Jaime Lerner: Sing a song of sustainable cities

Jaime Lerner hát về thành phố.

Translator: Thanh Pham Reviewer: Duc Nguyen

I hope you'll understand my English.

Tôi vọng các bạn hiểu tiếng Anh của tôi.

In the mornings it is terrible, and the afternoon is worst.

Vào buổi sáng thật khủng khiếp, và buổi chiều là tệ nhất.

(Laughter)

(Cười)

During many years, I made some speeches starting with this

Trong nhiều năm, tôi đã diễn thuyết bắt đầu bằng câu nói sau:

saying: "City is not a problem, it's a solution."

"Thành phố không phải là một vấn đề mà nó chính là một giải pháp."

And more and more, I'm convinced that

Và càng ngày, tôi càng bị thuyết phục bởi việc

it's not only a solution for a country,

đó không chỉ là giải pháp cho một quốc gia,

but it's a solution for the problem of climate change.

mà còn là giải pháp cho vấn đề về biến đổi khí hậu.

But we have a very pessimistic approach about the cities.

Nhưng chúng ta có một cách tiếp cận rất bi quan về các thành phố.

I'm working in cities for almost 40 years,

Tôi làm việc tại các thành phố trong khoảng 40 năm,

and where every mayor is trying to tell me his city is so big,

và ở đâu thì các thị trưởng cũng đều cố nói với tôi rằng thành phố của ông ta quá lớn,

or the other mayors say, "We don't have financial resources,"

còn các thị trưởng khác thì nói, "Chúng tôi không có đủ nguồn tài chính,"

I would like to say

Tôi muốn nói rằng

from the experience I had: every city in the world

từ kinh nghiệm của tôi đó là : mỗi thành phố trên thế giới

can be improved in less than three years.

có thể được cải thiện trong ít hơn 3 năm,

There's no matter of scale. It's not a question of scale,

Đó không phải là vấn đề về quy mô. Không liên quan gì đến quy mô cả,

it's not a question of financial resources.

cũng không phải là vấn đề về nguồn tài chính.

Every problem in a city has to have its own equation of co-responsibility

Những vấn đề của thành phố đều phải có sự đồng trách nhiệm

and also a design.

và một bản thiết kế.

So to start, I want to introduce some characters

Vậy để bắt đầu, tôi muốn giới thiệu một vài nhân vật

from a book I made for teenagers.

từ cuốn sách mà tôi viết cho vị thành niên.

The best example of quality of life is the turtle

Ví dụ hay nhất về chuẩn mực sống đó là loài rùa

because the turtle is an example of living and working together.

bởi vì rùa là ví dụ của việc sống và làm việc cùng nhau.

And when you realize that the casque of the turtle

Và khi bạn nhận ra rằng mai của rùa

looks like an urban tessitura,

giống như lớp vỏ bọc của thành phố,

and can we imagine, if we cut the casque of the turtle, how sad she's going to be?

và chúng ta có thể tưởng tượng rằng nếu chúng ta cắt mai rùa, thì nó sẽ buồn như thế nào?

And that's what we're doing in our cities:

Và đó là những gì mà chúng ta đang làm với thành phố của mình:

living here, working here, having leisure here.

sống ở đây, làm việc ở đây và vui chơi ở đây.

And most of the people are leaving the city

Và hầu hết mọi người đang rồi khỏi thành phố

and living outside of the city.

và chuyển ra sống ngoài thành phố.

So, the other character is Otto, the automobile.

Và nhân vật khác đó là Ôto, xe hơi.

He is invited for a party -- he never wants to leave.

Nó được mời đi dự một bữa tiệc -- và nó không bao giờ muốn rời khỏi bữa tiệc.

The chairs are on the tables and still drinking,

Ghế thì nằm trên bàn và vẫn uống,

and he drinks a lot. (Laughter)

và nó uống rất nhiều. (Cười)

And he coughs a lot. Very egotistical:

Nó ho rất nhiều. Rất tự cao:

he carries only one or two people

nó chỉ chở theo một hoặc hai người

and he asks always for more infrastructure.

và nó luôn đòi hỏi phải có nhiều cơ sở hạ tầng hơn.

Freeways.

Các đường lớn.

He's a very demanding person.

Nó là một người hay đòi hỏi.

And on the other hand, Accordion, the friendly bus,

Mặt khác, Accordion, xe buýt thân thiện,

he carries 300 people --

chở theo 300 người --

275 in Sweden; 300 Brazilians. (Laughter)

ở Thụy Điền là 275 người; ở Brazil là 300 người. (Cười)

Speaking about the design: every city has its own design.

Nói về thiết kế quy hoạch: mỗi thành phố có bản thiết kế riêng.

Curitiba, my city: three million in the metropolitan area,

Curitiba, thành phố của tôi: có 3 triệu người ở khu vực đô thị,

1,800,000 people in the city itself.

1.8 triệu người sống ở trong thành phố.

Curitiba, Rio: it's like two birds kissing themselves.

Curitiba, Rio: giống như hai con chim đang hôn nhau

Oaxaca, San Francisco -- it's very easy:

Oaxaca, San Francisco -- rất dễ dàng:

Market Street, Van Ness and the waterfront.

Đường Market, Van Ness và khu gần sông.

And every city has its own design.

Và mỗi thành phố đều có bản thiết kế riêng.

But to make it happen, sometimes you have to propose a scenario

Nhưng để thực hiện nó, đôi khi bạn cần phải đề xuất một bối cảnh

and to propose a design --

và đề xuất thiết kế --

an idea that everyone, or the large majority,

ý tưởng mà mọi người, hay là đa số

will help you to make it happen.

sẽ giúp bạn thực hiện nó.

And that's the structure of the city of Curitiba.

Và kia là cấu trúc của thành phố Curitiba.

And it's an example of living and working together.

Và đó là ví dụ về việc sống và làm việc cùng nhau.

And this is where we have more density;

Và đây là nơi có mật độ dân số đông hơn;

it's where we have more public transport.

và đây là nơi có nhiều phương tiện công cộng hơn.

So, this system started in '74. We started with 25,000 passengers a day,

Hệ thống này bắt đầu vào năm 1974. Chúng tôi khởi đầu với 25,000 hành khách mỗi ngày,

now it's 2,200,000 passengers a day.

bây giờ là 2.2 triệu hành khách mỗi ngày.

And it took 25 years until another city ...

Và nó mất khoảng 25 năm cho đến khi một thành phố khác ..

which is Bogota, and they did a very good job.

đó là Bogota và họ cũng làm rất tốt mọi việc.

And now there's 83 cities all over the world that they

Và ngày nay có 83 thành phố trên khắp thế giới

are doing what they call the BRT of Curitiba.

cũng đang thực hiện mô hình mà họ gọi là Hệ thống xe buýt nhanh (BRT) của Curitiba.

And one thing: it's important not for only your own city;

Và một điều: nó không chỉ quan trọng đối với thành phố của bạn;

every city, besides its normal problems,

mà mọi thành phố, bên cạnh các vấn đề thông thường,

they have a very important role

nó còn có vai trò rất quan trọng

in being with the whole humanity.

trong việc chung sống với toàn thể nhân loại.

That means mostly two main issues --

Điều đó hàm ý hai vấn đề chính sau đây --

mobility and sustainability -- are becoming very important for the cities.

biến đối nhanh và bền vững -- đang trở nên rất quan trọng đối với các thành phố.

And this is an articulated bus, double-articulated.

Và đây là xe buýt có khớp nới, loại đôi.

And we are very close to my house.

Chúng ta đang ở rất gần nhà tôi.

You can come when you are in Curitiba and have a coffee there.

Các bạn có thể đến chơi khi tới Curitiba và uống cafe ở đó.

And that's the evolution of the system.

Đây là sự tiến triển về hệ thống.

What in the design that made the difference

Điều tạo nên sự khách biệt trong bản thiết kế này

is the boarding tubes:

đó chính là ống trạm xe buýt:

the boarding tube gives to the bus the same performance as a subway.

ống trạm xe buýt giúp xe buýt đóng vai trò giống như xe điện ngầm.

That's why, I'm trying to say,

Đó là lý do tại sao, tôi đang muốn nói là,

it's like metro-nizing the bus.

nó giống như là điện ngầm hóa xe buýt.

This is the design of the bus,

Đây là thiết kế của xe buýt,

and you can pay before entering the bus you're boarding.

và bạn có thể trả tiền trước khi bước vào xe buýt mà bạn muốn lên.

And for handicapped, they can use this as a normal system.

Còn đối với người tật nguyền, họ có thể dùng giống như hệ thống thông thường.

What I'm trying to say is

Những gì tôi muốn nói đó là

the major contribution on carbon emissions are from the cars --

một lượng lớn khí thải các bon là từ xe hơi --

more than 50 percent -- so when we depend only on cars, it's ...

hơn 50 phần trăm -- vậy nếu chúng ta lệ thuộc chủ yếu vào xe hơi, đó chính là ..

-- that's why when we're talking about sustainability,

-- chính là lý do mà chúng ta sẽ nói về vấn đề tính bền vững,

it's not enough, green buildings.

chưa có đủ các cao ốc xanh.

It's not enough, a new materials.

Chúng ta chưa có đủ các vật liệu mới.

It's not enough, new sources of energy.

Cũng vẫn chưa có đủ các nguồn năng lượng mới.

It's the concept of the city, the design of the city,

Ý tưởng về thành phố, bản thiết kế cho thành phố,

that's also important, too. And also, how to teach the children.

cũng là cái quan trọng. Và cách mà chúng ta giáo dục trẻ em cũng quan trọng.

I'll speak on this later on.

Tôi sẽ nói điều này sau.

Our idea of mobility is trying

Ý tưởng của của chúng ta về việc di chuyển đó là cố gắng

to make the connections between all the systems.

liên kết tất cả các hệ thống.

We started in '83, proposing for the city of Rio

Chúng tôi bắt đầu vào năm 1983, đề xuất với thành phố Rio

how to connect the subway with the bus.

cách thức để liên kết xe điện ngầm với xe buýt.

The subway was against, of course.

Tất nhiên là xe điện ngầm phản đối.

And 23 years after, they called us to develop -- we're developing this idea.

Và 23 năm sau, họ gọi chúng tôi lại để phát triển -- chúng tôi đang phát triền ý tưởng này.

And you can understand how different it's going to be,

Và các bạn có thể hiểu được sự khách biệt sẽ như thế nào,

the image of Rio with the system --

hình ảnh về Rio với hệ thống này --

one-minute frequency.

tần số một phút.

And it's not Shanghai,

Và đó không phải là Thượng Hải,

it's not being colored during the day, only at night

nó không được chiếu màu vào ban ngày, chỉ có vào buổi tối

it will look this way.

Nó trông giống như thế này đây.

And before you say it's a Norman Foster design,

Và trước khi các bạn nó rằng đó là thiết kế của Norman Foster,

we designed this in '83.

thì chúng tôi đã thiết kế nó vào năm 1983.

And this is the model,

Và đây là mô hình,

how it's going to work. So, it's the same system;

về cách thức mà nó hoạt động. Cùng một hệ thống

the vehicle is different. And that's the model.

chỉ có phương tiện là khác. Và đây là mô hình.

What I'm trying to say is, I'm not trying

Những gì tôi đang muốn nói đó là, tôi không cố để

to prove which system of transport is better.

chứng minh hệ thống đi lại nào là tốt hơn.

I'm trying to say we have to combine

Tôi muốn nói rằng chúng ta phải kết hợp

all the systems, and with one condition:

tất cả các hệ thống, và với một điều kiện:

never -- if you have a subway, if you have surface systems,

đừng bao giờ -- nếu như các bạn có hệ thống điện ngầm, nếu như các bạn có hệ thống trên mặt đất

if you have any kind of system --

nếu các bạn có bất kỳ hệ thống đi lại nào --

never compete in the same space.

đừng bao giờ để chúng tranh nhau trên cùng không gian.

And coming back to the car, I always used to say

Tôi sẽ quay lại với xe hơi, tôi thường nói rằng

that the car is like your mother-in-law:

xe hơi giống như mẹ vợ hay mẹ chồng vậy:

you have to have good relationship with her,

các bạn phải giữ mối quan hệ tốt với bà ta,

but she cannot command your life.

nhưng bà ta không thể chỉ đạo cuộc sống của bạn được.

So, when the only woman in your life is your mother-in-law,

Vậy, khi mà người phụ nữ duy nhất trong cuộc đời bạn lại chính là mẹ vợ hay mẹ chồng,

you have a problem. (Laughter)

thì bạn đang gặp phải vấn đề. (Cười)

So, all the ideas about how to transform through design --

Vậy, tất cả ý tưởng về việc làm cách nào để biến đổi thông qua các thiết kế --

old quarries and open universities and botanic garden --

các mỏ đá cũ và các trường đại học mở và vườn thực vật --

all of it's related to how we teach the children.

tất cả đều liên quan đến việc chúng ta giáo dục trẻ em.

And the children, we teach during six months how to separate their garbage.

Và trẻ em, chúng ta có thể dạy chúng biết cách phân loại rác trong vòng sáu tháng.

And after, the children teach their parents.

Và sau đó trẻ em sẽ dạy lại cha mẹ chúng,

And now we have 70 percent --

Và lúc này chúng tôi có được tỉ lệ phân loại 70% --

since 20 years, it's the highest rate of separation of garbage in the world.

sau 20 năm, tỷ lệ phân loại rác thải cao nhất trên thế giới.

Seven zero.

Bảy mươi.

(Applause)

(Vỗ tay)

So teach the children.

Vậy hãy giáo dục trẻ em.

I would like to say, if we want to have a sustainable world

Tôi muốn nói rằng, nếu chúng ta muốn có một thế giới bền vững

we have to work with everything what's said,

chúng ta phải làm những điều mà chúng ta đã nói ra,

but don't forget the cities and the children.

nhưng đừng quên thành phố và trẻ em.

I'm working in a museum and also a multi-use city,

Tôi đang làm việc trong một viện bảo tàng và một thành phố đa chức năng sử dụng

because you cannot have empty places during 18 hours a day.

bởi vì các bạn không thể tìm được khoảng trống trong suốt 18 tiếng mỗi ngày.

You should have always

Các bạn nên luôn phải có

a structure of living and working together.

một cách thức sống và làm việc cùng nhau.

Try to understand the sectors in the city

Cố gắng hiểu về các khu vực trong thành phố

that could play different roles during the 24 hours.

những nơi có thể đóng vai trò khác nhau trong suốt 24 giờ.

Another issue is, a city's like our family portrait.

Một vấn đề khác đó là, thành phố giống như bức chân dung gia đình của ta.

We don't rip our family portrait,

Đừng xé bức chân dung gia đình,

even if we don't like the nose of our uncle,

ngay cả nếu như bạn không thích cái mũi của ông chú,

because this portrait is you.

bởi vì bức chân dung này chính là bạn.

And these are the references that we have in any city.

Và đây là các mẫu tham khảo mà chúng tôi có được ở một số thành phố:

This is the main pedestrian mall;

Đây là khu buôn bán trung tâm dành cho người đi bộ;

we did it in 72 hours. Yes, you have to be fast.

chúng tôi làm nó trong 72 giờ. Phải, các bạn phải làm nhanh.

And these are the references from our ethnic contribution.

Và đây là mẫu tham khảo từ đóng góp dân tộc của chúng tôi.

This is the Italian portal,

Đây là cổng chính Ý,

the Ukrainian park, the Polish park, the Japanese square, the German park.

công viên Ukraina, công viên Ba Lan, quảng trường Nhật Bản, công viên Đức.

All of a sudden, the Soviet Union, they split.

Và đột nhiên, Liên Bang Sô-viết, họ sụp đổ.

And since we have people from

Và từ đó chúng ta có những người đến từ quốc gia như

Uzbekistan, Kazakhstan, Tajikistan, [unclear],

Uzbekistan, Kazakhstan, Tajikistan,

we have to stop the program.

thì chúng tôi phải dừng chương trình lại.

(Laughter)

(Cười)

Don't forget: creativity starts when you cut a zero from your budget.

Đừng quên rằng: sự sáng tạo bắt đầu khi bạn cắt đi một con số không khỏi ngân sách.

If you cut two zeros, it's much better.

Nếu bạn cắt bỏ 2 số không, sẽ tốt hơn rất nhiều.

And this is the Wire Opera theater. We did it in two months.

Và đây là nhà hát Wire Opera. Chúng tôi đã làm nó trong 2 tháng.

Parks -- old quarries that they were transformed into parks.

Công viên -- các mỏ đá được biến đổi thành các công viên này.

Quarries once made the nature, and

Các mỏ đá tạo nên tự nhiên, và

sometimes we took this and we transformed.

đôi khu chúng tôi tận dụng điều này và chúng tôi biến đổi chúng.

And every part can be transformed;

Và mọi phần đều có thể được biến đổi;

every frog can be transformed in a prince.

mọi con ếch đều có thể biến đổi thành một hoàng tử.

So, in a city, you have to work fast.

Vậy trong một thành phố, bạn phải làm việc nhanh chóng.

Planning takes time. And I'm proposing urban acupuncture.

Hoạch định sẽ mất nhiều thời gian. Và tôi đề xuất phương pháp châm cứu đô thị.

That means me, with some focal ideas to help the normal process of planning.

Có nghĩa là tôi, với một vài ý tưởng trọng tâm sẽ hỗ trợ được cho quá trình hoạch định thông thường.

And this is an acupuncture note --

Và đây là giấy ghi chú châm cứu --

or I.M. Pei's. Some small ones

hay là tác phẩm của kiến trúc sư I.M.Pei. Một vài thứ nhỏ

can make the city better.

có thể làm cho thành phố tốt hơn.

The smallest park in New York, the most beautiful:

Công viên nhỏ nhất ở New York, cũng là công viên đẹp nhất:

32 meters.

rộng 32 m2

So, I want just to end saying

Tôi muốn kết thúc buổi nói chuyện bằng việc nói rằng

that you can always propose new materials -- new sustainable materials --

các bạn luôn có thể đề xuất ra vật liệu mới -- vật liệu bền vững mới --

but keep in mind that we have to work fast

nhưng hãy luôn ghi nhớ rằng chúng ta phải làm thật nhanh

to the end, because we don't have the whole time to plan.

cho đến khi kết thúc, vì chúng ta không có toàn bộ thời gian để hoạch định.

And I think creativity, innovation is starting.

Và tôi nghĩ rằng sự sáng tạo, đổi mới đang bắt đầu,

And we cannot have all the answers.

Và chúng ta không thể có được tất cả câu trả lời.

So when you start --

Vây khi bạn bắt đầu --

and we cannot be so prepotent on having all the answers --

và chúng ta không có được ưu thế là sẽ có được tất cả các câu trả lời --

it's important starting and having the contribution from people,

thì thật quan trọng khi mà bắt đầu và có được đóng góp từ mọi người,

and they could teach you

và họ sẽ chỉ bảo bạn

if you're not in the right track.

nếu như bạn không đi đúng hướng.

At the end, I would like if you can help me to sing the sustainable song.

Và cuối cùng, tôi rất vui nếu như các bạn có thể giúp tôi hát một bài hát về sự bền vững.

OK?

Được chứ?

Please, allow me just two minutes.

Xin cho tôi chỉ 2 phút thôi.

You're going to make the music and the rhythm.

Các bạn sẽ làm nhạc và giai điệu.

♫ Toonchi-too! Toonchi-too! Toonchi-too! ♫

♫ Toonchi-too! Toonchi-too! Toonchi-too! ♫

♫ Toonchi-too! Toonchi-too! Toonchi-too! ♫

♫ Toonchi-too! Toonchi-too! Toonchi-too! ♫

♫ It's possible! It's possible! You can do it! You can do it! ♫

♫Rất khả thi! Rất khả thi ! Bạn có thể làm được! Bạn có thể làm được! ♫

♫ Use less your car! Make this decision! ♫

♫ Hãy hạn chế dùng xe hơi! Hãy thực hiện điều này! ♫

♫ Avoid carbon emission! It's possible! It's possible! ♫

♫ Tránh việc thải ra khí các bon! Rất khả thi! Rất khả thi ! ♫

♫ You can do it! You can do it! ♫

♫ Bạn có thể làm được! Bạn có thể làm được! ♫

♫ Live closer to work! ♫

♫ Hãy sống gần nơi làm việc hơn! ♫

♫ Work closer to home! Save energy in your home! ♫

♫ Hãy làm việc gần nhà hơn! Hãy tiết kiệm năng lượng trong nhà! ♫

♫ It's possible! It's possible! You can do it! ♫

♫ Rất khả thi! Rất khả thi! Bạn có thể làm được! ♫

♫ You can do it! Separate your garbage! ♫

♫ Bạn có thể làm được! Hãy phân loại rác thải! ♫

♫ Organic, schmorganic! Save more! Waste less! It's possible! ♫

♫ Hữu cơ, vô cơ! Hãy tiết kiệm nhiều hơn! Phí phạm ít hơn! Rất khả thi! ♫

♫ You can do it! Please, do it now! ♫

♫ Bạn có thể làm được! Xin hãy làm ngay bây giờ! ♫

Thank you.

Xin cám ơn

(Applause)

(Vỗ tay)