Ilona Szabó de Carvalho: 4 lessons I learned from taking a stand against drugs and gun violence

Çeviri: Ayberk Demirhan Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

About 12 years ago,

Yaklaşık 12 yıl önce

I gave up my career in banking

bankacılık kariyerimden vazgeçerek

to try to make the world a safer place.

dünyayı daha güvenli bir yer hâline getirmeye karar verdim.

This involved a journey into national and global advocacy

Bu, ulusal ve küresel bir müdafaaya doğru bir yolculuk

and meeting some of the most extraordinary people in the world.

ve dünyadaki en sıra dışı insanlarla bir araya gelmek demekti.

In the process, I became a civil society diplomat.

Bu süreçte,

bir sivil toplum diplomatı oldum.

Civil society diplomats do three things:

Sivil toplum diplomatları üç şey yaparlar:

They voice the concerns of the people,

Halkın problemlerini dile getirirler,

are not pinned down by national interests,

ulusal çıkarlara hizmet etmezler,

and influence change through citizen networks,

değişimi hükûmetle ve vatandaşlarla kurdukları

not only state ones.

bağlantıları aracılığıyla gerçekleştirirler.

And if you want to change the world, we need more of them.

Eğer dünyayı değiştirmek istiyorsanız

sivil toplum diplomatlarına ihtiyacımız var.

But many people still ask,

Ama çoğu kişi hâlâ;

"Can civil society really make a big difference?

''Sivil topluluklar cidden bir değişim yaratabilir mi?

Can citizens influence and shape national and global policy?"

Vatandaşlar ulusal ve küresel politikayı etkileyebilir mi?'' diye soruyor.

I never thought I would ask myself these questions,

Kendime bu soruları soracağımı hiç düşünmemiştim,

but here I am to share some lessons

yine de şimdi buradayım

ve içinde bulunmuş olduğum iki güçlü sivil toplum hareketi

about two powerful civil society movements that I've been involved in.

sayesinde öğrendiklerimi sizle paylaşmak istiyorum.

They are in issues that I'm passionate about:

Bu hareketler tutkulu olduğum konularla ilgileniyor:

gun control and drug policy.

silah kontrolü ve uyuşturucu politikaları.

And these are issues that matter here.

Burada önemli olan konular da bunlar.

Latin America is ground zero for both of them.

Latin Amerika her ikisi için de sıfır noktasıdır.

For example, Brazil --

Örneğin; Brezilya,...

this beautiful country hosting TEDGlobal has the world's ugliest record.

TEDGlobal'e ev sahipliği yapan bu güzel ülke, dünyanın en çirkin rekorunun sahibi.

We are the number one champion in homicidal violence.

Ölümle sonuçlanan şiddette dünya şampiyonuyuz biz.

One in every 10 people killed around the world is a Brazilian.

Dünya çapında öldürülen her 10 insandan biri Brezilyalı.

This translates into over 56,000 people

Bu her yıl 56.000'den fazla insanın

dying violently each year.

vahşice öldürüldüğü anlamına geliyor.

Most of them are young, black boys dying by guns.

Bunların çoğu silahla öldürülen genç siyahi erkeklerden oluşuyor.

Brazil is also one of the world's largest consumers of drugs,

Brezilya ayrıca dünyada en çok uyuşturucu tüketilen ülkelerden biri

and the War on Drugs has been especially painful here.

ve uyuşturucuya karşı verilen mücadele burada oldukça sancılı geçiyor.

Around 50 percent of the homicides in the streets in Brazil

Brezilya sokaklarındaki cinayetlerin yaklaşık %50'si

are related to the War on Drugs.

uyuşturucuya karşı verilen mücadeleyle bağlantılı.

The same is true for about 25 percent of people in jail.

Aynı şey hapishanelerdeki insanların %25'i için de geçerli.

And it's not just Brazil that is affected by the twin problems of guns and drugs.

Silah ve uyuşturucu ikilisinden tek etkilenen Brezilya da değil.

Virtually every country and city across Central and South America is in trouble.

Güney ve Orta Amerika'daki neredeyse her ülke ve şehirde bu problem var.

Latin America has nine percent of the world's population,

Latin Amerika dünya nüfusunun %9'unu oluşturuyor

but 25 percent of its global violent deaths.

ama dünyadaki cinayetlerin %25'i de burada.

These are not problems we can run away from.

Bunlar gözardı edebileceğimiz sorunlar değil.

I certainly could not.

Ben edemedim.

So the first campaign I got involved with started here in 2003

Katıldığım ilk kampanya

Brezilya'nın silah yasasının değiştirilmesi

to change Brazil's gun law

ve silahların geri toplanması amacıyla 2003'te burada başladı.

and to create a program to buy back weapons.

In just a few years,

Birkaç yıl içinde,

we not only changed national legislation

mevcut ulusal yasaları sivil silahlanmayı zorlaştıran

that made it much more difficult for civilians to buy a gun,

yeni yasalarla değiştirmekle kalmadık

but we collected and destroyed almost half a million weapons.

yaklaşık yarım milyon kadar silahı da toplayıp yok ettik.

This was one of the biggest buyback programs in history --

Bu tarihteki en büyük geri alım programıydı.

(Applause) --

(Alkışlar)

but we also suffered some setbacks.

Fakat bazı aksiliklerle de karşılaştık.

We lost a referendum to ban gun sales to civilians in 2005.

2005'te sivillere silah satımını yasak- layacak olan referandumu kaybettik.

The second initiative was also home-grown,

İkinci girişim de yerli bir girişimdi;

but is today a global movement to reform the international drug control regime.

fakat şu an uluslararası uyuşturucu kontrol rejimini iyileştirecek

küresel bir harekete dönüşmüş durumda.

I am the executive coordinator

Ben, Uyuşturucu Politikası--

of something called the Global Commission on Drug Policy.

Küresel Komisyonunun idari koordinatörüyüm.

The commission is a high-level group

Komisyon uyuşturucu konusuna daha insancıl

of global leaders brought together to identify more humane

ve etkili yaklaşımlar belirlemek üzere

and effective approaches to the issue of drugs.

bir araya gelen küresel liderlerden oluşan bir gruptur.

Since we started in 2008, the taboo on drugs is broken.

2008'de başladığımızdan itibaren uyuşturucuyla ilgili tabular yıkıldı.

Across the Americas, from the US and Mexico to Colombia and Uruguay,

ABD'den Meksika'ya Kolombiya'dan Uruguay'a kadar tüm Amerika çapında

change is in the air.

değişim rüzgârları esiyor.

But rather than tell you the whole story about these two movements,

Ama bu iki hareket hakkındaki tüm hikâyeyi anlatmaktansa

I just want to share with you four key insights.

sizle sadece 4 temel iç görüyü paylaşmak istiyorum.

I call them lessons to change the world.

Ben onlara dünyayı değiştirmek için öğrenilmesi gerekenler diyorum.

There are certainly many more,

Kesinlikle daha fazlası vardır

but these are the ones that stand out to me.

ama bunlar bana göre öne çıkanlar.

So the first lesson is:

Öğrendiğim ilk şey:

Change and control the narrative.

Anlatıyı değiştir ve kontrol et.

It may seem obvious,

Çok aşikâr olabilir

but a key ingredient to civil society diplomacy

fakat sivil toplum diplomasisinde ana unsur

is first changing and then controlling the narrative.

anlatıyı değiştirip kontrol etmektir.

This is something that veteran politicians understand,

Bu, deneyimli politikacıların anladığı

but that civil society groups generally do not do very well.

ama sivil toplum kuruluşlarının çok iyi beceremediği bir şey.

In the case of drug policy,

Uyuşturucu politikası yakasındaki

our biggest success has been to change the discussion

en büyük başarımız tartışmayı uyuşturuculara karşı savaş açmaktan

away from prosecuting a War on Drugs

uzaklaştırarak insanların sağlığı ve güvenliğine

to putting people's health and safety first.

odaklanacak şekilde değiştirmemizdi.

In a cutting-edge report we just launched in New York,

New York'ta yayınladığımız son raporda ise

we also showed that the groups benefiting most from this $320 billion market

bu 320 milyar dolarlık pazardan en fazla gelir elde eden grupların

are criminal gangs and cartels.

suç çeteleri ve karteller olduğunu kanıtladık.

So in order to undermine the power and profit of these groups,

Bu grupların güç ve çıkarlarını baltalamak

we need to change the conversation.

için gündemi değiştirmeliyiz.

We need to make illegal drugs legal.

Yasa dışı uyuşturucuları

yasallaştırmalıyız.

But before I get you too excited,

Fakat sizi heyecanlandırmadan önce hemen şunu ekleyeyim:

I don't mean drugs should be a free-for-all.

Uyuşturucunun tamaman serbestleştirilmesini kastetmiyorum.

What I'm talking about, and what the Global Commission advocates for

Söylemeye çalıştığım ve Küresel Komisyon'un da savunduğu şey:

is creating a highly regulated market,

Farklı uyuşturucuların farklı yönetmeliklere tabii tutulduğu

where different drugs would have different degrees of regulation.

titizlikle düzenlemiş bir pazar yaratmak.

As for gun control, we were successful in changing,

Silah kontrolüne gelecek olursak anlatıyı değiştirmede başarılı olduk

but not so much in controlling, the narrative.

ancak anlatıyı kontrol etmede aynı şekilde başarılı olamadık.

And this brings me to my next lesson:

Bu da beni öğrendiğim ikinci şeye getiriyor:

Never underestimate your opponents.

Rakibini asla hafife alma.

If you want to succeed in changing the world,

Dünyayı değiştirmede başarılı olmak istiyorsan

you need to know who you're up against.

kime karşı olduğunu bilmen gerek.

You need to learn their motivations and points of view.

Rakiplerinin motivasyonlarını ve görüşlerini öğrenmelisin.

In the case of gun control,

Silah kontrolü tarafında

we really underestimated our opponents.

rakiplerimizi gerçekten hafife aldık.

After a very successful gun-collection program,

Silah toplama programımızın başarılı olmasına

we were elated.

çok sevinmiştik.

We had support from 80 percent of Brazilians,

Brezilyalıların %80'inin desteğini aldık

and thought that this could help us win the referendum

ve bunun sivillere silah satımını yasaklayacak olan referandumda

to ban gun sales to civilians.

bize yardımcı olacağını düşündük.

But we were dead wrong.

Ama yanıldık.

During a televised 20-day public debate,

Televizyonda yayınlanan 20 günlük kamuoyu tartışmaları sırasında

our opponent used our own arguments against us.

rakiplerimiz kendi argümanlarımızı bize karşı kullandılar.

Oy üstünlüğünü kaybettik.

We ended up losing the popular vote.

It was really terrible.

Bu gerçekten korkunçtu.

The National Rifle Association -- yes, the American NRA --

Ulusal Tüfek Birliği...

evet, Amerikan Ulusal Tüfek Birliği Brezilya'ya geldi.

came to Brazil.

They inundated our campaign with their propaganda,

Sizin de bildiğiniz silah edinme hakkını

that as you know,

özgürlük ve demokrasi anlayışına bağlayan

links the right to own guns to ideas of freedom and democracy.

propagandalarıyla kampanyamızı boğdular.

They simply threw everything at us.

Her taraftan üzerimize geldiler.

They used our national flag,

Milli bayrağımızı,

our independence anthem.

ulusal marşımızı kullandılar.

Kadın haklarından istifade ettiler,

They invoked women's rights

and misused images of Mandela, Tiananmen Square, and even Hitler.

Mendela, Tiananmen Katliamı, hatta Hitler üzerinden propaganda yaptılar.

They won by playing with people's fears.

İnsanların korkularıyla oynayarak kazandılar.

In fact, guns were almost completely ignored in their campaign.

İşin aslı, kampanyalarında silahlar tamamen gözardı edildi.

Their focus was on individual rights.

Odak noktaları bireysel haklardı.

But I ask you,

Ama sorarım size;

which right is more important,

hangi hak daha mühim?

Yaşama hakkı mı,

the right to life

or the right to have a gun that takes life away?

yoksa hayatları alıp götüren silahlara sahip olma hakkı mı?

(Applause)

(Alkışlar)

İnsanların hayatlarını savunma yönünde oy vereceklerini düşündük

We thought people would vote in defense of life,

but in a country with a recent past of military dictatorship,

ancak ülkemizin yakın geçmişindeki askeri diktatörlük nedeniyle

the anti-government message of our opponents resonated,

rakiplerimizin hükümet karşıtı görüşleri desteklendi.

and we were not prepared to respond.

Biz de buna hazırlıksız yakalandık.

Lesson learned.

Dersimizi aldık.

We've been more successful in the case of drug policy.

Uyuşturucu politikası yakasında daha başarılı olduk.

If you asked most people 10 years ago if an end to the War on Drugs was possible,

Eğer 10 yıl önce insanlara "Uyuşturucuyla savaşın sonlanması mümkün mü?"

diye sorsaydınız

they would have laughed.

çoğu size gülerdi.

After all, there are huge military police prisons

Sonuçta bu savaştan faydalanan

and financial establishments benefiting from this war.

devasa askeri hapishaneler ve mali kuruluşlar var.

But today, the international drug control regime is starting to crumble.

Ama günümüzde uluslararası uyuşturucu kontrol rejimi çökmeye başladı.

Governments and civil societies are experimenting with new approaches.

Hükümetler ve sivil toplum kuruluşları yeni yaklaşımlar denemekteler.

The Global Commission on Drug Policy

Uyuşturucu Politikası Küresel Komisyonu

really knew its opposition,

rakiplerini iyi tanıyor.

and rather than fighting them,

Başkanımız -eski Brezilya Devlet Başkanı Fernando Henrique Cardoso-

our chair -- former Brazilian President Fernando Henrique Cardoso --

onlarla savaşmak yerine

reached out to leaders from across the political spectrum,

liberal ve muhafazakarlardan oluşan

farklı siyasi görüşlere sahip liderlere ulaştı.

from liberals to conservatives.

This high level group agreed to honestly discuss

Bu yüksek düzeyli grup uyuşturucu politikasındaki

artı ve eksileri dürüstçe tartışma kararı aldı.

the merits and flaws of drug policies.

It was this reasoned, informed and strategic discussion

Uyuşturucuya karşı verilen savaşla ilgili acı gerçeği

that revealed the sad truth about the War on Drugs.

bu etkili tartışmalar ortaya çıkardı.

The War on Drugs has simply failed across every metric.

Uyuşturucuya karşı verilen savaş her alanda başarısız olmuştu.

Drugs are cheaper and more available than ever,

Uyuşturucular hiç olmadığı kadar ucuz ve yaygın,

and consumption has risen globally.

uyuşturucu kullanımı da tüm dünyada artmış durumda.

But even worse,

Daha da kötüsü:

it also generated massive negative unintended consequences.

bu tartışmalar beklenmeyen büyük sorunlara da neden oldu.

It is true that some people have made these arguments before,

Bu argümanların daha önce de ortaya atıldığı doğru

but we've made a difference

ancak bizi diğerlerinden ayıran şey

by anticipating the arguments of our opponents

rakiplerimizin argümanlarını öngörmemiz

and by leveraging powerful voices

ve birkaç yıl önce muhtemelen karşı çıkılacak görüşleri

that a few years ago would probably have resisted change.

güçlü bir şekilde ortaya koymamız oldu.

Third lesson: Use data to drive your argument.

Öğrendiğim üçüncü şey: Argümanlarını veriyle destekle.

Guns and drugs are emotive issues,

İnsanlar silah ve uyuşturucu konularına duygusal yaklaşıyor.

and as we've painfully learned in the gun referendum campaign in Brazil,

Brezilya'daki silah referandumunda maalesef öğrendik ki:

sometimes it's impossible to cut through the emotions

Bazen insanların duygularını aşıp

onlara gerçekleri sunmak mümkün olmuyor.

and get to the facts.

But this doesn't mean that we shouldn't try.

Ama bu denemeyi bırakmamız anlamına gelmiyor.

Until quite recently,

Çok yakın bir zamana kadar

we simply didn't know how many Brazilians were killed by guns.

silahla öldürülen Brezilyalıların sayısını bilmiyorduk.

Amazingly, it was a local soap opera called "Mulheres Apaixonadas" --

Saşırtıcı bir şekilde, Brezilya'daki ulusal silah kontrolü kampanyasını

başlatan şey "Mulheres Apaixonadas" yani "Aşık Kadınlar"

or "Women in Love" --

that kicked off Brazil's national gun control campaign.

adlı yerel bir diziydi.

In one highly viewed episode,

Çokça izlenen bir bölümünde

a soap opera lead actress was killed by a stray bullet.

bir dizi aktörü manganda kurşunuyla hayatını kaybediyordu.

Brazilian grannies and housewives were outraged,

Brezilyalı nineler ve ev hanımları bu duruma çok sinirlenmişlerdi.

and in a case of art imitating life,

Sanat hayatın bir taklidi olduğundan

this episode also included footage of a real gun control march

Copacabana Plajı'nın dışında gerçekleştirdiğimiz

silah kontrol yürüyüşünün görüntüleri de

that we had organized right here,

bölüme dahil edildi.

outside in Copacabana Beach.

The televised death and march had a huge impact on public opinion.

TV'de yayınlanan bu ölüm ve yürüyüş kamuoyunu büyük oranda etkiledi.

Within weeks, our national congress approved the disarmament bill

Birkaç hafta içinde ululsal kongre senelerdir kabul edilmeyen

silahsızlanma tasarısını onayladı.

that had been languishing for years.

We were then able to mobilize data

Bunun üzerine biz de yasadaki değişiklik

to show the successful outcomes of the change in the law

ve silah toplama programı sayesinde gerçekleşen olumlu sonuçları

and gun collection program.

gösteren veriler topladık.

Here is what I mean:

Demek istediğim şey şu:

We could prove that in just one year,

Yalnızca bir yıl içinde

we saved more than 5,000 lives.

5.000'den fazla hayat kurtardığımızı kanıtladık.

(Applause)

(Alkışlar)

And in the case of drugs,

Uyuşturucu vakasında ise

in order to undermine this fear and prejudice that surrounds the issue,

konuyu çevreleyen tüm bu korku ve önyargının üstesinden gelmek için

we managed to gather and present data that shows that today's drug policies

mevcut uyuşturucu politikalarının bu mücadeleye uyuşturucuların kendinden

cause much more harm than drug use per se,

daha fazla zarar verdiğini gösteren veriler topladık ve paylaştık.

and people are starting to get it.

İnsanlar da bunu anlamaya başlıyor.

My fourth insight is:

Öğrendiğim dördüncü şey ise:

Don't be afraid to bring together odd bedfellows.

Zıt kutupları bir araya getirmekten korkma.

Brezilya'da öğrendiğimiz şey

What we've learned in Brazil --

-ki bu her yer için geçerli-

and this doesn't only apply to my country --

is the importance of bringing diverse and eclectic folks together.

farklı ve eklektik insanları bir araya getirmenin ne kadar önemli olduğuydu.

If you want to change the world,

Dünyayı değiştirmek istiyorsanız eğer,

it helps to have a good cross-section of society on your side.

her kesimden insanın desteğini almalısınız.

In both the case of guns and drugs,

Silah ve uyuşturucu hareketlerinde

we brought together a wonderful mix of people.

çeşit çeşit insanı bir araya getirdik.

We mobilized the elite and got huge support from the media.

Seçkin sınıfı harekete geçirdik. Medyadan da büyük yardım aldık.

We gathered the victims, human rights champions, cultural icons.

Mağdurları, insan hakları savunucularını ve kültütel ikonları aynı yerde topladık.

We also assembled the professional classes --

Doktorları, avukatları, akademisyenleri

doctors, lawyers, academia and more.

ve daha nice mesleki sınıfı bir araya getirdik.

What I've learned over the last years

Geçtiğimiz birkaç sene içinde öğrendiğim şey:

is that you need coalitions of the willing and of the unwilling to make change.

değişim için isteklilerle isteksizlerin koalisyon içinde olması gerektiğidir.

In the case of drugs,

Uyuşturucu hareketinde

we needed libertarians, anti-prohibitionists, legalizers,

liberterlere, yasak karşıtı olanlara,

and liberal politicians.

ve liberal politikacılara ihtiyacımız vardı.

They may not agree on everything;

Her konuda anlaşamıyor olabilirler,

in fact, they disagree on almost everything.

hatta neredeyse hiçbir konuda anlaşamıyorlar.

But the legitimacy of the campaign is based on their diverse points of view.

Ancak kampanyanın temeli onların farklı görüşleri üzerine kurulu.

Over a decade ago,

Yaklaşık on yıl önce

I had a comfortable future working for an investment bank.

bir yatırım bankasında rahat bir geleceğe sahiptim.

I was as far removed from the world of civil society diplomacy

Tahmin edebileceğiniz üzere sivil toplum diplomatlığı ile hiçbir alakam yoktu.

as you can imagine.

But I took a chance.

Ama riske girdim.

I changed course,

Yolumu değiştirdim.

and on the way, I helped to create social movements

Dünyanın belli kısımlarını daha güvenli hale getirdiğine inandığım

that I believe have made some parts of the world safer.

toplumsal hareketlerin oluşumlarına katkılarda bulundum.

Each and every one of us has the power to change the world.

Her birimiz dünyayı değiştirmek için gereken güce sahip.

No matter what the issue, and no matter how hard the fight,

Konu ne olursa olsun, ne kadar zorlu olursa olsun

civil society is central to the blueprint for change.

sivil toplumlar değişimin başladığı yerlerdir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)