We the People, and the Republic we must reclaim | Lawrence Lessig

Lawrence Lessig: Halk olan bizler ve geri almak zorunda olduğumuz Cumhuriyet.

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Mustafa Büyükkara

Once upon a time,

Bir zamanlar,

there was a place called Lesterland.

Lesterland adında bir yer vardı.

Now Lesterland looks a lot like the United States.

Lesterland, Amerika Birleşik Devletlerine çok benziyor.

Like the United States, it has about 311 million people,

Tıpkı ABD gibi, onun da nüfusu yaklaşık 311 milyon,

and of that 311 million people,

ve bu 311 milyonun,

it turns out 144,000 are called Lester.

144 bin kadarının adı Lester.

If Matt's in the audience,

Şayet Matt (Groening) seyirciler arasındaysa,

I just borrowed that, I'll return it in a second,

senin dizindeki bu karakteri ödünç aldım,

this character from your series.

bir saniye içinde iade edeceğim.

So 144,000 are called Lester,

Yani 144 bin kişinin adı Lester,

which means about .05 percent is named Lester.

yani toplam nüfusun on binde 5'inin adı Lester.

Now, Lesters in Lesterland have this extraordinary power.

Şimdi, Lesterland'deki Lester'ların olağanüstü bir gücü var.

There are two elections every election cycle in Lesterland.

Lesterland'deki her bir seçim döneminde iki adet seçim var.

One is called the general election.

Birinin adı genel seçim.

The other is called the Lester election.

Diğerinin adı da Lester seçimi.

And in the general election, it's the citizens who get to vote,

Genel seçimde, halk oy kullanır,

but in the Lester election, it's the Lesters who get to vote.

ancak Lester seçiminde, sadece Lester'lar oy kullanabilir.

And here's the trick.

İşte oyunun döndüğü yer de şu.

In order to run in the general election,

Genel seçimde rekabet edebilmek için,

you must do extremely well

Lester seçiminde

in the Lester election.

çok iyi sonuç almalısın.

You don't necessarily have to win, but you must do extremely well.

Kazanmak zorunda değilsin, ama çok çok iyi sonuç almalısın.

Now, what can we say about democracy in Lesterland?

Şimdi, Lesterland'deki demokrasi hakkında ne söyleyebiliriz?

What we can say, number one,

İlk olarak, şunu diyebiliriz,

as the Supreme Court said in Citizens United,

Birleşmiş Halk'ta Yüksek Mahkeme'nin dediği gibi,

that people have the ultimate influence over elected officials,

seçilmiş görevlilerin üzerinde halkın mutlak etkisi vardır,

because, after all, there is a general election,

çünkü, sonuçta, ortada genel seçim vardır,

but only after the Lesters have had their way

ancak sadece Lester'ların istediği gerçekleştikten

with the candidates who wish to run in the general election.

genel seçimde yarışmasını istedikleri kişiler belirlendikten sonra.

And number two, obviously, this dependence upon the Lesters

Ve ikinci sırada, açıkça, Lester'lara olan bu bağımlılık,

is going to produce a subtle, understated,

Lester'ları mutlu edebilmek için

we could say camouflaged, bending

ince ve olduğundan daha az gösterilen,

to keep the Lesters happy.

hatta kamufle edilen, bir bükülme yaratacaktır.

Okay, so we have a democracy, no doubt,

Evet, demokrasimiz var, ona şüphe yok,

but it's dependent upon the Lesters

ancak bu Lester'lara bağımlı,

and dependent upon the people.

ve insanlara bağımlı.

It has competing dependencies,

Lester'ların kim olduğunda göre değişen,

we could say conflicting dependencies,

rekabet eden bağımlılıkları var,

depending upon who the Lesters are.

hatta çatışan bağımlılıklar da diyebiliriz.

Okay. That's Lesterland.

Evet, bu Lesterland.

Now there are three things I want you to see now that I've described Lesterland.

Lesterland'i anlattığıma göre, şimdi görmenizi istediğim üç şey var.

Number one, the United States is Lesterland.

Bir: Amerika Birleşik Devletleri Lesterland'dir.

The United States is Lesterland.

Amerika Birleşik Devletleri Lesterland'dir.

The United States also looks like this, also has two elections,

ABD de ayrıca buna benzer, onun da iki seçimi vardır,

one we called the general election,

biri genel seçim dediğimiz,

the second we should call the money election.

diğeri de para seçimi dememiz gereken.

In the general election, it's the citizens who get to vote,

Genel seçimde, halk seçime gider,

if you're over 18, in some states if you have an ID.

18 yaşının üzerindeyseniz, bazı eyaletlerde kimliğiniz varsa.

In the money election, it's the funders who get to vote,

Para seçiminde, mali olarak destekleyenler seçim yapar,

the funders who get to vote, and just like in Lesterland,

destekçiler, tıpkı Lesterland'deki gibi

the trick is, to run in the general election,

ve genel seçimde yarışabilmek için,

you must do extremely well in the money election.

para seçiminde çok çok iyi bir performans göstermeniz gerekir.

You don't necessarily have to win. There is Jerry Brown.

Kazanmak zorunda değilsiniz. Bakın Jerry Brown örneğine.

But you must do extremely well.

Ama çok iyi bir performans göstermeniz gerekir.

And here's the key: There are just as few relevant funders

Ve işte işin anahtarı: ABD'de sadece Lesterland'deki Lester'lar

in USA-land as there are Lesters in Lesterland.

kadar etkin mali destekleyiciler var.

Now you say, really?

Şimdi gerçekten mi, diyebilirsiniz.

Really .05 percent?

Gerçekten on binde 5 mi?

Well, here are the numbers from 2010:

İşte, 2010 yılından rakamlar şu şekilde:

.26 percent of America

ABD'nin on binde 26'sı

gave 200 dollars or more to any federal candidate,

herhangi bir federal adaya 200 dolar ve üzeri para vermiştir,

.05 percent gave the maximum amount to any federal candidate,

on binde 5'i ise izin verilen maksimum değerde para vermiştir,

.01 percent -- the one percent of the one percent --

on binde 1'i - yüzde 1'in yüzde 1'i -

gave 10,000 dollars or more to federal candidates,

federal adaylara 10 bin dolar veya üzeri vermiştir,

and in this election cycle, my favorite statistic

ve bu seçim döneminde, benim en sevdiğim istatistik

is .000042 percent

%0.000042

— for those of you doing the numbers, you know that's 132 Americans —

- sayılarla arası iyi olanlar bilecektir, 132 Amerikan'a karşılık gelen bir sayıdır -

gave 60 percent of the Super PAC money spent

yakın zamanda biten dönemde harcanan

in the cycle we have just seen ending.

Super PAC parasının %60'ını vermiştir.

So I'm just a lawyer, I look at this range of numbers,

Ben sadece bir avukatım, ve bu sayılara baktığımda,

and I say it's fair for me to say

ve bunu rahatlıkla söyleyebilirim ki,

it's .05 percent who are our relevant funders in America.

o onbirde birlik kesim ABD'de fark yaratan destekçilerdir.

In this sense, the funders are our Lesters.

Bu açıdan, destekleyiciler bizim Lester'larımızdır.

Now, what can we say about this democracy in USA-land?

Şimdi ABD'deki demoktrasi hakkında ne diyebiliriz?

Well, as the Supreme Court said in Citizens United,

Yüksek mahkemenin de dediği gibi,

we could say, of course the people have the ultimate influence

tabi ki bireyler, seçilmiş görevliler üzerinde

over the elected officials. We have a general election,

mutlak etkiye sahiptir. Genel seçimimiz var,

but only after the funders have had their way

ama sadece destekçilerin genel seçimde

with the candidates who wish to run in that general election.

kimlerin yarışacağını belirlemesinden sonra.

And number two, obviously,

Ve iki numarada, bariz olarak,

this dependence upon the funders

destekçilere olan bu bağımlılık,

produces a subtle, understated, camouflaged bending

destekçileri mutlu etmek için, ince ve olduğundan daha az gösterilen,

to keep the funders happy.

hatta kamufle edilen bir bükülme yaratmaktadır.

Candidates for Congress and members of Congress

Kongre adayları ve Kongre üyeleri

spend between 30 and 70 percent of their time

zamanlarının yüzde 30 ila 70'i arasında bir zamanı

raising money to get back to Congress

Kongreye tekrar girebilmek ya da partilerini

or to get their party back into power,

tekrar başa getirmek için para toplamaya harcıyorlar,

and the question we need to ask is, what does it do to them,

ve sormamız gereken soru da şu; bu insanlar,

these humans, as they spend their time

zamanlarını telefonun başında, asla tanışmadıkları kişileri

behind the telephone, calling people they've never met,

arayarak, yani yüzde 1'in bile çok küçük bir payını arayarak

but calling the tiniest slice of the one percent?

geçirmeleri onlara ne yapıyor?

As anyone would, as they do this,

Herkese olabileceği gibi, onlar da,

they develop a sixth sense, a constant awareness

bir tür altıncı his geliştiriyorlar, sabit bir farkındalık,

about how what they do might affect their ability to raise money.

ne yaptıklarının, nasıl davrandıklarının, onların para toplama konusundaki yetilerine etkisi hakkında.

They become, in the words of "The X-Files,"

"X-Files" jargonundaki "şekil-değiştirenler"e

shape-shifters, as they constantly adjust their views

dönüşüyorlar. Çünkü, sürekli olarak görüşlerini,

in light of what they know will help them to raise money,

onlara daha fazla para toplama şansı verecek şekilde değiştiriyorlar,

not on issues one to 10,

en önemli 10 maddeye değil de,

but on issues 11 to 1,000.

belki de 11 ila 1000 arasındaki maddelere odaklanıyorlar.

Leslie Byrne, a Democrat from Virginia,

Leslie Byrne, Virginia'dan bir Demokrat,

describes that when she went to Congress,

bunu Kongreye gittiğinde bir arkadaşının ona

she was told by a colleague, "Always lean to the green."

"Daima yeşile doğru eğil" demesi ile açıklıyor.

Then to clarify, she went on,

Buna açıklık getirmek için de,

"He was not an environmentalist." (Laughter)

"Bunu söyleyen çevreci biri değildi" diyor. (Kahkaha)

So here too we have a democracy,

Yani biz de burada demokrasiye sahibiz,

a democracy dependent upon the funders

bir demokrasi ki destekçilere bağımlı,

and dependent upon the people,

ve insanlara bağımlı,

competing dependencies,

rekabet eden bağımlılıklar,

possibly conflicting dependencies

hatta çatışan bağımlılıklar,

depending upon who the funders are.

destekçilerin kim olduğuna göre değişen şekilde.

Okay, the United States is Lesterland, point number one.

Evet, ABD = Lesterland, bu ilk madde idi.

Here's point number two.

İşte ikinci madde.

The United States is worse than Lesterland,

ABD, Lesterland'den daha da kötü durumda,

worse than Lesterland because you can imagine in Lesterland

daha kötü çünkü, Lesterland'de eğer Lester'lar

if we Lesters got a letter from the government that said,

hükümetten şu şekilde bir mektup alsalar:

"Hey, you get to pick who gets to run in the general election,"

"Hey, siz genel seçimde kimlerin yarışacağını seçiyorsunuz,"

we would think maybe of a kind of aristocracy of Lesters.

Lester'ların bir tür aristokrat olduğunu düşünebiliriz.

You know, there are Lesters from every part of social society.

Biliyorsunuz, her sosyal çevreden Lester'lar olduğunu.

There are rich Lesters, poor Lesters, black Lesters, white Lesters,

Zengin Lester'lar, fakir Lester'lar,siyahi Lester'lar, beyaz Lester'lar,

not many women Lesters, but put that to the side for one second.

kadın Lester'lar o kadar çok değil ama, bu konuyu bir saniyeliğine bir kenara koyalım.

We have Lesters from everywhere. We could think,

Her yerden Lester'ımız var. O zaman,

"What could we do to make Lesterland better?"

"Lesterland'i daha iyi hale getirmek için ne yapabiliriz?" diye düşünebiliriz.

It's at least possible the Lesters would act for the good of Lesterland.

En azından Lester'ların Lesterland'in iyiliği için çalışabileceği ihtimali var.

But in our land, in this land, in USA-land,

Ama bizim ülkemizde, bu ülkede, ABD'de,

there are certainly some sweet Lesters out there,

evet bazı çok şeker Lester'larımız var,

many of them in this room here today,

hatta birçoğu da şu anda bu salonda,

but the vast majority of Lesters act for the Lesters,

ama Lester'ların büyük bir çoğunluğu Lester'lar için hareket etmekte,

because the shifting coalitions that are comprising the .05 percent

çünkü on binde 5'lik payı oluşturanlar,

are not comprising it for the public interest.

kamu yararı için biraraya gelmediler.

It's for their private interest. In this sense, the USA is worse than Lesterland.

Şahsi çıkarları için biraradalar. Bu açıdan ABD, Lesterland'den daha kötü.

And finally, point number three:

Ve son olarak, üç numara:

Whatever one wants to say about Lesterland,

Her kim Lesterland ile ilgili ne söylerse söylesin,

against the background of its history, its traditions,

tarihi arka planı, geleneklerine karşın,

in our land, in USA-land, Lesterland is a corruption,

vatanımızda, ABD'de, Lesterland bir yozlaşmadır,

a corruption.

bir yozlaşma.

Now, by corruption I don't mean brown paper bag cash

Şimdi, yozlaşma diyerek Kongre üyelerinin arasında gizli bir şekilde

secreted among members of Congress.

el değiştiren kese kağıdı içindeki parayı kastetmiyorum.

I don't mean Rod Blagojevich sense of corruption.

Rod Blagojevich'in anladığı gibi bir yozlaşmadan da bahsetmiyorum.

I don't mean any criminal act.

Herhangi bir adli suçtan bahsetmiyorum.

The corruption I'm talking about is perfectly legal.

Bahsini ettiğim bu yozlaşma son derece yasal.

It's a corruption relative to the framers' baseline for this republic.

Bu cumhuriyetin kurucularının dayanağı açısından bir yozlaşmadır.

The framers gave us what they called a republic,

Kurucularımız bize cumhuriyet dediklerini verdiler,

but by a republic they meant a representative democracy,

ama kastettikleri cumhuriyet, temsili demokrasiydi,

and by a representative democracy, they meant a government,

ve temsili demokrasiden kastettikleri de bir hükümetin,

as Madison put it in Federalist 52, that would have a branch

Madison'un Federalist 52'de dediği gibi, bir dalı olacak ki

that would be dependent upon the people alone.

sadece insanlara bağlı olacak.

So here's the model of government.

İşte hükümet modeli.

They have the people and the government

Halk ve hükümet var,

with this exclusive dependency,

ve bu münhasır bağımlılık ile,

but the problem here is that Congress has evolved a different dependence,

ama buradaki problem Kongre'nin farklı bir bağımlılığa evrim geçirmiş olması,

no longer a dependence upon the people alone,

artık sadece halka dayanan bir bağımlılık değil,

increasingly a dependence upon the funders.

artan bir şekilde destekçilere dayanan bağımlılık.

Now this is a dependence too,

Evet bu da bir bağımlılık,

but it's different and conflicting from a dependence upon the people alone

ancak bu farklı ve halka bağımlı olan ile çelişen bir bağımlılık

so long as the funders are not the people.

çünkü destekçiler halk değil.

This is a corruption.

Bu bir yozlaşmadır.

Now, there's good news and bad news about this corruption.

Şimdi, bu durumla ilgili iyi ve kötü haberlerim var.

One bit of good news is that it's bipartisan,

Bir iyimsi haber şu ki, bu yolsuzluk iki tarafta da olan

equal-opportunity corruption.

eşit-fırsatçı bir yolsuzluk.

It blocks the left on a whole range of issues that we on the left really care about.

Solcuların daha çok önem verdikleri çok geniş bir konuda, solun önünü kesen.

It blocks the right too, as it makes

Ama ayrıca, aynı şekilde sağcıların da

principled arguments of the right increasingly impossible.

temel argümanlarını imkansız kılacak hale getiren.

So the right wants smaller government.

Yani sağcılar daha küçük bir hükümet istiyorlar.

When Al Gore was Vice President, his team had an idea

Al Gore'un Başkan Yardımcı olduğu zamanda ekibinin

for deregulating a significant portion of the telecommunications industry.

iletişim endüstrisinin ciddi bir kısmı üzerindeki kısıtlayıcı şartları kaldırmak gibi bir fikri vardı.

The chief policy man took this idea to Capitol Hill,

Baş politika yapıcı bu fikri Captiol Hill'e taşıdı,

and as he reported back to me,

ve bana geri dönüş yaptığında,

the response was, "Hell no!

cevap, "Hayatta olmaz!.

If we deregulate these guys,

Bu adamları serbest bırakırsak,

how are we going to raise money from them?"

sonra onlardan nasıl para toplayabiliriz?" şeklindeydi.

This is a system that's designed to save the status quo,

Bu statükoyu korumak üzerine tasarlanmış bir sistemdir,

including the status quo of big and invasive government.

büyük ve müdahaleci bir hükümet statükosunu.

It works against the left and the right,

Sağın da solun da karşısındadır,

and that, you might say, is good news.

ve diyebilirsiniz ki, bu iyi haber.

But here's the bad news.

Ama bir de kötü kısmı var.

It's a pathological, democracy-destroying corruption,

Bu patolojik, demokrasi çürüten bir yozlaşmadır,

because in any system

çünkü üyelerinin seçilmeleri için

where the members are dependent upon

genelin çok küçük bir yüzdesine bağlı oldukları

the tiniest fraction of us for their election,

herhangi bir sistem, yani

that means the tiniest number of us,

çok küçük derken,

the tiniest, tiniest number of us,

çok çok çok küçük,

can block reform.

reformu engelleyebilir.

I know that should have been, like, a rock or something.

Evet biliyorum, bu bir kaya ya da benzer birşey olmalıydı.

I can only find cheese. I'm sorry. So there it is.

Sadece peynir bulabildim. Özür dilerim.

Block reform.

Reform engellendi.

Because there is an economy here, an economy of influence,

Burada bir ekonomi olduğu için, tesir ekonomisi,

an economy with lobbyists at the center

lobicilerin merkezde olduğu ve kutuplaşmadan

which feeds on polarization.

beslenen bir ekonomi.

It feeds on dysfunction.

İşlev bozukluğundan beslenen.

The worse that it is for us,

Bizim için daha kötü olan herşey,

the better that it is for this fundraising.

para toplayabilmek için daha iyi.

Henry David Thoreau: "There are a thousand hacking

Henry David Thoreau: "Şeytanın dallarına saldıran bin kişiye karşılık

at the branches of evil to one who is striking at the root."

köküne saldıran bir kişi vardır."

This is the root.

İşte bu kök.

Okay, now, every single one of you knows this.

Evet, şimdi her biriniz bunu biliyor.

You couldn't be here if you didn't know this, yet you ignore it.

Bilmiyor olsaydınız burada olamazdınız, ancak yok sayıyorsunuz.

You ignore it. This is an impossible problem.

Göz ardı ediyorsunuz. Bu imkansız bir sorun.

You focus on the possible problems,

çözümü mümkün olan problemlere odaklanıyorsunuz

like eradicating polio from the world,

Çocuk felcini dünyadan silmek gibi ya da,

or taking an image of every single street across the globe,

dünyadaki tüm caddelerin fotoğrafını çekmek ya da,

or building the first real universal translator,

ilk gerçek evrensel çevirmeni yaratmak ya da,

or building a fusion factory in your garage.

garajınızda bir füzyon fabrikası yapmak gibi.

These are the manageable problems, so you ignore —

Bunlar yönetilebilen problemler, bu yüzden boş veriyorsunuz -

(Laughter) (Applause) —

(Kahkaha) (Alkış) -

so you ignore this corruption.

bu yozlaşmayı yok sayıyorsunuz.

But we cannot ignore this corruption anymore.

Ama bu yozlaşmayı daha fazla yok sayamayız.

(Applause)

(Alkış)

We need a government that works.

Çalışan bir hükümete ihtiyacımız var.

And not works for the left or the right,

Sağ ya da sol için değil,

but works for the left and the right,

Sağ ve sol için çalışan,

the citizens of the left and right,

Sağcı ve solcu halk için çalışan,

because there is no sensible reform possible

çünkü akla yatkın hiçbir reform bu yolsuzluk sonlandırılmadan

until we end this corruption.

mümkün değildir.

So I want you to take hold, to grab the issue you care the most about.

Sizden en çok önem verdiğiniz konuyu sımsıkı tutmanızı istiyorum.

Climate change is mine, but it might be financial reform

İklim değişimi benim, ama sizin konunuz da finansal reform

or a simpler tax system or inequality.

ya da daha basit bir vergi sistemi ya da eşitsizlik olabilir.

Grab that issue, sit it down in front of you,

Konuya sımsıkı tutunun, tam önünüze oturtun,

look straight in its eyes, and tell it there is no Christmas this year.

gözlerinin içine dimdik bakın ve, bu yıl Noel olmadığını söyleyin.

There will never be a Christmas.

Hiçbir zaman Noel olmayacağını.

We will never get your issue solved

Önce bu problemi çözmeden,

until we fix this issue first.

senin problemini çözemeyeceğiz.

So it's not that mine is the most important issue. It's not.

Bu benim konum en önemli demek değil.

Yours is the most important issue, but mine is the first issue,

Sizinki en önemli konu, ama benimki ilk konu,

the issue we have to solve before we get to fix

önem verdiğiniz konuları çözebilmemiz için,

the issues you care about.

çözmemiz gereken.

No sensible reform, and we cannot afford

Makul reformun olmadığı, ve biz makul reformun olmadığı

a world, a future, with no sensible reform.

bir dünyada, bir gelecekte yaşayamayız.

Okay. So how do we do it?

Evet, Peki nasıl yapacağız?

Turns out, the analytics here are easy, simple.

Buradaki analitik çok kolay ve basit.

If the problem is members spending an extraordinary

Eğer problem, üyelerin zamanlarının olağanüstü bir payını

amount of time fundraising from the tiniest slice of America,

ABD'nin çok çok küçük bir kısmından para toplamak için harcıyorlarsa,

the solution is to have them spend less time fundraising

çözüm para toplamak için onlara daha az süre tanımaktır

but fundraise from a wider slice of Americans,

ama ABD'nin daha geniş kesiminden,

to spread it out,

yayılmış bir şekilde,

to spread the funder influence so that we restore the idea

destekçi etkisini yayarak yalnızca halka bağlılık

of dependence upon the people alone.

fikrinin yeniden inşa edebilmek için.

And to do this does not require a constitutional amendment,

ve bunun için anayasaya bir ek yapmamıza gerek yok,

changing the First Amendment.

ya da ilk eki değiştirmeye.

To do this would require a single statute,

Bunu yapmak için tek bir kanun yeterli,

a statute establishing what we think of

az miktarlı desteklenen seçimler olarak

as small dollar funded elections,

düşündüğümüz, vatandaş-destekli

a statute of citizen-funded campaigns,

kampanyaların bir kanunu, ve ortada

and there's any number of these proposals out there:

bunun gibi birçok kanun önerisi bulunmakta:

Fair Elections Now Act,

Adil Seçim Şimdi Hareketi,

the American Anti-Corruption Act,

Amerikan Anti-Yolsuzluk Hareketi,

an idea in my book that I call the Grant and Franklin Project

kitabımda Grant ve Franklin Projesi adını verdiğim,

to give vouchers to people to fund elections,

insanlara seçimleri desteklemeleri için kuponlar verilmesi fikri,

an idea of John Sarbanes called the Grassroots Democracy Act.

John Sarbanes'in Grassroots Demokrasi Hareketi adını verdiği fikri.

Each of these would fix this corruption

Bütün bunlar bu yozlaşmayı, destekleyen etkisini

by spreading out the influence of funders to all of us.

hepimize yayarak ortadan kaldırabilir.

The analytics are easy here.

Analitik burada çok kolay.

It's the politics that's hard, indeed impossibly hard,

Burada zor olan politika, hatta imkansız derecesinde zor,

because this reform would shrink K Street,

çünkü bu reform K caddesini, Capitol Hill'i,

and Capitol Hill, as Congressman Jim Cooper,

kongre üyesi olarak Jim Cooper'ı,

a Democrat from Tennessee, put it,

Tenessee'deki bir demokratı küçültecektir

has become a farm league for K Street, a farm league for K Street.

K caddesi için bir çiftlik ligi olan, K caddesi için bir çiftlik ligi olan.

Members and staffers and bureaucrats have

Üyeler ve çalışanlar ve bürokratların kafasında

an increasingly common business model in their head,

son zamanlarda gittikçe artan ortak bir iş modeli var,

a business model focused on their life after government,

hükümet sonrasındaki hayatları için bir iş modeli,

their life as lobbyists.

lobici bir hayat için.

Fifty percent of the Senate between 1998 and 2004

1998 ve 2004 yılları arasında Senato'dakilerin yarısı

left to become lobbyists, 42 percent of the House.

lobici olmak için ayrıldılar, bunların %42'si Beyaz Saraydan.

Those numbers have only gone up,

Bu sayılar sadece ve sadece arttı,

and as United Republic calculated last April,

ve Birleşmiş Cumhuriyet geçen Nisan'sa

the average increase in salary for those who they tracked

takip ettikleri kişilerin ortalama maaş artışını hesapladılar,

was 1,452 percent.

sonuç: %1452.

So it's fair to ask, how is it possible for them to change this?

Peki onların bu durumu değiştirmeleri nasıl mümkün diye sormak adil olacaktır.

Now I get this skepticism.

Şimdi bu şüpheciliği anlarım.

I get this cynicism. I get this sense of impossibility.

Karamsarlığı da anlarım. İmkansızlık hissini de anlarım.

But I don't buy it.

Ama kabul etmem.

This is a solvable issue.

Bu çözülebilir bir konu.

If you think about the issues our parents tried to solve

Ailelerimizin 20.yüzyılda çözmeye çalıştıkları problemleri

in the 20th century,

düşünürseniz,

issues like racism, or sexism,

ırkçılık, ya da cinsiyetçilik gibi konuları,

or the issue that we've been fighting in this century, homophobia,

ya da bu yüzyılda savaştığımız homofobi konusunu,

those are hard issues.

bunlar zor konular.

You don't wake up one day no longer a racist.

Bir gün kalkıp da ırkçılığı bırakmıyoruz.

It takes generations to tear that intuition, that DNA,

Bu içgüdüyü silip atmak nesiller sürüyor, bu DNA'yı,

out of the soul of a people.

insanların ruhundan atmak.

But this is a problem of just incentives, just incentives.

Bu bir teşvik problemi, sadece teşvik.

Change the incentives, and the behavior changes,

Teşvikleri değiştirin, davranışlar değişecektir,

and the states that have adopted small dollar funded systems

ve düşük bütçeli sistemleri benimseyen eyaletler,

have seen overnight a change in the practice.

uygulamanın da değiştiğini gördüler.

When Connecticut adopted this system,

Connecticut bu sistemi benimsediğinde,

in the very first year, 78 percent of elected representatives

ilk yılda, seçilen temsilcilerin %78'i

gave up large contributions and took small contributions only.

büyük desteklerden vazgeçip sadece küçük destekler aldılar.

It's solvable,

Çözülebilir,

not by being a Democrat,

Demokrat olarak değil,

not by being a Republican.

Cumhuriyetçi olarak değil.

It's solvable by being citizens, by being citizens,

Vatandaş olarak çözülebilir, vatandaş olarak,

by being TEDizens.

TEDandaş olarak.

Because if you want to kickstart reform,

Çünkü, eğer bir reform başlatmak istiyorsanız,

look, I could kickstart reform

bakın, ben bir reform başlatabilirim

at half the price of fixing energy policy,

enerji politikasını çözmenin yarı fiyatına,

I could give you back a republic.

size bir cumhuriyeti geri verebilirim.

Okay. But even if you're not yet with me,

OK. Ama siz bile daha henüz benimle değilsiniz,

even if you believe this is impossible,

bunun imkansız olduğunu düşünüyorsanız,

what the five years since I spoke at TED has taught me

TED'deki son konuşmamdan bu yana geçen beş yıl bana,

as I've spoken about this issue again and again is,

bu konuda defalarca konuşmalar yaptığım zamanda

even if you think it's impossible, that is irrelevant.

imkansız olduğunu düşünseniz bile bunun alakasız olduğunu öğretti.

Irrelevant.

Alakasız.

I spoke at Dartmouth once, and a woman stood up after I spoke,

Dartmouth'da bir konuşma yaptım ve bir kadın ben konuştuktan sonra ayağa kalktı,

I write in my book, and she said to me,

kitabıma yazdım, ve bana dedi ki,

"Professor, you've convinced me this is hopeless. Hopeless.

"Profesör, beni bunun umutsuz bir durum olduğuna inandırdınız. Umutsuz.

There's nothing we can do."

Yapabileceğimiz hiçbirşey yok."

When she said that, I scrambled.

O bunu söylediğinde, ben afalladım.

I tried to think, "How do I respond to that hopelessness?

"Böyle bir umutsuzluğa nasıl tepki verebilirim?

What is that sense of hopelessness?"

Bu umutsuzluğun temeli nedir?" diye düşünmeye çalıştım.

And what hit me was an image of my six-year-old son.

ve 6 yaşındaki oğlumun bir görüntüsü geldi.

And I imagined a doctor coming to me and saying,

ve bir doktorun bana doğru gelip şunu söylediğini düşündüm,

"Your son has terminal brain cancer, and there's nothing you can do.

"Oğlunuzun ölümcül bir beyin kanseri var, ve yapabileceğiniz hiçbirşey yok.

Nothing you can do."

Yapabileceğiniz hiçbirşey yok."

So would I do nothing?

Peki hiçbir şey yapmaz mıydım?

Would I just sit there? Accept it? Okay, nothing I can do?

Orada öylece oturur muydum? Kabul eder miydim? Yapabileceğim hiçbir şey yok?

I'm going off to build Google Glass.

Google Glass yapmaya gidiyorum.

Of course not. I would do everything I could,

Tabi ki hayır. Yapabileceğim her şeyi yapardım,

and I would do everything I could because this is what love means,

ve yapabileceğim her şeyi yapardım çünkü aşk bu demek,

that the odds are irrelevant and that you do

ihtimallerin önemsiz olduğu ve yapabileceğiniz

whatever the hell you can, the odds be damned.

her şeyi yaptığınız, ihtimallerin canının cehenneme olduğu.

And then I saw the obvious link, because even we liberals

Ve ben bariz olan bu bağlantıyı gördüm, çünkü biz libareller bile

love this country.

bu ülkeye aşığız.

(Laughter)

(Kahkaha)

And so when the pundits and the politicians

Uzmanlar ve politikacılar değişimin mümkün

say that change is impossible,

olmadığını söylediklerinde,

what this love of country says back is,

bu ülke aşkı şu şekilde cevap verecektir,

"That's just irrelevant."

"Bu dediğinizin bir önemi yok."

We lose something dear,

Çok önemli birşeyi kaybediyoruz,

something everyone in this room loves and cherishes,

bu odadaki herkesin aşkla sevdiği ve koruduğu,

if we lose this republic, and so we act

bu cumhuriyeti kaybedersek, o yüzden

with everything we can to prove these pundits wrong.

bu uzmanların söylediklerinin yanlış olduğunu kanıtlamak için herşeyi yaparız.

So here's my question:

Şimdi işte benim sorum:

Do you have that love?

Bu aşk sizde var mı?

Do you have that love?

Bu aşk sizde var mı?

Because if you do,

Çünkü eğer varsa,

then what the hell are you, what are the hell are we doing?

o zaman ne halt ediyorsunuz, ne halt ediyoruz?

When Ben Franklin was carried from the constitutional convention

Ben Franklin anayasal kongreden taşındığında

in September of 1787, he was stopped in the street by a woman who said,

1787'nin Eylülünde, caddede bir kadın tarafından durdurulup şu sorulmuştu,

"Mr. Franklin, what have you wrought?"

"Bay Franklin, ne işlediniz?"

Franklin said, "A republic, madam, if you can keep it."

Franklin cevap vermiş, "Bir cumhuriyet, hanımefendi, koruyabilirseniz."

A republic. A representative democracy.

Bir cumhuriyet. Bir temsili demokrasi.

A government dependent upon the people alone.

Sadece halka bağımlı bir hükümet.

We have lost that republic.

Bu cumhuriyeti kaybettik.

All of us have to act to get it back.

Hepimiz onu geri almak için hareket etmeliyiz.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)

Thank you. Thank you. Thank you. (Applause)

Teşekkürler. Teşekkürler. Teşekkürler. (Alkış)