How humans could evolve to survive in space | Lisa Nip

Translator: Thu Hương Lâm Reviewer: Leiah Nguyen

So there are lands few and far between on Earth itself

Có vài vùng đất xa xôi hẻo lánh trên trái đất

that are hospitable to humans by any measure,

không thân thiện với con người, theo bất kỳ cách nào

but survive we have.

nhưng chúng ta đã tồn tại.

Our primitive ancestors, when they found their homes and livelihood endangered,

Tổ tiên nguyên thủy của chúng ta, khi họ nhận ra nơi ở đang gặp nguy,

they dared to make their way into unfamiliar territories

họ đã dám mở đường đến những vùng xa lạ

in search of better opportunities.

tìm kiếm những cơ hội tốt hơn.

And as the descendants of these explorers,

Là hậu duệ của những nhà thám hiểm đó,

we have their nomadic blood coursing through our own veins.

chúng ta mang dòng máu phiêu lưu chảy trong huyết quản.

But at the same time,

Nhưng cùng lúc,

distracted by our bread and circuses

bị sao nhãng bởi cái ăn và mấy trò tiêu khiển

and embroiled in the wars that we have waged on each other,

và bị kéo vào những cuộc chiến chúng ta gây cho nhau,

it seems that we have forgotten this desire to explore.

có vẻ như chúng ta đã quên đi khát khao khám phá này.

We, as a species, we're evolved uniquely

Chúng ta, một loài sinh vật, đã tiến hóa một cách độc nhất vô nhị

for Earth, on Earth, and by Earth,

cho Trái Đất, trên Trái Đất, và bởi Trái Đất,

and so content are we with our living conditions

và chúng ta đã quá hài lòng với điều kiện sống của chúng ta

that we have grown complacent and just too busy

đến nỗi ta bắt đầu thỏa mãn

to notice that its resources are finite,

và quá bận rộn để nhận ra rằng tài nguyên là hạn chế,

and that our Sun's life is also finite.

và tuổi thọ của mặt trời cũng có giới hạn.

While Mars and all the movies made in its name

Trong khi sao Hỏa và tất cả những bộ phim về nó

have reinvigorated the ethos for space travel,

đã lại tiếp thêm năng lượng cho du hành không gian,

few of us seem to truly realize that our species' fragile constitution

rất ít người có vẻ thực sự nhận thức ra cơ thể mong manh của loài người chúng ta,

is woefully unprepared for long duration journeys into space.

đáng thương thay, chưa được chuẩn bị cho những hành trình dài hạn trong không gian.

Let us take a trek to your local national forest

Hãy làm một chuyến vào khu rừng quốc gia ở địa phương bạn

for a quick reality check.

để kiểm tra nhanh tính thực tế.

So just a quick show of hands here:

Nên hãy giơ tay biểu quyết nhanh:

how many of you think you would be able to survive in this lush wilderness

Bao nhiêu người nghĩ mình có thể sinh tồn trong vùng hoang vu rậm rạp này

for a few days?

trong vài ngày?

Well, that's a lot of you.

À, có rất nhiều người.

How about a few weeks?

Còn vài tuần thì sao?

That's a decent amount.

Cũng kha khá đấy.

How about a few months?

Còn vài tháng?

That's pretty good too.

Cũng khá tốt.

Now, let us imagine that this local national forest

Bây giờ, chúng ta hãy tưởng tượng khu rừng quốc gia này

experiences an eternal winter.

đang trải qua một mùa đông bất tận.

Same questions: how many of you think you would be able to survive for a few days?

Câu hỏi ban nãy: Bao nhiêu người nghĩ mình có thể sống trong vài ngày?

That's quite a lot.

Cũng khá nhiều.

How about a few weeks?

Còn vài tuần?

So for a fun twist, let us imagine that the only source of water available

Cho vui thôi nhé, thử tưởng tượng nguồn nước duy nhất

is trapped as frozen blocks miles below the surface.

bị đóng lại thành từng tảng băng nhiều dặm dưới lòng đất.

Soil nutrients are so minimal that no vegetation can be found,

Dinh dưỡng của đất ít ỏi tới mức không thể tìm thấy bất kì thực vật nào,

and of course hardly any atmosphere exists to speak of.

và tất nhiên không có chút không khí nào để đề cập đến.

Such examples are only a few of the many challenges we would face

Những ví dụ đó chỉ là số ít trong vô vàn thách thức ta sẽ đối mặt

on a planet like Mars.

trên một hành tinh như sao Hỏa .

So how do we steel ourselves for voyages whose destinations are so far removed

Vậy làm sao chúng ta tôi luyện bản thân cho những chuyến du hành đến

from a tropical vacation?

những nơi khác xa so với một kỳ nghỉ vùng nhiệt đới?

Will we continuously ship supplies from Planet Earth?

Liệu chúng ta sẽ tiếp tục vận chuyển tiếp tế từ Trái Đất?

Build space elevators, or impossible miles of transport belts

Xây dựng thang máy không gian, hay xây mấy cái băng chuyền dài không tưởng

that tether your planet of choice to our home planet?

nối hành tinh được chọn với Trái Đất?

And how do we grow things like food that grew up on Earth like us?

Rồi làm sao ta trồng trọt lương thực, loại chỉ sinh trưởng trên Trái Đất giống ta?

But I'm getting ahead of myself.

Mà tôi lo xa quá rồi.

In our species' journey to find a new home under a new sun,

Trong hành trình tìm kiếm ngôi nhà mới dưới một mặt trời mới của loài người

we are more likely than not going to be spending much time

chúng ta thường sẽ không kéo dài nhiều thời gian

in the journey itself,

trong chính chuyến hành trình,

in space,

trong không gian,

on a ship, a hermetic flying can,

trong một con tàu, một cái hộp bay kín,

possibly for many generations.

có khả năng qua nhiều thế hệ tới.

The longest continuous amount of time that any human has spent in space

Thời gian dài nhất con người đã ở trong không gian

is in the vicinity of 12 to 14 months.

là khoảng 12 đến 14 tháng.

From astronauts' experiences in space,

Từ kinh nghiệm trong vũ trụ của các phi hành gia

we know that spending time in a microgravity environment

chúng ta biết trải qua thời gian trong môi trường vi trọng lực

means bone loss, muscle atrophy, cardiovascular problems,

sẽ gây suy giảm xương, teo cơ, các vấn đề tim mạch,

among many other complications

cùng với nhiều hàng loạt biến chứng khác

that range for the physiological to the psychological.

từ sinh lý đến tâm lý.

And what about macrogravity,

Còn môi trường cao trọng lực,

or any other variation in gravitational pull

hay bất kỳ dao động khác của lực kéo trọng lực

of the planet that we find ourselves on?

trên hành tinh mà chúng ta tìm cho mình

In short, our cosmic voyages will be fraught with dangers

Tóm lại, chuyến du hành vũ trụ của ta sẽ đầy hiểm nguy

both known and unknown.

đã biết và chưa biết.

So far we've been looking to this new piece of mechanical technology

Từ trước đến nay, chúng ta đã lưu tâm đến mảng mới của công nghệ cơ học này

or that great next generation robot

hay thế hệ robot tuyệt vời tiếp theo kia

as part of a lineup to ensure our species safe passage in space.

như một phần của đội ngũ đảm bảo an toàn cho chuyến du hành không gian của chúng ta.

Wonderful as they are, I believe the time has come

Tuyệt vời như vậy, tôi tin rằng đã đến lúc

for us to complement these bulky electronic giants

chúng ta nên hoàn thiện những gã khổng lồ điện tử đồ sộ này

with what nature has already invented:

bằng thứ mà tự nhiên đã phát minh:

the microbe,

vi sinh,

a single-celled organism that is itself a self-generating, self-replenishing,

sinh vật đơn bào mà chính nó tự sinh sản, tự sửa chữa.

living machine.

một cỗ máy sống.

It requires fairly little to maintain,

Không tốn kém để nuôi,

offers much flexibility in design

cho phép nhiều tính linh hoạt trong thiết kế

and only asks to be carried in a single plastic tube.

và chỉ cần đựng trong một ống nhựa nhỏ.

The field of study that has enabled us to utilize the capabilities of the microbe

Ngành nghiên cứu cho phép chúng ta sử dụng khả năng của vi sinh

is known as synthetic biology.

chính là sinh học tổng hợp

It comes from molecular biology, which has given us antibiotics, vaccines

Nó xuất phát từ sinh học phân tử, ngành làm ra kháng sinh, vắc xin

and better ways to observe the physiological nuances

và những cách tốt hơn để quan sát các sắc thái sinh lý

of the human body.

của cơ thể con người.

Using the tools of synthetic biology,

Sử dụng công cụ sinh học tổng hợp,

we can now edit the genes of nearly any organism,

chúng ta có thể chỉnh sửa gene của hầu như bất kỳ sinh vật nào

microscopic or not,

dù vi sinh hay không,

with incredible speed and fidelity.

với tốc độ và tính chính xác cao.

Given the limitations of our man-made machines,

Với những hạn chế của các cỗ máy nhân tạo,

synthetic biology will be a means for us to engineer not only our food,

sinh học tổng hợp sẽ là giải pháp để tạo ra không chỉ thức ăn,

our fuel and our environment,

năng lượng và môi trường,

but also ourselves

mà ngay cả chính chúng ta

to compensate for our physical inadequacies

để bù đắp những thiếu hụt về mặt sinh lý của chúng ta

and to ensure our survival in space.

và đảm bảo chúng ta tồn tại trong không gian

To give you an example

Thử lấy một ví dụ

of how we can use synthetic biology for space exploration,

cách chúng ta có thể dùng sinh học tổng hợp cho việc thám hiểm không gian,

let us return to the Mars environment.

hãy quay về môi trường trên sao Hỏa.

The Martian soil composition is similar to that of Hawaiian volcanic ash,

Đất sao Hỏa có cấu tạo tương tự tro núi lửa ở Hawaii,

with trace amounts of organic material.

với nhiều dấu vết của vật chất hữu cơ.

Let's say, hypothetically,

Cho rằng, giả sử như,

what if martian soil could actually support plant growth

sẽ như thế nào nếu đất sao Hỏa có thể hỗ trợ trồng cây

without using Earth-derived nutrients?

mà không dùng dinh dưỡng từ Trái Đất?

The first question we should probably ask is,

Câu hỏi đầu tiên chúng ta nên đặt ra là,

how would we make our plants cold-tolerant?

làm sao chúng ta làm cho thực vật chịu lạnh được?

Because, on average, the temperature on Mars

Bởi vì, nhiệt độ trung bình trên sao Hỏa

is a very uninviting negative 60 degrees centigrade.

là âm 60 độ C.

The next question we should ask is,

Câu hỏi tiếp theo chúng ta nên hỏi là,

how do we make our plants drought-tolerant?

làm sao tạo ra thực vật chịu hạn?

Considering that most of the water that forms as frost

khi hầu hết nước ở dạng sương giá

evaporates more quickly than I can say the word "evaporate."

bay hơi nhanh hơn cả khi tôi nói chữ "bay hơi".

Well, it turns out we've already done things like this.

Hóa ra chúng ta đã làm được những thứ như vậy

By borrowing genes for anti-freeze protein from fish

Bằng cách mượn gene protein chống đông từ cá

and genes for drought tolerance from other plants like rice

và gen chịu hạn từ các loài thực vật khác như lúa

and then stitching them into the plants that need them,

rồi cấy chúng vào những loài cây đang cần,

we now have plants that can tolerate most droughts and freezes.

chúng ta đã có thực vật chịu được hầu hết hạn và lạnh.

They're known on Earth as GMOs,

Trên Trái Đất, chúng là GMOs

or genetically modified organisms,

hay những sinh vật biến đổi gen,

and we rely on them to feed all the mouths of human civilization.

và chúng ta dựa vào chúng để nuôi sống cả nhân loại.

Nature does stuff like this already,

Tự nhiên đã làm những thứ như thế rồi,

without our help.

mà không hề cần chúng ta giúp.

We have simply found more precise ways to do it.

Chúng ta chỉ đơn giản tìm ra cách chính xác hơn để làm.

So why would we want to change the genetic makeup of plants for space?

Vậy tại sao chúng ta muốn thay đổi bộ gene của thực vật cho không gian?

Well, to not do so would mean needing to engineer

À, không làm vậy có nghĩa là cần thiết kế lại

endless acres of land on an entirely new planet

diện tích đất vô tận trên hành tinh mới

by releasing trillions of gallons of atmospheric gasses

bằng cách thải ra hàng tỉ tỉ lít không khí

and then constructing a giant glass dome to contain it all.

rồi xây dựng vòm kính khổng lồ để chứa hết những thứ đó.

It's an unrealistic engineering enterprise

Một thiết kế rất không thực tế

that quickly becomes a high-cost cargo transport mission.

sẽ nhanh chóng trở thành phi vụ vận chuyển hàng đắt đỏ.

One of the best ways to ensure

Cách tốt nhất để đảm bảo

that we will have the food supplies and the air that we need

chúng ta sẽ có nguồn thức ăn và không khí ta cần

is to bring with us organisms that have been engineered

là mang theo những sinh vật đã được biến đổi

to adapt to new and harsh environments.

để thích nghi với những môi trường mới và khắc nghiệt.

In essence, using engineered organisms to help us terraform a planet

Về cơ bản, sử dụng sinh vật biến đổi để giúp ta khai hóa một hành tinh

both in the short and long term.

về cả ngắn và dài hạn.

These organisms can then also be engineered to make medicine or fuel.

Những sinh vật này sau đó có thể được biến đổi để làm dược liệu hay nhiên liệu.

So we can use synthetic biology to bring highly engineered plants with us,

Vậy ta có thể dùng sinh học tổng hợp để mang theo thực vật biến đổi cấp cao,

but what else can we do?

nhưng còn gì nữa?

Well, I mentioned earlier that we, as a species,

À, tôi đã nhắc đến trước đó chúng ta là một loài sinh vật

were evolved uniquely for planet Earth.

được tiến hóa độc nhất cho Trái Đất.

That fact has not changed much in the last five minutes

Thực tế đó không thay đổi nhiều trong 5 phút vừa rồi

that you were sitting here and I was standing there.

khi các bạn còn dưới đó và tôi thì ở trên này.

And so, if we were to dump any of us on Mars right this minute,

Vậy, nếu chúng ta đưa ai đó lên sao Hỏa ngay lúc này,

even given ample food, water, air

dù được cung cấp dư dã thứ ăn, nước, không khí

and a suit,

và một bộ áo du hành,

we are likely to experience very unpleasant health problems

chúng ta cũng sẽ trải qua các vấn đề sức khỏe không hề dễ chịu

from the amount of ionizing radiation that bombards the surface

từ lượng phóng xạ ion hóa bắn dồn dập vào bề mặt hành tinh như sao Hỏa,

of planets like Mars that have little or nonexistent atmosphere.

Nơi có rất ít hoặc không có không khí.

Unless we plan to stay holed up underground

Trừ khi chúng ta dự định cư trú dưới lòng đất

for the duration of our stay on every new planet,

trong suốt thời gian chúng ta ở trên hành tinh mới,

we must find better ways of protecting ourselves

chúng ta phải tìm cách tốt hơn để bảo vệ bản thân

without needing to resort to wearing a suit of armor

mà không cần nhờ vào một bộ áo giáp

that weighs something equal to your own body weight,

nặng bằng chính trọng lượng cơ thể chúng ta,

or needing to hide behind a wall of lead.

hay cần trú phía sau một bức tường bằng chì.

So let us appeal to nature for inspiration.

Hãy thử tìm kiếm nguồn cảm hừng từ thiên nhiên.

Among the plethora of life here on Earth,

Trong số rất nhiều dạng sống trên Trái Đất,

there's a subset of organisms known as extremophiles,

có một nhóm sinh vật gọi là extremophiles

or lovers of extreme living conditions,

nghĩa là sinh vật ưa điều kiện sống khắc nghiệt,

if you'll remember from high school biology.

nếu bạn nhớ môn sinh từ hồi phổ thông.

And among these organisms is a bacterium by the name of Deinococcus radiodurans.

Trong số những sinh vật này, khuẩn Deinococcus radiodurans

It is known to be able to withstand cold, dehydration, vacuum, acid,

được biết đến với khả năng chịu lạnh, mất nước, chân không, acid

and, most notably, radiation.

và, đáng chú ý nhất, phòng xạ.

While its radiation tolerance mechanisms are known,

Trong khi cơ cấu chịu phóng xạ của nó được biết đến

we have yet to adapt the relevant genes to mammals.

chúng ta chưa cấy được những gene liên quan vào các loài thú có vú

To do so is not particularly easy.

Để làm được thật không dễ dàng gì

There are many facets that go into its radiation tolerance,

Có rất nhiều mặt liên quan đến khả năng chịu phóng xạ

and it's not as simple as transferring one gene.

nó không đơn giản như việc chuyển 1 gene.

But given a little bit of human ingenuity

Nhưng chỉ cần một chút sự sáng tạo của con người

and a little bit of time,

và một chút thời gian,

I think to do so is not very hard either.

tôi nghĩ cũng không khó để thực hiện được điều này.

Even if we borrow just a fraction of its ability to tolerate radiation,

Giả như chúng ta chỉ mượn một phần của khả năng chịu phóng xạ,

it would be infinitely better than what we already have,

điều đó sẽ vô cùng tốt hơn so với những gì chúng ta có,

which is just the melanin in our skin.

kiểu như chỉ là melanin trong da chúng ta thôi.

Using the tools of synthetic biology,

Bằng việc sử dụng công cụ sinh học tổng hợp

we can harness Deinococcus radiodurans' ability

chúng ta có thể khai thác khả năng của khuẩn Deinococcus radioduran

to thrive under otherwise very lethal doses of radiation.

để sinh trưởng trong lượng phóng xạ lẽ ra có thể gây chết người.

As difficult as it is to see,

Trông có vẻ khó khăn,

homo sapiens, that is humans,

Người tinh khôn homo sapiens, chính là loài người chúng ta,

evolves every day,

tiến hóa từng ngày

and still continues to evolve.

và vẫn tiếp tục tiến hóa

Thousands of years of human evolution

Hàng ngàn năm tiến hóa của loài người

has not only given us humans like Tibetans,

không những cho chúng ta loài người như người Tây Tạng,

who can thrive in low-oxygen conditions,

với khả năng sinh trưởng trong điều kiện oxy thấp

but also Argentinians, who can ingest and metabolize arsenic,

mà còn như người Argentina, có khả năng tiêu thụ và chuyển hóa thạch tín,

the chemical element that can kill the average human being.

một loại hóa chất có thể giết chết người bình thường.

Every day, the human body evolves by accidental mutations

Mỗi ngày, cơ thể con người tiến hóa bởi những sự đột biến ngẫu nhiên

that equally accidentally allow certain humans

cho phép đồng đều những loài người nhất định

to persevere in dismal situations.

chịu đựng được trong các điều kiện khắc nghiệt.

But, and this is a big but,

Nhưng, điều này quan trọng đây,

such evolution requires two things that we may not always have,

loại tiến hóa này đòi hỏi hai điều mà không phải lúc nào ta cũng có

or be able to afford,

hay có khả năng để đáp ứng được.

and they are death and time.

Đó chính là cái chết và thời gian

In our species' struggle to find our place in the universe,

Trong cuộc tranh đấu để tìm ra nơi chốn của chúng ta trong vũ trụ,

we may not always have the time necessary

chúng ta không phải lúc nào cũng có đủ thời gian

for the natural evolution of extra functions

cho việc tiến hóa tự nhiên các chức năng phụ thêm

for survival on non-Earth planets.

để tồn tại trên hành tinh khác.

We're living in what E.O. Wilson has termed the age of gene circumvention,

E.O. Wilson gọi thời đại chúng ta đang sống là thời đại phá vỡ gen.

during which we remedy our genetic defects like cystic fibrosis or muscular dystrophy

Là thời đại cải thiện những thiếu sót về di truyền như bệnh xơ nang, hay bệnh loạn dưỡng cơ.

with temporary external supplements.

bằng cách sử dụng chất bổ sung tạm thời.

But with every passing day,

Nhưng ngày qua ngày,

we approach the age of volitional evolution,

chúng ta tiếp cận thời kỳ tiến hóa ý chí

a time during which we as a species

là lúc chúng ta với tư cách là một loài

will have the capacity to decide for ourselves our own genetic destiny.

có năng lực tự quyết định vận mệnh di truyền của chính mình.

Augmenting the human body with new abilities

Việc tăng thêm các năng lực mới cho cơ thể loài người

is no longer a question of how,

không còn là câu hỏi làm thế nào,

but of when.

mà là khi nào.

Using synthetic biology

Sử dụng sinh học tổng hợp

to change the genetic makeup of any living organisms,

để biến đổi cấu trúc gen của bất kỳ loài sinh vật nào,

especially our own,

đặc biệt là của chính chúng ta,

is not without its moral and ethical quandaries.

không thể không nói đến các vấn đề về đạo đức.

Will engineering ourselves make us less human?

Liệu việc biến đổi có khiến chúng ta giảm đi tính người không?

But then again, what is humanity

Nhưng mà, bản chất loài người là gì

but star stuff that happens to be conscious?

ngoài những tinh tú tình cờ có nhận thức.

Where should human genius direct itself?

Trí thông minh loài người nên tự hướng đi đâu?

Surely it is a bit of a waste to sit back and marvel at it.

Hẳn là hơi phí nếu chỉ ngồi không và ngạc nhiên về nó.

How do we use our knowledge

Chúng ta sử dụng trí thông minh của mình như thế nào

to protect ourselves from the external dangers

để bảo vệ ta khỏi những mối nguy hiểm ngoài kia?

and then protect ourselves from ourselves?

và bảo vệ chúng ta khỏi chúng ta nữa?

I pose these questions

Tôi đặt ra những câu hỏi này

not to engender the fear of science

không phải để gây ra nỗi sợ khoa học

but to bring to light the many possibilities

mà để mang ra ánh sáng những khả năng

that science has afforded and continues to afford us.

mà khoa học đã và đang cung cấp cho chúng ta

We must coalesce as humans to discuss and embrace the solutions

Loài người chúng ta phải liên kết lại để bàn luận và ấp ủ những biện pháp

not only with caution

không chỉ bằng sự cẩn trọng,

but also with courage.

mà cũng bằng lòng dũng cảm.

Mars is a destination,

Sao hỏa là một điểm đến

but it will not be our last.

nhưng nó không phải là cuối cùng.

Our true final frontier is the line we must cross

Biên giới cuối cùng thực sự chúng ta phải vượt qua

in deciding what we can and should make of our species' improbable intelligence.

là con đường trong việc quyết định điều chúng ta có thể

và nên làm ra cho trí thông minh không tưởng cho loài người.

Space is cold, brutal and unforgiving.

Vũ trụ thì lạnh lẽo và tàn nhẫn

Our path to the stars will be rife with trials

Con đường đến các vì sao sẽ đầy thử thách

that will bring us to question not only who we are

sẽ mang đến cho ta những câu hỏi không chỉ về chúng ta là ai,

but where we will be going.

mà chúng ta sẽ đi đâu.

The answers will lie in our choice to use or abandon the technology

Câu trả lời nằm ở sự lựa chọn giữa việc sử dụng hay từ bỏ công nghệ

that we have gleaned from life itself,

mà chúng ta lượm lặt trong chính cuộc sống.

and it will define us for the remainder of our term in this universe.

và nó sẽ khẳng định chúng ta bởi những gì chúng ta để lại trong vũ trụ này.

Thank you.

Cám ơn.

(Vỗ tay)

(Applause)