Fred Swaniker: The leaders who ruined Africa, and the generation who can fix it

Fred Swaniker: Afrika'yı mahveden liderler ve onu düzeltebilecek olan nesil

Çeviri: Öykü Kübra DOĞAN Gözden geçirme: Ramazan Şen

I experienced my first coup d'état at the age of four.

İlk darbe tecrübemi 4 yaşında edinmiştim.

Because of the coup d'état,

Bu darbe yüzünden

my family had to leave my native home of Ghana

ailem memleketimiz Gana'yı terketmek zorunda kalmıştı

and move to the Gambia.

ve Gambia'ya taşınmışlardı.

As luck would have it,

Şansa bakın ki,

six months after we arrived,

taşınmamızdan 6 ay sonra

they too had a military coup.

orada da bir askeri darbe oldu.

I vividly remember being woken up in the middle of the night

Gece yarısı uyanmış olarak

and gathering the few belongings we could

alabildiklerimizi yanımıza alıp,

and walking for about two hours

güvenli bir yer için yaklaşık iki saat boyunca yürüdüğümüzü

to a safe house.

çok net hatırlıyorum.

For a week, we slept under our beds

Bir hafta boyunca yataklarımızın altında uyuduk

because we were worried that bullets might fly through the window.

çünkü mermilerin camdan içeri girmesinden endişeleniyorduk.

Then, at the age of eight,

Sonra 8 yaşımdayken,

we moved to Botswana.

Botswana'ya taşındık.

This time, it was different.

Bu sefer, farklıydı.

There were no coups.

Orada darbe yoktu.

Everything worked. Great education.

Her şey yolundaydı. Eğitim harikaydı.

They had such good infrastructure that even at the time they had

O kadar iyi altyapıları vardı ki

a fiber-optic telephone system,

batılı ülkelere ulaşmasından çok önce

long before it had reached Western countries.

fiber optik telefon sistemine sahiplerdi.

The only thing they didn't have

Sahip olmadıkları tek şey

is that they didn't have

tek şey

their own national television station,

kendi ulusal televizyon istasyonlarıydı.

and so I remember watching

Komşu Güney Afrika'daki TV kanallarını

TV from neighboring South Africa,

izlediğimi hatırlıyorum.

and watching Nelson Mandela in jail

Ve hapiste Nelson Mandela'ya

ırkçılıkla mücadeleyi bırakma karşılığında

being offered a chance to come out

özgürlüğünün teklif edilişini izliyordum

if he would give up the apartheid struggle.

But he didn't. He refused to do that

Ama o kabul etmedi.

until he actually achieved his objective

Güney Afrika'yı ırkçılıktan gerçekten

of freeing South Africa from apartheid.

arındırana kadar bunu yapmayı reddetti.

And I remember feeling how just one good leader

Ve sadece iyi bir liderin Afrika'da büyük bir

could make such a big difference in Africa.

fark yaratabileceğini hissettiğimi hatırlıyorum.

Then at the age of 12,

Ardından 12 yaşındayken

my family sent me to high school in Zimbabwe.

ailem beni Zimbabwe'de liseye gönderdi.

Initially, this too was amazing:

Başlarda bu da çok şarşıtıcıydı:

growing economy, excellent infrastructure,

Büyüyen ekonomi, harika altyapı,

and it seemed like it was a model

ve ülke Afrika'nın

for economic development in Africa.

ekonomik kalkınması için sanki bir modeldi.

I graduated from high school in Zimbabwe

Zimbabwe'de liseden mezun oldum

and I went off to college.

ve üniversite için ülkeden ayrıldım.

Six years later, I returned to the country.

6 yıl sonra geri döndüm.

Everything was different.

Her şey farklıydı.

It had shattered into pieces.

Ülke parçalara bölünmüştü.

Millions of people had emigrated,

Milyonlarca insan göç etmiş,

the economy was in a shambles,

ekonomi karmaşa içindeydi,

and it seemed all of a sudden that 30 years

30 yıllık gelişme bir anda

of development had been wiped out.

silinmiş gibiydi.

How could a country go so bad so fast?

Bir ülke nasıl bu kadar hızlı bu kadar kötüye gidebilirdi?

Most people would agree

Birçok kişi bunun tek sebebinin

that it's all because of leadership.

liderlikle alakalı olduğunu kabul ediyordu.

One man, President Robert Mugabe,

Tek bir adam, Başkan Robert Mugabe,

is almost single-handedly responsible

bu ülkenin yıkımından

for having destroyed this country.

neredeyse tek başına sorumluydu.

Now, all these experiences of living in different

Şimdi, Afrika'nın farklı yerlerinde

parts of Africa growing up

büyürken edindiğim deneyimlerin

did two things to me.

bende iki etkisi oldu.

The first is it made me fall in love with Africa.

Birincisi Afrika'ya aşık oldum.

Everywhere I went,

Her gittiğim yerde,

I experienced the wonderful beauty of our continent

kıtamızın muhteşem güzelliklerini ve

and saw the resilience and the spirit of our people,

insanlarımızın metanetini ve şevklerini gördüm

and at the time, I realized that I wanted to dedicate

ve o anda farkettim ki hayatımın geri

the rest of my life to making this continent great.

kalanını bu kıtayı mükemmelleştirmeye adamak istiyordum.

But I also realized that making Africa great

Ama anladım ki Afrika'yı mükemmelleştirmek için

would require addressing this issue of leadership.

liderlik meselesi üzerine kafa yormak gerektiyor.

You see, all these countries I lived in,

Görüyorsunuz, yaşadığım tüm ülkeler,

the coups d'état

darbeler

and the corruption I'd seen in Ghana and Gambia

ve Gana, Gambia ve Zimbabwe'de gördüğüm

and in Zimbabwe,

yozlaşmalar

contrasted with the wonderful examples I had seen

Botswana ve Güney Afrika'da gördüğüm harika

in Botswana and in South Africa of good leadership.

liderlik örnekleriyle tezat oluşturuyordu.

It made me realize that Africa would rise or fall

Bunlar Afrika'nın çıkışının veya batışının

because of the quality of our leaders.

liderlerimizin kalitesine bağlı olduğunu anlamamı sağladı.

Now, one might think, of course,

Şimdi, aranızdan biri liderliğin dünyanın her yerinde

leadership matters everywhere.

önemli olduğunu düşünebilir tabii ki de.

But if there's one thing you take away from my talk today, it is this:

Eğer bugün konuşmamdan çıkaracağınız tek bir şey varsa o da şudur:

In Africa, more than anywhere else in the world,

Afrika'da, dünyanın herhangi bir yerine göre,

the difference that just one good leader can make

iyi bir liderin yaratacağı fark dünyanın herhangi bir

is much greater than anywhere else, and here's why.

yerinde yaratacağından daha büyüktür ve nedeni de şu:

It's because in Africa, we have weak institutions,

Çünkü Afrika'daki yargı, anayasa ve

like the judiciary, the constitution,

sivil toplum gibi kuruluşlar

civil society and so forth.

çok zayıf kalıyor.

So here's a general rule of thumb that I believe in:

Genel olarak inandığım bir ilke var:

When societies have strong institutions,

Toplumun kuruluşları sağlam olduğunda,

the difference that one good leader can make is limited,

iyi bir liderin yaratabileceği fark sınırlıdır,

but when you have weak institutions,

fakat zayıf kurumlara sahipseniz

then just one good leader

iyi bir lider

can make or break that country.

bir ülkeyi baştan yaratabilir veya yerle bir edebilir.

Let me make it a bit more concrete.

İzninizle biraz daha somutlaştırayım.

You become the president of the United States.

Amerika'nın başkanı oldunuz.

You think, "Wow, I've arrived.

"Vay be, nihayet.

I'm the most powerful man in the world."

Dünyadaki en güçlü adam benim." diye düşünürsünüz.

So you decide, perhaps let me pass a law.

Belki de bir yasa geçirmeye karar verirsiniz.

All of a sudden, Congress taps you on the shoulder

Birden Kongre üyeleri omuzunuza vurarak,

and says, "No, no, no, no, no, you can't do that."

"Hayır, hayır, hayır bunu yapamazsın." derler.

You say, "Let me try this way."

"O zaman şu şekilde deneyeyim." dersin.

The Senate comes and says, "Uh-uh,

Bu sefer de Senato,

we don't think you can do that."

"Bunu yapabileceğini sanmıyoruz." der.

You say, perhaps, "Let me print some money.

Belki "Biraz daha para basayım.

I think the economy needs a stimulus."

Bence ekonominin canlanmaya ihtiyacı var." dersin.

The central bank governor will think you're crazy.

Merkez bankası başkanı çıldırdığını düşünür.

You might get impeached for that.

Bundan dolayı suçlanabilirsin bile.

But if you become the president of Zimbabwe,

Ama Zimbabwe'nin başkanı olursan,

and you say, "You know, I really like this job.

dersin ki,"Var ya, bu işi gerçekten seviyorum.

I think I'd like to stay in it forever." (Laughter)

Sanırım burda sonsuza dek kalabilirim." (Gülüşmeler)

Well, you just can.

Yani, yaparsın da.

You decide you want to print money.

Para basmaya karar verirsin.

You call the central bank governor and you say,

Merkez bankası başkanını arayıp,

"Please double the money supply."

"Para arzını iki katına çıkartın lütfen." dediğinde;

He'll say, "Okay, yes, sir,

Merkez Bankası Başkanı, "Tabii efendim, sizin için

is there anything else I can do for you?"

yapabileceğim başka bir şey var mı?" der.

This is the power that African leaders have,

İşte Afrikalı liderlerin sahip olduğu güç bu,

and this is why they make the most difference

ve işte bu yüzden kıtadaki en çok farkı

on the continent.

onlar yaratır.

The good news is that

İyi haber şu ki ,

the quality of leadership in Africa has been improving.

Afrika'daki liderlerin kalitesi artış gösteriyor.

We've had three generations of leaders, in my mind.

Aklımda üç dönemin liderleri bulunuyor.

Generation one are those who appeared

İlk jenerasyondakiler

in the '50s and '60s.

50'ler ve 60'larda görev yapanlardı.

These are people like Kwame Nkrumah of Ghana

Bu insanlardan Ganalı Kwame Nkrumah

and Julius Nyerere of Tanzania.

ve Tanzanya'dan Julius Nyerere gibi isimlerin

The legacy they left is that they brought independence to Africa.

bıraktığı miras Afrika'ya bağımsızlık getirdi.

They freed us from colonialism,

Bizi sömürgecilikten kurtardılar,

and let's give them credit for that.

ve onlara bundan dolayı haklarını teslim edelim.

They were followed by generation two.

Onlar ikinci nesil tarafından takip edildiler.

These are people that brought nothing

Bu insanlar Afrika'daki kargaşa dışında

but havoc to Africa.

hiçbir şey bırakmadılar.

Think warfare, corruption, human rights abuses.

Savaş, yozlaşma, insan hakları istismarlarını düşünün.

This is the stereotype of the typical African leader

Bunlar tipik bir Afrikalı lider için klişelerdir.

that we typically think of:

Sıklıkla aklımıza

Mobutu Sese Seko from Zaire,

Zaire'den Mobutu Sese Seko,

Sani Abacha from Nigeria.

Nijerya'dan Sani Abacha gelir.

The good news is that most of these leaders have moved on,

İyi haber şu ki bu liderlerin çoğu gitti

and they were replaced by generation three.

ve yerlerine üçüncü jenerasyon geldi.

These are people like the late Nelson Mandela

Bunlar merhum Nelson Mandela,

and most of the leaders that we see in Africa today,

bugün Afrika'da gördüğümüz liderlerin çoğu

like Paul Kagame and so forth.

ve Paul Kagame gibi insanlar.

Now these leaders are by no means perfect,

Bu liderler kesinlikle mükemmel değiller

but the one thing they have done is that they have

ancak yaptıkları bir şey var ki, o da

cleaned up much of the mess of generation two.

ikinci nesilin karmaşasının çoğunu temizlemiş olmalarıdır.

They've stopped the fighting,

Kavgayı durdurdular,

and I call them the stabilizer generation.

ve ben onlara "dengeleyici kuşak" diyorum.

They're much more accountable to their people,

Halklarına karşı daha sorumlu davrandılar,

they've improved macroeconomic policies,

makroekonomik politikları geliştirdiler

and we are seeing for the first time

ve ilk defa görüyoruz ki

Africa's growing, and in fact it's the second fastest

Afrika büyüyor ve hatta bu kıta

growing economic region in the world.

dünyada en hızlı büyüyen ikinci ekonomik bölge.

So these leaders are by no means perfect,

Dolayısıyla bu liderler hiç bir şekilde mükemmel değiller

but they are by and large

ama onlar geneli itibariyle

the best leaders we've seen in the last 50 years.

son 50 yıldır gördüğümüz en iyi liderler.

So where to from here?

Peki şimdi nereye gidiyoruz?

I believe that the next generation

Bence bundan sonra gelecek olan

to come after this, generation four,

yani dördüncü nesil

has a unique opportunity

kıtayı dönüştürmek için

to transform the continent.

eşsiz bir fırsata sahip.

Specifically, they can do two things

Özellikle önceki neslin yapmadığı

that previous generations have not done.

iki şeyi yapabilirler.

The first thing they need to do

Yapmaları gereken ilk şey

is they need to create prosperity for the continent.

kıta için refah oluşturmak.

Why is prosperity so important?

Kıtanın refahı neden bu kadar önemli?

Because none of the previous generations

Çünkü önceki nesillerden kimsenin

have been able to tackle this issue of poverty.

yoksullukla ilgilenmeye fırsatı olmadı.

Africa today

Bugün Afrika

has the fastest growing population in the world,

dünyanın en hızlı büyüyen nüfusuna sahip

but also is the poorest.

ama aynı zamanda en fakir nüfusuna.

By 2030, Africa will have a larger workforce than China,

2030 yılında Afrika Çin'den daha büyük bir iş gücüne sahip olacak,

and by 2050, it will have the largest workforce in the world.

2050'de ise dünyanın en büyük iş gücüne sahip olacak.

One billion people will need jobs in Africa,

Afrika'da 1 milyar insanın işe ihtiyacı olacak,

so if we don't grow our economies fast enough,

eğer ekonomimizi yeteri kadar hızlı büyütmezsek,

we're sitting on a ticking time bomb,

saatli bir bomba üzerinde oturuyoruz,

not just for Africa but for the entire world.

bu sadece Afrika için değil tüm dünya için geçerlidir.

Let me show you an example

Size refah oluşturma mirasına

of one person who is living up to this legacy

göre yaşamış bir kişinin

of creating prosperity: Laetitia.

örneğini göstermek istiyorum: Laetitia.

Laetitia's a young woman from Kenya

Laetitia Kenyalı genç bir bayan ve

who at the age of 13 had to drop out of school

kendisi 13 yaşında okulu bırakmak zorunda kaldı,

because her family couldn't afford to pay fees for her.

çünkü ailesi onun okul masraflarını karşılayamadı.

So she started her own business rearing rabbits,

Bu nedenle kendine ait,

which happen to be a delicacy in this part of Kenya

doğduğu yerde oldukça revaçta olan

that she's from.

tavşan yetiştirme işini kurdu.

This business did so well that within a year,

Kurduğu iş o kadar başarılı olmuştu ki

she was employing 15 women

1 yıl içerisinde 15 kadını işe aldı

and was able to generate enough income

ve kendini okula gönderebilecek kadar

that she was able to send herself to school,

yeterli gelir elde ediyordu

and through these women

ve bu kadınlar aracılığıyla

fund another 65 children to go to school.

65 çocuğun daha okul masraflarına karşıladı.

The profits that she generated,

İşi üzerinden yaptığı kârı

she used that to build a school,

okul inşaatında kullandı,

and today she educates

ve bugün kendi toplumundaki

400 children in her community.

400 çocuğa eğitim imkanı veriyor.

And she's just turned 18.

Ve 18. yaşına daha yeni girdi.

(Applause)

(Alkışlar)

Another example is Erick Rajaonary.

Diğer örnek ise Erick Rajaoary.

Erick comes from the island of Madagascar.

Kendisi Madagaskar adasından geliyor.

Now, Erick realized that agriculture

Erick, Madagaskar'ın kırsal alanlarında

would be the key to creating jobs

istihdam yaratmada tarımın

in the rural areas of Madagascar,

kilit bir rolü olduğunu

but he also realized that fertilizer was a very

ama gübrenin Madagaskarlı

expensive input for most farmers in Madagascar.

bir çok çiftçi için pahalı olduğunu anladı.

Madagascar has these very special bats

Madagaskar çok özel bir yarasa türüne sahip,

that produce these droppings

bunlar yüksek besin değeri

that are very high in nutrients.

içeren damlalar üretiyorlar.

In 2006, Erick quit his job as a chartered accountant

2006'da, Erick yeminli muhasebeci olarak çalıştığı görevinden ayrılarak

and started a company to manufacture

yarasa damlalarından imal ettiği

fertilizer from the bat droppings.

gübre işine başladı.

Today, Erick has built a business

Bugün Erick, yedi milyon dolar gelir getiren

that generates several million dollars of revenue,

bir şirkete sahip.

and he employs 70 people full time

70 kişiye tam zamanlı, 800 kişiye ise

and another 800 people during the season

yarasaların damlalarını en fazla düşürdüğü mevsimde

when the bats drop their droppings the most.

mevsimlik iş veriyor.

Now, what I like about this story

Bu hikayede en fazla hoşlandığım şey ise,

is that it shows that opportunities to create prosperity

refah oluşturacak fırsatların

can be found almost anywhere.

neredeyse her yerde bulunabildiğidir.

Erick is known as the Batman.

Erick, Batman olarak tanınıyor.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And who would have thought that you would have

Ve sadece

been able to build a multimillion-dollar business

yarasa kakasıyla, bir sürü insana iş verilecek multimilyon dolarlık

employing so many people just from bat poo?

bir şirket kurulabileceği kimin aklına gelirdi?

The second thing that this generation needs to do

Bu neslin yapması gereken ikinci şey

is to create our institutions.

kurumlarımızı oluşturmaktır.

They need to build these institutions such that we

Bir daha Robert Mugabe gibi insanlar

are never held to ransom again

tarafından asla haraca bağlanmayacak

by a few individuals like Robert Mugabe.

kurumlar oluşturmalılar.

Now, all of this sounds great,

Şimdi, bunların hepsi kulağa çok iyi geliyor

but where are we going to get this generation four from?

ama acaba bu dördüncü nesli nerede bulacağız?

Do we just sit and hope that they emerge

Sadece oturup şans eseri ortaya çıkmalarını ya da

by chance, or that God gives them to us?

tanrının bize direkt vermesini mi umacağız?

No, I don't think so.

Hayır, sanmıyorum.

It's too important an issue for us to leave it to chance.

Şansa bırakmak için fazla önemli bir konu.

I believe that we need to create African institutions,

Bence Afrika'ya özgü kurumlar oluşturmalıyız.

home-grown, that will identify and develop

Bu liderleri sistematik ve pratik biçimde tanımlayan,

these leaders in a systematic, practical way.

geliştiren yerli kurumlar...

We've been doing this for the last 10 years

Son 10 yıldır Afrika Liderlik Akademisiyle

through the African Leadership Academy.

bunu yapmaktayız.

Laetitia is one of our young leaders.

Laetitia genç liderlerimizden biri.

Today, we have 700 of them that are being groomed

Şu an Afrika kıtası için,

for the African continent,

göz kulak olduğumuz 700 tanesi var.

and over the next 50 years,

Ve gelecek 50 yıl içinde,

we expect to create 6,000 of them.

6000 daha olmasını umuyoruz.

But one thing has been troubling me.

Ama bir şey bana rahatsızlık veriyor.

We would get about 4,000 applications a year

Akademiye kabul edeceğimiz 100 genç lider için

for 100 young leaders that we could take

yılda yaklaşık 4000 başvuru alıyoruz.

into this academy,

and so I saw the tremendous hunger that existed

Ve sunduğumuz bu liderlik eğitimi için

for this leadership training that we're offering.

var olan muazzam açlığı gördüm.

But we couldn't satisfy it.

Ama bunun hepsini karşılayamazdık.

So today, I'm announcing for the first time in public

Dolayısıyla bugün, Afrika Liderlik Akademisi'nin vizyonunda

an extension to this vision for the African Leadership Academy.

genişletme yapılacağını halka ilk kez açıklıyorum.

We're building 25 brand new universities in Africa

Yeni nesil Afrikalı liderleri yetiştirecek

that are going to cultivate this next generation

25 tane yeni üniversite

of African leaders.

daha açıyoruz Afrika'da.

Each campus will have 10,000 leaders at a time

Her kampüsün bir dönemde 10.000 lideri olacak

so we'll be educating and developing

ve böylelikle belirli bi süre içinde

250,000 leaders at any given time.

250.000 lideri eğitiyor ve geliştiriyor olacağız.

(Applause)

(Alkış)

Over the next 50 years, this institution

50 yılın sonunda

bu kurumlar, kıta için üç milyon

will create three million transformative leaders

dönüştürücü lider yaratmış olacak.

for the continent.

My hope is that half of them

Umuyorum ki yarısı, ihitiyacımız olan

will become the entrepreneurs that we need,

iş imkanlarını sağlayacak

who will create these jobs that we need,

girişimciler olacak

and the other half

ve diğer yarısı

will go into government

devlete ve kâr amacı gütmeyen sektörlere girerek

and the nonprofit sector,

and they will build the institutions that we need.

ihtiyacımız olan kurumları kuracaklar.

But they won't just learn academics.

Sadece kuramsal şeyleri öğrenmeyecekler.

They will also learn how to become leaders,

Aynı zamanda nasıl lider olunacağını öğrenip

and they will develop their skills as entrepreneurs.

girişimcilik vasıflarını geliştirecekler.

So think of this as Africa's Ivy League,

Yani bunu Afrika'nın Sarmaşık Birliği olarak düşünün

but instead of getting admitted because of your SAT scores

ama sınav sonuçlarınız ya da ne kadar çok paranız olduğu

or because of how much money you have

ya da hangi aileden geldiğinizle okula kabul edilmek yerine

or which family you come from,

the main criteria for getting into this university

bu okula girmek için ana kıstas

will be what is the potential that you have

Afrika'yı dönüştürmek için hangi potansiyele

for transforming Africa?

sahip olduğundur.

But what we're doing is just one group of institutions.

Ama bizim yaptığımız sadece bir kurum oluşturmak.

We cannot transform Africa by ourselves.

Afrika'yı tek başımıza değiştiremeyiz.

My hope

Umuyorum ki,

is that many, many other home-grown

çok daha fazla yerli,

African institutions will blossom,

Afrikalı kurum açılacak

and these institutions will all come together

ve bu kurumların hepsi gelecek nesil Afrikalı

with a common vision of developing

liderleri geliştirme ortak vizyonuyla

this next generation of African leaders,

bir araya gelecek.

generation four,

Dördüncü nesil.

and they will teach them this common message:

Ve onlara şu ortak iletiyi öğretecekler:

create jobs, build our institutions.

İş imkanları yaratın, kurumlarımızı kurun.

Nelson Mandela once said,

Nelson Mandela'nın söylediği gibi:

"Every now and then,

"Arada bir,

a generation is called upon to be great.

bir nesil muhteşem olarak adlandırılır.

You can be that great generation."

Siz bu muhteşem nesil olabilirsiniz."

I believe that if we carefully identify and cultivate

İnanıyorum ki, dikkatli şekilde tanımlar ve gelişirsek

the next generation of African leaders,

gelecek nesil Afrikalı liderler

then this generation four that is coming up

ve bu gelen dördüncü nesil

will be the greatest generation that Africa

Afrika'nın ve aslında dünyanın

and indeed the entire world has ever seen.

gördüğü en muhteşem nesil olacak.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Applause)