The nit-picking glory of The New Yorker's Comma Queen | Mary Norris

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I have spent the past 38 years trying to be invisible.

Son 38 yılımı görünmez olmaya çalışarak harcadım.

I'm a copy editor.

Ben bir editörüm.

I work at The New Yorker,

The New Yorker'da çalışıyorum

and copyediting for The New Yorker is like playing shortstop

ve The New Yorker'da editörlük yapmak tıpkı beyzbol ana ligindeki

for a Major League Baseball team:

bir takımda kısa topçu olarak oynamaya benziyor:

every little movement gets picked over by the critics --

En küçük hareket bile eleştirmenler tarafından kritik ediliyor --

God forbid you should commit an error.

bir hatadan Tanrı sakınsın.

Just to clarify: copy editors don't choose what goes into the magazine.

Açıklık kazandırmak için, editörler dergiye ne dâhil edileceğini seçmezler.

We work at the level of the sentence,

Cümle seviyesinde çalışıyoruz,

maybe the paragraph,

belki paragraf,

the words, the punctuation.

kelimeler, imla.

Our business is in the details.

İşimiz detaylarla ilgili.

We put the diaeresis, the double dot, over the "i" in "naïve."

"Naïve" (naif)'deki "i" üzerine dieresis(ses değiştirme işareti),

yani iki nokta koyarız.

We impose house style.

Kendi stilimizi dayatırız.

Every publication has a house style.

Her yayınevinin kendi stili vardır.

The New Yorker's is particularly distinctive.

The New Yorker'sa özellikle kendine hastır.

We sometimes get teased for our style.

Bazen stilimizle dalga geçilir.

Imagine -- we still spell "teen-ager" with a hyphen,

Düşünün -- hâlâ "teen-ager" (genç) tire işareti ile yazılır,

as if that word had just been coined.

sanki o kelime yeni icat edilmiş gibi.

But you see that hyphen in "teen-age"

Ama "teen-age"de o çizgiyi,

and that diaeresis over "coöperate,"

"coöperate"de o dieresisi görürsünüz

and you know you're reading The New Yorker.

ve The New Yorker okuduğunuzu bilirsiniz.

Copyediting at The New Yorker is a mechanical process.

The New Yorker'da editörlük mekanik bir süreçtir.

There is a related role called query proofreading,

Bununla ilgili metin düzeltme veya sayfa onaylama

or page-OK'ing.

diye bir rol var.

Whereas copyediting is mechanical,

Editörlük mekanikken,

query proofreading is interpretive.

metin düzeltme yorumsaldır.

We make suggestions to the author through the editor

Editörler yoluyla yazara bir cümlenin vurgusunu düzeltmek,

to improve the emphasis of a sentence

istemeyerek yapılan tekrarlara dikkat çekmek

or point out unintentional repetitions

ve ikna edici alternatifler sağlamak

and supply compelling alternatives.

üzere öneriler sunarız.

Our purpose is to make the author look good.

Amacımız yazarın iyi görünmesini sağlamak.

Note that we give our proofs not directly to the author,

Düzeltmelerimizi doğrudan yazara değil,

but to the editor.

editöre veririz.

This often creates a good cop/bad cop dynamic

Bu genelde iyi polis/kötü polis dinamiğini yaratır

in which the copy editor -- I'll use that as an umbrella term --

ki bu durumda editör -- bunu kapsayıcı bir terim olarak kullanacağım --

is invariably the bad cop.

her zaman kötü polistir.

If we do our job well, we're invisible,

Eğer işimizi iyi yaparsak, görünmeziz,

but as soon as we make a mistake,

ama hata yaptığımız anda,

we copy editors become glaringly visible.

biz editörler tam anlamıyla görünür hâle geliriz.

Here is the most recent mistake that was laid at my door.

İşte kapıma bırakılan en güncel hata.

[Last Tuesday, Sarah Palin, the pre-Trump embodiment

[Geçtiğimiz Salı, Cumhuriyetçi Parti'nin popülist hiç-hiççilik

of populist no-nothingism in the Republican Party,

Trump öncesi simgesi Sarah Palin

endorsed Trump.]

Trump'ı onayladı.]

"Where were The New Yorker's fabled copy editors?" a reader wrote.

Bir okuyucu, "The New Yorker'ın meşhur editörleri neredeydi?" diye yazdı.

"Didn't the writer mean 'know-nothingism'?"

"Yazar hiççilik bilgisi demek istememiş miydi?"

Ouch.

Of.

There's no excuse for this mistake.

Hatanın gerekçesi olamaz.

But I like it: "no-nothingism."

Ama bunu beğendim: "Hiç-hiççilik".

It might be American vernacular for "nihilism."

"Nihilizm"in Amerikancası olabilir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Here, another reader quotes a passage from the magazine:

Burada da okuyucu derginin bir bölümünden alıntı yapıyor:

[Ruby was seventy-six, but she retained her authoritative bearing;

[Ruby yetmiş altı yaşındaydı, ama otoriter duruşunu koruyordu;

only her unsteady gait belied her age.]

yaşını sadece titrek yürüyüşü gizliyordu.]

He added:

Şöyle eklemiş:

"Surely, someone at The New Yorker knows the meaning of 'belied,'

"Eminim ki The New Yorker'da biri 'belied' (gizliyordu)'in anlamını biliyor

and that it is the opposite of how it is used in this sentence.

ve bu cümlede kullanılma şeklinin tersi.

Come on! Get it together."

Haydi! Bunu halledin!"

Belie: to give a false impression.

Belie: Yanlış bir kanı vermek.

It should have been "betrayed."

"Betrayed" (ele veriyordu) olmalıydı.

E.B. White once wrote of commas in The New Yorker:

E.B. White bir zamanlar The New Yorker'daki

virgüller hakkında şöyle yazmıştı:

"They fall with the precision of knives outlining a body."

"Bir bedenin etrafına saplanan bıçakların hassasiyetinde."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And it's true -- we get a lot of complaints about commas.

Ve bu doğru -- virgüller hakkında bir sürü şikâyet alıyoruz.

"Are there really two commas in 'Martin Luther King, Jr., Boulevard'?"

"Martin Luther King, Jr., Bulvarı'nda gerçekten iki virgül mü var?"

There may not be on the sign, but yes, that is New Yorker style for "Jr."

İşarette olmayabilir, ama evet, New Yorker stilinde "Jr." bu şekilde.

One wag wrote:

Bir şakacı şöyle yazmış:

["Please, could you expel, or, at least, restrain,

["Lütfen, editöryel çalışanlarınız içindeki, virgül-manyağını

the comma-maniac, on your editorial staff?"]

çıkarabilir misiniz veya, en azından, dizginleyebilir misiniz?"]

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Ah, well.

Of, peki.

In this case, those commas are well-placed,

Bu durumda, o virgüller iyi yerleştirilmiş,

except that there should not be one

yalnızca "virgül-manyağı" ile "içindeki"

between "maniac" and "on."

arasında virgül olmamalıydı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Also, if we must have commas around "at least,"

Bir de eğer "en azından"ın yanında virgül olacaksa,

we might change it up by using dashes around that phrase:

o ifadenin yanına tire işaretleri koyarak değiştirebiliriz:

"... -- or, at least, restrain --"

"... -- veya, en azından, dizginleyebilir misiniz--"

Perfect.

Mükemmel.

(Applause)

(Alkış)

Then there's this:

Sonra şu var:

"Love you, love your magazine,

"Sizi seviyorum, derginizi seviyorum,

but can you please stop writing massive numbers as text?"

ama lütfen büyük sayıları metin olarak yazmayı bırakır mısınız?"

[two and a half million ...]

[iki buçuk milyon ...]

No.

Hayır.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

One last cri de coeur from a spelling stickler:

Titiz bir imlacıdan son bir itiraz:

["Those long stringy things are vocal cords, not chords."]

["O uzun ip gibi şeyler ses telleri (vocal cords), akortlar (chords) değil."]

The outraged reader added,

Öfkeli okuyucu eklemiş,

"I'm sure I'm not the first to write

"Eminim ki bu korkunç imla hatasına

regarding this egregious proofreading error,

dair yazan ilk kişi değilim,

but I'm equally sure I won't be the last.

ama aynı derecede eminim ki son da olmayacağım.

Fie!"

Yuh!"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I used to like getting mail.

Eskiden posta almayı severdim.

There is a pact between writers and editors.

Yazarlar ve editörler arasında bir anlaşma vardır.

The editor never sells out the writer,

Editör yazarı hiçbir zaman satmaz,

never goes public about bad jokes that had to be cut

çıkarılması gereken kötü şakaları veya fazla uzun hikâyeleri

or stories that went on too long.

toplumla paylaşmaz.

A great editor saves a writer from her excesses.

Çok iyi bir editör yazarı fazlalıklarından kurtarır.

Copy editors, too, have a code;

Kopya editörlerinin de kuralları vardır;

we don't advertise our oversights.

hatalarımızı ilan etmeyiz.

I feel disloyal divulging them here,

Onları burada açıkladığım için sadakatsiz hissediyorum,

so let's have look at what we do right.

o zaman neleri doğru yaptığımıza bir göz atalım.

Somehow, I've gotten a reputation for sternness.

Bir şekilde katılığımla ünlendim.

But I work with writers who know how to have their way with me.

Ama benimle geçinmesini bilen yazarlarla çalışıyorum.

I've known Ian Frazier, or "Sandy," since the early 80s.

Ian Frazier veya "Sandy"yi 80'lerin başlarından beri tanıyorum.

And he's one of my favorites,

Ve kendisi en sevdiklerimden biri,

even though he sometimes writes a sentence

zaman zaman editörün duraksamasına

that gives a copy editor pause.

sebep olan cümleler yazsa da.

Here is one from a story about Staten Island

Sandy Kasırgası'ndan sonra Staten Adası hakkında

after Hurricane Sandy:

bir hikâyesinden:

[A dock that had been broken in the middle and lost its other half

[Ortasından kopmuş bir rıhtım ve diğer yarısı

sloped down toward the water,

suya kayarak kaybolmuş,

its support pipes and wires leaning forward

destekleyici boruları ve kabloları öne doğru çıkmış,

like when you open a box of linguine and it slides out.]

sanki bir paket çubuk makarnayı açmışsınız ve dışarı çıkmış gibi.]

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This would never have got past the grammarian in the days of yore.

Bu eski zamanlarda gramerciden kesinlikle geçemezdi.

But what could I do?

Fakat ne yapabilirdim?

Technically, the "like" should be an "as,"

Teknik olarak "sanki" (like), "tıpkı" (as) olmalı,

but it sounds ridiculous,

ama kulağa gülünç geliyor,

as if the author were about to embark on an extended Homeric simile --

sanki yazar Homeras'a özgü büyük bir mecaza girişmek üzere --

"as when you open a box of linguine."

"tıpkı bir paket çubuk makarnayı açmışsınız ve dışarı çıkmış gibi."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I decided that the hurricane conferred poetic justice on Sandy

Kasırgaya Sandy ile şiirsel adalet verildiğine karar vererek

and let the sentence stand.

cümlenin kalmasına izin verdim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Generally, if I think something is wrong,

Genelde bir şeyin yanlış olduğunu düşünürsem,

I query it three times.

üç kez sorgularım.

I told Sandy that not long ago in a moment of indiscretion and he said,

Sandy'ye bir süre önce bunu bir anlık düşüncesizlikle söyledim ve şöyle dedi,

"Only three?"

"Sadece üç?"

So, he has learned to hold out.

Yani direnmeyi öğrendi.

Recently, he wrote a story for "Talk of the Town,"

Son zamanlarda "Şehrin Konuşması" için bir hikâye yazdı,

that's the section at the front of the magazine

bu bölüm derginin ön tarafında

with short pieces on subjects ranging from Ricky Jay's exhibit

Ricky Jay'in Metropolitan Müzesi'ndeki sergisinden

at the Metropolitan Museum

Fransa'ya artık yemek torbalarının

to the introduction of doggie bags in France.

gelişine kadar farklı konularda kısa parçalar olan yer.

Sandy's story was about the return to the Bronx

Sandy'nin hikâyesi Bronx

Yüksek Mahkeme Yargıcı Sonia Sotomayor'un dönüşüyle ilgiliydi.

of Supreme Court Justice Sonia Sotomayor.

There were three things in it that I had to challenge.

İçinde sorgulamam gereken üç şey vardı.

First, a grammar query.

İlki gramer sorgusu.

The justice was wearing black and Sandy wrote,

Yargıç siyah giyiyordu ve Sandy şöyle yazmıştı,

[Her face and hands stood out like in an old, mostly dark painting.]

[Yüzü ve elleri sanki eski, çoğu siyah bir resimdeki gibi dikkat çekiyordu.]

Now, unlike with the hurricane,

Kasırgada olanın aksine,

with this "like," the author didn't have the excuse

bu "sanki" ile yazarın kasırganın zararını

of describing hurricane damage.

anlatmak gibi bir özrü yoktu.

"Like" in this sense is a preposition, and a preposition takes an object,

Bu bağlamda sanki bir edat ve bir edat bir nesne alır,

which is a noun.

yani bir isim.

This "like" had to be an "as."

Bu "sanki", "tıpkı" olmak zorunda.

"As in an old, mostly dark painting."

"Tıpkı eski, çoğu siyah bir resimdeki gibi."

Second, a spelling issue.

İkincisi, imla hatası.

The author was quoting someone who was assisting the justice:

Yazar yargıca yardımcı olan birinden bahsediyordu:

["It will be just a minute.

["Sadece bir dakika alacak.

We are getting the justice mic'ed,"]

Yargıca mikrofon koyuyoruz (mic'ed)."]

Mic'ed?

Mic'ed?

The music industry spells it "mic"

Müzik endüstrisi "mic" (mikrofon) olarak söyler.

because that's how it's spelled on the equipment.

Çünkü ekipmanda o şekilde yazılır.

I'd never seen it used as a verb with this spelling,

Bu şekilde yazılarak fiil olarak kullanıldığını hiç görmemiştim

and I was distraught to think that "mic'ed"

ve "mic'ed"in benim gözetimimde dergiye gireceği

would get into the magazine on my watch.

düşüncesiyle çılgına dönmüştüm.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

New Yorker style for "microphone" in its abbreviated form is "mike."

New Yorker stilinde mikrofonun kısaltılmış hâli "mike".

Finally, there was a sticky grammar and usage issue

Son olarak, vıcık vıcık bir gramer ve kullanım meselesi vardı,

in which the pronoun has to have the same grammatical number

ki zamirin kendisinden önce gelenle aynı gramatik sayıya

as its antecedent.

sahip olması gerekiyordu.

[everyone in the vicinity held their breath]

[yakındaki herkes nefeslerini tuttu]

"Their" is plural and "everyone," its antecedent, is singular.

"-ler" çoğul ve önce gelen "herkes" ise tekil.

You would never say, "Everyone were there."

Hiçbir zaman şöyle demezsiniz. "Herkes oradaydılar."

Everyone was there. Everyone is here.

Herkes oradaydı. Herkes burada.

But people say things like, "Everyone held their breath" all the time.

Ama insanlar, "Herkes nefeslerini tuttu" gibi şeyleri her zaman söyler.

To give it legitimacy,

Bir meşruluk kazandırmak için

copy editors call it "the singular 'their,'"

editörler buna "tekil 'onlar'" derler,

as if calling it singular makes it no longer plural.

sanki tekil demek onları artık çoğul yapmıyormuş gibi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It is my job when I see it in print to do my best to eliminate it.

Baskıda onları gördüğümde elimine etmek benim işim.

I couldn't make it, "Everyone held her breath,"

Şöyle yapamam, "Herkes kendi (eril) nefesini tuttu"

or "Everyone held his breath,"

veya "Herkes kendi (dişil) nefesini tuttu"

or "Everyone held his or her breath."

veya "Herkes kendi (eril) veya kendi (dişil) nefesini tuttu."

Whatever I suggested had to blend in.

Önerdiğim şeyin oturması lazım.

Yazar şu şekilde

I asked, through the editor,

if the author would consider changing it

değiştirmek ister mi diye editör aracılığıyla sordum,

to "All in the vicinity held their breath,"

"Yakındaki herkesler nefeslerini tuttu,"

because "all" is plural.

çünkü herkesler çoğuldur.

Nope.

Hayır.

I tried again: "All those present held their breath?"

Yeniden denedim: "Orada olan herkesler nefeslerini tuttu?"

I thought this sounded vaguely judicial.

Bunun belli belirsiz tarafsız olduğunu düşündüm.

But the editor pointed out

Ama editör aynı cümlede

that we could not have "present" and "presence"

hem "olan", hem de "bulunan"ın

in the same sentence.

olamayacağını söyledi.

When the final proof came back,

Son düzeltmeler geri geldiğinde,

the author had accepted "as" for "like,"

yazar "sanki" yerine "tıpkı"yı ve "mic'ed" yerine

and "miked" for "mic'ed."

"miked" (mikrofon koymak)'ı kabul etmişti.

But on "Everyone held their breath," he stood his ground.

Ama "Yakındaki herkes nefeslerini tuttu"da ısrar etmişti.

Two out of three isn't bad.

Üçte iki, kötü değil.

In the same issue,

Aynı sayıda

in that piece on doggie bags in France,

Fransa'daki artık yemek torbaları hakkındaki yazıda

there was the gratuitous use of the f-word by a Frenchman.

Fransız bir adam tarafından s-kelimesinin yersiz kullanımı vardı.

I wonder, when the mail comes in,

Posta geldiğinde, hangisinin okuyucuları

which will have offended the readers more.

daha fazla rahatsız ettiğini merak ediyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)