Want to change the world? Start by being brave enough to care | Cleo Wade

Çeviri: Fatma Feyza Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

My best friend recently had a baby.

En iyi arkadaşımın yakın zamanda bir çocuğu oldu.

And when I met him,

Onunla buluştuğumda

I was in awe of witnessing this tiny, beautiful being enter into our lives.

Bu sevimli varlığın hayatımıza girmesi bende büyük şaşkınlık uyandırmıştı.

I also had this realization that he wasn't just entering our lives,

Ayrıca sadece bizim hayatımıza değil, dünyaya da giriş yaptığını

he was entering the world --

fark ettim --

this crazy world that, especially now, feels so incredibly challenging.

bu çılgın, şimdilerde inanılmaz derecede çetrefilli olan dünyaya.

I spend a lot time in my work talking to people about who we are,

İşimde insanlarla kim olduğumuz, kim olmamız gerektiği

ve iyileşmemizin nasıl göründüğü hakkında konuşmakla

who we must be

and what our healing looks like.

çok vakit harcıyorum.

So the first time I held him,

O yüzden onu kucağıma ilk aldığımda

I had my pep talk ready.

moral konuşmam hazırdı.

You know, I wanted him to know that the way we find our strength

Kuvvetimizi mücadelelerimiz sonunda

is through our challenges.

kazandığımızı bilmesini istiyordum.

I wanted him to know that we can all do something big

Küçük şeylerle başladığımızda da

büyük şeyler başarabileceğimizi bilmesini istiyordum.

when we start small.

I wanted him to know that each of us is more resilient

Her birimizin güçlükleri yenmede hayal ettiğimizden

than we could ever imagine.

çok daha yetenekli olduğunu bilmesini istiyordum.

So here I am holding little Thelonious.

İşte burada minik Thelonious'u tutuyordum.

I look down at him,

Ona baktım

and it hits me:

ve fark ettim ki

he's a baby.

o bir bebekti.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

He's not going to understand a single word I say to him.

Ona dediğim tek kelimeyi anlamayacaktı.

So instead, I thought it would probably be a better idea

O yüzden eve gidip yazmanın

daha iyi bir fikir olduğunu düşündüm.

if I went home and wrote.

So, this is for grownups,

Bu yetişkinler için

but it's also for Thelonious,

ama aynı zamanda da Thelonious için,

okuyacak yaşa geldiğinde okuması için:

when he's old enough to read it:

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"Be a better person."

"Daha iyi bir insan ol."

Do not be afraid to say, "Yes."

"Evet." demekten korkma.

Start by being a better listener.

Daha iyi bir dinleyici olmakla başla.

Start by being better at walking down the street.

Sokakta yürürken daha iyi olmakla başla.

See people.

İnsanları gör.

Say, "Hello."

"Merhaba" de.

Ask how they are doing and listen to what they say.

Nasıl olduklarını sor ve dediklerini dinle.

Start by being a better friend,

Daha iyi bir arkadaş olmakla başla,

a better parent, a better child to your parents;

daha iyi bir ebeveyn, anne babana daha iyi bir evlat olmakla,

a better sibling, a better lover, a better partner.

daha iyi bir kardeş, daha iyi bir sevgili ve daha iyi bir partner olmakla....

Start by being a better neighbor.

Daha iyi bir komşu olmakla başla.

Meet someone you do not know, and get to know them.

Bilmediğin biriyle tanış ve onu tanımaya çalış.

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"What are you going to do?"

"Ne yapacaksın?"

Do not be afraid to say,

Şunu demekten korkma:

"I know I can't do everything,

"Her şeyi yapamayacağımı biliyorum

but I can do something."

ama bir şeyler yapabilirim."

Walk into more rooms saying,

"Yardım etmek için buradayım."

"I'm here to help."

diyerek daha fazla yere git.

Become intimate with generosity.

Cömertlikle dost ol.

Give what you can give, and do what you can do.

Verebileceğini ver, yapabileceğini yap.

Give dollars, give cents, give your time,

Dolar ver, metelik ver, zamanını ver,

give your love,

sevgini ver,

give your heart, give your spirit.

kalbini ver, ruhunu ver.

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"We need peace."

"Huzura ihtiyacımız var."

Find your peace within,

İçindeki huzuru bul,

hold it sacred,

onu değerli say,

bring it with you everywhere you go.

gittiğin her yere senle birlikte taşı.

Peace cannot be shared or created with others

Huzur önce içimizde filizlenmezse

paylaşılamaz veya diğerlerine aktarılamaz.

if we cannot first generate it within.

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"They are the enemy."

"Düşman onlar."

Love enough to know

Birisi sırf sana katılmadı diye

that just because someone disagrees with you,

düşmanın olmayacağını bilecek kadar sev.

it does not make them your enemy.

You may not win an argument,

Bir tartışmayı kazanamayabilirsin,

you may not change a mind,

bir fikri değiştiremeyebilirsin,

but if you choose to,

ama eğer seçersen

you can always achieve the triumph of radical empathy --

köklü bir empati kurmanın zaferine her zaman ulaşabilirsin --

an understanding of the heart.

kalpten geçenleri anlamanın zaferine.

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki,

"We need justice."

"Adalete ihtiyacımız var."

Investigate.

Sorgula.

Find truth beyond the stories you are told.

Sana anlatılan hikayelerin ardındaki gerçeği keşfet.

Find truth beyond the way things seem.

Nesnelerin görünen kısımlarının ardındaki gerçeği bul.

Ask, "Why?"

"Neden?" diye sor.

Ask, "Is this fair?"

"Bu adil mi?" diye sor.

Ask, "How did we get here?"

"Buraya nasıl geldik?" diye sor.

Do this with compassion.

Bunu anlayışla yap.

Do this with forgiveness.

Bağışlayarak yap.

Learn to forgive others.

Başkalarını affetmeyi öğren.

Start by truly learning how to forgive yourself.

Kendini nasıl affedeceğini gerçek anlamıyla öğrenerek başla.

We are all more than our mistakes.

Hepimiz hatalarımızdan daha fazlasıyız.

We are all more than who we were yesterday.

Hepimiz dün olduğumuz kişiden daha fazlasıyız.

We are all deserving of our dignity.

Hepimiz saygı duyulmayı hak ediyoruz.

See yourself in others.

Kendini başkalarında gör.

Recognize that your justice is my justice,

Senin adaletinin benim adaletim,

benim adaletimin de senin olduğunu fark et.

and mine is yours.

There can be no liberation for one of us if the other is not free.

Birisi özgür değilse hiçbirimiz için özgürlük olamaz.

(Applause)

(Alkışlar)

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"I am violent."

"Ben hiddet doluyum."

Respond by saying,

"Ben değilim."

"I am not.

diyerek karşılık ver.

Not with my words and not with my actions."

"Kelimelerimle de davranışlarımla da değilim."

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"We need to heal the planet."

"Gezegeni iyileştirmemiz gerek."

Start by saying, "No, thank you. I don't need a plastic bag."

"Hayır, teşekkürler. Plastik kaba ihtiyacım yok." diyerek başla.

Recycle, reuse.

Geri dönüştür, yeniden kullan.

Start by picking up one piece of trash on your block.

Apartmanındaki bir çöp parçasını toplamakla başla.

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"There are too many problems."

"Çok fazla problem var."

Do not be afraid to be a part of the solutions.

Çözümlerin bir parçası olmaktan korkma.

Start by discussing the issues.

Sorunları tartışarak başla.

We cannot overcome what we ignore.

Görmezden geldiğimizin üstesinden gelemeyiz.

The more we talk about things,

Sorunlar hakkında ne kadar çok konuşursak

the more we see that the issues are connected

bağlantılı olduklarını o kadar çok görürüz,

because we are connected.

çünkü bizler birbirimize bağlıyız.

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"We need to end racism."

"Irkçılığı sonlandırmamız gerek."

Start by healing it in your own family.

Önce kendi ailendeki ayrımcılığı iyileştirerek başla.

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"How do we speak to bias and bigotry?"

"Önyargıyla ve bağnazlıkla nasıl konuşuruz?"

Start by having the first conversation at your own kitchen table.

İlk sohbeti kendi mutfak masanda yaparak başla.

The world will say to you,

Dünya sana diyecek ki

"There is so much hate."

"Çok fazla nefret var."

Devote yourself to love.

Kendini sevgiye ada.

Love yourself so much that you can love others

Kendini çok sev ki başkalarını engeller olmadan

ve yargılamadan sevebilesin.

without barriers and without judgment.

When the world asks us big questions that require big answers,

Dünya bize büyük cevaplar isteyen büyük sorular sorduğu zaman,

iki seçeneğimiz var.

we have two options.

One: to feel so overwhelmed or unqualified, we do nothing.

Bir: Aşırı bunalmış ve yeteneksiz hissedip hiçbir şey yapmayız.

Two: to start with one small act and qualify ourselves.

İki: Küçük bir hareketle başlayıp kendimizi yetkilendiririz.

I am the director of national security,

Ben ulusal güvenliğin müdürüyüm,

and so are you.

sen de öylesin.

Maybe no one appointed us and there were no senate confirmations,

Belki bizi kimse bu işe atamadı ve senatodan gelen bir onay da yoktu,

but we can secure a nation.

ama biz bir milleti güvende tutabiliriz.

When you help just one person to be more secure,

Bir insanın daha güvende olması için ona yardım ettiğinde

a nation is more secure.

bir millet daha güvende olacaktır.

With just one outstretched hand that says, "Are you OK?

"İyi misin? Senin için buradayım," diyen

I am here for you,"

uzattığımız bir elle

we can transform insecurity into security.

güvensizliği, güvenliğe çevirebiliriz.

We find ourselves saying to the world,

Kendimizi dünyaya "Ne yapmalıyım?"

"What should I do?" "What should we do?"

"Ne yapmalıyız?" diye sorarken buluyoruz.

The better question might be:

"Nasıl boy gösteriyorum?" sorusu

"How am I showing up?"

daha iyi bir soru olabilir.

I ask the world for peace,

Dünyadan huzur istiyorum

but do I show up with peace when I see my family and friends?

ama ailemi ve arkadaşlarımı gördüğümde huzurla boy gösteriyor muyum?

I ask the world to end hatred,

Dünyadan nefreti sonlandırmasını istiyorum

but do I show up with love not only for those I know,

ama sadece tanıdıklarım için değil, tanımadıklarım için de

sevgi ile boy gösteriyor muyum?

but those I don't know?

Do I show up with love for those whose ideas conflict with my own?

Fikirleri benimle çatışan insanlar için de sevgi ile boy gösteriyor muyum?

I ask the world to end suffering,

Dünyadan acılara son vermesini istiyorum,

but do I show up for those who are suffering on my street corner?

ama sokağımın köşesinde acı çekenler için boy gösteriyor muyum?

We say to the world,

Dünyaya diyoruz ki

"Please change; we need change."

"Lütfen değiş, değişime ihtiyacımız var."

But how do we show up to change our own lives?

Ama kendi hayatlarımızı değiştirmek için nasıl boy gösteriyoruz?

How do we show up to change the lives of the people in our communities?

Toplumumuzdaki insanların hayatlarını değiştirmek için nasıl boy gösteriyoruz?

James Baldwin said, "Everything now, we must assume is in our own hands;

James Baldwin bir sözünde, "Şimdi her şeyin kendi elimizde olduğunu

varsaymak zorundayız;

we have no right to assume otherwise."

başka türlüsünü varsaymaya hakkımız yok." diyor.

This has always been true.

Bu her zaman doğru olmuştur.

No one nominated Harriet Tubman to her purpose,

Harriet Tubman'ı kimse amacına, görevine

to her mission, to her courage.

ve cesaretine atamamıştı.

She did not say, "I'm not a congressman

"Ben ABD'de bir milletvekili

or the president of the United States,

veya başkan değilim,

so how could I possibly participate in the fight to abolish

o halde kölelik gibi büyük bir sistemi kaldırmak için

nasıl savaşabilirim?" demedi.

a system as big as slavery?"

She instead spent 10 years making 19 trips,

Onun yerine 10 yılını 19 gezi yaparak

freeing 300 people,

her seferinde bir grup insanı

one group of people at a time.

toplamda 300 kişiyi özgürleştirerek geçirdi.

Think about the children of those 300 people,

O üç yüz insanın çocuklarını düşünün,

the grandchildren, the great-grandchildren and beyond.

torunlarını, torunlarının torunlarını ve sonrakileri.

Haklı davranışlarımız, adaletin sonsuz nehrinde

Our righteous acts create immeasurable ripples

durdurulamayan dalgalara sebep olur.

in the endless river of justice.

Whether it's Hurricane Katrina, Harvey, Irma or Maria, people did not say,

Katrina, Harvey, Irma veya Maria kasırgaları olduğunda insanlar,

"Çok fazla hasar var. Ne yapmalıyım?" demediler.

"There is so much damage. What should I do?"

They got to work on what they could do.

Ne yapabilecekleri üzerinde çalışmaya başladılar.

Those with boats got in their boats

Tekneleri olanlar, teknelerine bindi

and started loading in every woman, man and child they came across.

ve karşılaştıkları her adamı, kadını ve çocuğu almaya başladılar.

Near and far, people gave their dollars,

Dört bir yanda, insanlar dolarlarını,

meteliklerini verdiler,

they gave their cents,

they gave their hearts,

kalplerini verdiler,

they gave their spirit.

ruhlarını verdiler.

We spend so much time

Dünyayı değiştirecek güce

thinking we don't have the power to change the world.

sahip olmadığımızı düşünerek çok fazla zaman geçiriyoruz.

We forget that the power to change someone's life is always in our hands.

Birinin hayatını değiştirecek gücün her zaman kendi ellerimizde

olduğunu unutuyoruz.

Change-making does not belong to one group of people;

Değişiklik yapmak sadece bir grup insanın değil,

it belongs to all of us.

hepimizin görevidir.

You don't have to wait on anyone to tell you

Bunun içinde olduğunu

sana birinin söylemesi için beklemek zorunda değilsin.

that you are in this.

Begin.

Başla.

Start by doing what you can with what you've got,

Sahip oldukların ile yapabileceklerini yaparak

where you are

olduğun yerde

and in your own way.

ve kendi yönteminle başla.

We don't have to be heroes,

Kahraman olmak,

wear a uniform,

üniforma giymek,

call ourselves activists

kendimize eylemci demek

or get elected to participate.

ya da katılımcı olarak seçilmek zorunda değiliz.

We just have to be brave enough to care.

Sadece umursayacak kadar cesur olmalıyız.

Now, around the time Thelonious was born,

Thelonious'un doğduğu sıralarda,

I went to the birthday party of a man named Gene Moretti.

Gene Moretti adlı bir adamın doğum günü partisine gittim.

It was his 100th birthday,

100'üncü yaş günüydü,

which means he lived in the United States through the Depression, World War II,

bu da demek oluyordu ki Ekonomik Krizi, II. Dünya Savaşı'nı,

the struggle for workers' rights,

işçi hakları için olan mücadeleyi,

the achievement of a woman's right to vote,

kadınlara seçme hakkının verilmesini,

the Civil Rights Movement,

Sivil Haklar Hareketi'ni

a man on the moon, the Vietnam War

Ay'a çıkmış adamı, Vietnam Savaşı'nı

and the election of the first black president.

ve ilk siyahi başkanın seçilmesini görmüştü.

I sat with him, and I said,

Yanına oturdum ve dedim ki:

"Gene, you have lived in America for 100 years.

"Gene, sen Amerika'da yüz yıl yaşadın.

Do you have any advice during these current times?"

İçinden geçtiğimiz zamanlar için hiç tavsiyen var mı?"

He smiled and said to me simply, "Yes.

Bana gülümsedi ve basitçe "Evet," dedi.

Be good to as many people as possible."

"Mümkün olduğu kadar çok insana iyi davran."

And as he danced with my mother,

Doğumgününü kutlamak için

who is, by the way, half his age,

kilometrelerce yol katetmiş yüzlerce insan ve aile fertleriyle

in a room full of generations of his family and hundreds of people,

dolu bir odada kendisinin yarı yaşında

many of whom traveled thousands of miles to be there to celebrate him,

annemle dans ederken

I realized that he had not just given me advice,

bana sadece tavsiye vermediğini fark ettim,

he had given me the first step

bana çevremizdeki dünyada, tam şu anda

that every single one of us is capable of making

gerçek ve samimi bir etki yapmak istediğimizde

if we want to create a real, wholehearted impact

her birimizin başarabileceği ilk adımı vermişti.

on the world around us, right now.

"Be good to as many people as possible."

"Mümkün olduğu kadar çok insana iyi davranın."

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)