Jason Clay: How big brands can help save biodiversity

Jason Clay: Büyük markalar biyolojik çeşitliliği korumada nasıl yardımcı olabilirler

Çeviri: Ahmet Yükseltürk Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I grew up on a small farm in Missouri.

Missouri'deki küçük bir çiftlikte büyüdüm.

We lived on less than a dollar a day

15 yıl boyunca

for about 15 years.

günde bir doların altında yaşadık.

I got a scholarship, went to university,

Burs kazandım, üniversiteye gittim,

studied international agriculture, studied anthropology,

uluslararası tarım, antropoloji okudum

and decided I was going to give back.

ve öğrendiklerimi geri vermeye karar verdim.

I was going to work with small farmers.

Küçük çiftçilerle çalışacaktım.

I was going to help alleviate poverty.

Fakirliği hafifletecektim.

I was going to work on international development,

Uluslararası gelişim üzerinde çalışacaktım.

and then I took a turn

Sonra biraz gezindim

and ended up here.

ve buraya geldim.

Now, if you get a Ph.D., and you decide not to teach,

Şimdi, eğer doktoranızı alıp, ders vermemeye karar verirsiniz,

you don't always end up in a place like this.

her zaman böyle bir yere gelmezsiniz.

It's a choice. You might end up driving a taxicab.

Bu bir tercih. Taksi şoförü olabilirsiniz.

You could be in New York.

New York'ta olabilirsiniz.

What I found was,

Gördüğüm şey şu idi,

I started working with refugees and famine victims --

mültecilerle ve açlık mağdurları ile çalıştım --

small farmers, all, or nearly all --

küçük çiftçiler, tamamı ya da tamamına yakını --

who had been dispossessed and displaced.

mahrum bırakılmışlardı ve yerleri değiştirilmişti.

Now, what I'd been trained to do

Bana öğretilen şey

was methodological research on such people.

bu tip insanlar üzerinde metodolojik araştırmalar yapmaktı.

So I did it: I found out how many women

Ben de yaptım: bu kamplarda

had been raped en route to these camps.

kaç kadına tecavüz edildiğini buldum.

I found out how many people had been put in jail,

kaç tane kişinin hapse girdiğini,

how many family members had been killed.

kaç tane aile üyesinin öldürüldüğünü buldum.

I assessed how long they were going to stay

Ne kadar duracaklarını ve

and how much it would take to feed them.

onları beslemenin maliyetini belirledim.

And I got really good at predicting

Ve bu kamplarda ölen insanları

how many body bags you would need

taşımak için kaç tane ceset torbası gerektiğini

for the people who were going to die in these camps.

tahmin etmede usta hale geldim.

Now this is God's work, but it's not my work.

Şimdi, bu Allah'ın işi, fakat benim işim değil.

It's not the work I set out to do.

Bu benim yapmak istediğim bir iş değil.

So I was at a Grateful Dead benefit concert on the rainforests

Grateful Dead'in 1988'de yağmur ormanlarındaki

in 1988.

yardım konserinde idim.

I met a guy -- the guy on the left.

Bir çocukla tanıştım -- soldaki.

His name was Ben.

İsmi Ben idi.

He said, "What can I do to save the rainforests?"

Sordu, "Yağmur ormanlarını kurtarmak için ne yapabilirim?"

I said, "Well, Ben, what do you do?"

Ben de dedim ki, "Pekala, ne yapıyorsun?"

"I make ice cream."

"Dondurma yapıyorum."

So I said, "Well, you've got to make

Ben de "Tamam, yağmur ormanı

a rainforest ice cream.

dondurması yapmalısın.

And you've got to use nuts from the rainforests

Ve yağmur ormanlarından ceviz kullanmalısın,

to show that forests are worth more as forests

ormanların otlak olarak kullanılmadığı zaman

than they are as pasture."

ormandan daha fazla değeri olduğunu göstermek için."

He said, "Okay."

"Tamam." dedi.

Within a year,

Bir yıl içinde,

Rainforest Crunch was on the shelves.

Rainforest Crunch raflardaydı.

It was a great success.

Büyük bir başarı idi.

We did our first million-dollars-worth of trade

İlk milyon dolarlık ticaretimizi

by buying on 30 days and selling on 21.

30 günde satın alıp, 21 günde satarak yaptık.

That gets your adrenaline going.

Bu adrenalinizi artırır.

Then we had a four and a half million-dollar line of credit

Daha sonra 4.5 milyon dolarlık kredimiz vardı,

because we were credit-worthy at that point.

o zamanlar

We had 15 to 20, maybe 22 percent

Brezilya ceviz piyasasının

of the global Brazil-nut market.

yüzde 15-20'sine, belki yüzde 22'sine, hakimdik.

We paid two to three times more than anybody else.

Herkesten iki ya da üç kat daha fazla ödüyorduk.

Everybody else raised their prices to the gatherers of Brazil nuts

Herkes Brezilya ceviz fiyatlarını artırmıştı,

because we would buy it otherwise.

çünkü öbür türlü biz satın alırdık.

A great success.

Büyük bir başarı.

50 companies signed up, 200 products came out,

50 şirketle anlaştık, 200 ürün çıktı,

generated 100 million in sales.

100 milyon tane satıldı.

It failed.

Başarısız oldu.

Why did it fail?

Neden?

Because the people who were gathering Brazil nuts

Çünkü Brezilya cevizlerini toplayanlar,

weren't the same people who were cutting the forests.

ormanları kesenler değildi.

And the people who made money from Brazil nuts

Ve Brezilya cevizlerinden para kazananlar,

were not the people who made money from cutting the forests.

ormanların kesiminden para kazanan insanlar değildi.

We were attacking the wrong driver.

Yanlış sürücüye saldırıyorduk.

We needed to be working on beef.

Sığır eti üzerinde çalışmalıydık.

We needed to be working on lumber.

Kereste üzerinde çalışmalıydık.

We needed to be working on soy --

Soya üzerinde çalış --

things that we were not focused on.

üzerinde çalışmadığımız şeyler üzerinde yani.

So let's go back to Sudan.

Şimdi Sudan'a geri dönelim.

I often talk to refugees:

Mültecilerle sık sık konuşurum:

"Why was it that the West didn't realize

"Batı neden kıtlığa havanın değil,

that famines are caused by policies and politics,

plan ve politikaların sebebiyet verdiğini

not by weather?"

anlamayamadı?"

And this farmer said to me, one day,

Ve bu çiftçi bana bir gün

something that was very profound.

çok derin anlamlı bir şey söyledi.

He said, "You can't wake a person who's pretending to sleep."

Dedi ki, "Uyuma taklidi yapan birini uyandıramazsın."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Okay. Fast forward.

Pekala. İleri saralım.

We live on a planet.

Bir gezegende yaşıyoruz.

There's just one of them.

Bir tane var.

We've got to wake up to the fact

Daha fazla gezegene sahip olmadığımıza

that we don't have any more

ve bunun sınırlı bir gezegen olduğunu

and that this is a finite planet.

artık fark etmemiz gerekiyor.

We know the limits of the resources we have.

Ellerimizdeki kaynakların sınırlarını biliyoruz.

We may be able to use them differently.

Onları farklı şekilde kullanabiliriz.

We may have some innovative, new ideas.

Yeni, yenilikçi fikirler bulabiliriz.

But in general, this is what we've got.

Fakat genelde elde ettiğimiz bu.

There's no more of it.

Daha fazla değil.

There's a basic equation that we can't get away from.

Kurtulamadığımız bir denklem var.

Population times consumption

Nüfus çarpı tüketimin

has got to have some kind of relationship to the planet,

gezegenle bir ilişkisi olması lazım,

and right now, it's a simple "not equal."

ve şu an basit şekilde "eşit değil."

Our work shows that we're living

Çalışmalarımız 1.3 gezegende

at about 1.3 planets.

yaşadığımızı gösteriyor.

Since 1990,

1990'dan beri

we crossed the line

gezegenle sürdürülebilir

of being in a sustainable relationship to the planet.

bir ilişkimiz yok.

Now we're at 1.3.

Şu an 1.3'teyiz.

If we were farmers, we'd be eating our seed.

Çiftçi için, bu tohumlarını yemek demek.

For bankers, we'd be living off the principal, not the interest.

Bankacılar için, faizden değil ana paradan yemek demek.

This is where we stand today.

Bugünkü durum böyle.

A lot of people like to point

Birçok insan problemin sebebi olarak

to some place else as the cause of the problem.

başka yerleri göstermeyi seviyorlar.

It's always population growth.

Sebep her zaman nüfus artışı.

Population growth's important,

Nüfus artışı önemli fakat,

but it's also about how much each person consumes.

her insanın tüketim miktarı da önemli.

So when the average American

Ortalama bir Amerikalı

consumes 43 times as much

ortalama bir Afrikalıdan

as the average African,

43 kat daha fazla tüketiyorsa,

we've got to think that consumption is an issue.

tüketimi de bir mesele olarak görmemiz lazım.

It's not just about population,

Mesela sadece nüfus değil.

and it's not just about them; it's about us.

Sadece onlarla da ilgili değil, bizle ilgili.

But it's not just about people;

Fakat sadece insanlarla da ilgili değil;

it's about lifestyles.

hayat şekli ile de ilgili.

There's very good evidence --

Çok güzel bir kanıt var --

again, we don't necessarily have

henüz tam güvenilir

a peer-reviewed methodology

bir hakem metodolojimiz

that's bulletproof yet --

yok --

but there's very good evidence

fakat çok güzel kanıtlar var,

that the average cat in Europe

Avrupa'daki ortalama bir kedi

has a larger environmental footprint in its lifetime

ortalama bir Afrika kedisinden

than the average African.

daha fazla çevresel ayakizine sahip.

You think that's not an issue going forward?

Bunın büyüyecek bir mesele olmadığını mı düşünüyorsunuz?

You think that's not a question

Dünya'nın kaynaklarını kullanmakla

as to how we should be using the Earth's resources?

ilgili olan bir soru olmadığını düşünüyorsunuz?

Let's go back and visit our equation.

Şimdi geriye dönelim ve denklemimize bakalım.

In 2000, we had six billion people on the planet.

2000'de, dünyada altı milyar insan vardı.

They were consuming what they were consuming --

Tükettiklerini tüketiyorlardı --

let's say one unit of consumption each.

diyelim ki her biri bir birim.

We have six billion units of consumption.

Altı milyar tüketim birimimiz vardı.

By 2050,

2050'de,

we're going to have nine billion people -- all the scientists agree.

dokuz milyar insan olacak -- tüm bilim adamları hemfikir.

They're all going to consume twice as much as they currently do --

Hepsi şu an tükettiklerinin iki katını tüketecek --

scientists, again, agree --

yine tüm bilim adamları hemfikir --

because income is going to grow in developing countries

çünkü gelişmekte olan ülkelerdeki gelir

five times what it is today --

bugünkünün beş katı olacak --

on global average, about [2.9].

dünya ortalaması 2.9 civarı.

So we're going to have 18 billion units of consumption.

Yani 18 milyar tüketim birimimiz olacak.

Who have you heard talking lately

Son zamanlarda kimin

that's said we have to triple production

ürün ve hizmetleri üç katına çıkarmamız gerektiği

of goods and services?

hakkında konuştuğunu duydunuz?

But that's what the math says.

Fakat matematiğin söylediği bu.

We're not going to be able to do that.

Bunu yapamayacağız.

We can get productivity up.

Üretkenliği artırabiliriz.

We can get efficiency up.

Verimliliği artırabiliriz.

But we've also got to get consumption down.

Fakat tüketimi de azaltmalıyız.

We need to use less

Daha az şeyi

to make more.

daha fazlasını yapmak için kullanmalıyız.

And then we need to use less again.

Ondan sonra yine daha az kullanmalıyız.

And then we need to consume less.

Daha sonra daha az tüketmeliyiz.

All of those things are part of that equation.

Bütün bunların hepsi denklemin bir parçası.

But it basically raises a fundamental question:

Fakat şöyle temel bir soru var:

should consumers have a choice

tüketicilerin sürdürülebilirlikle,

about sustainability, about sustainable products?

sürdürülebilir ürünlerle ilgili bir seçimi olmalı mı?

Should you be able to buy a product that's sustainable

Yan tarafında sürdürülebilir olmayan bir ürün varken,

sitting next to one that isn't,

sürdürülebilir olanı alabilmelmeli misiniz,

or should all the products on the shelf be sustainable?

yoksa her ürün sürdürülebilir mi olmalı?

If they should all be sustainable on a finite planet,

Sınırlı bir gezegende hepsi sürdürülebilir olmalı ise,

how do you make that happen?

bunu nasıl başarırsınız?

The average consumer takes 1.8 seconds in the U.S.

ABD'de ortalama bir tüketici 1.8 saniye harcıyor.

Okay, so let's be generous.

Tamam, biraz cömert olalım.

Let's say it's 3.5 seconds in Europe.

Diyelim ki Avrupa'da 3.5 saniye.

How do you evaluate all the scientific data

Bir ürünle ilgili tüm

around a product,

bilimsel veriyi nasıl değerlendireceksiniz?

the data that's changing on a weekly, if not a daily, basis?

Bu veri günlük olmasa da haftada bir değişiyor.

How do you get informed?

Nasıl bilgilenebilirsiniz?

You don't.

Bilgilenemezsiniz.

Here's a little question.

Küçük bir soru.

From a greenhouse gas perspective,

Sera gazı açısından,

is lamb produced in the U.K.

İngiltere'de üretilen kuzu eti,

better than lamb produced in New Zealand,

Yeni Zelanda'da üretilip,

frozen and shipped to the U.K.?

dondurularak İngiltere'ye getirilen kuzu etinden iyi mi?

Is a bad feeder lot operation for beef

Sığırlara kötü yem verme

better or worse than

onları kötü otlatmadan daha mı iyi,

a bad grazing operation for beef?

yoksa kötü mü?

Do organic potatoes

Organik patateslerde

actually have fewer toxic chemicals

geleneksel patateslere göre

used to produce them

daha mı az

than conventional potatoes?

toksik kimyasal var?

In every single case,

Her durumda

the answer is "it depends."

cevap "değişir."

It depends on who produced it and how,

Her durumda cevap ürünü

in every single instance.

kimin ürettiğine ve nasıl ürettiğine bağlı.

And there are many others.

Ve daha birçok şey.

How is a consumer going to walk through this minefield?

Bir tüketici bu mayın tarlasını nasıl geçecek?

They're not.

Geçemeyecekler.

They may have a lot of opinions about it,

Bunun hakkında çok fazla düşünceleri olabilir,

but they're not going to be terribly informed.

ama çok fazla bilgili olmayacaklar.

Sustainability has got to be a pre-competitive issue.

Sürdürülebilirlik bir rekabet meselesi olmalı.

It's got to be something we all care about.

Hepimizin önemsediği bir şey olmalı.

And we need collusion.

Danışık olmalıyız.

We need groups to work together that never have.

Daha önce beraber çalışmamış ama şimdi çalışacak olan gruplara ihtiyacımız var.

We need Cargill to work with Bunge.

Cargill, Burge ile çalışmalı.

We need Coke to work with Pepsi.

Coca Cola, Pepsi ile çalışmalı.

We need Oxford to work with Cambridge.

Oxford, Cambridge ile çalışmalı.

We need Greenpeace to work with WWF.

Greenpeace, WWF ile çalışmalı.

Everybody's got to work together --

Herkes beraber çalışmalı --

China and the U.S.

Çin ve ABD.

We need to begin to manage this planet

Bu gezegeni sanki hayatımız

as if our life depended on it,

ona bağlıymış gibi yönetmeliyiz,

because it does,

çünkü zaten bağlı,

it fundamentally does.

temelde bu böyle.

But we can't do everything.

Ama her şeyi yapamayız.

Even if we get everybody working on it,

Eğer herkes bu konuda çalışacaksa,

we've got to be strategic.

stratejik olmalıyız.

We need to focus on the where,

Nerede, ne ve kime

the what and the who.

odaklanmalıyız.

So, the where:

Nerede:

We've identified 35 places globally that we need to work.

Dünya çapında çalışmamız gereken 35 yer belirledik.

These are the places that are the richest in biodiversity

Bu bölgeler biyolojik çeşitlilik açısından en zengin

and the most important from an ecosystem function point-of-view.

ve ekosistem fonksiyonu açısından en önemli yerler.

We have to work in these places.

Bu yerlerde çalışmalıyız.

We have to save these places if we want a chance in hell

Eğer biyolojik çeşitliliği kurtarma şansımızın olmasını istiyorsak,

of preserving biodiversity as we know it.

bu bölgeleri kurtarmalıyız.

We looked at the threats to these places.

Bu bölgelerdeki tehlikelere baktık.

These are the 15 commodities

15 tane emtia.

that fundamentally pose the biggest threats

Bu emtialar

to these places

bu bölgelere

because of deforestation,

ormansızlaşma,

soil loss, water use, pesticide use,

toprak kaybı, su kullanımı, gübre kullanımı

over-fishing, etc.

aşırı balık avlanması vs. gibi olaylar yüzünden en büyük zarara neden oluyorlar.

So we've got 35 places,

35 bölgemiz,

we've got 15 priority commodities,

15 tane emtiamız var,

who do we work with

bu emtiaların üretilme yöntemlerinin değişmesi için

to change the way those commodities are produced?

kimlerle çalışmalıyız?

Are we going to work with 6.9 billion consumers?

6.9 milyar tüketici ile mi?

Let's see, that's about 7,000 languages,

Bakalım, 7000 dil,

350 major languages --

350 büyük dil --

a lot of work there.

çok fazla iş var.

I don't see anybody actually being able

Bunu verimli bir şekilde yapabilecek

to do that very effectively.

biri olduğunu düşünmüyorum.

Are we going to work with 1.5 billion producers?

1.5 milyar üretici ile mi çalışacağız?

Again, a daunting task.

Yine, göz korkutucu bir görev.

There must be a better way.

Daha iyi bir yol olmalı.

300 to 500 companies

En önemli olarak belirlediğimiz

control 70 percent or more

bu 15 emtianın ticaretinin

of the trade of each of the 15 commodities

yüzde yetmişini ya da daha fazlasını

that we've identified as the most significant.

300 ila 500 arasında şirket kontrol ediyor.

If we work with those, if we change those companies

Bunlarla çalışırsak, o şirketleri değiştirirsek,

and the way they do business,

onların iş yapma biçimini değişitirirsek,

then the rest will happen automatically.

gerisi otomatik olarak hallolacak.

So, we went through our 15 commodities.

15 tane emtiayı gözden geçirdik.

This is nine of them.

Bu onlardan dokuzu.

We lined them up side-by-side,

Yanyana dizdik,

and we put the names of the companies that work

ve her bir ürün için çalışmamız gereken

on each of those.

şirketleri listeledik.

And if you go through the first 25 or 30 names

Eğer her birindeki

of each of the commodities,

ilk 25, 30 şirkete bakarsanız,

what you begin to see is,

şunu görüyorsunuz.

gosh, there's Cargill here, there's Cargill there,

Aman Allah'ım! Cargill burada, Cargill orada,

there's Cargill everywhere.

Cargill her yerde.

In fact, these names start coming up over and over again.

Gerçekten de bu isimler tekrar tekrar ortaya çıkıyor.

So we did the analysis again a slightly different way.

Analizimizi biraz daha farklı yaptık.

We said: if we take the top hundred companies,

Dedik ki, en büyük yüz şirkete bakarsak

what percentage

bu 15 emtianın

of all 15 commodities

yüzde kaçını bu şirketler

do they touch, buy or sell?

satın alıyor ya da satıyor?

And what we found is it's 25 percent.

Bulduğumuz cevap yüzde 25.

So 100 companies

Yani yüz şirket

control 25 percent of the trade

gezegendeki en önemli

of all 15 of the most significant

15 emtianın

commodities on the planet.

ticaretinin yüzde 25'ni kontrol ediyor.

We can get our arms around a hundred companies.

Yüz şirketin üstünde gelebiliriz.

A hundred companies, we can work with.

Yüz şirketle çalışabiliriz.

Why is 25 percent important?

Yüzde 25 neden önemli?

Because if these companies demand sustainable products,

Çünkü bu şirketler sürdürülebilir ürünler talep ederse,

they'll pull 40 to 50 percent of production.

üretimin yüzde 40 ila 50'sini değişecek.

Companies can push producers

Şirketler üreticileri

faster than consumers can.

tüketicilerden daha hızlı değiştirebilir.

By companies asking for this,

Tüketicileri beklemek yerine

we can leverage production so much faster

şirketlerden bunu isteyerek,

than by waiting for consumers to do it.

üretimi daha hızlı dönüştürebiliriz.

After 40 years, the global organic movement

40 yıl sonra, küresel organik hareketi

has achieved 0.7 of one percent

toplam gıdanın

of global food.

%0.7'sine ulaştı.

We can't wait that long.

Bu kadar uzun süre bekleyemeyiz.

We don't have that kind of time.

Öyle bir vaktimiz yok.

We need change

Hızlanan bir değişime

that's going to accelerate.

ihtiyacımız var.

Even working with individual companies

Hatta tek tek şirketle çalışmak da

is not probably going to get us there.

büyük ihtimalle işimize yaramayacak.

We need to begin to work with industries.

Endüstrilerle çalışmaya başlamalıyız.

So we've started roundtables

Yuvarlak masa toplantıları başlattık.

where we bring together the entire value chain,

Burada tüm değer zincirini biraraya getiriyoruz,

from producers

üreticilerden,

all the way to the retailers and brands.

perakendecilere ve markalara kadar.

We bring in civil society, we bring in NGOs,

Sivil toplumu,

we bring in researchers and scientists

araştırmacıları ve bilim adamlarını getiriyoruz.

to have an informed discussion --

Bilgilendirici -- bazen hararetli --

sometimes a battle royale --

tartışmalar yapıyoruz.

to figure out what are the key impacts

Bu ürünlerin ana etkilerini,

of these products,

küresel karşılaştırma noktasını,

what is a global benchmark,

kabul edilebilir etkileri,

what's an acceptable impact,

tasarım standartlarını

and design standards around that.

ortaya çıkarmak istiyoruz.

It's not all fun and games.

Her zaman eğlenceli değil.

In salmon aquaculture,

Somon çiftlikleri ile ilgili

we kicked off a roundtable

bir yuvarlak masayı

almost six years ago.

neredeyse altı yıl önce başlattık.

Eight entities came to the table.

Sekiz oluşum masaya geldi.

We eventually got, I think, 60 percent

Sonunda sanırım küresel üretimin

of global production at the table

yüzde 60'ı ve küresel talebin yüzde 25'i

and 25 percent of demand at the table.

masada idi.

Three of the original eight entities were suing each other.

İlk baştaki sekiz oluşumun üçü birbirini suçluyordu.

And yet, next week, we launch

Ve bir sonraki hafta

globally verified, vetted and certified

küresel olarak doğrulanmış, incelenmiş ve belgelenmiş

standards for salmon aquaculture.

somon çiftliği standartlarını açıkladık.

It can happen.

Oldu mu oluyor.

(Applause)

(Alkışlar)

So what brings

Değişik oluşumları

the different entities to the table?

masaya getiren şey ne?

It's risk and demand.

Risk ve talep.

For the big companies, it's reputational risk,

Büyük şirketler için, itibar riski,

but more importantly,

daha da önemlisi,

they don't care what the price of commodities is.

onlar emtianın fiyatını umursamıyorlar.

If they don't have commodities, they don't have a business.

Çünkü emtia olmazsa, işleri de olmuyor.

They care about availability,

Onlar erişebilmeyi önemsiyorlar,

so the big risk for them is not having product at all.

çünkü hiç ürün olmaması çok büyük bir risk.

For the producers,

Üreticileri masaya getiren,

if a buyer wants to buy something produced a certain way,

alıcının bir şeyi

that's what brings them to the table.

belli bir şekilde üretilmesini istemesi.

So it's the demand that brings them to the table.

Yani onları masaya getiren talep.

The good news is

Güzel haber şu,

we identified a hundred companies two years ago.

iki yıl önce yüz şirket belirledik.

In the last 18 months, we've signed agreements

Son 18 ayda, bu şirketlerden

with 40 of those hundred companies

40 tanesi ile onların tedarik zincirinde

to begin to work with them on their supply chain.

beraber çalışma yapma anlaşmaları imzaladık.

And in the next 18 months,

Sonraki 18 ayda,

we will have signed up to work with another 40,

diğer kırkı ile de çalışmaya başlayacağız,

and we think we'll get those signed as well.

sanırım onlarla da anlaşma imzalayacağız.

Now what we're doing is bringing the CEOs

Şimdi ise

of these 80 companies together

o 80 şirketin CEO'larını biraraya getirip,

to help twist the arms of the final 20,

kalan 20 şirketi de

to bring them to the table,

masaya getirmekte yardım etmelerini istiyoruz.

because they don't like NGOs, they've never worked with NGOs,

Çünkü onlar sivil toplum örgütlerini sevmiyorlar, hiç beraber çalışmamışlar,

they're concerned about this, they're concerned about that,

bundan endişe duyuyorlar, ondan endişe duyuyorlar,

but we all need to be in this together.

fakat biz beraber olmalıyız.

So we're pulling out all the stops.

Tüm engelleri kaldırıyoruz.

We're using whatever leverage we have to bring them to the table.

Masaya getirmek için elimizdeki her imkanı kullanıyoruz.

One company we're working with that's begun --

Çalışmalara başlayan şirketlerden biri de --

in baby steps, perhaps --

daha ilk adımlar belki --

but has begun this journey on sustainability is Cargill.

sürdürülebilirlik macerasına yeni başlayan bir şirket de, Cargill.

They've funded research that shows

Küresel palmiye yağı üretimini

that we can double global palm oil production

önümüzdeki 20 yılda bir tane ağaç kesmeden

without cutting a single tree in the next 20 years,

sadece Borneo'da zaten bozulmuş olan toprağa

and do it all in Borneo alone

ağaç dikerek iki katına çıkarabileceğimizi

by planting on land that's already degraded.

gösteren bir araştırmayı desteklediler.

The study shows that the highest net present value

Bu çalışma günümüzde

for palm oil

palmiye yağı için en yüksek değerin

is on land that's been degraded.

bozulmuş topraklarda olduğunu gösteriyor.

They're also undertaking a study to look at

Şu anda palmiye yağı tedarikçilerine

all of their supplies of palm oil

ruhsat verip veremeyeceklerini

to see if they could be certified

araştıran bir çalışma yapıyorlar.

and what they would need to change in order to become third-party certified

Ayrıca üçüncü şahıslar tarafından belgelenen güvenilir bir

under a credible certification program.

ruhsatlama programı yapmak için ne yapmaları gerektiğini araştırıyorlar.

Why is Cargill important?

Cargill neden önemli?

Because Cargill has 20 to 25 percent

Çünkü Cargill küresel palmiye yağının

of global palm oil.

yüzde 20-25'ini kontrol ediyor.

If Cargill makes a decision,

Cargill bir karar alırsa,

the entire palm oil industry moves,

tüm palmiye endüstrisi

or at least 40 or 50 percent of it.

ya da en azından yüzde 40-50'si değişir.

That's not insignificant.

Bu az değil.

More importantly, Cargill and one other company

Daha da önemlisi, Cargill ve bir şirket daha

ship 50 percent of the palm oil

Çin'e giden palmiye yağının

that goes to China.

yarısını kontrol ediyor.

We don't have to change the way

Eğer Cargill

a single Chinese company works

Çin'e sadece sürdürülebilir palmiye yağı gönderirse,

if we get Cargill to only send

Çin'deki bir tane bile şirketin

sustainable palm oil to China.

çalışma şeklini değiştirmemize gerek kalmayacak.

It's a pre-competitive issue.

Bu rekabet meselesi.

All the palm oil going there is good.

Oraya giden her palmiye yağı iyi.

Buy it.

Onu satın alın.

Mars is also on a similar journey.

Mars da benzer bir seyahatte.

Now most people understand that Mars is a chocolate company,

Şimdi birçok kişi Mars'ın bir çikolata şirketi olduğunu düşünüyor,

but Mars has made sustainability pledges

fakat Mars deniz ürünleri için

to buy only certified product for all of its seafood.

sadece ruhsatlı ürünler alacağına dair söz verdi.

It turns out Mars buys more seafood than Walmart

Gerçek şu ki Mars hayvan yiyeceklerinden dolayı

because of pet food.

Walmart'tan daha fazla deniz ürünü satın alıyor.

But they're doing some really interesting things around chocolate,

Fakat onlar çikolata ile ilgili çok ilginç şeyler yapıyorlar,

and it all comes from the fact

bunun sebebi de

that Mars wants to be in business in the future.

Mars gelecekte ayakta olmak istiyor.

And what they see is that they need to

Gördükleri şey ise

improve chocolate production.

çikolata üretimini iyileştirmeleri gerektiği.

On any given plantation,

Herhangi bir fidanlıkta,

20 percent of the trees produce 80 percent of the crop,

ağaçların yüde 20'si ürünlerin yüzde 80'nini üretiyor,

so Mars is looking at the genome,

Mars ise gen dizilimine bakıyor,

they're sequencing the genome of the cocoa plant.

kakaonun gen dizilimini ortaya çıkarıyorlar.

They're doing it with IBM and the USDA,

Bunu IBM ve USDA ile birlikte yapıyorlar,

and they're putting it in the public domain

veriyi halka açık bir yere koyuyorlar,

because they want everybody to have access to this data,

çünkü herkesin bu veriye ulaşmasını istiyorlar,

because they want everybody to help them

çünkü herkesin onlara kakaoyu daha verimli

make cocoa more productive and more sustainable.

ve daha sürdürülebilir yapmak için yardımcı olmasını istiyorlar.

What they've realized

Şunu fark etmişler,

is that if they can identify the traits

eğer üretkenlik ve kuruluğun

on productivity and drought tolerance,

sebeplerini bulurlarsa,

they can produce 320 percent as much cocoa

şu anki toprak alanların yüzde 40'ında

on 40 percent of the land.

şimdiki kakao üretiminin yüzde 320'ni üretebilecekler.

The rest of the land can be used for something else.

Geri kalan alanlar başka şeyler için kullanılabilir.

It's more with less and less again.

Yine daha az ile daha fazla meselesi.

That's what the future has got to be,

Geleceğin şöyle olması lazım,

and putting it in the public domain is smart.

veriyi halka açmaları da çok zekice.

They don't want to be an I.P. company; they want to be a chocolate company,

Onlar fikri mülkiyet şirketi olmak istemiyorlar, onlar bir çikolata şirketi olmak istiyorlar

but they want to be a chocolate company forever.

ve sonsuza kadar çikolata şirketi olmak istiyorlar.

Now, the price of food, many people complain about,

Şimdi birçok insan gıda fiyatlarının artmasından şikayetçi,

but in fact, the price of food is going down,

ama aslında gıda fiyatları düşüyor,

and that's odd because in fact,

bu garip çünkü

consumers are not paying for the true cost of food.

aslında tüketiciler gıdanın gerçek fiyatını ödemiyorlar.

If you take a look just at water,

Sadece suya bakalım,

what we see is that,

gördüğümüz şu,

with four very common products,

dört tane yaygın üründen

you look at how much a farmer produced to make those products,

çiftçinin ne kadar ürettiğine

and then you look at how much water input was put into them,

ve ne kadar su kullandığına bakıyorsunuz

and then you look at what the farmer was paid.

ve ondan sonra da çitfçinin aldığı paraya bakıyorsunuz.

If you divide the amount of water

Eğer su miktarını

into what the farmer was paid,

çiftçinin eline geçen paraya bölerseniz,

the farmer didn't receive enough money

çitfçinin o ürünlerde kullandığı suyun

to pay a decent price for water in any of those commodities.

parasını ödeyemediği ortaya çıkıyor.

That is an externality by definition.

Bu tanım gereği dışsallık.

This is the subsidy from nature.

Bu doğadan yardım.

Coca-Cola, they've worked a lot on water,

Coca-Cola su üzerinde çok çalıştı,

but right now, they're entering into 17-year contracts

fakat şu an

with growers in Turkey

Türkiye'deki yetiştiricilerle

to sell juice into Europe,

Avrupa'ya meyve suyu satmak için 17 yıllık kontratlar imzalıyorlar.

and they're doing that because they want to have a product

Bunu da Avrupa pazarına yakın bir ürüne

that's closer to the European market.

sahip olmak için yapıyorlar.

But they're not just buying the juice;

Fakat sadece meyve suyunu satın almıyorlar;

they're also buying the carbon in the trees

ağaçlardaki karbonu da satın alıyorlar,

to offset the shipment costs associated with carbon

ürünü Avrupa'ya taşırken ortaya çıkan

to get the product into Europe.

karbonu karşılamak için.

There's carbon that's being bought with sugar,

Şeker, kahve, sığır etinde satın alınan

with coffee, with beef.

karbon var.

This is called bundling. It's bringing those externalities

Buna bundling deniyor. Dışsallıkları,

back into the price of the commodity.

ürünün fiyatına ekliyorsunuz.

We need to take what we've learned in private, voluntary standards

Dünya'daki en iyi üreticilerin

of what the best producers in the world are doing

kendilerinin gönüllü çalışmalarında öğrendiklerini,

and use that to inform government regulation,

devlet denetimini bilgilendirmek için kullanmalıyız ki

so we can shift the entire performance curve.

tüm performans eğrisini kaydıralım.

We can't just focus on identifying the best;

Sadece en iyiyi belirlemeye odaklanamayız;

we've got to move the rest.

geri kalanları da hareket ettirmeliyiz.

The issue isn't what to think, it's how to think.

Mesele ne düşüneceğimiz değil, nasıl düşüneceğimiz.

These companies have begun to think differently.

Bu şirketler farklı düşünmeye başladı.

They're on a journey; there's no turning back.

Onlar bir seyahatte, geri dönüş yok.

We're all on that same journey with them.

Biz de onlarla aynı seyahatteyiz.

We have to really begin to change

Her şey hakkında düşüncelerimizi

the way we think about everything.

değiştirmeliyiz.

Whatever was sustainable on a planet of six billion

Altı milyarlık bir gezegende sürdürülebilir olan şeyler

is not going to be sustainable on a planet with nine.

dokuz milyarlık gezegende böyle olmayacaklar.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)