Ellen Jorgensen: Biohacking -- you can do it, too

Ellen Jorgensen: Hack sinh học -- bạn cũng có thể làm được việc đó.

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Hoang Yen Nguyen Dang Reviewer: Thao-Phuong Dong

It's a great time to be a molecular biologist. (Laughter)

Thời đại này rất tuyệt để làm một nhà sinh học phân tử. (tiếng cười)

Reading and writing DNA code is getting easier

Việc đọc và viết trình tự DNA đang trở nên dễ dàng hơn

and cheaper.

và rẻ hơn.

By the end of this year, we'll be able to sequence

Đến cuối năm nay, chúng ta sẽ có thể giải trình tự

the three million bits of information

của 3 triệu mã thông tin

in your genome in less than a day

từ bộ gen của mình trong vòng một ngày

and for less than 1,000 euros.

với giá ít hơn 1 ngàn euro.

Biotech is probably the most powerful

Công nghệ sinh học có lẽ là ngành công nghệ mạnh nhất

and the fastest-growing technology sector.

và phát triển nhanh nhất.

It has the power, potentially,

Nó có tiềm năng

to replace our fossil fuels,

để thay thế nhiên liệu hoá thạch,

to revolutionize medicine,

cách mạng hoá y học,

and to touch every aspect of our daily lives.

và ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của cuộc sống hằng ngày của chúng ta.

So who gets to do it?

Vậy ai là người sẽ thực hiện nó?

I think we'd all be pretty comfortable with

Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều khá yên tâm khi

this guy doing it.

người này làm việc đó.

But what about

Nhưng còn

that guy? (Laughter)

người này thì sao? (Cười)

(Laughter)

(Cười)

In 2009, I first heard about DIYbio.

Vào năm 2009, tôi lần đầu tiên biết đến DIYbio.

It's a movement that -- it advocates making biotechnology

Đó là một phong trào khuyến khích đưa công nghệ sinh học

accessible to everyone,

đến với tất cả mọi người,

not just scientists and people in government labs.

không chỉ với các nhà khoa học và những người trong phòng thí nghiệm của chính phủ.

The idea is that if you open up the science

Ý tưởng ở đây là nếu chúng ta mở rộng cánh cửa khoa học

and you allow diverse groups to participate,

và cho phép nhiều nhóm người khác nhau tham gia,

it could really stimulate innovation.

nó sẽ thúc đẩy sự sáng tạo.

Putting technology in the hands of the end user

Đưa công nghệ vào tay những người sử dụng

is usually a good idea because they've got the best idea

thường là một ý tưởng tốt vì họ biết rõ nhất

of what their needs are.

về nhu cầu của chính họ.

And here's this really sophisticated technology

Đây là một công nghệ tinh vi

coming down the road, all these associated

đi cùng với nó là những câu hỏi

social, moral, ethical questions,

về mặt xã hội, đạo đức và đạo lý,

and we scientists are just lousy at explaining to the public

và các nhà khoa học thì rất dở trong việc giải thích với công chúng

just exactly what it is we're doing in those labs.

một cách chính xác họ đang làm gì trong phòng thí nghiệm.

So wouldn't it be nice

Do đó, phải chăng sẽ tốt hơn

if there was a place in your local neighborhood

nếu có một nơi gần nhà

where you could go and learn about this stuff,

mà bạn có thể đến và tìm hiểu về những điều này,

do it hands-on?

và tự tay làm?

I thought so.

Tôi nghĩ là tốt.

So, three years ago, I got together

Nên 3 năm trước, tôi cùng với

with some friends of mine who had similar aspirations

vài người bạn cùng chung lý tưởng

and we founded Genspace.

lập nên Genspace.

It's a nonprofit, a community biotech lab

Đó là một phòng thí nghiệm công nghệ sinh học cho cộng đồng và phi lợi nhuận,

in Brooklyn, New York,

tại Brooklyn, New York,

and the idea was people could come,

với ý tưởng là mọi người có thể đến,

they could take classes and putter around in the lab

để tham dự những lớp học và "vọc" trong phòng thí nghiệm

in a very open, friendly atmosphere.

trong một môi trường cởi mở và thân thiện.

None of my previous experience prepared me

Không một kinh nghiệm nào trước đây có thể giúp tôi chuẩn bị

for what came next. Can you guess?

cho những gì xảy ra sau đó. Bạn có thể đoán được không?

The press started calling us.

Báo giới bắt đầu gọi chúng tôi.

And the more we talked about how great it was to increase

Và chúng tôi càng nói về lợi ích của việc

science literacy, the more they wanted to talk

tăng sự hiểu biết về khoa học, thì họ lại càng muốn nói về việc

about us creating the next Frankenstein,

chúng tôi đang tạo ra một Frankenstein mới,

and as a result, for the next six months,

và kết quả là, trong vòng 6 tháng sau đó,

when you Googled my name,

khi bạn google tên tôi,

instead of getting my scientific papers, you got this.

thay vì tìm thấy những bài báo khoa học của tôi, bạn tìm được:

["Am I a biohazard?"]

[Tôi có phải là hiểm hoạ sinh học?]

(Laughter)

(Cười)

It was pretty depressing.

Việc đó thật đáng buồn.

The only thing that got us through that period

Điều duy nhất giúp chúng tôi vượt qua giai đoạn đó

was that we knew that all over the world,

là chúng tôi biết rằng trên toàn thế giới,

there were other people that were trying to do

có nhiều người cũng đang cố gắng làm

the same thing that we were.

cùng việc mà chúng tôi đang làm.

They were opening biohacker spaces, and some of them

Họ cũng mở những nơi dành cho hacker sinh học,

were facing much greater challenges than we did,

và một số còn phải đối mặt với những thử thách lớn hơn chúng tôi,

more regulations, less resources.

nhiều quy định hơn và ít tài nguyên hơn.

But now, three years later, here's where we stand.

Nhưng giờ đây, ba năm sau, đây là thành quả của chúng tôi.

It's a vibrant, global community of hackerspaces,

Một không gian sôi động dành cho cộng đồng hacker sinh học toàn thế giới,

and this is just the beginning.

và đây chỉ là bước đầu.

These are some of the biggest ones,

Đây là một trong những cộng đồng lớn nhất,

and there are others opening every day.

và có nhiều nơi khác đang mở cửa hằng ngày.

There's one probably going to open up in Moscow,

Có một chỗ có lẽ sắp mở cửa ở Moscow,

one in South Korea,

một ở Hàn Quốc,

and the cool thing is they each have their own

và điều thú vị là mỗi nơi đều có

individual flavor

đặc điểm riêng của mình

that grew out of the community they came out of.

được phát triển dựa trên cộng đồng của họ.

Let me take you on a little tour.

Hãy để tôi đưa các bạn thăm quan một chút.

Biohackers work alone.

Những hacker sinh học làm việc đơn lẻ.

We work in groups,

Chúng tôi làm việc theo nhóm,

in big cities — (Laughter) —

trong những thành phố lớn - (Cười) -

and in small villages.

và trong những ngôi làng nhỏ.

We reverse engineer lab equipment.

Chúng tôi tự chế dụng cụ phòng thí nghiệm.

We genetically engineer bacteria.

Chúng tôi áp dụng kỹ thuật di truyền trên vi khuẩn.

We hack hardware,

Chúng tôi hack phần cứng,

software,

phần mềm,

wetware,

phần ướt (dụng cụ phòng lab),

and, of course, the code of life.

và dĩ nhiên hack luôn mã sinh học.

We like to build things.

Chúng tôi thích xây dựng mọi thứ.

Then we like to take things apart.

Sau đó chúng tôi lại thích tháo rời mọi thứ ra.

We make things grow.

Chúng tôi làm cho nhiều thứ phát triển.

We make things glow.

Chúng tôi làm cho nhiều thứ phát sáng.

And we make cells dance.

Và chúng tôi còn làm cho tế bào nhảy múa.

The spirit of these labs, it's open, it's positive,

Tinh thần của những phòng thí nghiệm này là cởi mở và tích cực,

but, you know, sometimes when people think of us,

nhưng đôi lúc khi người ta nghĩ đến chúng tôi,

the first thing that comes to mind is bio-safety,

thì điều đầu tiên họ nghĩ đến là an toàn sinh học,

bio-security, all the dark side stuff.

an ninh sinh học và những điều đen tối khác.

I'm not going to minimize those concerns.

Tôi sẽ không coi thường những quan ngại này.

Any powerful technology is inherently dual use,

Bất kì kỹ thuật nào cũng như con dao hai lưỡi,

and, you know, you get something like

và, bạn biết rằng, khi bạn có những thứ như

synthetic biology, nanobiotechnology,

sinh học tổng hợp, công nghệ sinh học nano,

it really compels you, you have to look at both

bạn buộc phải nhìn vào không chỉ

the amateur groups but also the professional groups,

những nhóm nghiệp dư mà cả những nhóm chuyên nghiệp,

because they have better infrastructure,

vì họ có cơ sở hạ tầng tốt hơn,

they have better facilities,

họ có điều kiện thuận lợi hơn,

and they have access to pathogens.

và họ có thể tiếp cận các tác nhân gây bệnh.

So the United Nations did just that, and they recently

Vậy Liên Hiệp Quốc đã làm đúng như vậy, và gần đây họ

issued a report on this whole area,

làm một báo cáo trên toàn lĩnh vực này,

and what they concluded was the power of this technology

và điều họ kết luận là sức mạnh tích cực của công nghệ này

for positive was much greater than the risk for negative,

lớn hơn nhiều những sự mạo hiểm tiêu cực,

and they even looked specifically at the DIYbio community,

và họ thậm chí còn đặc biệt xem xét cộng đồng DIYbio,

and they noted, not surprisingly, that the press

và họ ghi chú rằng, không đáng ngạc nhiên lắm, báo chí

had a tendency to consistently overestimate our capabilities

có xu hướng đánh giá cao khả năng của chúng ta

and underestimate our ethics.

và đánh giá thấp đạo đức của chúng ta.

As a matter of fact, DIY people from all over the world,

Sự thật là, thành viên DYI từ khắp thế giới,

America, Europe, got together last year,

Mỹ, Châu Âu, tụ tập lại vào năm ngoái,

and we hammered out a common code of ethics.

và chúng tôi đặt ra một bộ luật đạo đức chung.

That's a lot more than conventional science has done.

Và nó nhiều hơn rất nhiều những gì khoa học thông thường đã làm được.

Now, we follow state and local regulations.

Giờ đây, chúng tôi tuân thủ luật pháp của bang và luật địa phương.

We dispose of our waste properly, we follow

Chúng tôi xử lí rác thải một cách hợp lí, chúng tôi tuân thủ

safety procedures, we don't work with pathogens.

các quy trình an toàn, chúng tôi không làm việc với những tác nhân gây bệnh.

You know, if you're working with a pathogen,

Bạn thấy đấy, nếu bạn đang làm việc với tác nhân gây bệnh,

you're not part of the biohacker community,

thì bạn không nằm trong cộng đồng của chúng tôi,

you're part of the bioterrorist community, I'm sorry.

bạn nằm trong cộng đồng khủng bố sinh học, tôi xin lỗi.

And sometimes people ask me,

Và đôi khi có người hỏi tôi,

"Well, what about an accident?"

"Vậy nếu có tai nạn thì sao?"

Well, working with the safe organisms that we normally

À, làm việc với những sinh vật an toàn như chúng tôi thường tiếp xúc

work with, the chance of an accident happening

thì khả năng xảy ra tai nạn,

with somebody accidentally creating, like,

ví dụ như người nào đó vô tình tạo ra

some sort of superbug,

một loại siêu bọ,

that's literally about as probable as a snowstorm

khả năng này cũng tương đương như khả năng một trận bão tuyết

in the middle of the Sahara Desert.

xảy ra giữa sa mạc Sahara.

Now, it could happen,

Nó có thể xảy ra,

but I'm not going to plan my life around it.

nhưng tôi không có ý định để đời tôi phụ thuộc vào khả năng đó.

I've actually chosen to take a different kind of risk.

Thật ra tôi đã chọn một loại mạo hiểm khác.

I signed up for something called the Personal Genome Project.

Tôi đăng kí một chương trình gọi là Dự Án Gen Cá Nhân.

It's a study at Harvard where, at the end of the study,

Đó là một nghiên cứu ở Havard mà khi kết thúc,

they're going to take my entire genomic sequence,

họ sẽ lấy toàn bộ trình tự gen của tôi,

all of my medical information, and my identity,

toàn bộ thông tin y học của tôi, và nhận dạng của tôi,

and they're going to post it online for everyone to see.

và họ sẽ đăng nó lên mạng cho mọi người thấy.

There were a lot of risks involved that they talked about

Có rất nhiều nguy cơ liên quan mà họ nói đến

during the informed consent portion.

trong phần thông báo sự chấp thuận.

The one I liked the best is,

Điều mà tôi thích nhất là,

someone could download my sequence, go back to the lab,

ai đó có thể tải trình tự gen của tôi xuống, trở lại phòng thí nghiệm,

synthesize some fake Ellen DNA,

tổng hợp một số ADN giả

and plant it at a crime scene. (Laughter)

và đặt nó tại hiện trường một vụ án. (tiếng cười)

But like DIYbio, the positive outcomes and

Nhưng giống như DIYbio, kết quả tích cực và

the potential for good for a study like that

tiềm năng tốt của một nghiên cứu như vậy

far outweighs the risk.

lớn hơn sự mạo hiểm rất nhiều.

Now, you might be asking yourself,

Bây giờ, có thể bạn đang tự hỏi,

"Well, you know, what would I do in a biolab?"

"Bạn biết không, tôi sẽ làm gì trong một phòng thí nghiệm sinh học?"

Well, it wasn't that long ago we were asking, "Well,

À, không lâu trước đây chúng ta từng tự hỏi, "Nào,

what would anyone do with a personal computer?"

ai sẽ làm được gì với một chiếc máy tính cá nhân chứ?".

So this stuff is just beginning.

Vậy đây chỉ mới là sự bắt đầu.

We're only seeing just the tip of the DNA iceberg.

Chúng ta chỉ mới thấy đỉnh của tảng băng DNA.

Let me show you what you could do right now.

Để tôi cho bạn thấy bạn có thể làm gì ngay bây giờ.

A biohacker in Germany, a journalist, wanted to know

Một nhà biohacker người Đức, một nhà báo, muốn biết

whose dog was leaving little presents on his street?

chó của ai đã để lại những "món quà" nho nhỏ trên đường?

(Laughter) (Applause)

(tiếng cười) (tiếng vỗ tay)

Yep, you guessed it. He threw tennis balls

Phải, bạn đã đoán ra. Ông ta quăng quả banh quần vợt

to all the neighborhood dogs, analyzed the saliva,

vào tất cả các con chó trong khu phố, phân tích nước bọt,

identified the dog, and confronted the dog owner.

xác định con chó, và đối chất với chủ của con chó.

(Laughter) (Applause)

(tiếng cười) (tiếng vỗ tay)

I discovered an invasive species in my own backyard.

Tôi phát hiện ra một loài sinh vật đã xâm lược sân sau nhà tôi.

Looked like a ladybug, right?

Trông như một con bọ hung nhỉ?

It actually is a Japanese beetle.

Thật ra nó là một con bọ cánh cứng Nhật Bản.

And the same kind of technology --

Và cũng loại công nghệ đó --

it's called DNA barcoding, it's really cool --

được gọi là mã vạch ADN, nó thật sự tuyệt vời --

You can use it to check if your caviar is really beluga,

Bạn có thể dùng nó để kiểm tra xem trứng cá muối của bạn có thật là từ cá tầm không,

if that sushi is really tuna, or if that goat cheese

xem miếng sushi đó có thật là cá ngừ không, hoặc pho mát dê

that you paid so much for is really goat's.

mà bạn mua rất đắt đó có thật là từ dê không.

In a biohacker space, you can analyze your genome

Trong không gian của một nhà biohacker, bạn có thể phân tích gen của bạn

for mutations.

để tìm đột biến.

You can analyze your breakfast cereal for GMO's,

Bạn có thể phân tích ngũ cốc của bạn để tìm thực phẩm biến đổi gen,

and you can explore your ancestry.

và bạn có thể khám phá tổ tiên của mình.

You can send weather balloons up into the stratosphere,

Bạn có thể thả khí cầu thời tiết lên tầng tĩnh khí,

collect microbes, see what's up there.

thu thập vi khuẩn, xem điều gì đang xảy ra trên đó.

You can make a biocensor out of yeast

Bạn có thể làm ra một dụng cụ kiểm duyệt sinh học từ men

to detect pollutants in water.

để phát hiện chất gây ô nhiễm trong nước.

You can make some sort of a biofuel cell.

Bạn có thể làm ra một loại pin nhiên liệu sinh học.

You can do a lot of things.

Bạn có thể làm rất nhiều thứ.

You can also do an art science project. Some of these

Bạn còn có thể thực hiện các dự án khoa học nghệ thuật. Một vài trong số đó

are really spectacular, and they look at social,

thật sự rất ngoạn mục, và chúng nhìn nhận các vấn đề

ecological problems from a completely different perspective.

xã hội và sinh thái từ một góc nhìn hoàn toàn khác biệt.

It's really cool.

Điều đó thật sự rất tuyệt.

Some people ask me, well, why am I involved?

Vài người hỏi tôi, à, tại sao tôi lại tham gia vào việc này?

I could have a perfectly good career in mainstream science.

Tôi có thể có một sự nghiệp hoàn hảo trong các ngành khoa học chính.

The thing is, there's something in these labs

Vấn đề là, có một điều gì đó trong các phòng thí nghiệm này

that they have to offer society that you can't find

mà bạn không thể tìm thấy

anywhere else.

ở bất cứ nơi nào khác.

There's something sacred about a space where

Có một điều gì đó thiêng liêng về nơi

you can work on a project, and you don't have to justify

mà bạn có thể thực hiện một dự án, và bạn không phải biện minh

to anyone that it's going to make a lot of money,

với bất kì ai rằng nó sẽ đem về rất nhiều tiền,

that it's going to save mankind, or even that it's feasible.

rằng nó sẽ cứu nhân loại, hoặc thậm chí là nó có thể thực hiện được.

It just has to follow safety guidelines.

Nó chỉ cần tuân thủ những quy tắc an toàn.

If you had spaces like this all over the world,

Nếu bạn có những không gian như thế này trên toàn thế giới,

it could really change the perception

nó sẽ thật sự thay đổi nhận định

of who's allowed to do biotech.

về việc ai được phép làm công nghệ sinh học.

It's spaces like these that spawned personal computing.

Chính những nơi như thế này đã sản sinh ra máy tính cá nhân.

Why not personal biotech?

Vậy sao không phải là công nghệ sinh học cá nhân?

If everyone in this room got involved,

Nếu mọi người trong phòng này đều tham gia,

who knows what we could do?

ai mà biết được chúng ta có thể làm những gì?

This is such a new area, and as we say back in Brooklyn,

Đây là một lĩnh vực rất mới, và như chúng tôi nói ở Brooklyn,

you ain't seen nothin' yet. (Laughter)

bạn còn chưa thấy gì cả đâu. (tiếng cười).

(Applause)

(tiếng vỗ tay)