4 Powerful Poems about Parkinson's and Growing Older | Robin Morgan | TED Talks

Çeviri: Ay Sıla Çaloğlu Gözden geçirme: Şebnem Altundaş

Henüz üç ya da dört yaşındayken

şiire aşık oldum;

ritimler ve dilin müziğiyle,

When I was only three or four,

metaforun ve imgenin gücüyle,

I fell in love with poetry,

şiirin iletişimin özü oluşuyla--

with the rhythms and the music of language;

disiplini, saflaştırması.

with the power of metaphor and of imagery,

Ve bunca yıl sonra, bugün okuyacağım şiirler

poetry being the essence of communication --

yeni bitirdiğim yedinci şiir kitabımdan.

the discipline, the distillation.

Beş sene önce, Parkinson hastalığı teşhisi konuldum.

And all these years later, the poems I'll read today

are from my just-finished seventh book of poetry.

Henüz bir ilacı olmasa da,

tedavisindeki gelişmeler oldukça etkileyici.

Well, five years ago, I was diagnosed with Parkinson's disease.

Ama hayal edebilirsiniz ki deşhete düşmüştüm

Though there's no cure yet,

kadınların genelde araştırma denemelerine dahil edilmediklerini öğrendiğimde,

advances in treatment are really impressive.

But you can imagine that I was appalled to learn

cinsiyete özel tıbbi buluşların gösterdiği üzere

that women are largely left out of research trials,

bizim gerçekten küçük adamlar olmamamıza rağmen--

(Kahkaha)

despite gender-specific medical findings having demonstrated

bir şekilde farklı üreme sistemine sahip olan.

Cinsiyete özel tıp erkekler için de iyidir.

that we are not actually just small men --

(Laughter)

Ama bir krize çoktan olduğun kişiyi getirirsin

who happen to have different reproductive systems.

ki bu momentumu da kapsar, çağırmayı öğrendiğin

Gender-specific medicine is good for men, too.

But you bring to a crisis the person you already are,

samimi ilgileniş ve icraat üzerinden,

ikisi de enerjiye gerek duyar ama aynı zamanda onu yaratır.

including the, yes, momentum that you've learned to invoke

through passionate caring and through action,

O yüzden aktivist olarak, Parkinson's Disease Foundation ile çalışmaya başladım

both of which require but also create energy.

-pdf.org olarak kısaltılır-

Parkinson haritasına kadınları koymak için büyük bir girişim oluşturmaya.

So as an activist, I began working with the Parkinson's Disease Foundation --

that's pdf.org --

to create a major initiative to put women on the Parkinson's disease map.

Ve bir şair olarak; bu konu üzerinde çalışmaya başladım,

onu trajik, komik, hatta bazen neşe dolu bularak.

And as a poet, I began working with this subject matter,

Parkinson tarafından eksiltilmiş hissetmiyorum;

saflaştırılmış hissediyorum,

finding it tragic, hilarious, sometimes even joyful.

ve aslında saflaşıyor olduğum bu kadından oldukça hoşlanıyorum.

I do not feel diminished by Parkinson's;

I feel distilled by it,

"Mücadele İzi Yok"

and I actually very much like the woman I'm distilling into.

Küçük büyümek iradenin büyüklüğünü gerektirir:

doktoru beklerken kıpırdamadan oturup

"No Signs of Struggle"

seyretmek geleceğin gidip gelmesini,

Growing small requires enormity of will:

izlemek eğildiğini, sana diktiğini gözlerini

just sitting still in the doctor's waiting room

sen bakmamaya çalışırken.

watching the future shuffle in and out,

Nadirinden bir takas:

kısa bir gülücük, çarpık bir tanıyış.

watching it stoop; stare at you

while you try not to look.

Sen yeni çocuksun.

Buradaki herkes daha önce sendi.

Rare is an exchange:

a smile of brief, wry recognition.

Hala öğreniyorsun ki küçük büyümek bir ruh genişliğini gerektirir

You are the new kid on the block.

henüz sığamadığın türden:

Everyone here was you once.

sevenlerinden rahatsız edici yardımları kabulleniş;

You are still learning that growing small requires a largeness of spirit

yol veriş ve duruş, ama vazgeçmeyiş.

you can't fit into yet:

acceptance of irritating help from those who love you;

"Beni İç" şişesinin içerdiğini zorlukla yuttun,

ve kendini küçülürken buldun.

giving way and over, but not up.

Şimdi, tanıdık eşyalar belirir,

You've swallowed hard the contents of the "Drink Me" bottle,

yerler eğilir ve kapı kolları yalnız iki elle asılınca bel verir.

and felt yourself shrink.

Now, familiar furniture looms,

Tüm bu küçük büyüme devasa bir sabır ister:

floors tilt, and doorknobs yield only when wrestled round with both hands.

geceleri azalan uykun,

el yazın, sesin, boyun.

It demands colossal patience, all this growing small:

Sen daha çok harika küçülen kadınsın

your diminished sleep at night,

Budist bir sufiden ziyade; durgun, daha azıyla başaran.

your handwriting, your voice, your height.

Az her zaman öz değildir.

You are more the incredible shrinking woman

than the Buddhist mystic, serene, making do with less.

Ama bu boşalan boşlukta, boşluk parlıyor,

Less is not always more.

görünür oluveriyor.

Burası alışanların gözlerinin ardında bir yer

Yet in this emptying space, space glimmers,

bazılarının sönüş olarak çağırdığı.

becoming visible.

Acımasız şiirlerin yeri,

Here is a place behind the eyes of those accustomed

daha önce umursanmamış bir mevcudiyetin hediyesi,

by what some would call diminishment.

günlük karmaşada boğulmuş.

It is a place of merciless poetry,

Her davranış bir niyete ihtiyaç duyar burada,

a gift of presence previously ignored,

bilinçle ayaktadır.

drowned in the daily clutter.

Hiçbir şey otomatik değildir.

Bir butonun kışkırtmasında tespit edebilirsin onu,

Here every gesture needs intention,

is alive with consciousness.

kol tarafından dürtüklenen yende,

Nothing is automatic.

karanlıkla uzlaşırken geceye ait kaldırımlarda oynanan denge oyununda.

You can spot it in the provocation of a button,

Mütevazı bir mertlik isteyen işler;

an arm poking at a sleeve,

a balancing act at a night-time curb while negotiating the dark.

kim düşünür ki onlar denemelerdir samimi, güçlü bir disiplinde,

Feats of such modest valor,

amansızca farkında olmanın bir metafiziği?

who would suspect them to be exercises in an intimate, fierce discipline,

Zımni bir tür güç var,

bu sarsak dansçılarda, muazzam bir çaba sarf eden

a metaphysics of being relentlessly aware?

çoğu kişinin önemsiz gördüğü işlerde.

Such understated power here,

in these tottering dancers who exert stupendous effort

Ne kadar sessiz bir güzellik buradaki, o

benim yumuşak sesli, katı uzuvlu insanlarımda;

on tasks most view as insignificant.

durgun yüzlerle saklanmış o biçim azim.

Such quiet beauty here, in these,

my soft-voiced, stiff-limbed people;

Küçük büyümek enginlik gerektirir,

such resolve masked by each placid face.

inatçı zarafet üzerine ısrarcı.

There is immensity required in growing small,

(Alkış)

so bent on such unbending grace.

Teşekkür ederim.

Bunun adı “Beynimi Bilime Bağışlamak Üstüne”

(Applause)

(Kahkaha)

Sorun değil.

Thank you.

Dindar insanlara güvence veren tüm sayfaları atla.

This one is called "On Donating My Brain to Science."

Çoktan evrensel bir bağışçı: böbrekler, kornealar, ciğerler,

(Laughter)

Not a problem.

Skip over all the pages reassuring religious people.

doku, kalp, damarlar, her neyse.

Gariptir; en mütevazı beyin, araştırmada en özgün değerini hiç tahmin etmedi

Already a universal donor: kidneys, corneas, liver, lungs,

tissue, heart, veins, whatever.

belki başkasını bendeki o ne olduğuna emin olmadıklarından kurtararak.

Odd that the modest brain never imagined its unique value in research,

Gurur verici, şu şey.

O zaman formları doldur,

maybe saving someone else from what it is they're not quite sure I have.

cevapları ezip geç,

neşeli bir ruhu heyecanlandır.

Flattering, that.

Ve beni dilimle, doğra, dilimlere yay.

So fill in the forms,

drill through the answers,

Sana demeye çalıştığım şeyi bul.

trill out a blithe spirit.

Beni kazan, öğren, tara, gözlerini kısarak bak merceğinden.

And slice me, dice me, spread me on your slides.

Açığa çıkar elimde olsa edeceğim imayı.

Find what I'm trying to tell you.

Earn me, learn me, scan me, squint through your lens.

Buyur, elinden geleni yap, beni biç, izleri takip et.

Canlıyken iyi bir beyindi bu.

Uncover what I'd hint at if I could.

Üzerine düşeni yapan bir beyindi bu.

Be my guest, do your best, harvest me, track the clues.

O yüzden beni dilimle, doğra, dilimlerin üzerine ez,

This was a good brain while alive.

boya, açıkla, bir bardakmışım gibi boşalt.

This was a brain that paid its dues.

So slice me, dice me, smear me on your slides,

Paylaş beni, duy:

Kullanılmak istiyorum Kullanılmak istiyorum

stain me, explain me, drain me like a cup.

Bitirilmek istiyorum.

(Alkış)

Share me, hear me:

I want to be used I want to be used

I want to be used up.

(Alkış biter)

(Applause)

Ve bunun adı “Hayalet Işık.”

İçten yanış tek güvenli yolu

(Applause ends)

And this one's called "The Ghost Light."

karanlık maddeyi katetmenin.

Bazı hayat biçimleri -birtakım mantarlar, salyangozlar, denizanaları, solucanlar-

Lit from within is the sole secure way

dirimsel ışıldar,

to traverse dark matter.

ve insanlar da;

Some life forms -- certain mushrooms, snails, jellyfish, worms --

kızılötesi ışık soğuturuz en ziyadar halimizden.

glow bioluminescent,

Bizim trajedimiz onu göremememiz.

and people as well;

we emit infra-red light from our most lucent selves.

Yansıtarak görürüz.

Biyoışıldamaya ihtiyaç duyarız gerçek renklerimizi göstermek için.

Our tragedy is we can't see it.

Ancak dış aydınlatma çarpıtabilir.

We see by reflecting.

We need biofluorescence to show our true colors.

Yerçekimi ışığı büktüğünde,

koca galaksi kümeleri teleskoplara bürünebilir,

External illumination can distort, though.

arka plan görüntülerini uzatabilir yıldız sistemlerinden sönük yaylara ait

When gravity bends light,

huge galaxy clusters can act as telescopes,

-bir merceklenme etkisi-

bir şarap bardağından uzaktaki sokak lambalarına bakmak gibi.

elongating background images of star systems to faint arcs --

Bir iki bardak şarap şimdileri bana zikzak çizdirir

a lensing effect

bir ayyaşın kısmını oynar gibi;

like viewing distant street lamps through a glass of wine.

karşılıksız bir kara sevdaymışçasına, içine düşülen

A glass of wine or two now makes me weave

Hubble’dan gözetlenen devimsel Turner tuvalleri için.

as if acting the drunkard's part;

Bir şehir sokağı setinden sendeleyip geçebilirim

as if, besotted with unrequited love

tüm yaya figüranların bakışlarını üzerime çekmeden.

for the dynamic Turner canvasses spied out by the Hubble,

Ne kadar bakman gerekiyorsa bak.

I could lurch down a city street set

Düşün bir, yürümek, hatta ayakta durmak, mantıksız

without provoking every pedestrian walk-on stare.

Stare as long as you need to.

-ne kadar küçük şeyler, ayaklar!-

(Kahkaha)

If you think about it, walking, even standing, is illogical --

özellikle kişinin vücudu artık al dente değilken.

such tiny things, feet! --

(Kahkaha)

(Laughter)

especially when one's body is not al dente anymore.

Ayrıca, uçların ve aşırılığın yaratığı,

hep düşündüm Apollo’nun güzel ama sıkıcı

(Laughter)

ve biraz da aptal bir sarışın olduğunu.

Besides, creature of extremes and excess,

Dionysos gibilerin dengeyle işi olmaz.

I've always thought Apollo beautiful but boring,

Denge, öteki bir deyişle, hiçbir zaman güçlü bir özelliğim değildi.

and a bit of a dumb blonde.

Dionysians don't do balance.

Ama konuyu dağıtayım.

Bu günlerde gittikçe

konuyu dağıtmak en açık rota gibi duruyor

Balance, in other words, has never been my strong point.

kendimi kaybettiğim ya da bulduğum yerden

mekandan, zihinden, sıradan, zamandan öte.

But I digress.

More and more these days,

digression seems the most direct route through

Ayağını tam böyle koy, nasıl döndüğüne dikkat et:

from where I've lost or found myself

out of place, mind, turn, time.

fazla hızlı bir dönüş seni devirebilir.

Acele etme; seyirciyi dışarı çıkarırken,

Place your foot just so, mind how you turn:

oyunculara hoşça kal derken.

too swift a swivel can bring you down.

Hayalet ışık

tek bir ampulü çağırdıkları isimdir,

Take your time ushering the audience out,

boş bir tiyatroda çıplak bir sahnenin üstünde asılan.

saying goodbye to the actors.

Öyle bir gecenin boş tiyatrosunda,

The ghost light

is what they call the single bulb

dışarıdan gelen parlaklığın yokluğuyla buluşmaya uyanmak,

hanging above the bare stage in an empty theater.

bu kazanmak için kalan son mücadeledir,

In the empty theater of such a night,

bu tek işaret ateşidir karanlığı içeriye davet etmek

waking to meet no external radiance,

ve dinlenmenin başlaması için,

this is the final struggle left to win,

bu mercektir en sonunda görmeye ikisini de, Kendi ve Ötekiyi

this the sole beacon to beckon the darkness in

dizili asıl günahın parlak lekesiyle:

and let the rest begin,

this the lens through which at last to see both Self and Other

içten yanış.

arrayed with the bright stain of original sin:

(Alkış)

lit from within.

(Applause)

Ve bu sonuncusu.

“Bu Karanlık Saat”

Yazın sonu, sabah dört.

And this is the last one.

Yağmur durmaya yaklaşıyor,

"This Dark Hour"

damlıyor hala geniş yapraklarından

bahçenin karanlığında görünmeyen mavi muz zambağının.

Late summer, 4 A.M.

The rain slows to a stop,

Yalın ayak, kaygan kiremit taşların üstünde dikkatli,

dripping still from the broad leaves

ışığa lüzum yok, yolu biliyorum,

of blue hostas unseen in the garden's dark.

nane yatağında eğil,

Barefoot, careful on the slick slate slabs,

bir avuç dolusu nemli toprak topla,

I need no light, I know the way,

sonra bir sandalye yokla,

bir şal ser ve otur,

stoop by the mint bed,

ıslak yeşil ağustos havasında nefeslenerek.

scoop a fistful of moist earth,

then grope for a chair,

Bu küçük, durgun saattir

spread a shawl, and sit,

gazete giriş holüne bir bomba gibi düşmeden önceki,

breathing in the wet green August air.

telefon bağırır, bilgisayar ekranı gözlerini kırpıp açar.

This is the small, still hour

before the newspaper lands in the vestibule like a grenade,

İşte böyle bir saat:

kafamda şiir, elimde toprak:

the phone shrills, the computer screen blinks and glares awake.

adlandıralamayan bir doluluk.

There is this hour:

Bu saat, kanımın kanı

poem in my head, soil in my hand:

kemiğimin kemiği, erkekliğe büyümüş çocuğun şimdi

unnamable fullness.

-yabancı, samimi, uzak değil ama ayrı-

This hour, when blood of my blood

bone of bone, child grown to manhood now --

güvenle yattığı, rüyasında melodilerle

stranger, intimate, not distant but apart --

sevgi uyurken, güvenle, kollarında.

lies safe, off dreaming melodies

Bu yere gelmiş,

bu ana kadar yaşamış olmak:

while love sleeps, safe, in his arms.

ölçülemeyen rahatlık.

Siyahın yoğunluğu ombraya bulanmaya başlıyor.

To have come to this place,

lived to this moment:

Belli belirsiz, bir kardinalin koloraturu,

immeasurable lightness.

sonra yas güvercininin ağıtı.

The density of black starts to blur umber.

Matem rengi griye ışıldıyor;

Tentative, a cardinal's coloratura,

nesneler çıkıyor meydana, gölgeler peşlerinde;

then the mourning dove's elegy.

gece güne ağarıyor.

Sable glimmers toward grey;

Şehir uyanıyor.

objects emerge, trailing shadows;

Başka şafaklar olacak, geceler, şatafatlı öğlenler.

night ages toward day.

Büyük ihtimal, yolumu kaybedeceğim.

The city stirs.

Tökezleme olacak, düşme,

There will be other dawns, nights, gaudy noons.

karanlığı lanetleme.

Gelecek her neyse,

Likely, I'll lose my way.

bu saat vardı hiçbir şey önemli değilken,

There will be stumbling, falling,

her şey dayanılmaz biçimde kıymetliydi.

cursing the dark.

Whatever comes,

Ve gün ışıklarıyla işim bittiğinde,

there was this hour when nothing mattered,

beni sevmiş olanlar uzun bir süre yas tutarlarsa

all was unbearably dear.

bu saate sahip olduğumu hatırlamalarına izin ver

And when I'm done with daylights,

-bu karanlık, harika saate-

should those who loved me grieve too long a while,

ve gülümse.

let them remember that I had this hour --

Teşekkür ederim.

(Alkış)

this dark, perfect hour --

and smile.

Thank you.

(Applause)