The human skills we need in an unpredictable world | Margaret Heffernan

Çeviri: Aysu Toprak Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Recently, the leadership team of an American supermarket chain

Son zamanlarda, Amerikalı bir süper market zincirinin lider kadrosu

decided that their business needed to get a lot more efficient.

işlerinin daha çok verim almaya ihtiyacı olduğuna karar verdi.

So they embraced their digital transformation with zeal.

Bu yüzden dijital dönüşümlerini heyecanla karşıladılar.

Out went the teams supervising meat, veg, bakery,

Denetleyici takımımız işe koyuldu

and in came an algorithmic task allocator.

ve algoritmik bir görev paylaştırıcı ile geri döndü.

Now, instead of people working together,

Beraber çalışmak yerine,

each employee went, clocked in, got assigned a task, did it,

her işçi gitti, giriş yaptı, işini aldı, yaptı,

came back for more.

daha fazlası için geri geldi.

This was scientific management on steroids,

Bu streoidler üzerine standartlaştıran

standardizing and allocating work.

ve iş paylaştıran bilimsel yönetimdi.

It was super efficient.

Süper verimliydi.

Well, not quite,

Ama tam anlamıyla değil

because the task allocator didn't know

çünkü görev paylaştırıcı, bir müşterinin

when a customer was going to drop a box of eggs,

ne zaman bir kutu yumurtayı düşüreceğini bilmiyordu,

couldn't predict when some crazy kid was going to knock over a display,

haşarı birkaç çocuğun monitörü devireceğini

or when the local high school decided

ya da yerel lisenin bir karar verdiğini

that everybody needed to bring in coconuts the next day.

ve yarın okula Hindistan cevizi getirileceğini tahmin edemiyordu.

(Laughter)

(Kahkaha)

Efficiency works really well

Tam olarak neye ihtiyacın olduğunu

when you can predict exactly what you're going to need.

tahmin edebildiğinde verimlilik gerçekten iyi çalışır.

But when the anomalous or unexpected comes along --

Ama anormal veya beklenmedik bir şeyler ortaya çıktığında

kids, customers, coconuts --

çocuklar, müşteriler, hindistan cevizleri gibi

well, then efficiency is no longer your friend.

işte o zaman verimlilik bir işe yaramaz.

This has become a really crucial issue,

Bu önemli bir mesele haline geldi,

this ability to deal with the unexpected,

beklenmedikle başa çıkma kabiliyeti,

because the unexpected is becoming the norm.

çünkü beklenmedik norm haline geliyor.

It's why experts and forecasters are reluctant to predict anything

Bu yüzden, uzmanlar ve tahminciler 400 gün sonrası

more than 400 days out.

ve daha fazlası için tahminde bulunmaya istekli değiller.

Why?

Neden mi?

Because over the last 20 or 30 years,

Çünkü son 20 veya 30 yıl boyunca,

much of the world has gone from being complicated

dünyanın çoğu komplike olmaktan

to being complex --

kompleks olmaya evrildi,

which means that yes, there are patterns,

bu da şu anlama geliyor, evet örüntüler var

but they don't repeat themselves regularly.

ama kendilerini sürekli tekrar etmiyorlar.

It means that very small changes can make a disproportionate impact.

Bu çok küçük değişimlerin orantısız bir etki yapabileceği anlamına geliyor.

And it means that expertise won't always suffice,

Ve bu uzman olmanın hep yeterli olmadığı anlamına gelir

because the system just keeps changing too fast.

çünkü sistem çok hızlı değişmeye devam ediyor.

So what that means

Bu da demek oluyor ki

is that there's a huge amount in the world

dünyada bu tür tahminlere uymayan

that kind of defies forecasting now.

çok büyük bir miktar var.

It's why the Bank of England will say yes, there will be another crash,

Bu yüzden İngiltere Bankası, bir iflas olacak

but we don't know why or when.

ama neden ve ne zaman olacağını bilmiyoruz diyecek.

We know that climate change is real,

İklim değişikliğinin gerçekten olduğunu biliyoruz

but we can't predict where forest fires will break out,

ama orman yangınlarının nerede patlak vereceğini tahmin edemiyoruz

and we don't know which factories are going to flood.

ve hangi fabrikaların sele kapılacağını bilmiyoruz.

It's why companies are blindsided

Bu yüzden şirketler,

when plastic straws and bags and bottled water

bir gecede pipetler, poşetler ve plastik şişedeki sular

go from staples to rejects overnight,

temel ihtiyaçtan reddedilmeye yönelince gafil avlanırlar

and baffled when a change in social mores

ve toplumdaki bir değişiklik

turns stars into pariahs and colleagues into outcasts:

ünlüleri ve iş sahiplerini toplumdan dışlayınca şaşırırlar:

ineradicable uncertainty.

aşırı belirsizlik.

In an environment that defies so much forecasting,

Çok fazla tahminle çelişen bir ortamda

efficiency won't just not help us,

verimlilik bize yardımcı olmaz,

it specifically undermines and erodes our capacity to adapt and respond.

aksine adapte olma ve karşılık verme kabiliyetimizi baltalar ve sarsar.

So if efficiency is no longer our guiding principle,

Eğer verimlilik artık temel ilkemiz değilse

how should we address the future?

geleceği nasıl ele almalıyız?

What kind of thinking is really going to help us?

Ne tür bir düşünce gerçekten bize yardım edecek?

What sort of talents must we be sure to defend?

Ne tür yetenekleri savunmak için emin olmalıyız?

I think that, where in the past we used to think a lot about just in time management,

Bence, eskiden zaman yönetimi hakkında çok düşünürdük,

now we have to start thinking about just in case,

şimdi ihtimalleri düşünmeye başlamalıyız,

preparing for events that are generally certain

genelde kesin olan

but specifically remain ambiguous.

ama özellikle belirsiz kalan olaylara hazırlanmalıyız.

One example of this is the Coalition for Epidemic Preparedness, CEPI.

Bunun bir örneği Salgın için Hazırlıklı Olma Koalisyonu, CEPI.

We know there will be more epidemics in future,

Biliyoruz ki gelecekte daha fazla salgın olacak

but we don't know where or when or what.

ama nerede, ne zaman veya ne olacağını bilmiyoruz.

So we can't plan.

Bu yüzden plan yapamıyoruz.

But we can prepare.

Ama hazırlık yapabiliriz.

So CEPI's developing multiple vaccines for multiple diseases,

Bu yüzden CEPI, hangi aşıların işe yaracağını

knowing that they can't predict which vaccines are going to work

veya hangi hastalıkların çıkacağını tahmin edemeyeceklerini bilerek

or which diseases will break out.

çoklu hastalıklar için çoklu aşılar geliştiriyor.

So some of those vaccines will never be used.

Bu aşılardan bazıları hiç kullanılmayacak.

That's inefficient.

Bu verimsiz.

But it's robust,

Ama bu güçlü

because it provides more options,

çünkü çok fazla seçenek sağlıyor

and it means that we don't depend on a single technological solution.

ve bu da tek bir teknolojik çözüme bağımlı olmadığımız anlamına geliyor.

Epidemic responsiveness also depends hugely

Salgına duyarlılık aynı zamanda büyük oranda

on people who know and trust each other.

birbirini tanıyan ve birbirine güvenen insanlara bağlı.

But those relationships take time to develop,

Ama bu ilişkileri geliştirmek zaman alır

time that is always in short supply when an epidemic breaks out.

ve bir salgın yayıldığında çok az zaman olur.

So CEPI is developing relationships, friendships, alliances now

Bu yüzden CEPI, bazılarının asla kullanılmayacağını bilerek

knowing that some of those may never be used.

ilişkiler, arkadaşlıklar, ittifaklar geliştiriyor.

That's inefficient, a waste of time, perhaps,

Bu belki yetersiz, zaman kaybı

but it's robust.

ama güçlü.

You can see robust thinking in financial services, too.

Güçlü düşünmeyi, finansal hizmetlerde de görebilirsiniz.

In the past, banks used to hold much less capital

Geçmişte bankalar bugün gerekenden

than they're required to today,

çok daha az sermayeye sahipti

because holding so little capital, being too efficient with it,

çünkü çok fazla sermaye tutmak, onunla aşırı verimli olmak,

is what made the banks so fragile in the first place.

bankaları çok hassas yapan şeyin ta kendisiydi.

Now, holding more capital looks and is inefficient.

Daha fazla sermaye elde tutmak göründüğü üzere verimsiz.

But it's robust, because it protects the financial system against surprises.

Ama güçlü, çünkü finansal sistemi sürprizlere karşı koruyor.

Countries that are really serious about climate change

İklim değişikliği konuşunda gerçekten ciddi olan ülkeler,

know that they have to adopt multiple solutions,

çoklu çözümler benimsemeleri gerektiğini biliyorlar,

multiple forms of renewable energy,

çoklu yenilenebilir eneji türleri,

not just one.

sadece biri değil.

The countries that are most advanced have been working for years now,

En gelişmiş ülkeler yıllardır çalışıyorlar,

changing their water and food supply and healthcare systems,

su, yemek ve sağlık sistemlerini değiştiriyorlar

because they recognize that by the time they have certain prediction,

çünkü biliyorlar ki düzgün tahminlere ulaşana kadar,

that information may very well come too late.

bu bilgi çok geç gelebilir.

You can take the same approach to trade wars, and many countries do.

Ticaret savaşları için de aynı yaklaşımı yapabilirsiniz, ve çoğu ülke öyle yapıyor.

Instead of depending on a single huge trading partner,

Bir büyük ticaret ortağı benimsemek yerine,

they try to be everybody's friends,

herkesin arkadaşı olmaya çalışıyorlar

because they know they can't predict

çünkü hangi piyasaların birden

which markets might suddenly become unstable.

istikrarsız olabileceğini tahmin edemeyeceklerini biliyorlar.

It's time-consuming and expensive, negotiating all these deals,

Bu anlaşmaları yapmak zaman alıcı ve pahalı

but it's robust

ama güçlü

because it makes their whole economy better defended against shocks.

çünkü bütün ekonomilerini şoklara karşı dayanıklı hale getiriyor.

It's particularly a strategy adopted by small countries

Bu özellikle küçük ülkeler tarafından benimsenen bir strateji,

that know they'll never have the market muscle to call the shots,

kontrolde olacak kadar güçlü olamayacaklarını biliyorlar

so it's just better to have too many friends.

o yüzden çok fazla arkadaş yapmak daha iyi bir seçenek.

But if you're stuck in one of these organizations

Ama eğer hala verimlilik gizemine bağlanmış

that's still kind of captured by the efficiency myth,

bir organizasyonda sıkışıp kaldıysanız

how do you start to change it?

bunu nasıl değiştirebilirsiniz?

Try some experiments.

Deneylere bakalım.

In the Netherlands,

Hollanda'da

home care nursing used to be run pretty much like the supermarket:

evde bakım hemşiresi aynı süpermarket gibi yönetiliyordu:

standardized and prescribed work

standart ve önceden yazılmış iş

to the minute:

dakika dakikasına

nine minutes on Monday, seven minutes on Wednesday,

Pazartesi dokuz dakika, Çarşamba yedi dakika,

eight minutes on Friday.

Cuma sekiz dakika.

The nurses hated it.

Hemşireler bundan nefret ediyordu.

So one of them, Jos de Blok,

Onlardan biri, Jos de Blok,

proposed an experiment.

bir deneme önerdi.

Since every patient is different,

Bütün hastalar farklı olduğundan

and we don't quite know exactly what they'll need,

ve tam olarak neye ihtiyaçları olduğunu bilmediğimizden,

why don't we just leave it to the nurses to decide?

neden karar verme işini hemşirelere bırakmıyoruz?

Sound reckless?

Kulağa pervasız geliyor.

(Laughter)

(Kahkaha)

(Applause)

(Alkış)

In his experiment, Jos found the patients got better

Deneyinde Jos, hastaların iyileşme süresinin

in half the time,

yarı yarıya azaldığını

and costs fell by 30 percent.

ve maliyetlerin yüzde 30 düştüğünü buldu.

When I asked Jos what had surprised him about his experiment,

Jos'a onu deneyiyle ilgili şaşırtanın ne olduğunu sorduğumda

he just kind of laughed and he said,

güldü ve dedi ki

"Well, I had no idea it could be so easy

"Bu kadar büyük gelişme kaydetmenin

to find such a huge improvement,

bu kadar kolay olabileceği hakkında hiçbir fikrim yoktu

because this isn't the kind of thing you can know or predict

çünkü bu masa başında oturarak ya da bilgisayar ekranına bakarak

sitting at a desk or staring at a computer screen."

bilebileceğiniz veya tahmin edebileceğiniz bir şey değil."

So now this form of nursing has proliferated across the Netherlands

Bu hemşirelik şekli Hollanda'ya

and around the world.

ve dünyaya yayıldı.

But in every new country it still starts with experiments,

Ama her yeni ülkede bu öncelikle deneyler ile başlıyor

because each place is slightly and unpredictably different.

çünkü her yer biraz ve tahmin edilemeyecek derecede farklı.

Of course, not all experiments work.

Tabii ki her deney işe yaramıyor.

Jos tried a similar approach to the fire service

Jos itfaiye için benzer bir yaklaşım denedi

and found it didn't work because the service is just too centralized.

ve işe yaramadığını keşfetti çünkü hizmet çok merkezi.

Failed experiments look inefficient,

Başarısız olan deneyler verimsiz görünüyor

but they're often the only way you can figure out

ama onlar çoğu kez gerçek dünyanın

how the real world works.

nasıl işlediğini anlamanın tek yolu.

So now he's trying teachers.

O da artık öğretmenleri deniyor.

Experiments like that require creativity

Bunun gibi deneyler yaratıcılık

and not a little bravery.

ve belli ölçüde cesaret gerektirir.

In England --

İngiltere'de --

I was about to say in the UK, but in England --

Birleşik Krallık'ta demek üzereydim, ama İngiltere'de --

(Laughter)

(Kahkaha)

(Applause)

(Alkış)

In England, the leading rugby team, or one of the leading rugby teams,

İngiltere'de, önde gelen ragbi takımı ya da önde gelenlerden biri,

is Saracens.

Saracens.

The manager and the coach there realized that all the physical training they do

Takımın antrenörü ve başkanı, yaptıkları tüm fiziksel antrenmanların

and the data-driven conditioning that they do

ve veri tabanlı koşullandırmanın

jenerik haline geldiğini fark etti;

has become generic;

really, all the teams do exactly the same thing.

gerçekten, tüm takımlar tam olarak aynı şeyi yapıyor.

So they risked an experiment.

Riskli bir deney yaptılar.

They took the whole team away, even in match season,

Tüm takımı maç sezonu boyunca bile

on ski trips

kayak tatillerine

and to look at social projects in Chicago.

ve Chicago'daki sosyal projelere bakmaya götürdüler.

This was expensive,

Bütün ragbi oyuncularını kayak pistine koymak,

it was time-consuming,

pahalı,

and it could be a little risky

zaman alıcı

putting a whole bunch of rugby players on a ski slope, right?

ve biraz riskli olabilirdi, değil mi?

(Laughter)

(Kahkaha)

But what they found was that the players came back

Ama oyuncuların yenilenmiş sadakat

with renewed bonds of loyalty and solidarity.

ve dayanışma tahvilleriyle geri döndüklerini gördüler.

And now when they're on the pitch under incredible pressure,

Artık sahada inanılmaz baskı altında olduklarında

they manifest what the manager calls "poise" --

direktörün "dik durmak " diye adlandırdığı şeyi gösteriyorlar --

an unflinching, unwavering dedication

birbirlerine korkusuz ve değişmeyen özverileri.

to each other.

Their opponents are in awe of this,

Rakipleri bunun şaşkınlığı içindeler

but still too in thrall to efficiency to try it.

ama bunu denemek için verimliliğe fazla bağlılar.

At a London tech company, Verve,

Londra teknoloji şirketi Verve'de

the CEO measures just about everything that moves,

CEO hareket eden her şeyi ölçtü

but she couldn't find anything that made any difference

ama şirketin verimliliğinde

to the company's productivity.

değişiklik yapacak bir şey bulamadı.

So she devised an experiment that she calls "Love Week":

Bu yüzden, "Aşk Haftası" diye adlandırdığı bir deney tasarladı:

a whole week where each employee has to look for really clever,

Her çalışanın tüm hafta boyunca

helpful, imaginative things

bir meslektaşının yaptığı gerçekten faydalı

that a counterpart does,

ve yaratıcı şeyleri söylemesi

call it out and celebrate it.

ve onu tebrik etmesi gerektiği bir deney.

It takes a huge amount of time and effort;

Bu çok fazla zaman ve emek harcıyor;

lots of people would call it distracting.

bir sürü insan ona dikkat dağıtıcı diyebilir.

But it really energizes the business

Ama bu gerçekten işe enerji veriyor

and makes the whole company more productive.

ve tüm şirketi daha verimli yapıyor.

Preparedness, coalition-building,

Hazırlıklı olmak, koalisyon kurmak,

imagination, experiments,

hayal gücü, deneyler,

bravery --

cesaret --

in an unpredictable age,

öngörülemeyen bir çağda,

these are tremendous sources of resilience and strength.

bunlar esnekliğin ve gücün muazzam kaynakları.

They aren't efficient,

Yeterli değiller

but they give us limitless capacity

ama bize adaptasyon, çeşitlilik ve buluş için

for adaptation, variation and invention.

sınırsız kapasite sağlıyorlar.

And the less we know about the future,

Gelecek hakkında daha az bilgiye sahip oldukça

the more we're going to need these tremendous sources

insanlığın, dağınıklığın ve öngörülemeyen becerilerin

of human, messy, unpredictable skills.

bu muazzam kaynaklarına daha çok ihtiyacımız olacak.

But in our growing dependence on technology,

Ama bizim büyüyen teknoloji bağımlılığımızda,

we're asset-stripping those skills.

bu becerileri köreltiyoruz.

Every time we use technology

Teknolojiyi, bizi bir karara ya da bir tercihe dürtmek için,

to nudge us through a decision or a choice

birinin nasıl hissettiğini yorumlamak için

or to interpret how somebody's feeling

veya konuşmamızda bize rehberlik etmesi için kullandıkça

or to guide us through a conversation,

we outsource to a machine what we could, can do ourselves,

kendi yapabileceğimiz bir şeyi bir makineye yaptırıyoruz

and it's an expensive trade-off.

ve bu da pahalı bir pazarlık.

The more we let machines think for us,

Makinelerin bizim için düşünmesine daha fazla izin verdikçe,

the less we can think for ourselves.

kendimiz için daha az düşünebiliriz.

The more --

Fazlası --

(Applause)

(Alkış)

The more time doctors spend staring at digital medical records,

Doktorlar dijital tıbbi kayıtlara bakmakla daha fazla zaman harcadıkça

the less time they spend looking at their patients.

hastalarına bakmakla daha az zaman harcıyorlar.

The more we use parenting apps,

Ebeveynlik uygulamalarını daha fazla kullandıkça

the less we know our kids.

çocuklarımızı daha az tanıyoruz.

The more time we spend with people that we're predicted and programmed to like,

Sevmeyi öngördüğümüz ve planladığımız insanlarla zaman harcadıkça

the less we can connect with people who are different from ourselves.

bizden farklı olanlarla daha az bağlantı kurabiliriz.

And the less compassion we need, the less compassion we have.

Şefkate olan ihtiyacımız azaldıkça daha az şefkat görürüz.

What all of these technologies attempt to do

Bütün bu teknolojilerin yapmaya çalıştığı

is to force-fit a standardized model of a predictable reality

öngörülebilir gerçekliğin standartlaştırılmış modelini

onto a world that is infinitely surprising.

son derece şaşırtıcı dünyaya zorla sokmak.

What gets left out?

Geriye ne kalıyor?

Anything that can't be measured --

Ölçülemeyen herhangi bir şey --

which is just about everything that counts.

yani kısacası her şey.

(Applause)

(Alkış)

Our growing dependence on technology

Teknolojiye olan ve gittikçe artan bağımlılığımız,

risks us becoming less skilled,

bizi daha az yetenekli,

more vulnerable

gerçek dünyanın

to the deep and growing complexity

derin ve artan karmaşıklığına karşı

of the real world.

daha zayıf olmaya itiyor.

Now, as I was thinking about the extremes of stress and turbulence

Karşılaşacağımızı bildiğimiz

stres ve kargaşanın uç noktaları hakkında düşünüyordum,

that we know we will have to confront,

I went and I talked to a number of chief executives

gidip iş yerleri varoluşsal krize girmiş,

whose own businesses had gone through existential crises,

yok olmanın eşiğine gelmiş

when they teetered on the brink of collapse.

baş yöneticiler ile konuştum.

These were frank, gut-wrenching conversations.

Bunlar dürüst, kaldırması zor sohbetlerdi.

Many men wept just remembering.

Bir çoğunun hatırlayınca gözleri yaşardı.

So I asked them:

Ben de onlara şunu sordum:

"What kept you going through this?"

"Bunların üstesinden gelmenizi ne sağladı?"

And they all had exactly the same answer.

Hepsi tam olarak aynı cevabı verdi.

"It wasn't data or technology," they said.

"Benim devam etmemi sağlayan

"It was my friends and my colleagues

veri veya teknoloji değil,

who kept me going."

arkadaşlarım ve meslektaşlarım."

One added, "It was pretty much the opposite of the gig economy."

Birisi ekledi, "İş ekonomisinin tam tersiydi."

But then I went and I talked to a group of young, rising executives,

Sonra gittim ve bir grup genç

ve yükselen yöneticiyle konuştum

and I asked them,

ve onlara işte arkadaşlarının kim olduğunu sordum.

"Who are your friends at work?"

And they just looked blank.

Sadece boş boş baktılar.

"There's no time."

"Vakit yok."

"They're too busy."

"Çok meşguller"

"It's not efficient."

"Yeterli değil."

Who, I wondered, is going to give them

Merak ettim, fırtına gelip çattığında

imagination and stamina and bravery

onlara hayal gücünü, cesareti

when the storms come?

ve dayanma gücünü kim verecek?

Anyone who tries to tell you that they know the future

Size geleceği bildiğini söylemeye çalışan biri

is just trying to own it,

sadece ona sahip olmaya çalışıyordur,

a spurious kind of manifest destiny.

belirgin kaderin sahtesi.

The harder, deeper truth is

Daha zor ve derin gerçek şudur ki

that the future is uncharted,

gelecek henüz keşfedilmemiştir

that we can't map it till we get there.

ve oraya ulaşana kadar da haritasını çıkaramayız.

But that's OK,

Ama sorun değil,

because we have so much imagination --

çünkü eğer kullanabilirsek

if we use it.

hayal gücümüz çok geniş.

We have deep talents of inventiveness and exploration --

Eğer uygularsak çok derin yaratıcılık

if we apply them.

ve keşfetme yeteneklerimiz var.

We are brave enough to invent things we've never seen before.

Daha önce hiç görmediğimiz bir şeyleri icat edecek kadar cesuruz.

Lose those skills,

Bu yetenekleri kaybediyoruz

and we are adrift.

ve akıntıya kapılmış gidiyoruz.

But hone and develop them,

Ama yeteneklerinizi güçlendirin ve geliştirin,

we can make any future we choose.

istediğimiz geleceği inşa edebiliriz.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)