John Graham-Cumming: The greatest machine that never was

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Khanh Huynh Reviewer: Phuong Quach

So the machine I'm going to talk you about

Tôi sẽ kể các bạn nghe về cỗ máy

is what I call the greatest machine that never was.

mà tôi nghĩ là tuyệt diệu nhất từng có

It was a machine that was never built,

Đó là một cỗ máy chưa từng được tạo ra

and yet, it will be built.

tuy nhiên, nó sẽ được tạo ra thôi.

It was a machine that was designed

Cỗ máy được thiết kế

long before anyone thought about computers.

rất lâu trước khi bất kỳ ai biết về máy vi tính.

If you know anything about the history of computers,

Nếu như bạn biết bất cứ điều gì về lịch sử của máy vi tính,

you will know that in the '30s and the '40s,

bạn sẽ biết là trong những năm 1930 và 1940,

simple computers were created

những máy tính đơn giản được tạo ra

that started the computer revolution we have today,

bắt đầu cho cuộc cách mạng máy tính như ngày nay,

and you would be correct,

có thể bạn đúng,

except for you'd have the wrong century.

trừ việc bạn đã đoán nhầm thế kỷ.

The first computer was really designed

Chiếc máy tính đầu tiên thực sự được thiết kế

in the 1830s and 1840s, not the 1930s and 1940s.

từ những năm 1830 và 1840, chứ không phải 1930 và 1940.

It was designed, and parts of it were prototyped,

Nó đã được thiết kế, và nhiều phần là nguyên bản,

and the bits of it that were built are here

và vài trong số đó được tạo ra ở đây,

in South Kensington.

tại miền nam Kensington.

That machine was built by this guy, Charles Babbage.

Cỗ máy đã được tạo ra bởi anh chàng tên Charles Babbage.

Now, I have a great affinity for Charles Babbage

Tôi có cảm giác cực kỳ thân thuộc với Charles Babbage

because his hair is always completely unkempt like this

bởi vì tóc của anh ta luôn luôn không được chải như thế này

in every single picture. (Laughter)

trong mọi bức ảnh.

He was a very wealthy man, and a sort of,

Anh ta là một người giàu có

part of the aristocracy of Britain,

và kiểu như thuộc tầng lớp quý tộc của nước Anh,

and on a Saturday night in Marylebone,

và vào buổi tối thứ bảy tại Marylebone,

were you part of the intelligentsia of that period,

nếu bạn là một phần của giới trí thức thời đó,

you would have been invited round to his house

bạn sẽ được mời tới nhà của anh ta

for a soiree — and he invited everybody:

dự một buổi dạ hội- và anh ta mời tất cả mọi người:

kings, the Duke of Wellington, many, many famous people —

nhà vua, công tước Wellington, và nhiều, nhiều người nổi tiếng -

and he would have shown you one of his mechanical machines.

và anh ta sẽ cho bạn xem một trong những cỗ máy cơ khí của mình.

I really miss that era, you know, where you could

Tôi thực sự nhớ kỷ nguyên đó, bạn biết đó, lúc mà bạn có thể

go around for a soiree and see a mechanical computer

đi dạo quanh buổi dạ hội và chiếc máy tính cơ khí

get demonstrated to you. (Laughter)

thu hút sự chú ý của bạn.

But Babbage, Babbage himself was born

Nhưng Babbage, anh ta ra đời

at the end of the 18th century,

vào cuối thế kỷ thứ 18,

and was a fairly famous mathematician.

và là một nhà toán học cực kỳ nổi tiếng.

He held the post that Newton held at Cambridge,

Ông giữ chức vụ mà Newton từng đảm nhiệm tại Cambridge,

and that was recently held by Stephen Hawking.

và gần đây là Stephen Hawking.

He's less well known than either of them because

Ông ít nổi tiếng hơn 2 người họ bởi vì

he got this idea to make mechanical computing devices

ông có ý tưởng để làm thiết bị máy tính cơ khí

and never made any of them.

và không bao giờ làm cái nào hết.

The reason he never made any of them, he's a classic nerd.

Lý do mà ông không làm bất kỳ cái máy nào, bởi ông là người vô cùng đam mê máy tính.

Every time he had a good idea, he'd think,

Mỗi lần ông nghĩ ra một ý tưởng, ông ta nghĩ,

"That's brilliant, I'm going to start building that one.

"Thật là thông minh, mình sẽ bắt tay tạo ra nó.

I'll spend a fortune on it. I've got a better idea.

Mình sẽ tiêu cả gia tài vào nó. Mình có một ý tưởng hay hơn.

I'm going to work on this one. (Laughter) And I'm going to do this one."

Mình sẽ làm việc này. (Tiếng cười) Và mình sẽ làm điều này."

He did this until Sir Robert Peel, then Prime Minister,

Ông cứ làm vậy cho đến khi Sir Robert Peel, về sau là Thủ tướng,

basically kicked him out of Number 10 Downing Street,

về cơ bản đã đá anh ra khỏi số 10 Downing Street,

and kicking him out, in those days, that meant saying,

"đá ra ngoài", những ngày đó, nghĩa là ,

"I bid you good day, sir." (Laughter)

"Tôi chúc bạn ngày tốt lành, thưa ngài."

The thing he designed was this monstrosity here,

Thứ ông thiết kế là vật quái dị này,

the analytical engine. Now, just to give you an idea of this,

một cỗ máy phân tích. Bây giờ, để bạn hiểu rõ hơn,

this is a view from above.

đây là góc nhìn từ trên xuống.

Every one of these circles is a cog, a stack of cogs,

Mỗi vòng tròn là một bánh răng, một chồng bánh răng,

and this thing is as big as a steam locomotive.

và thứ này lớn như một đầu xe lửa hơi nước.

So as I go through this talk, I want you to imagine

Vì vậy, trong suốt buổi nói chuyện này, tôi muốn bạn tưởng tượng

this gigantic machine. We heard those wonderful sounds

về chiếc máy khổng lồ này. Chúng ta đã nghe những âm thanh tuyệt vời

of what this thing would have sounded like.

mà máy này có thể đã tạo ra.

And I'm going to take you through the architecture of the machine

Tôi sẽ nói rõ hơn về cấu trúc của chiếc máy

— that's why it's computer architecture —

- đó là lý do tại sao đây là cấu trúc máy tính —

and tell you about this machine, which is a computer.

và cho bạn biết về chiếc máy này, hay còn gọi là máy tính.

So let's talk about the memory. The memory

Vậy hãy nói về bộ nhớ. Bộ nhớ này

is very like the memory of a computer today,

rất giống như bộ nhớ của một máy vi tính ngày nay,

except it was all made out of metal,

ngoại trừ nó đều được làm từ kim loại,

stacks and stacks of cogs, 30 cogs high.

bánh răng chồng bánh răng, cao đến 30 chiếc.

Imagine a thing this high of cogs,

Tưởng tượng một thứ có ngần đó bánh răng,

hundreds and hundreds of them,

hàng trăm và hàng trăm chồng như thế,

and they've got numbers on them.

và họ đánh số lên chúng.

It's a decimal machine. Everything's done in decimal.

Đây là một máy thập phân. Tất cả mọi thứ được xử lý bằng thập phân.

And he thought about using binary. The problem

Và ông nghĩ đến việc sử dụng nhị phân. Vấn đề

with using binary is that the machine would have been so

với việc sử dụng nhị phân là cái máy có thể sẽ rất

tall, it would have been ridiculous. As it is, it's enormous.

cao, và sẽ trông kỳ cục. Nếu vậy thì, nó sẽ lớn vô cùng.

So he's got memory.

Vì vậy, ông sử dụng bộ nhớ.

The memory is this bit over here.

Bộ nhớ là phần này.

You see it all like this.

Bạn sẽ thấy nó trông như thế này.

This monstrosity over here is the CPU, the chip, if you like.

Vật quái dị trên đây là CPU, hay có thể gọi là con chip nếu bạn muốn.

Of course, it's this big.

Tất nhiên, nó lớn cỡ này.

Completely mechanical. This whole machine is mechanical.

Hoàn toàn bằng cơ khí. Toàn bộ đều là cơ khí.

This is a picture of a prototype for part of the CPU

Đây là một hình ảnh một nguyên mẫu trong một phần của CPU

which is in the Science Museum.

đặt ở Bảo tàng Khoa Học.

The CPU could do the four fundamental functions of arithmetic --

CPU có thể thực hiện bốn chức năng cơ bản của số học--

so addition, multiplication, subtraction, division --

cộng, nhân, trừ, chia--

which already is a bit of a feat in metal,

đã là một kỳ công trong giới kim loại,

but it could also do something that a computer does

nhưng nó cũng có thể làm vài điều mà một chiếc máy tính làm được

and a calculator doesn't:

còn một dụng cụ tính toán thì không:

this machine could look at its own internal memory and make a decision.

máy này có thể nhìn vào bộ nhớ trong của nó và đưa ra quyết định.

It could do the "if then" for basic programmers,

Nó có thể thực hiện các lệnh lập trình cơ bản "If ... then" (Nếu...thì)

and that fundamentally made it into a computer.

và về cơ bản nó trở thành một chiếc máy tính.

It could compute. It couldn't just calculate. It could do more.

Nó có thể tính toán. Nó chỉ không chỉ tính toán mà còn có thể làm được nhiều hơn nữa.

Now, if we look at this, and we stop for a minute,

Bây giờ, hãy thử nhìn vào điều này, dừng lại một chút,

and we think about chips today, we can't

và nghĩ về con chip của ngày hôm nay, chúng ta không thể

look inside a silicon chip. It's just so tiny.

nhìn bên trong một con chip bán dẫn vì nó quá nhỏ.

Yet if you did, you would see something

Nhưng nếu như bạn muốn, bạn sẽ nhìn thấy một cái gì đó

very, very similar to this.

rất, rất giống với thứ này.

There's this incredible complexity in the CPU,

Trong CPU, có sự phức tạp không tưởng này,

and this incredible regularity in the memory.

và sự đều đặn đáng kinh ngạc này trong bộ nhớ.

If you've ever seen an electron microscope picture,

Nếu bạn đã bao giờ nhìn thấy hình ảnh kính qua hiển vi điện tử,

you'll see this. This all looks the same,

bạn sẽ thấy điều này. Chúng trông y hệt nhau

then there's this bit over here which is incredibly complicated.

và nó có một chút ở đằng này, thứ cực kỳ phức tạp

All this cog wheel mechanism here is doing is what a computer does,

Tất cả các cơ chế bánh xe này ở đây vận hành giống một chiếc máy tính,

but of course you need to program this thing, and of course,

nhưng tất nhiên bạn cần lập trình cho cái này, và dĩ nhiên,

Babbage used the technology of the day

Babbage sử dụng công nghệ của thời đó

and the technology that would reappear in the '50s, '60s and '70s,

và công nghệ xuất hiện những năm '50, '60 và '70,

which is punch cards. This thing over here

chính là thẻ đục lỗ. Vật trong ảnh

is one of three punch card readers in here,

chứa một trong ba phiếu bấm lỗ độc giả trong này,

and this is a program in the Science Museum, just

và đây là một chương trình tại Bảo tàng Khoa học,

not far from here, created by Charles Babbage,

không xa lắm đâu, do Charles Babbage tạo ra,

that is sitting there — you can go see it —

ngồi ở đó — bạn có thể đến xem nó —

waiting for the machine to be built.

chờ cho máy được xây dựng.

And there's not just one of these, there's many of them.

Và không phải chỉ là một trong số những cái này, mà còn có rất nhiều máy nữa.

He prepared programs anticipating this would happen.

Ông đã chuẩn bị các chương trình dự đoán điều sẽ xảy ra.

Now, the reason they used punch cards was that Jacquard,

Bây giờ, lý do họ đã sử dụng thẻ đục lỗ là do Jacquard,

in France, had created the Jacquard loom,

tại Pháp, đã tạo ra máy dệt Jacquard,

which was weaving these incredible patterns controlled by punch cards,

cái đã dệt nên những hoa văn tuyệt vời và được kiểm soát bởi các thẻ đục lỗ,

so he was just repurposing the technology of the day,

do đó, ông chỉ sử dụng công nghệ của thời này,

and like everything else he did, he's using the technology

và như mọi thứ khác ông đã làm, ông đang sử dụng công nghệ

of his era, so 1830s, 1840s, 1850s, cogs, steam,

của thời đại của mình, những năm 1830, 1840, 1850, những bánh răng, hơi nước,

mechanical devices. Ironically, born the same year

thiết bị cơ khí. Trớ trêu thay, sinh cùng năm

as Charles Babbage was Michael Faraday,

với Charles Babbage là Michael Faraday,

who would completely revolutionize everything

người đã cách mạng hóa toàn bộ mọi thứ

with the dynamo, transformers, all these sorts of things.

máy phát điện, máy biến áp, các máy tương tự.

Babbage, of course, wanted to use proven technology,

Babbage, tất nhiên, muốn sử dụng công nghệ đã được chứng minh,

so steam and things.

là hơi nước và các thứ khác.

Now, he needed accessories.

Bây giờ, ông cần nhiều phụ kiện nữa.

Obviously, you've got a computer now.

Rõ ràng, bây giờ bạn có một chiếc máy tính.

You've got punch cards, a CPU and memory.

Bạn có những tấm thẻ đục lỗ, CPU và bộ nhớ.

You need accessories you're going to come with.

Bạn cần các phụ kiện để phối hợp.

You're not just going to have that,

Bạn sẽ không chỉ có vậy,

So, first of all, you had sound. You had a bell,

trước hết, bạn đã có âm thanh. Bạn có một cái chuông,

so if anything went wrong — (Laughter) —

vì vậy, nếu có sai sót gì xảy ra

or the machine needed the attendant to come to it,

hoặc chiếc máy cần bổ trợ thêm thứ gì đó,

there was a bell it could ring. (Laughter)

một cái chuông có thể giúp ích trong chuyện này.

And there's actually an instruction on the punch card

Và thực sự đã có một câu lệnh trên thẻ bấm lỗ

which says "Ring the bell." So you can imagine this "Ting!"

ghi là "Rung chuông." Vì vậy bạn có thể hình dung ra âm thanh "Ting!"

You know, just stop for a moment, imagine all those noises,

Hãy dừng lại một chút, tưởng tượng mọi loại âm thanh

this thing, "Click, clack click click click,"

như là, "Click, click, click, click",

steam engine, "Ding," right? (Laughter)

tiếng động cơ hơi nước,"Ding," đúng không?

You also need a printer, obviously, and everyone needs a printer.

Rõ ràng, bạn cũng cần một máy in, và tất cả mọi người đều cần một máy in.

This is actually a picture of the printing mechanism for

Đây là hình ảnh của động cơ in ấn cho

another machine of his, called the Difference Engine No. 2,

một chiếc máy khác của ông ấy, chiếc máy có tên Động Cơ Khác Biệt 2,

which he never built, but which the Science Museum

mà ông không bao giờ tạo ra, nhưng Bảo tàng Khoa học

did build in the '80s and '90s.

thì có triển lãm trong những năm 80 và 90.

It's completely mechanical, again, a printer.

Toàn bộ đều là cơ khí, một lần nữa, một máy in.

It prints just numbers, because he was obsessed with numbers,

Nó chỉ in số, bởi vì ông ấy bị ám ảnh với những con số,

but it does print onto paper, and it even does word wrapping,

nhưng nó cũng in trên giấy, và nó thậm chí còn in được chữ,

so if you get to the end of the line, it goes around like that.

vì vậy, nếu bạn xem đến cuối dòng, nó sẽ như thế này.

You also need graphics, right?

Bạn cũng cần đồ họa, phải không?

I mean, if you're going to do anything with graphics,

Ý tôi là, nếu bạn sắp làm bất kỳ điều gì với đồ họa,

so he said, "Well, I need a plotter. I've got a big piece of paper

do đó, ông nói, "Chà, mình cần máy vẽ đồ thị. Mình có một tờ giấy lớn

and an ink pen and I'll make it plot."

và một cây bút mực và khiến nó tự động vẽ."

So he designed a plotter as well,

Vì vậy ông cũng đã thiết kế một máy vẽ,

and, you know, at that point, I think he got pretty much

và, bạn biết, vào thời điểm đó, tôi nghĩ rằng ông có khá nhiều

a pretty good machine.

máy móc hay ho.

Along comes this woman, Ada Lovelace.

Đến người phụ nữ này, Ada Lovelace.

Now, imagine these soirees, all these great and good comes along.

Bây giờ, hãy tưởng tượng những buổi dạ hội, cùng những điều tuyệt vời đang diễn ra.

This lady is the daughter of the mad, bad

Cô gái này là con gái của một người tồi tệ, điên rồ

and dangerous-to-know Lord Byron,

và nguy hiểm có tiếng tên là Lord Byron,

and her mother, being a bit worried that she might have

và mẹ của cô, hơi lo lắng rằng cô có thể có

inherited some of Lord Byron's madness and badness,

thừa hưởng sự xấu xa và điên rồ của Lord Byron

thought, "I know the solution: Mathematics is the solution.

nghĩ rằng, "Mình biết giải pháp: Toán học chính là giải pháp."

We'll teach her mathematics. That'll calm her down."

Chúng ta sẽ dạy toán cho con bé. Điều đó sẽ khiến con bé đằm tính lại."

(Laughter) Because of course,

Bởi vì hiển nhiên,

there's never been a mathematician that's gone crazy,

chưa bao giờ có một nhà toán học mà bị điên,

so, you know, that'll be fine. (Laughter)

Bạn biết đó, sẽ ổn thôi.

Everything'll be fine. So she's got this mathematical training,

Tất cả mọi thứ sẽ ổn. Vì vậy, cô ấy theo học ngành toán,

and she goes to one of these soirees with her mother,

và cô đi cùng mẹ đến một trong số các buổi dạ hội kia

and Charles Babbage, you know, gets out his machine.

và Charles Babbage đã mang chiếc máy của mình ra,

The Duke of Wellington is there, you know,

Công tước Wellington cũng ở đó,

get out the machine, obviously demonstrates it,

mang nó ra để trình diễn,

and she gets it. She's the only person in his lifetime, really,

và cô hiểu được. Cô thực sự là người duy nhất trong cuộc đời ông,

who said, "I understand what this does,

nói, "Tôi hiểu máy này vận hành ra sao,

and I understand the future of this machine."

và tôi hiểu được tương lai của cỗ máy này."

And we owe to her an enormous amount because we know

Và chúng ta nợ cho cô ấy một khoản rất lớn bởi vì chúng ta biết

a lot about the machine that Babbage was intending to build

có rất nhiều máy mà Babbage có ý định xây dựng

because of her.

là vì cô ấy.

Now, some people call her the first programmer.

Một số người gọi cô là lập trình viên đầu tiên.

This is actually from one of -- the paper that she translated.

Đây thực ra là một trong số những bài cô đã dịch.

This is a program written in a particular style.

Đây là một chương trình được viết theo văn phong đặc biệt.

It's not, historically, totally accurate that she's the first programmer,

Về mặt lịch sử, cô ấy không hẳn là lập trình viên đầu tiên,

and actually, she did something more amazing.

và trên thực tế, cô ấy đã làm điều gì đó tuyệt vời hơn.

Rather than just being a programmer,

Thay vì chỉ là một lập trình viên,

she saw something that Babbage didn't.

cô nhìn thấy điều mà Babbage không thấy,

Babbage was totally obsessed with mathematics.

Babbage đã hoàn toàn bị ám ảnh với toán học.

He was building a machine to do mathematics,

Ông đã chế tạo một cỗ máy để làm toán,

and Lovelace said, "You could do more than mathematics

và Lovelace nói, "Anh có thể làm nhiều hơn toán học"

on this machine." And just as you do,

với chiếc máy này." Và cũng như bạn,

everyone in this room already's got a computer on them

lúc này, tất cả mọi người trong phòng này

right now, because they've got a phone.

đều có một chiếc máy tính và một chiếc điện thoại.

If you go into that phone, every single thing in that phone

Nếu bạn xem kỹ chiếc điện thoại, từng thứ một trong đó

or computer or any other computing device

hoặc máy tính hay bất kỳ thiết bị vi tính khác

is mathematics. It's all numbers at the bottom.

đều là toán học. Tất cả các số đều ở phía dưới.

Whether it's video or text or music or voice, it's all numbers,

Cho dù đó là video hoặc văn bản, âm nhạc hay giọng nói, toàn bộ là những con số,

it's all, underlying it, mathematical functions happening,

ẩn phía sau chính là các hàm toán học đang hoạt động.

and Lovelace said, "Just because you're doing

và Lovelace nói, "Chỉ vì anh đang thực hiện

mathematical functions and symbols

các hàm và biểu tượng toán học

doesn't mean these things can't represent

không có nghĩa là những thứ này không thể đại diện

other things in the real world, such as music."

những thứ khác trong thế giới thực, chẳng hạn như âm nhạc."

This was a huge leap, because Babbage is there saying,

Đây là một bước tiến lớn, bởi vì Babbage có nói,

"We could compute these amazing functions and print out

"Chúng ta có thể tính toán những hàm tuyệt vời này và in ra

tables of numbers and draw graphs," — (Laughter) —

các bảng số và vẽ đồ thị,"

and Lovelace is there and she says, "Look,

và Lovelace ở đó và cô ấy nói, "Xem nào,

this thing could even compose music if you

thứ này thậm chí có thể soạn nhạc nếu bạn

told it a representation of music numerically."

xem nó là đại diện của âm nhạc một cách số học."

So this is what I call Lovelace's Leap.

Vì vậy, đây là những gì tôi gọi là bước nhảy vọt của Lovelace.

When you say she's a programmer, she did do some,

Khi bạn nói cô là một lập trình viên, cô có làm một ít,

but the real thing is to have said the future is going to be

nhưng thật ra cô đã nói về tương lai sẽ

much, much more than this.

hơn, hơn thế này rất nhiều.

Now, a hundred years later, this guy comes along,

Một trăm năm sau, anh chàng này đến,

Alan Turing, and in 1936, and invents the computer all over again.

Alan Turing, và vào năm 1936, phát minh ra máy tính một lần nữa.

Now, of course, Babbage's machine was entirely mechanical.

Tất nhiên, máy của Babbage hoàn toàn là cơ khí.

Turing's machine was entirely theoretical.

Máy Turing hoàn toàn là lý thuyết.

Both of these guys were coming from a mathematical perspective,

Cả hai người đều nhìn từ một quan điểm toán học,

but Turing told us something very important.

nhưng Turing nói với chúng ta một điều rất quan trọng.

He laid down the mathematical foundations

Ông đặt nền móng toán học

for computer science, and said,

cho khoa học máy tính, và nói,

"It doesn't matter how you make a computer."

"Cách ta tạo ra máy vi tính thì không quan trọng"

It doesn't matter if your computer's mechanical,

Không quan trọng nếu máy tính của bạn là cơ khí

like Babbage's was, or electronic, like computers are today,

như của Babbage, hoặc điện tử như máy vi tính ngày nay,

or perhaps in the future, cells, or, again,

hoặc có lẽ trong tương lai, tế bào, hoặc, một lần nữa,

mechanical again, once we get into nanotechnology.

lại là cơ khí, một khi chúng ta hướng đến công nghệ nano.

We could go back to Babbage's machine

Chúng ta có thể trở lại với máy của Babbage

and just make it tiny. All those things are computers.

và làm nó thật nhỏ. Tất cả đều là máy tính.

There is in a sense a computing essence.

Điều dễ hiểu, đó là bản chất điện toán.

This is called the Church–Turing thesis.

Điều này được gọi là luận án Church–Turing.

And so suddenly, you get this link where you say

Đột nhiên, bạn nhận được liên kết này khi bạn nói

this thing Babbage had built really was a computer.

về thứ mà Babbage đã tạo ra thực sự là một máy tính.

In fact, it was capable of doing everything we do today

Trong thực tế, đó là khả năng làm được mọi thứ chúng ta làm ngày nay

with computers, only really slowly. (Laughter)

cùng với máy tính, chỉ là rất chậm thôi.

To give you an idea of how slowly,

Để bạn hiểu nó chậm thế nào,

it had about 1k of memory.

nó có khoảng 1k bộ nhớ.

It used punch cards, which were being fed in,

Nó sử dụng thẻ đục lỗ có sẵn,

and it ran about 10,000 times slower the first ZX81.

và chạy chậm hơn khoảng 10.000 lần chiếc ZX81 đầu tiên.

It did have a RAM pack.

Nó có một gói RAM.

You could add on a lot of extra memory if you wanted to.

Bạn có thể thêm rất nhiều thêm bộ nhớ nếu bạn muốn.

(Laughter) So, where does that bring us today?

Vậy thì, điều đó mang gì cho chúng ta hôm nay?

So there are plans.

Có nhiều dự án.

Over in Swindon, the Science Museum archives,

Ở tận Swindon, Bảo tàng Khoa học lưu trữ,

there are hundreds of plans and thousands of pages

có hàng trăm dự án và hàng ngàn trang

of notes written by Charles Babbage about this analytical engine.

ghi chú bởi Charles Babbage về động cơ phân tích này.

One of those is a set of plans that we call Plan 28,

Trong số đó là một tập hợp các dự án mà chúng tôi gọi là Dự án 28,

and that is also the name of a charity that I started

và đó cũng là tên của một tổ chức từ thiện mà tôi đã bắt tay

with Doron Swade, who was the curator of computing

với Doron Swade, người quản lí máy tính

at the Science Museum, and also the person who drove

tại Bảo tàng Khoa học, và cũng là người dẫn dắt

the project to build a difference engine,

dự án để tạo ra một công cụ khác biệt,

and our plan is to build it.

và dự án của chúng tôi là tạo ra nó.

Here in South Kensington, we will build the analytical engine.

Ở ngay South Kensington, chúng tôi sẽ xây dựng các cỗ máy phân tích.

The project has a number of parts to it.

Dự án được chia ra nhiều phần.

One was the scanning of Babbage's archive.

Một là từ các lưu trữ của Babbage.

That's been done. The second is now the study

Nó đã được hoàn thành. Bây giờ, thứ hai là nghiên cứu

of all of those plans to determine what to build.

tất cả các dự án để xác định những gì cần xây dựng.

The third part is a computer simulation of that machine,

Phần thứ ba là một mô phỏng máy tính của chiếc máy

and the last part is to physically build it at the Science Museum.

và phần cuối là tạo ra một chiếc có thật tại Bảo tàng Khoa học.

When it's built, you'll finally be able to understand how a computer works,

Khi nó được xây dựng, bạn cuối cùng sẽ có thể hiểu một máy tính hoạt động ra sao,

because rather than having a tiny chip in front of you,

bởi vì thay vì có một chip nhỏ ở phía trước,

you've got to look at this humongous thing and say, "Ah,

bạn sẽ nhìn vào thứ to lớn này và nói, "Ah,

I see the memory operating, I see the CPU operating,

tôi thấy bộ nhớ hoạt động, tôi thấy các CPU điều hành,

I hear it operating. I probably smell it operating." (Laughter)

Tôi nghe thấy nó hoạt động. Tôi có thể ngửi nó hoạt động."

But in between that we're going to do a simulation.

Nhưng ở phần mà chúng tôi sắp làm mô phỏng

Babbage himself wrote, he said,

Babbage đã tự mình viết,

as soon as the analytical engine exists,

"Chừng nào các cỗ máy phân tích tồn tại,

it will surely guide the future course of science.

nó chắc chắn sẽ dẫn đường cho tương lai của khoa học.

Of course, he never built it, because he was always fiddling

Tất nhiên, ông không chế tạo nó, bởi vì ông luôn luôn nghĩ ra

with new plans, but when it did get built, of course,

những kế hoạch mới, nhưng khi đã được xây dựng, tất nhiên,

in the 1940s, everything changed.

trong thập niên 1940, tất cả mọi thứ thay đổi.

Now, I'll just give you a little taste of what it looks like

Bây giờ, tôi sẽ gợi ý cho bạn nó trông như thế nào

in motion with a video which shows

khi hoạt động trong một video

just one part of the CPU mechanism working.

cho thấy một phần của CPU cơ khí làm việc.

So this is just three sets of cogs,

Đây là 3 bộ bánh răng,

and it's going to add. This is the adding mechanism

và sẽ thêm vào nữa. Đây là cơ chế thêm

in action, so you imagine this gigantic machine.

đang hoạt động. Bạn hãy tưởng tượng cả chiếc máy khổng lồ này.

So, give me five years.

Cho tôi 5 năm.

Before the 2030s happen, we'll have it.

Trước khi những năm 2030s xảy ra, chúng tôi sẽ hoàn thành nó.

Thank you very much. (Applause)

Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)