Jaime Lerner: Sing a song of sustainable cities

Jaime Lerner şehir için şarkı söyler

Çeviri: Nazan Altun Gözden geçirme: osman oguz ahsen

I hope you'll understand my English.

Umuyorum ki İngilizce'mi anlarsınız.

In the mornings it is terrible, and the afternoon is worst.

Sabahları çok kötü oluyor, öğleden sonra ise berbat.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

During many years, I made some speeches starting with this

Birkaç sene boyunca şöyle başlayan konuşmalar yaptım:

saying: "City is not a problem, it's a solution."

"Şehir" bir problem değil, bir çözüm.

And more and more, I'm convinced that

Ve giderek daha da inandım ki;

it's not only a solution for a country,

Sadece bir ülkenin çözümü değil,

but it's a solution for the problem of climate change.

iklim değişikliği sorunu için de bir çözüm.

But we have a very pessimistic approach about the cities.

Fakat şehirler hakkında çok kötümser bir yaklaşımımız var.

I'm working in cities for almost 40 years,

Neredeyse 40 yıldır şehirlerde çalışıyorum,

and where every mayor is trying to tell me his city is so big,

üstelik her belediye başkanının bana "Ohoo, çok büyük şehir" demeye çalıştığı yerlerde.

or the other mayors say, "We don't have financial resources,"

Veya diğer başkanların söylediğine göre de mali kaynağımız olmayan yerlerde.

I would like to say

Edindiğim tecrübeye dayanarak...

from the experience I had: every city in the world

...şunu söyleyebilirm, dünyada her şehir...

can be improved in less than three years.

...üç yıldan daha kısa bir sürede geliştirilebilir.

There's no matter of scale. It's not a question of scale,

Ölçek sorunu yok, bu ölçek meselesi değil,

it's not a question of financial resources.

mali kaynak meselesi değil.

Every problem in a city has to have its own equation of co-responsibility

Bir şehirdeki her soruna, kendine uyacak birer çözüm pay edilmeli.

and also a design.

Ve ayrıca bir tasarım.

So to start, I want to introduce some characters

Bu yüzden, gençler için yaptığım bir kitaptaki bazı karakterleri...

from a book I made for teenagers.

...tanıtarak başlamak istiyorum.

The best example of quality of life is the turtle

Hayatın karakteristiğine en güzel örnek; kaplumbağa,

because the turtle is an example of living and working together.

çünkü kaplumbağa aynı anda, yaşamanın ve çalışmanın bir örneği.

And when you realize that the casque of the turtle

Kaplumbağanın kabuğunu düşünürseniz,

looks like an urban tessitura,

kentsel bir doku gibi görünür,

and can we imagine, if we cut the casque of the turtle, how sad she's going to be?

ve eğer onun kabuğunu kesersek ne kadar üzüleceğini hayal edebiliyor musunuz?

And that's what we're doing in our cities:

İşte şehirlerimize yaptığımız şey bu!

living here, working here, having leisure here.

Burada yaşamak, burada çalışmak, boş vakitleri burada geçirmek.

And most of the people are leaving the city

Ve çoğu insan şehri terk edip,

and living outside of the city.

şehrin dışında yaşıyor.

So, the other character is Otto, the automobile.

Diğer bir karakter ise Otto, otomobil.

He is invited for a party -- he never wants to leave.

Bir partiye davetlidir. Hiç ayrılmak istemez.

The chairs are on the tables and still drinking,

Sandalyeler masalara çıkmıştır ve hala içer,

and he drinks a lot. (Laughter)

çok fazla içer. (Gülüşmeler)

And he coughs a lot. Very egotistical:

Ve çok fazla duman çıkarır. Çok bencildir.

he carries only one or two people

Sadece bir veya iki kişi taşır.

and he asks always for more infrastructure.

Sürekli daha gelişmiş altyapı ister.

Freeways.

Otoban ister.

He's a very demanding person.

Çok zahmetli birisidir.

And on the other hand, Accordion, the friendly bus,

Ve diğer yandan, Accordion, doğa dostu otobüs,

he carries 300 people --

300 kişi taşır,

275 in Sweden; 300 Brazilians. (Laughter)

275 İsveçli, 300 Brezilyalı. (Gülüşmeler)

Speaking about the design: every city has its own design.

Tasarımdan söz edersek, her şehrin kendine has bir tasarımı var.

Curitiba, my city: three million in the metropolitan area,

Curitiba, benim şehrim, büyükşehir alanında üç milyon,

1,800,000 people in the city itself.

şehrin kendisinde 1.800.000 insan.

Curitiba, Rio: it's like two birds kissing themselves.

Curitiba, Rio: öpüşen iki kuşa benziyor.

Oaxaca, San Francisco -- it's very easy:

Oaxaca, San Francisco -- çok kolay.

Market Street, Van Ness and the waterfront.

Market Streer, Van Ness ve sahil.

And every city has its own design.

Ve her şehrin kendine has bir tasarımı var.

But to make it happen, sometimes you have to propose a scenario

Ama bunu gerçekleştirmek için bazen, bir senaryo kurmalısınız.

and to propose a design --

Ve senaryo kurmak için,

an idea that everyone, or the large majority,

bir fikir herkes ya da büyük çoğunluk,

will help you to make it happen.

bunu gerçekleştirmenize yardım edecektir.

And that's the structure of the city of Curitiba.

Ve Curitiba şehrinin yapısı budur.

And it's an example of living and working together.

Ve bu birlikte yaşayıp çalışmanın bir örneği.

And this is where we have more density;

Bu da daha fazla yoğunluk yaşadığımız yer;

it's where we have more public transport.

daha fazla toplu taşıma kullandığımız yer.

So, this system started in '74. We started with 25,000 passengers a day,

Bu düzen '74 yılında kuruldu. Bir günde 25.000 yolcuyla başladık,

now it's 2,200,000 passengers a day.

şuan, günde 2.200.000 yolcu.

And it took 25 years until another city ...

Ve diğer bir şehirde, Bogota'da 25 yıl önce...

which is Bogota, and they did a very good job.

...başladı, gayet güzel bir iş çıkardılar.

And now there's 83 cities all over the world that they

Şuan dünyanın her tarafında BRT(metrobüs) diye isimlendirilen...

are doing what they call the BRT of Curitiba.

...Curitiba'nın düzenini kullanıyorlar.

And one thing: it's important not for only your own city;

Ve önemli birşey: -sadece sizin kendi şehriniz için değil-

every city, besides its normal problems,

her kent, olağan sorunlarının dışında,

they have a very important role

önemli bir role sahiptir, çok önemli bir rol;

in being with the whole humanity.

bütün insanlıkla birlikte olmak.

That means mostly two main issues --

Bunun en çok iki önemli konuyla ilgisi var,

mobility and sustainability -- are becoming very important for the cities.

Hareket edebilirlik ve sürdürülebilirlik şehirler için baya önem kazanıyor.

And this is an articulated bus, double-articulated.

Ve bu bir körüklü otobüs. Çift-körüklü.

And we are very close to my house.

Evime çok yaklaştık.

You can come when you are in Curitiba and have a coffee there.

Curitiba'da olduğunuzda gelebilir ve bir kahvemi içebilirsiniz.

And that's the evolution of the system.

Sistemin gelişim süreci bu.

What in the design that made the difference

Tasarımda farkı yaratanan şey...

is the boarding tubes:

...tüp geçitler.

the boarding tube gives to the bus the same performance as a subway.

Tüp geçit, otobüse altgeçitteki verimin aynısını sağlar.

That's why, I'm trying to say,

Bu yüzden, anlatmaya çalıştığım şey;

it's like metro-nizing the bus.

otobüsü metroya yaklaştırdığı.

This is the design of the bus,

Otobüsün tasarımı böyle.

and you can pay before entering the bus you're boarding.

Ve, bineceğiniz otobüse gelmeden önce ödeyebiliyorsunuz.

And for handicapped, they can use this as a normal system.

Engelliler, sıradan bir sistemmiş gibi kullanabiliyor.

What I'm trying to say is

Şunu anlatmaya çalışıyorum;

the major contribution on carbon emissions are from the cars --

karbon yayımında en önemli pay otomobillere ait.

more than 50 percent -- so when we depend only on cars, it's ...

yüzde ellisinden daha fazlası. Yani sadece otomobillere bağımlı olduğumuz zaman,

-- that's why when we're talking about sustainability,

sürdürülebilirlikten bahsetmemizin sebebi bu;

it's not enough, green buildings.

Yeşilci yapılaşma yeterli olmaz.

It's not enough, a new materials.

Yeni malzemeler kullanmak yeterli olmaz.

It's not enough, new sources of energy.

Yeni enerji kaynaklarından kullanmak yeterli olmaz.

It's the concept of the city, the design of the city,

İşte kent kavramı bu. Kent tasarımı bu.

that's also important, too. And also, how to teach the children.

Ve bu da önemli ayrıca -- bir de çocuklarımıza nasıl öğrettiğimiz.

I'll speak on this later on.

Bunun hakkında daha sonra konuşacağım.

Our idea of mobility is trying

Bizim taşınabilirlik görüşümüz,

to make the connections between all the systems.

bütün sistemler arasında bağlantılar kurmaya çalışmaktır.

We started in '83, proposing for the city of Rio

'83 yılında Rio şehrinde yeraltı geçidi ile...

how to connect the subway with the bus.

...otobüsü biraraya getirme teklifiyle başladık.

The subway was against, of course.

Yeraltı geçidi aykırı geldi tabii.

And 23 years after, they called us to develop -- we're developing this idea.

Ve 23 yıl sonra, bizi gerçekleştirmemiz için çağırdılar -- bu fikri uyguluyoruz.

And you can understand how different it's going to be,

Ve ne kadar farklı olacağını tahmin edersiniz,

the image of Rio with the system --

Rio'nun bu sistemle birlikte hayali --

one-minute frequency.

bir dakika aralıklı tekrar.

And it's not Shanghai,

Ve orası Shangai değil,

it's not being colored during the day, only at night

gün boyunca renkli değil, sadece geceleri...

it will look this way.

...bu şekilde gözükecek.

And before you say it's a Norman Foster design,

Ve siz "Bu bir Norman Foster tasarımı." demeden önce,

we designed this in '83.

biz bunu '83te yaptık.

And this is the model,

Ve bu nasıl işleyeceğine bir..

how it's going to work. So, it's the same system;

örnek. Hemen hemen aynı düzen;

the vehicle is different. And that's the model.

araç farklı. Örneği bu.

What I'm trying to say is, I'm not trying

Söylemeye çalıştığım, hangi ulaşım yönteminin...

to prove which system of transport is better.

...daha iyi olduğunu kanıtlıyor olduğum değil.

I'm trying to say we have to combine

Birleştirmemiz gerektiğini söylemeye çalışıyorum.

all the systems, and with one condition:

Bütün düzenleri bir araya getirmek, ve bir koşulla;

never -- if you have a subway, if you have surface systems,

asla -- yeraltı geçidiniz varsa, yerüstü düzenleriniz varsa,

if you have any kind of system --

herhangi bir çeşitte düzeniniz varsa --

never compete in the same space.

asla aynı alanda mücadele vermeyin.

And coming back to the car, I always used to say

Ve otomobillere geri dönersek, her zaman şunu söyledim;

that the car is like your mother-in-law:

otomobil üvey anneniz gibidir.

you have to have good relationship with her,

Onunla iyi bir iletişiminiz olmalıdır,

but she cannot command your life.

ama hayatınızı yönlendiremez.

So, when the only woman in your life is your mother-in-law,

Yani eğer hayatınızdaki tek kadın üvey anneniz ise,

you have a problem. (Laughter)

sorun sahibisiniz demektir. (Gülüşmeler)

So, all the ideas about how to transform through design --

Maden ocaklarının, açık öğretim üniversitelerinin, botanik bahçelerinin...

old quarries and open universities and botanic garden --

...tasarıdan gerçeğe nasıl aktarılacağıyla ilgili bütün fikirler...

all of it's related to how we teach the children.

...çocuklara nasıl öğrettiğimizle alakalı.

And the children, we teach during six months how to separate their garbage.

Altı ay boyunca çocuklara çöpleri nasıl ayıracaklarını öğretiyoruz.

And after, the children teach their parents.

Ve sonra o çocuklar, kendi ebeveynlerine öğretiyor.

And now we have 70 percent --

Ve şimdi yüzde 70'e ulaştık --

since 20 years, it's the highest rate of separation of garbage in the world.

dünyada son yirmi yılın en yüksek atık ayırma oranı.

Seven zero.

Yedi sıfır.

(Applause)

(Alkışlar)

So teach the children.

Bu yüzden çocuklara öğretin.

I would like to say, if we want to have a sustainable world

Şunu söyleyebilirim, eğer ayakta kalacak bir dünya istiyorsak,

we have to work with everything what's said,

herşeyimizle çalışmamız gerektiği söylenir,

but don't forget the cities and the children.

ama şehirleri ve çocukları unutmayalım.

I'm working in a museum and also a multi-use city,

Bir müzede ve aynı zamanda çok amaçlı şehirde çalışıyorum.

because you cannot have empty places during 18 hours a day.

çünkü günde 18 saat boyunca, boş bir yer bulamazsınız.

You should have always

Her zaman çalışarak yaşamanın...

a structure of living and working together.

...bütünleştirilmiş bir biçimini uygulamalısınız.

Try to understand the sectors in the city

Şehrin kesimleri düşünülürse...

that could play different roles during the 24 hours.

24 saat boyunca farklı rollerde oynayabilirler.

Another issue is, a city's like our family portrait.

Diğer bir deyişle, bir şehir aile portremize benzer.

We don't rip our family portrait,

Aile portremizi parçalamayız.

even if we don't like the nose of our uncle,

hatta amcamızın burnunu beğenmesek bile.

because this portrait is you.

Çünkü o portre sizsiniz.

And these are the references that we have in any city.

Ve bunlar herhangi bir şehirde karşılaştığımız örnekler:

This is the main pedestrian mall;

bu temel yürütme yöntemi.

we did it in 72 hours. Yes, you have to be fast.

Biz bunu 72 saat içinde yaptık. Evet, hızlı olmak zorundasınız.

And these are the references from our ethnic contribution.

Ve bunlar bizim millet olarak katkılarımıza örnekler.

This is the Italian portal,

Bu İtalyanların ana giriş kapısı,

the Ukrainian park, the Polish park, the Japanese square, the German park.

Ukraynalıların parkı, Polonyalıların parkı, Japonların meydanı, Almanların parkı.

All of a sudden, the Soviet Union, they split.

Birdenbire Sovyet Birliği parçalandı.

And since we have people from

Ve Özbekistan, Kazakistan, Tacikistan'dan...

Uzbekistan, Kazakhstan, Tajikistan, [unclear],

...insanları görünce...

we have to stop the program.

...programı durdurmalıyız.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Don't forget: creativity starts when you cut a zero from your budget.

Unutmayın ki yaratıcılık bütçenizden bir sıfır eksiltmenizle başlar.

If you cut two zeros, it's much better.

Eğer iki sıfır eksiltirseniz, daha da iyidir.

And this is the Wire Opera theater. We did it in two months.

Ve bu Wire Opera salonu. İki ayda yaptık.

Parks -- old quarries that they were transformed into parks.

Parklar -- parklara dönüşen eski maden ocakları.

Quarries once made the nature, and

Maden ocakları, baştan doğal yollarla oluşur.

sometimes we took this and we transformed.

Bazen onları alırız ve değiştiririz.

And every part can be transformed;

Ve her parça değiştirilebilir niteliktedir --

every frog can be transformed in a prince.

her kurbağa prense dönüşebilir.

So, in a city, you have to work fast.

Bu yüzden bir şehirde hızlı çalışmalısınız.

Planning takes time. And I'm proposing urban acupuncture.

Planlama zaman alır. Ama ben şehir akupunkturunu öneriyorum.

That means me, with some focal ideas to help the normal process of planning.

Bu benim için şu demek; Bazı odak fikirlerin tasarımın olağan sürecine yardımcı olması.

And this is an acupuncture note --

Ve bu bir akupunktur notu --

or I.M. Pei's. Some small ones

ya da I. M. Pei'ninki. Bazı ufak şeyler...

can make the city better.

...şehri daha iyi hale getirebilir.

The smallest park in New York, the most beautiful:

Veya New York'taki en küçük park en güzel olanıdır:

32 meters.

32 metrekare.

So, I want just to end saying

Her zaman yeni malzemeler,

that you can always propose new materials -- new sustainable materials --

yeni süreğen malzemeler sunabilirsiniz demeyi bırakmak istiyorum.

but keep in mind that we have to work fast

Ama şunu aklnızdan çıkarmayın; hızlı çalışmalıyız.

to the end, because we don't have the whole time to plan.

En sona kadar çünkü bütün vaktimiz çok plan yapacak kadar uzun değil.

And I think creativity, innovation is starting.

Ve yaratıcılığın, yenilikçiliğin başlangıç olduğunu düşünüyorum.

And we cannot have all the answers.

Ve bütün cevapları bulamayız.

So when you start --

Yani başladığınızda --

and we cannot be so prepotent on having all the answers --

ve bütün cevapları bulacak kadar etkili olamayız.

it's important starting and having the contribution from people,

Başlamak ve diğer insanlardan istifade etmek önemlidir,

and they could teach you

ve doğru yolda olduğunuzda,

if you're not in the right track.

size birşeyler öğretebilirler.

At the end, I would like if you can help me to sing the sustainable song.

Son olarak destek şarkısını söylememde bana yardım etmenizi rica ediyorum.

OK?

Anlaştık mı?

Please, allow me just two minutes.

Lütfen iki dakikalığına müsaade edin bana.

You're going to make the music and the rhythm.

Biliyorsunuz, siz müziği ve ritmi yapacaksınız.

♫ Toonchi-too! Toonchi-too! Toonchi-too! ♫

♫ Toonchi-too! Toonchi-too! Toonchi-too! ♫

♫ Toonchi-too! Toonchi-too! Toonchi-too! ♫

♫ Toonchi-too! Toonchi-too! Toonchi-too! ♫

♫ It's possible! It's possible! You can do it! You can do it! ♫

♫ Bu mümkün! Mümkün! Yapabilirsin! Başarabilirsin! ♫

♫ Use less your car! Make this decision! ♫

♫ Arabanı daha az kullan! Buna karar ver! ♫

♫ Avoid carbon emission! It's possible! It's possible! ♫

♫ Karbon yaymaktan kaçın! Bu mümkün! Mümkün! ♫

♫ You can do it! You can do it! ♫

♫ Yapabilirisn! Başarabilirsin! ♫

♫ Live closer to work! ♫

♫ İşe yakın yerde otur! ♫

♫ Work closer to home! Save energy in your home! ♫

♫ Eve yakın yerde çalış! Evinde enerji tasarrufu yap! ♫

♫ It's possible! It's possible! You can do it! ♫

♫ Bu mümkün! Mümkün! Yapabilirsin! ♫

♫ You can do it! Separate your garbage! ♫

♫ Yapabilirsin! Atıklarını birbirinden ayır! ♫

♫ Organic, schmorganic! Save more! Waste less! It's possible! ♫

♫ Organik, morganik! Daha fazla tasarruf! Daha az harca! Bu mümkün! ♫

♫ You can do it! Please, do it now! ♫

♫ Yapabilirsin! Lütfen! Yap şimdi! ♫

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)