also not surprised.

Phải rồi. Tôi cũng nghĩ vậy. Và cũng không ngạc nhiên.

I can see I've got my work cut out for me here.

Tôi thấy mình có việc để làm rồi đây.

As we heard from Dr. Insel this morning,

Như ta đã nghe từ Tiến sĩ Insel sáng nay,

psychiatric disorders like autism, depression and schizophrenia

các chứng rối loạn tâm thần như tự kỷ, trầm cảm và tâm thần phân liệt

take a terrible toll on human suffering.

khiến người ta chịu đựng cách khủng khiếp.

We know much less about their treatment

Những hiểu biết của ta về cách điều trị chúng

and the understanding of their basic mechanisms

cũng như về những cơ chế căn bản của chúng

than we do about diseases of the body.

còn hạn chế hơn nhiều so với các bệnh khác của cơ thể.

Think about it: In 2013,

Hãy hình dung: trong năm 2013,

the second decade of the millennium,

thập kỷ thứ hai của thiên niên kỷ này,

if you're concerned about a cancer diagnosis

nếu muốn chẩn đoán xem mình có bị ung thư

and you go to your doctor, you get bone scans,

và tới gặp bác sĩ, quý vị sẽ nhận hình chụp xương,

biopsies and blood tests.

kiểm tra sinh thiết và máu.

In 2013, if you're concerned about a depression diagnosis,

Trong năm 2013, nếu muốn chẩn đoán bệnh trầm cảm,

you go to your doctor, and what do you get?

tới gặp bác sĩ, và quý vị nhận được gì?

A questionnaire.

Một bảng câu hỏi.

Now, part of the reason for this is that we have

Một phần nguyên nhân ở đây là do chúng ta vẫn mang

an oversimplified and increasingly outmoded view

một quan điểm ngày càng cổ hủ và bị đơn giản hóa

of the biological basis of psychiatric disorders.

về cơ sở sinh học của các chứng rối loạn tâm thần.

We tend to view them --

Chúng ta có xu hướng nhận định chúng --

and the popular press aids and abets this view --

theo kiểu mà báo chí thường hay ủng hộ và phổ biến --

as chemical imbalances in the brain,

như những sự mất cân về mặt hóa học trong não bộ,

as if the brain were some kind of bag of chemical soup

như thể bộ não là một túi súp chứa đầy các loại hóa chất

full of dopamine, serotonin and norepinephrine.

đầy dopamine, serotonin và norepinephrine.

This view is conditioned by the fact

Quan điểm này bị ảnh hưởng bởi một thực tế

that many of the drugs that are prescribed to treat these disorders,

là rất nhiều loại thuốc được kê để điều trị các dạng rối loạn trên,

like Prozac, act by globally changing brain chemistry,

chẳng hạn như Prozac, hoạt động theo cách biến đổi toàn bộ cấu trúc hóa học của não bộ

as if the brain were indeed a bag of chemical soup.

như thể bộ não thật là một túi hóa chất.

But that can't be the answer,

Nhưng đó chắc chắn không thể là giải pháp,

because these drugs actually don't work all that well.

bởi trên thực tế những loại thuốc này không thực sự mang lại tác dụng tích cực.

A lot of people won't take them, or stop taking them,

Nhiều người không muốn sử dụng, hay ngừng sử dụng chúng,

because of their unpleasant side effects.

bởi những tác dụng phụ bất ưng.

These drugs have so many side effects

Những loại thuốc này có rất nhiều tác dụng phụ

because using them to treat a complex psychiatric disorder

bởi việc sử dụng chúng để điều trị một chứng rối loạn tâm thần phức tạp

is a bit like trying to change your engine oil

cũng na ná việc bạn đang cố gắng thay dầu động cơ của mình

by opening a can and pouring it all over the engine block.

bằng cách mở can dầu ra rồi đổ tất cả dầu lên trên khối động cơ.

Some of it will dribble into the right place,

Một phần sẽ chảy nhỏ giọt vào đúng vị trí,

but a lot of it will do more harm than good.

nhưng phần lớn sẽ gây hại nhiều hơn.

Now, an emerging view

Bây giờ, một quan điểm mới xuất hiện

that you also heard about from Dr. Insel this morning,

như các bạn đã nghe từ Tiến sĩ Insel sáng nay,

is that psychiatric disorders are actually

đó là các chứng rối loạn tâm thần trên thực tế là

disturbances of neural circuits that mediate

những sự gây nhiễu ở các mạch thần kinh

emotion, mood and affect.

vốn điều đình cảm xúc, tâm trạng và sự xúc động.

When we think about cognition,

Khi nghĩ về sự tri nhận,

we analogize the brain to a computer. That's no problem.

ta đồng nhất não bộ với một máy tính. Điều đó không thành vấn đề.

Well it turns out that the computer analogy

Thật ra, việc so sánh bộ não với một chiếc máy tính

is just as valid for emotion.

còn đúng về mặt cảm xúc kia.

It's just that we don't tend to think about it that way.

Chỉ là chúng ta không nghĩ về nó theo cách đó.

But we know much less about the circuit basis

Nhưng chúng ta biết ít hơn nhiều về cơ sở mạch

of psychiatric disorders

của các chứng rối loạn tâm thần

because of the overwhelming dominance

bởi sự thống trị áp đảo

of this chemical imbalance hypothesis.

của giả thuyết về sự mất cân bằng hóa học này.

Now, it's not that chemicals are not important

Thực ra, không phải các hóa chất là không quan trọng

in psychiatric disorders.

ở các chứng rối loạn tâm thần.

It's just that they don't bathe the brain like soup.

Chỉ là chúng không ngập ngụa trong não bộ như súp.

Rather, they're released in very specific locations

Thay vào đó, chúng được giải phóng tại những vị trí rất cụ thể

and they act on specific synapses

và hoạt động trên các khớp thần kinh cụ thể

to change the flow of information in the brain.

để thay đổi dòng chảy thông tin trong não.

So if we ever really want to understand

Vì vậy nếu chúng ta thực sự muốn hiểu

the biological basis of psychiatric disorders,

nền tảng sinh học của các chứng rối loạn tâm thần,

we need to pinpoint these locations in the brain

chúng ta cần chỉ ra những vị trí này trong bộ não

where these chemicals act.

nơi những hóa chất này hoạt động.

Otherwise, we're going to keep pouring oil all over our mental engines

Nếu không, chúng ta sẽ tiếp tục trút dầu lên khắp bộ máy thần kinh

and suffering the consequences.

và gánh chịu hậu quả.

Now to begin to overcome our ignorance

Bây giờ, để bắt đầu khắc phục sự thiếu hiểu biết của mình

of the role of brain chemistry in brain circuitry,

về vai trò của hóa học não bộ trong các mạch não,

it's helpful to work on what we biologists call

sẽ có ích nếu nghiên cứu cái mà cánh nhà sinh học bọn tôi gọi là

"model organisms,"

"những sinh vật mẫu",

animals like fruit flies and laboratory mice,

những loài động vật như ruồi và chuột thí nghiệm,

in which we can apply powerful genetic techniques

những loài mà chúng tôi có thể áp dụng những kỹ thuật về gen

to molecularly identify and pinpoint

để xác định về mặt phân tử

specific classes of neurons,

những lớp đặc biệt của các tế bào thần kinh,

as you heard about in Allan Jones's talk this morning.

giống như quý vị đã nghe trong bài nói chuyện của Allan Jones sáng nay.

Moreover, once we can do that,

Hơn thế nữa, một khi làm được điều đó,

we can actually activate specific neurons

chúng ta có thể kích hoạt các tế bào thần kinh cụ thể

or we can destroy or inhibit the activity of those neurons.

hoặc có thể phá hủy hay ngăn chặn hoạt động của chúng.

So if we inhibit a particular type of neuron,

Vậy nên, nếu ngăn chặn một loại tế bào thần kinh cụ thể

and we find that a behavior is blocked,

rồi xác định hành vi bị ức chế của cá thể,

we can conclude that those neurons

chúng ta có thể kết luận rằng những tế bào thần kinh đó

are necessary for that behavior.

là điều kiện cần cho hành vi trên.

On the other hand, if we activate a group of neurons

Mặt khác, nếu kích hoạt một nhóm các tế bào thần kinh,

and we find that that produces the behavior,

rồi xác định được rằng nó kích thích hành vi kia,

we can conclude that those neurons are sufficient for the behavior.

ta có thể kết luận rằng những tế bào đó là điều kiện đủ cho hành vi trên.

So in this way, by doing this kind of test,

Bằng phương pháp thử nghiệm này,

we can draw cause and effect relationships

ta có thể rút ra những mối quan hệ nhân-quả

between the activity of specific neurons

giữa hoạt động của các tế bào thần kinh cụ thể

in particular circuits and particular behaviors,

trong các mạch cụ thể và những hành vi cụ thể,

something that is extremely difficult, if not impossible,

một điều cực kỳ khó, nếu không nói là không thể,

to do right now in humans.

để tiến hành ngay bây giờ trên người.

But can an organism like a fruit fly, which is --

Nhưng một sinh vật như ruồi giấm, một sinh vật --

it's a great model organism

một sinh vật mẫu tuyệt vời

because it's got a small brain,

vì ruồi có não bộ nhỏ,

it's capable of complex and sophisticated behaviors,

có thể có những hành vi tinh vi và phức tạp,

it breeds quickly, and it's cheap.

sinh sản nhanh, và rẻ tiền.

But can an organism like this

Nhưng liệu một sinh vật như vậy

teach us anything about emotion-like states?

có thể dạy chúng ta về những trạng thái tâm lí tương tự cảm xúc không?

Do these organisms even have emotion-like states,

Liệu chúng thậm chí có trạng thái tương tự cảm xúc hay không?

or are they just little digital robots?

Hay chúng chỉ là những con robot số nhỏ bé?

Charles Darwin believed that insects have emotion

Charles Darwin tin rằng côn trùng có cảm xúc

and express them in their behaviors, as he wrote

và thể hiện cảm xúc qua hành vi, như ông đã viết

in his 1872 monograph on the expression of the emotions in man and animals.

trong một chuyên khảo năm 1872 về sự thể hiện cảm xúc ở người và động vật.

And my eponymous colleague, Seymour Benzer, believed it as well.

Và đồng nghiệp của tôi, Seymour Benzer - tên một tổ chức - cũng tin vậy.

Seymour is the man that introduced the use of drosophila

Seymour là người đưa ruồi giấm vào sử dụng

here at CalTech in the '60s as a model organism

như một cá thể mẫu ở Caltech vào thập niên 60

to study the connection between genes and behavior.

để nghiên cứu về mối quan hệ giữa gen và hành vi.

Seymour recruited me to CalTech in the late 1980s.

Seymour tuyển tôi vào Caltech cuối thập niên 1980.

He was my Jedi and my rabbi while he was here,

Tại đây, ông ấy là Jedi và là giáo trưởng của tôi,

and Seymour taught me both to love flies

Seymour vừa dạy tôi yêu ruồi,

and also to play with science.

vừa dạy tôi chơi với khoa học.

So how do we ask this question?

Vậy tại sao chúng ta lại hỏi câu hỏi này?

It's one thing to believe that flies have emotion-like states,

Tin rằng ruồi có trạng thái tương tự cảm xúc là một chuyện

but how do we actually find out whether that's true or not?

nhưng làm sao để khám phá xem điều đó đúng hay không?

Now, in humans we often infer emotional states,

Ở người, chúng ta thường suy luận về trạng thái cảm xúc,

as you'll hear later today, from facial expressions.

bạn sẽ nghe về điều này sau, từ biểu cảm khuôn mặt.

However, it's a little difficult to do that in fruit flies.

Nhưng làm điều này với ruồi giấm thì hơi khó

(Laughter)

(Cười)

It's kind of like landing on Mars

Việc này giống như là hạ cánh xuống sao Hỏa

and looking out the window of your spaceship

và từ cửa sổ tàu vũ trụ

at all the little green men who are surrounding it

nhìn những gã đàn ông màu xanh bu quanh con tàu

and trying to figure out, "How do I find out

và tự hỏi, "Làm thế nào tôi biết được

if they have emotions or not?"

họ có cảm xúc hay không?"

What can we do? It's not so easy.

Chúng ta làm gì được? Không dễ dàng như vậy đâu.

Well, one of the ways that we can start

Một trong những cách ta có thể bắt đầu

is to try to come up with some general characteristics

là cố gắng tìm ra vài nét đặc thù nói chung

or properties of emotion-like states

hay tính chất của những trạng thái tương tự cảm xúc

such as arousal, and see if we can identify

như ham muốn tình dục, và xem ta có thể nhận dạng

any fly behaviors that might exhibit some of those properties.

bất cứ hành vi nào ở ruồi biểu hiện vài trong số tính chất trên.

So three important ones that I can think of

Và ba tính chất quan trọng mà tôi nghĩ đến

are persistence, gradations in intensity, and valence.

là sự dai dẳng, sự tiệm tiến của cường độ, và cực của cảm xúc.

Persistence means long-lasting.

Dai dẳng có nghĩa là tồn tại lâu dài.

We all know that the stimulus that triggers an emotion

Chúng ta đều biết rằng một cảm xúc tồn tại lâu hơn

causes that emotion to last long after the stimulus is gone.

chính cái kích thích đã khơi mào nó.

Gradations of intensity means what it sounds like.

Sự tiệm tiến của cường độ nghĩa là "cảm xúc đó nghe nó thế nào".

You can dial up the intensity or dial down the intensity of an emotion.

Ta có thể tăng hoặc giảm cường độ một cảm xúc.

If you're a little bit unhappy, the corners of your mouth

Nếu quý vị hơi không vui, thì khóe môi

turn down and you sniffle,

sẽ trề xuống và quý vị khịt mũi,

and if you're very unhappy, tears pour down your face

và nếu quý vị rất không vui, nước mắt sẽ rơi trên má

and you might sob.

và quý vị có thể khóc nức nở.

Valence means good or bad, positive or negative.

Cực cảm xúc nghĩa là cảm xúc tốt hay xấu, tích cực hay tiêu cực.

So we decided to see if flies could be provoked into showing

Và chúng tôi thử xem bọn ruồi có bị kích động

the kind of behavior that you see

và biểu hiện loại hành vi mà quý vị thấy trên màn ảnh

by the proverbial wasp at the picnic table,

bằng cách dùng con ong cách ngôn mà ta gặp ở bàn picnic,

you know, the one that keeps coming back to your hamburger

tức là con ong cứ vo ve quanh chiếc hamburger

the more vigorously you try to swat it away,

càng đuổi càng bu,

and it seems to keep getting irritated.

và dường như cứ bị chọc tức.

So we built a device, which we call a puff-o-mat,

Vậy là chúng tôi tạo ra một thiết bị, gọi là puff-o-mat,

in which we could deliver little brief air puffs to fruit flies

mà nhờ nó, có thể thổi những luồng khí nhỏ vào bọn ruồi giấm

in these plastic tubes in our laboratory bench

trong những ống nhựa trên bàn thí nghiệm

and blow them away.

và thổi bay bọn ruồi.

And what we found is that if we gave these flies

Cái chúng tôi học được, là nếu thổi liên tiếp mấy lần

in the puff-o-mat several puffs in a row,

vào những con ruồi trong chiếc puff-o-mat,

they became somewhat hyperactive

bọn ruồi sẽ trở nên hiếu động theo một nghĩa nào đó

and continued to run around for some time after the air puffs actually stopped

và tiếp tục vo ve một lúc sau khi ngừng thổi khí

and took a while to calm down.

và mất một lúc mới dịu lại.

So we quantified this behavior

Vậy là chúng tôi đã định lượng hành vi này

using custom locomotor tracking software

bằng cách sử dụng một phần mềm theo dõi di động tùy chỉnh,

developed with my collaborator Pietro Perona,

phát triển bởi Pietro Perona,

who's in the electrical engineering division here at CalTech.

cộng tác viên của tôi, thuộc đơn vị kỹ sư tại Caltech đây.

And what this quantification showed us is that,

Và phép định lượng này cho thấy,

upon experiencing a train of these air puffs,

là khi kinh qua những đợt phun khí này

the flies appear to enter a kind of state of hyperactivity

lũ ruồi giấm đi vào một loại trạng thái tăng động

which is persistent, long-lasting,

dai dẳng, lâu dài,

and also appears to be graded.

và có phân độ nặng nhẹ.

More puffs, or more intense puffs,

Thôi càng nhiều, hay thổi càng mạnh,

make the state last for a longer period of time.

khiến cho trạng thái tồn tại trong quãng thời gian lớn hơn.

So now we wanted to try to understand something

Thế rồi chúng tôi muốn cố hiểu thêm

about what controls the duration of this state.

về cái đoán định độ dài của trạng thái này.

So we decided to use our puff-o-mat

Chúng tôi quyết định dùng puff-o-mat

and our automated tracking software

và thiết bị theo dõi tự động

to screen through hundreds of lines of mutant fruit flies

để kiểm tra hàng trăm mẻ ruồi đột biến

to see if we could find any that showed abnormal responses to the air puffs.

tìm xem có con nào phản ứng bất thường với khí thổi vào không.

And this is one of the great things about fruit flies.

Đây là một điều tuyệt vời về ruồi giấm.

There are repositories where you can just pick up the phone

Có những kho mà chúng ta có thể gọi điện

and order hundreds of vials of flies of different mutants

và đặt cả trăm hũ chứa những con ruồi có đột biến khác nhau

and screen them in your assay and then find out

đưa vào máy xét nghiệm rồi tìm ra

what gene is affected in the mutation.

gen bị đột biến.

So doing the screen, we discovered one mutant

Soi bằng máy xong, chúng tôi tìm ra gen đột biến

that took much longer than normal to calm down

khiến ruồi tốn rất nhiều thì giờ để trấn tĩnh lại

after the air puffs,

sau những đợt thổi khí,

and when we examined the gene that was affected in this mutation,

và khi kiểm tra gen bị ảnh hưởng trong đột biến này,

it turned out to encode a dopamine receptor.

chúng tôi thấy nó hóa ra đã mã hóa một thụ thể dopamine.

That's right -- flies, like people, have dopamine,

Đúng rồi -- ruồi, như người, có dopamine

and it acts on their brains and on their synapses

hóc-môn này tác động lên não và khớp thần kinh của ruồi

through the same dopamine receptor molecules

qua cùng những phân tử thụ thể

that you and I have.

mà quý vị và tôi có.

Dopamine plays a number of important functions in the brain,

Dopamine đóng một số vai trò quan trọng trong não,

including in attention, arousal, reward,

bao gồm khả năng tập trung, sự tỉnh thức, sự tự khen,

and disorders of the dopamine system have been linked

và những rối loạn trong hệ thống dopamine đã được liên kết

to a number of mental disorders including drug abuse,

với một số rối loạn thần kinh, bao gồm lạm dụng ma túy

Parkinson's disease, and ADHD.

bệnh Parkinson, bệnh tăng động giảm chú ý (ADHD).

Now, in genetics, it's a little counterintuitive.

Trong di truyền học có một cái hơi phản trực giác.

We tend to infer the normal function of something

Ta có xu hướng cho rằng chức năng của một thứ

by what doesn't happen when we take it away,

là cái không xảy ra khi ta loại bỏ thứ đó,

by the opposite of what we see when we take it away.

là cái ngược lại với cái xảy ra khi ta cất bỏ nó.

So when we take away the dopamine receptor

Vậy là khi ta loại bỏ thụ thể dopamine

and the flies take longer to calm down,

và ruồi mất nhiều thì giờ hơn để dịu xuống,

from that we infer that the normal function of this receptor and dopamine

từ đó, ta suy ra chức năng bình thường của thụ thể trên và dopamine

is to cause the flies to calm down faster after the puff.

là khiến cho ruồi trấn tĩnh nhanh hơn sau khi thổi khí.

And that's a bit reminiscent of ADHD,

Điều này lại gợi đến ADHD,

which has been linked to disorders of the dopamine system in humans.

chứng được liên kết với những rối loạn trong hệ thống dopamine ở người.

Indeed, if we increase the levels of dopamine in normal flies

Quả thật, nếu tăng lượng dopamine ở ruồi thường

by feeding them cocaine

bằng cách cho ăn cocaine

after getting the appropriate DEA license

sau khi đã xin giấy phép DEA đàng hoàng

— oh my God -- (Laughter) —

— lạy Chúa tôi -- (Cười) —

we find indeed that these cocaine-fed flies

chúng ta quả thật thấy những con ruồi hít cocaine này

calm down faster than normal flies do,

trấn tĩnh nhanh hơn những con bình thường,

and that's also reminiscent of ADHD,

điều này cũng gợi ta nhớ đến ADHD,

which is often treated with drugs like Ritalin

một bệnh thường được chữa bằng những thuốc như Ritalin

that act similarly to cocaine.

những thuốc thực chất hoạt động như cocaine.

So slowly I began to realize that what started out

Và tôi bắt đầu nhận ra cái mà ban đầu

as a rather playful attempt to try to annoy fruit flies

giống như một trò chọc tức lũ ruồi giấm

might actually have some relevance to a human psychiatric disorder.

lại có thể liên quan tới một rối loạn tâm thần ở người.

Now, how far does this analogy go?

Phép loại suy này suy rộng được đến đâu?

As many of you know, individuals afflicted with ADHD

Như nhiều quý vị biết, những cá nhân bị ADHD

also have learning disabilities.

có những khuyết tật trong học tập.

Is that true of our dopamine receptor mutant flies?

Điều này có đúng ở những con ruồi đột biến kia không?

Remarkably, the answer is yes.

Đáng hoan nghênh thay, câu trả lời là có.

As Seymour showed back in the 1970s,

Như Seymour đã chỉ ra vào thập niên 1970,

flies, like songbirds, as you just heard,

ruồi, như những con chim biết hót mà các bạn từng nghe

are capable of learning.

có khả năng học.

You can train a fly to avoid an odor, shown here in blue,

Ta có thể huấn luyện để ruồi tránh một mùi (màu xanh trên màn ảnh),

if you pair that odor with a shock.

nếu ta cặp mùi đó với một cú sốc.

Then when you give those trained flies the chance to choose

Và khi quý vị cho phép những con ruồi này lựa chọn

between a tube with the shock-paired odor and another odor,

giữa một ống chứa mùi đi kèm với sốc và một mùi khác,

it avoids the tube containing the blue odor that was paired with shock.

chúng sẽ tránh ống có mùi màu xanh đi kèm với sốc.

Well, if you do this test on dopamine receptor mutant flies,

Nếu làm thí nghiệm này với ruồi có thụ thể dopamine đột biến

they don't learn. Their learning score is zero.

thì chúng không học đâu. Kết quả học tập là không.

They flunk out of CalTech.

Chúng thi trượt CalTech.

So that means that these flies have two abnormalities,

Nghĩa là lũ ruồi có hai điểm bất bình thường,

or phenotypes, as we geneticists call them,

hay phenotip, như cánh di truyền chúng tôi gọi tên,

that one finds in ADHD: hyperactivity and learning disability.

mà ta thấy ở ADHD: sự tăng động và thiểu năng học tập.

Now what's the causal relationship, if anything, between these phenotypes?

Có bất cứ quan hệ nhân-quả nào giữa những phenotip này không?

In ADHD, it's often assumed that the hyperactivity

Ở ADHD, người ta thường giả định rằng sự tăng động

causes the learning disability.

gây nên thiểu năng trong học tập.

The kids can't sit still long enough to focus, so they don't learn.

Trẻ không ngồi yên lâu được, nên chẳng học gì.

But it could equally be the case that it's the learning disabilities

Nhưng, có thể chính những khiếm khuyết trong học tập

that cause the hyperactivity.

gây nên sự tăng động.

Because the kids can't learn, they look for other things to distract their attention.

Vì không học được, trẻ tìm đến những thứ khác để tự phân tán.

And a final possibility is that there's no relationship at all

Khả năng cuối, đó là chẳng có mối quan hệ nào

between learning disabilities and hyperactivity,

giữa khiếm khuyết học tập và sự tăng động,

but that they are caused by a common underlying mechanism in ADHD.

hai chứng này bị gây nên bởi một cơ chế ngầm của ADHD.

Now people have been wondering about this for a long time

Người ta lâu nay đã thắc mắc về điều này

in humans, but in flies we can actually test this.

ở người, nhưng ta có thể thử nghiệm trên ruồi.

And the way that we do this is to delve deeply into the mind

Và cách làm là đào sâu vào tâm trí

of the fly and begin to untangle its circuitry using genetics.

của ruồi và nhờ di truyền học bắt đầu gỡ rối các mạch thần kinh.

We take our dopamine receptor mutant flies

Chúng tôi nhận những con ruồi có đột biến ở thụ thể dopamine

and we genetically restore, or cure, the dopamine receptor

và phục hồi, hay chữa, thụ thể trên

by putting a good copy of the dopamine receptor gene

bằng cách đưa một bản sao tốt của gen quy định thụ thể dopamine

back into the fly brain.

trở lại vào não ruồi.

But in each fly, we put it back only into certain neurons

Nhưng ở mỗi con, chúng tôi đưa gen trên vào chỉ một số tế bào thần kinh nhất định,

and not in others, and then we test each of these flies

không phải những tế bào khác, rồi thử nghiệm

for their ability to learn and for hyperactivity.

khả năng học tập và sự tăng động ở mỗi cá thể.

Remarkably, we find we can completely dissociate these two abnormalities.

Điều đáng kể là ta có thể phân tách hoàn toàn hai mối bất bình thường này.

If we put a good copy of the dopamine receptor back

Nếu đưa bản sao tốt của gen quy định thụ thể dopamine

in this elliptical structure called the central complex,

vào cấu trúc ê-líp có tên tổ hợp trung tâm này,

the flies are no longer hyperactive, but they still can't learn.

ruồi không tăng động nữa, nhưng vẫn không học được.

On the other hand, if we put the receptor back in a different structure

Mặt khác, nếu đưa thụ thể vào một cấu trúc khác

called the mushroom body,

gọi là thể nấm,

the learning deficit is rescued, the flies learn well,

ta giải quyết chứng khó học, lũ ruồi học tốt,

but they're still hyperactive.

nhưng vẫn tăng động.

What that tells us is that dopamine

Điều này cho thấy rằng dopamine

is not bathing the brain of these flies like soup.

không hề thấm đẫm não lũ ruồi như súp.

Rather, it's acting to control two different functions

Nói đúng hơn, hóc-môn này quản lý hai chức năng khác biệt

on two different circuits,

ở hai mạch thần kinh khác biệt,

so the reason there are two things wrong with our dopamine receptor flies

lý do những con ruồi này có hai vấn đề trên

is that the same receptor is controlling two different functions

là bởi cùng một thụ thể đang quản lý hai chức năng khác nhau

in two different regions of the brain.

thuộc về hai vùng khác nhau trong não.

Whether the same thing is true in ADHD in humans

Điều này có đúng về ADHD ở người hay không

we don't know, but these kinds of results

chúng ta không biết, nhưng những loại kết quả này

should at least cause us to consider that possibility.

ít nhất phải khiến chúng ta xem xét khả năng đó.

So these results make me and my colleagues more convinced than ever

Những kết quả này thuyết phục tôi và các đồng nghiệp hơn bao giờ hết

that the brain is not a bag of chemical soup,

rằng não bộ không phải là một túi đựng súp hóa chất,

and it's a mistake to try to treat complex psychiatric disorders

và, là nhầm lẫn khi cố chữa những rối loạn tâm lý phức tạp

just by changing the flavor of the soup.

bằng cách đơn thuần thay đổi mùi vị của súp.

What we need to do is to use our ingenuity and our scientific knowledge

Điều chúng ta cần làm là áp dụng kỹ nghệ và hiểu biết khoa học của mình

to try to design a new generation of treatments

để thiết kế một dòng liệu pháp mới

that are targeted to specific neurons and specific regions of the brain

nhằm vào những tế bào thần kinh và những vùng

that are affected in particular psychiatric disorders.

trong não bộ bị ảnh hưởng bởi những rối loạn tâm lí nhất định.

If we can do that, we may be able to cure these disorders

Nếu làm được điều đó, chúng ta có thể chữa những rối loạn này

without the unpleasant side effects,

mà không gây ra những tác dụng phụ bất ưng,

putting the oil back in our mental engines,

chỉ tra dầu vào vào nơi cần thiết

just where it's needed. Thank you very much.

trong động cơ thần kinh của mình. Cảm ơn rất nhiều.