Howard Rheingold: Way-new collaboration

Howard Rheingold İşbirliği Üzerine

Çeviri: Burge Abiral Gözden geçirme: Ümitcan Altuğ

I'm here to enlist you

İnsanların ve diğer mahlukların

in helping reshape the story about how humans and other critters get things done.

işlerini nasıl yaptıklarının hikayesini tekrar yazmak adına kaydolmanız için buradayım.

Here is the old story -- we've already heard a little bit about it:

Önce eski hikaye. Bunu zaten daha önce biraz duymuştuk.

biology is war in which only the fiercest survive;

Biyoloji sadece en vahşinin varlığını sürdürdüğü bir savaştır.

businesses and nations succeed only by defeating,

Şirketler ve ülkeler sadece rakiplerini mağlup ederek, yok ederek

destroying and dominating competition;

ve hakimiyet kurarak başarılı olurlar.

politics is about your side winning at all costs.

Politika ne pahasına olursa olsun sizin tarafın kazanmasıdır.

But I think we can see the very beginnings of a new story beginning to emerge.

Ama bence yeni bir hikayenin başlangıcının ortaya çıkmasını görebiliriz..

It's a narrative spread across a number of different disciplines,

Bu, içinde işbirliği, kolektif eylem ve karşılıklı dayanışmanın

in which cooperation, collective action and complex interdependencies

daha önemli bir rol oynadığı

play a more important role.

birkaç bilim dalına yayılmış bir anlatı.

And the central, but not all-important, role of competition and survival of the fittest

Merkezde bulunan ama o kadar da önemli olmayan, en güçlünün yaşamını

shrinks just a little bit to make room.

sürdürmesi ve rekabetin rolü küçülerek yer açıyor.

I started thinking about the relationship between communication, media

İletişim, medya ve kolektif eylem arasındaki ilişkiyi

and collective action when I wrote "Smart Mobs,"

Smart Mobs'u yazdığım zaman düşünmeye başladım,

and I found that when I finished the book, I kept thinking about it.

ve kitabı bitirdiğimde hala düşündüğümü farkettim.

In fact, if you look back, human communication media

Aslında geçmişe bakacak olursak insan iletişim medyası ve

and the ways in which we organize socially have been co-evolving for quite a long time.

sosyal hayatımızı düzenleme biçimlerimiz uzun zamandır birlikte evrimleşmişlerdir.

Humans have lived for much, much longer

İnsanlar yaklaşık 10.000 yıllık yerleşik tarım medeniyetinden

than the approximately 10,000 years of settled agricultural civilization

çok daha uzun süre yaşamışlardır.

in small family groups. Nomadic hunters bring down rabbits, gathering food.

Küçük aile gruplarında, göçebe avcılar tavşanları avlıyor ve yiyecek topluyorlardı.

The form of wealth in those days was enough food to stay alive.

O günlerde zenginlik hayatta kalmak için yeterli olan yiyecekti.

But at some point, they banded together to hunt bigger game.

Fakat bir noktada daha büyük hayvanlar avlayabilmek için biraraya geldiler.

And we don't know exactly how they did this,

Ve aslında biz bunu nasıl yaptıklarını bilmiyoruz.

although they must have solved some collective action problems;

Ama bazı kolektif eylemler sorunlarını çözmüş olmalılar.

it only makes sense that you can't hunt mastodons

Eğer diğer gruplarla savaş halindeysen

while you're fighting with the other groups.

mastodonları avlaman pek olası değil.

And again, we have no way of knowing,

Bu geçişin nasıl yapıldığını bugün hiçbir şekilde bilemeyiz

but it's clear that a new form of wealth must have emerged.

fakat yeni bir zenginlik biçiminin ortaya çıktığı açık.

More protein than a hunter's family could eat before it rotted.

Bir avcının ailesinin bozulmadan yiyebileceğinden fazla protein.

So that raised a social question

Bu da yeni sosyal oluşumlara yol açan

that I believe must have driven new social forms.

sosyal bir soru ortaya çıkardı.

Did the people who ate that mastodon meat owe something

Mastodonu yiyen insanlar, avcılara ve onların ailelerine

to the hunters and their families?

birşey borçlular mıydı?

And if so, how did they make arrangements?

Eğer öyleyse, nasıl bir anlaşma yapmışlardı?

Again, we can't know, but we can be pretty sure that some form of

Bunları bilemeyiz, ama simgesel bir iletişim biçiminin

symbolic communication must have been involved.

işin içinde olduğundan az çok emin olabiliriz.

Of course, with agriculture came the first big civilizations,

Tabi ki tarımla beraber ilk büyük medeniyetler,

the first cities built of mud and brick, the first empires.

balçık ve tuğladan inşa edilmiş ilk şehirler, ilk imparatorluklar ortaya çıktı.

And it was the administers of these empires

Ve bu imparatorlukların yöneticileri

who began hiring people to keep track of the wheat and sheep and wine that was owed

kendilerine borçlanılan buğday ve koyunların hesabını tutmaları için insanları işe almaya başladılar.

and the taxes that was owed on them

Ve borç olan vergileri de

by making marks; marks on clay in that time.

balçığın üstüne işaretler koyarak hatırladılar.

Not too much longer after that, the alphabet was invented.

Bundan kısa bir süre sonra alfabe icat edildi.

And this powerful tool was really reserved, for thousands of years,

Ve bu etkili araç yüzyıllar boyunca

for the elite administrators (Laughter) who kept track of accounts for the empires.

imparatorlukların hesaplarını tutan elit yöneticilerin elinde tutuldu.

And then another communication technology enabled new media:

Ve sonra, başka bir iletişim teknolojisi yeni bir medyanın doğmasını sağladı.

the printing press came along, and within decades,

Matbaanın ortaya çıkmasıyla, birkaç onyıllık süre içinde,

millions of people became literate.

milyonlarca insan okur-yazar oldu.

And from literate populations,

Ve okur-yazar halktan

new forms of collective action emerged in the spheres of knowledge,

bilgi, din ve politika alanlarında

religion and politics.

yeni kolektif eylem türleri doğdu.

We saw scientific revolutions, the Protestant Reformation,

Daha önce mümkün olmayan bir şekilde, bilim devrimleri,

constitutional democracies possible where they had not been possible before.

Protestan Reformu ve anayasal demokrasilerin mümkün olduğunu gördük.

Not created by the printing press,

Bunlar matbaa tarafından yaratılmadılar,

but enabled by the collective action that emerges from literacy.

ama okuma-yazmanın sağladığı kolektif eylemle mümkün kılındılar.

And again, new forms of wealth emerged.

Ve yine, yeni zenginlik biçimleri ortaya çıktı.

Now, commerce is ancient. Markets are as old as the crossroads.

Ticaret eski bir uğraş. Pazarlar dört yollar kadar eski.

But capitalism, as we know it, is only a few hundred years old,

Fakat bildiğimiz haliyle kapitalizm, yani anonim şirketler,

enabled by cooperative arrangements and technologies,

ortak mali sorumluluk sigortası ve çift yanlı işleme yöntemi gibi

such as the joint-stock ownership company,

ortak düzenlemeler ve teknolojiler ile oluşan kapitalizm,

shared liability insurance, double-entry bookkeeping.

sadece birkaç yüz yıl yaşında.

Now of course, the enabling technologies are based on the Internet,

Tabi bunlar mümkün kılan teknolojiler internete dayanıyor.

and in the many-to-many era, every desktop is now a printing press,

Ve çoklu iletişim devrinde, her masaüstü artık bir yazılı basın, yayın istasyonu,

a broadcasting station, a community or a marketplace.

bir topluluk veya pazar yeri.

Evolution is speeding up.

Evrim hızlanıyor.

More recently, that power is untethering and leaping off the desktops,

Son zamanlarda, bu güç özgürleşip masaüstlerinden sıçrama yapıyor.

and very, very quickly, we're going to see a significant proportion, if not the majority of

Ve çok ama çok hızlı bir şekilde, çoğunluk olmasa bile kayda değer bir oranda insanı

the human race, walking around holding, carrying or wearing supercomputers

bugünkü geniş banttan çok daha hızlı şekilde nete bağlı çalışan

linked at speeds greater

süperbilgisayarları tutarken,

than what we consider to be broadband today.

taşırken veya giyerken görüyor olacağız.

Now, when I started looking into collective action,

Kolektif eyleme bakmaya başladığımda,

the considerable literature on it is based on what sociologists call "social dilemmas."

hatırı sayılır derecede edebiyatın sosyologların sosyal ikilem dedikleri olgu üzerine oluşturulduğunu gördüm.

And there are a couple of mythic narratives of social dilemmas.

Ve birkaç tane efsanevi sosyal ikilem anlatısı mevcut.

I'm going to talk briefly about two of them:

Ben onların ikisinden bahsedeceğim:

the prisoner's dilemma and the tragedy of the commons.

tutsak ikilemi ve ortak alanların trajedisi.

Now, when I talked about this with Kevin Kelly,

Ben bundan Kevin Kelly'ye bahsettiğimde

he assured me that everybody in this audience pretty much knows the details

buradaki izleyicilerin neredeyse hepsinin tutsak ikilemi hakkındaki detayları

of the prisoner's dilemma,

bileceğini söyledi.

so I'm just going to go over that very, very quickly.

Bu nedenle üzerinden çok hızlı geçeceğim.

If you have more questions about it, ask Kevin Kelly later. (Laughter)

Eğer sorularınız olursa daha sonra Kevin Kelly'e sorabilirsiniz. (Gülüşmeler).

The prisoner's dilemma is actually a story that's overlaid

Tutsak ikilemi aslında nükleer savaş hakkında düşünülen yıllarda

on a mathematical matrix that came out of the game theory

birbirine güvenemeyen iki oyuncu ile

in the early years of thinking about nuclear war:

oyun teorisinden ortaya çıkmış matematiksel bir matrisin

two players who couldn't trust each other.

üzerine kaplanmış bir hikaye.

Let me just say that every unsecured transaction

Sadece şunu söyleyeyim ki her emniyetsiz alışveriş

is a good example of a prisoner's dilemma.

tutsak ikileminin iyi bir örneğidir.

Person with the goods, person with the money,

Ürünü olan insanla parası olan insan

because they can't trust each other, are not going to exchange.

birbirlerine güvenemedikleri için değiş tokuş yapmayacaklar.

Neither one wants to be the first one

Hiçbiri ilk olmak istemiyor,

or they're going to get the sucker's payoff,

yoksa ödeyen enayi durumuna düşecek.

but both lose, of course, because they don't get what they want.

Fakat ikisi de kaybediyor çünkü istediklerini elde edemiyorlar.

If they could only agree, if they could only turn a prisoner's dilemma into

Eğer anlaşabilselerdi, eğer tutsak ikilemini güvence oyunu olarak adlandırdığımız

a different payoff matrix called an assurance game, they could proceed.

farklı bir sonuç matrisine çevirebilselerdi, ilerleme kaydedebilirlerdi.

Twenty years ago, Robert Axelrod used the prisoner's dilemma

20 sene önce Robert Axelrod tutsak ikilemini

as a probe of the biological question:

biyolojik bir soruyu araştırmak için kullandı:

if we are here because our ancestors were such fierce competitors,

Atalarımız acımasız birer rekabetçiler oldukları için bugün biz buradaysak

how does cooperation exist at all?

nasıl olur da işbirliği var olabilir?

He started a computer tournament for

İnsanların tutsak ikilemi stratejilerini

people to submit prisoner's dilemma strategies and discovered,

önerebilmeleri için bir bilgisayar turnuvası düzenledi,

much to his surprise, that a very, very simple strategy won --

ve şaşırarak çok basit bir stratejinin kazandığını keşfetti.

it won the first tournament, and even after everyone knew it won,

Strateji birinci turnuvayı kazandı ve herkes onun kazandığını öğrendikten sonra

it won the second tournament -- that's known as tit for tat.

ikinci turnuvayı da kazandı. Bu dişe diş olarak bilinir.

Another economic game that may not be as well known as the prisoner's dilemma

Tutsak ikilemi kadar iyi bilinmeyen bir başka ekonomik oyun da

is the ultimatum game,

ültimatom oyunudur.

and it's also a very interesting probe of

Bu da insanların nasıl ekonomik işlemler

our assumptions about the way people make economic transactions.

yaptığına dair varsayımlarımızın ilginç bir araştırması.

Here's how the game is played: there are two players;

Oyun şu şekilde oynanıyor. İki tane oyuncu var.

they've never played the game before,

Daha önce hiç oyunu oynamamışlar.

they will not play the game again, they don't know each other,

Bir daha oyunu oynamayacaklar. Birbirlerini tanımıyorlar.

and they are, in fact, in separate rooms.

Ve aslında iki farklı odada bulunuyorlar.

First player is offered a hundred dollars

Birinci oyuncuya yüz dolar teklif ediliyor

and is asked to propose a split: 50/50, 90/10,

ve bir paylaşım teklif etmesi söyleniyor: 50/50 ya da 90/10.

whatever that player wants to propose. The second player either accepts the split --

Birinci oyuncu ne önerirse ikinci oyuncu ya paylaşımı kabul ediyor,

both players are paid and the game is over --

paralar ödeniyor ve oyun bitiyor.

or rejects the split -- neither player is paid and the game is over.

Ya da paylaşımı reddediyor. Oyuncuların hiçbirine para ödenmiyor ve oyun bitiyor.

Now, the fundamental basis of neoclassical economics

Neoklasik ekonominin temel esasları

would tell you it's irrational to reject a dollar

başka odadaki tanımadığınız bir insan 99 dolar alacak diye

because someone you don't know in another room is going to get 99.

bir doları reddetmenin mantıksız olduğunu söyler.

Yet in thousands of trials with American and European and Japanese students,

Fakat Amerikan, Avrupalı ve Japon öğrencilerle yapılan binlerce deneyde

a significant percentage would reject any offer that's not close to 50/50.

hatırı sayılır bir yüzde 50/50'ye yakın olmayan teklifi reddettiler.

And although they were screened and didn't know about the game

Ve oyuncular daha önce oyunu bilmedikleri

and had never played the game before,

ve daha önce oyunu oynamadıkları halde

proposers seemed to innately know this

teklifi yapanlar sanki sonucu doğal olarak biliyorlarmış gibi

because the average proposal was surprisingly close to 50/50.

tekliflerini ortalamada 50/50'ye yakın yaptılar.

Now, the interesting part comes in more recently

Daha ilginci, kısa zaman önce antropologlar

when anthropologists began taking this game to other cultures

bu oyunu farklı kültürlere taşıdıklarında ortaya çıkıyor.

and discovered, to their surprise,

Ve keşfediyorlar ki,

that slash-and-burn agriculturalists in the Amazon

Amazon'daki tarımcılar ya da

or nomadic pastoralists in Central Asia or a dozen different cultures --

Orta Asya'dakı göçmen kırsalcılar, ve bir sürü farklı kültürlerdeki insanlar

each had radically different ideas of what is fair.

neyin adil olduğu konusunda radikal fikirlere sahipler.

Which suggests that instead of there being an innate sense of fairness,

Bu da insanda doğasından gelen bir adalet duygusu olması yerine

that somehow the basis of our economic

farkında olsak da olmasak da

transactions can be influenced by our social institutions,

bir şekilde ekonomik işlemlerimizin sosyal kurumlar tarafından

whether we know that or not.

belirlenebileceğini gösteriyor.

The other major narrative of social dilemmas is the tragedy of the commons.

Sosyal ikilemlerin diğer bir önemli anlatısı ortak alanların trajedisi.

Garrett Hardin used it to talk about overpopulation in the late 1960s.

Garrett Hardin bu teoriyi 1960'ların sonlarında nüfus patlamasından bahsetmek için kullandı.

He used the example of a common grazing area in which each person

Her insanın kendi sürüsünü artırarak

by simply maximizing their own flock

aşırı otlatma ve kaynağın tükenmesine yol açıldığı

led to overgrazing and the depletion of the resource.

ortak bir otlatma alanı örneğini kullandı.

He had the rather gloomy conclusion that

Bundan insanların kullanımı sınırlanmadığı takdirde

humans will inevitably despoil any common pool resource

ortak bir kaynak havuzunu her şekilde yağma edecekleri

in which people cannot be restrained from using it.

kasvetli sonucuna vardı.

Now, Elinor Ostrom, a political scientist, in

1990'da siyasal bilimci olan Eleanor Ostrom

1990 asked the interesting question that any good scientist should ask,

her iyi bilim adamının sorması gereken soruyu sordu:

which is: is it really true that humans will always despoil commons?

gerçekten de insanlar ortak alanları hep yağmayalacaklar mıdır?

So she went out and looked at what data she could find.

Böylece bulabildiği verileri toplamaya başladı.

She looked at thousands of cases of humans sharing watersheds,

İnsanların su havzalarını, orman kaynaklarını,

forestry resources, fisheries, and discovered that yes, in case after case,

balık yataklarını paylaşarak kullandıkları binlerce durumu inceledi

humans destroyed the commons that they depended on.

ve evet bir sürü durumda da insanlar bağlı oldukları ortak kaynağı tahrip ettiler.

But she also found many instances in which people escaped the prisoner's dilemma;

Ancak Ostrom insanların tutsak ikiliminden kurtulduğu bazı durumlar da keşfetti.

in fact, the tragedy of the commons is a multiplayer prisoner's dilemma.

Aslında ortak alanların trajedisi birden fazla oyuncunun bulunduğu bir tutsak ikilemi.

And she said that people are only prisoners if they consider themselves to be.

Ve Ostrom insanların sadece kendilerini tutsak olarak görürlerse tutsak olacaklarını söyledi.

They escape by creating institutions for collective action.

Ve bu durumdan kolektif eylem için kurumlar oluşturarak kurtulabilirler.

And she discovered, I think most interestingly,

Benim çok ilginç bulduğum bir şekilde

that among those institutions that worked,

işe yarayan kurumlar arasında

there were a number of common design

bazı ortak ilkelere bağlı olanlar olduğunu keşfetti.

principles, and those principles seem to be

Ve bu ilkelerin işe yaramayan kurumlarda

missing from those institutions that don't work.

kullanılmadığı anlaşıldı.

I'm moving very quickly over a number of

Birkaç disiplin üzerinden çok hızlı geçiyorum.

disciplines. In biology, the notions of symbiosis,

Biyolojide sembiyoz, yani ortak yaşam,

group selection, evolutionary psychology are contested, to be sure.

grup seleksiyonu ve evrimsel psikoloji kavramları tabi ki tartışmaya açık konular.

But there is really no longer any major debate over the fact that

Fakat artık, hücre düzeyinden ekoloji düzeyine kadar,

cooperative arrangements have moved from a peripheral role to a central role

işbirliği üzerine kurulmuş düzenlemelerin biyolojide kenar rollerden uzaklaşarak

in biology, from the level of the cell to the level of the ecology.

merkezi bir role sahip olduğu konusunda çok büyük bir tartışma yok.

And again, our notions of individuals as economic beings

Ve yine, bizim bireysel ekonomik varlıklar olduğumuz görüşü

have been overturned.

tersine çevriliyor.

Rational self-interest is not always the dominating factor.

Mantıkla oluşan kişisel çıkarlar her zaman üstün olan etmen değil.

In fact, people will act to punish cheaters, even at a cost to themselves.

Aslında insanlar dolandırıcıları kendilerine zarar verecekse bile cezalandırırlar.

And most recently, neurophysiological measures

Son günlerde nörofizyolojik çalışmalar

have shown that people who punish cheaters in economic games

ekonomik oyunlarda hilekarları cezalandıran insanların

show activity in the reward centers of their brain.

beyinlerinin ödül bölümünde faaliyet olduğunu ortaya çıkardı.

Which led one scientist to declare that altruistic punishment

Bu da bilimadamlarının özgecil cezaların

may be the glue that holds societies together.

toplumları birarada tutan şey olduğunu söylemeye teşvik etti.

Now, I've been talking about how new forms of communication and new media

Ben de son zamanlarda yeni iletişim yollarıyla yeni medyanın

in the past have helped create new economic forms.

nasıl yeni ekonomik düzenler yaratılmasını sağladığından bahsediyorum.

Commerce is ancient. Markets are very old. Capitalism is fairly recent;

Ticaret çok eski. Pazarlar çok eski. Kapitalizm ise oldukça yeni.

socialism emerged as a reaction to that.

Sosyalizm buna bir tepki olarak ortaya çıktı.

And yet we see very little talk about how the next form may be emerging.

Fakat yeni bir düzenin nasıl ortaya çıkabileceği hakkında çok az konuşma oluyor.

Jim Surowiecki briefly mentioned Yochai Benkler's paper about open source,

Jim Surowiecki, yeni bir üretim türü olan eşdüzey üretime dikkat çekerek

pointing to a new form of production: peer-to-peer production.

Yochai Benkler'in açık kaynak hakkındaki makalesinden bahsetti.

I simply want you to keep in mind that if in the past, new forms of cooperation

Aklınızda tutmanızı istediğim şey, geçmişte yeni teknolojilerin sağladığı

enabled by new technologies create new forms of wealth,

yeni işbirliği düzenlemelerinin yeni zenginlik biçimleri yarattığı,

we may be moving into yet another economic form

bizim de öncekilerden oldukça farklı olan

that is significantly different from previous ones.

yeni bir ekonomik düzene geçiş yapıyor olabieceğimizdir..

Very briefly, let's look at some businesses. IBM, as you know, HP, Sun --

Çok kısaca bazı şirketlere bakalım. Bildiğiniz gibi IBM, HP, SUN --

some of the most fierce competitors in the IT world are open sourcing

yani bilişim teknolojisi alanında en azılı rakipler, artık yazılımlarını

their software, are providing portfolios of patents for the commons.

açık kaynak olarak sunuyor, ortak kullanım için tescil belgeleri veriyorlar.

Eli Lilly -- in, again, the fiercely competitive pharmaceutical world --

Yine kıran kırana bir rekabetin olduğu ilaç dünyasında Eli Lily

has created a market for solutions for pharmaceutical problems.

ilaçlardan oluşan problemler için bir pazar yarattı.

Toyota, instead of treating its suppliers as a marketplace,

Tedarikçilerini bir pazar yeri gibi görmek yerine, Toyota,

treats them as a network and trains them to produce better,

onları bir ağ olarak görüp daha iyi üretebilmeleri için eğitim sağlıyor,

even though they are also training them to produce better for their competitors.

aynı zamanda onları rakipleri için daha iyi üretmeleri için eğitmelerine rağmen.

Now none of these companies are doing this out of altruism;

Bu şirketlerin hiçbiri bunları başkalarını düşündüğü için yapmıyor.

they're doing it because they're learning that

Bunları yapıyorlar çünkü

a certain kind of sharing is in their self-interest.

bazı paylaşımların onların yararına olduğunu öğreniyorlar.

Open source production has shown us that world-class software, like Linux and Mozilla,

Açık kaynak üretimi bize gösterdi ki, Linux ve Mozilla gibi birinci sınıf yazılımlar,

can be created with neither the bureaucratic structure of the firm

bizim bildiğimiz şekliyle şirketlerin bürokratik yapısı

nor the incentives of the marketplace as we've known them.

ve pazarların teşviği olmadan da yaratılabilir.

Google enriches itself by enriching thousands of bloggers through AdSense.

Google AdSense aracılığıyla binlerce blogcuyu zenginleştirirken kendini de zenginleştiriyor.

Amazon has opened its Application Programming Interface

Amazon Uygulama Programlama Arayüzü'nü

to 60,000 developers, countless Amazon shops.

60.000 geliştiriciye, sayısız Amazon dükkanına açtı.

They're enriching others, not out of altruism but as a way of enriching themselves.

Başkalarını, başkalarını düşündükleri için değil kendilerini de zenginleştirdiği için zenginleştiriyorlar.

eBay solved the prisoner's dilemma and created a market

Ebay tutsak ikilemini çözdü ve bir pazar yarattı,

where none would have existed by creating a feedback mechanism

tutsak ikilemini güvence oyununa çeviren bir geribildirim mekanizması

that turns a prisoner's dilemma game into an assurance game.

yaratmasalardı, bu pazar da olmazdı.

Instead of, "Neither of us can trust each other, so we have to make suboptimal moves,"

"Birbirimize hiçbir şekilde güvenemeyiz o yüzden idealin altında adımlar atmamız lazım" yerine

it's, "You prove to me that you are trustworthy and I will cooperate."

"bana güvenilir olduğunu kanıtlıyorsun, böylece ben de işbirliğine girerim" demek.

Wikipedia has used thousands of volunteers to create a free encyclopedia

Wikipedia sadece 2 senelik bir sürede 200 dilde 1,5 milyon makalenın

with a million and a half articles in 200 languages in just a couple of years.

bulunduğu ücretsiz bir ansiklopedi yaratmak için binlerce gönüllüyü kullandı.

We've seen that ThinkCycle has enabled NGOs in developing countries

ThinkCycle, dünyanın dört bir tarafındaki tasarım öğrencileri tarafından çözümlenmek üzere

to put up problems to be solved by design students around the world,

gelişmekte olan ülkelerdeki STK'ların sorunlarını dile getirmelerini sağladı,

including something that's being used for tsunami relief right now:

buna şu an tsunami yardımları için kullanılan bir şey de dahil.

it's a mechanism for rehydrating

Kolera hastalarında su kaybını engelleyen bir mekanizma ve

cholera victims that's so simple to use it,

kullanımı o kadar basit ki

illiterates can be trained to use it.

okuma-yazma bilmeyenler kullanabilir.

BitTorrent turns every downloader into an uploader,

BitTorrent her indirme yapanı yükleme yapana dönüştürüyor

making the system more efficient the more it is used.

ve kullanıldıkça sistemi daha verimli yapıyor.

Millions of people have contributed their desktop computers

Milyonlarca insan, tıbbi araştırmacıların protein katlanması

when they're not using them to link together through the Internet

sorununu çözebilmesi için bilgisayarlarını kullanmadıkları zaman

into supercomputing collectives

internet üzerinden bağlanarak

that help solve the protein folding problem for medical researchers --

süper-bilgisayar kolektifleri yaratılmasına katkıda bulundular.

that's Folding@home at Stanford --

Bu Stanford'daki Folding at Home adlı program.

to crack codes, to search for life in outer space.

Kodları kırmak için. Uzayda yaşam aramak için.

I don't think we know enough yet.

Yeterli derece bildiğimizi sanmıyorum.

I don't think we've even begun to discover what the basic principles are,

En basit ilkelerin ne olduğunu keşfetmeye bile başlamadık diye düşünüyorum.

but I think we can begin to think about them.

Fakat bence bunları düşünmeye başlayabiliriz.

And I don't have enough time to talk about all of them,

Bunların hepsinden bahsetmeye zamanım yok.

but think about self-interest.

Ama kişisel çıkarı düşünün.

This is all about self-interest that adds up to more.

Birbirine eklenip daha fazlayı oluşturan kişisel çıkar.

In El Salvador, both sides that withdrew from their civil war

El Salvador'da iç savaştan çekilen iki taraf da

took moves that had been proven to mirror a prisoner's dilemma strategy.

tutsak ikilemini yansıtan hareketlerde bulundu.

In the U.S., in the Philippines, in Kenya, around the world,

ABD'de, Filipinler'de, Kenya'da, dünyanın dört bir tarafında

citizens have self-organized political protests and

vatandaşlar kendi başlarına cep telefonları ile ve kısa mesaj yoluyla,

get out the vote campaigns using mobile devices and SMS.

politik protestolar ve seçim kampanyaları düzenlediler.

Is an Apollo Project of cooperation possible?

İşbirliğinin Apollo Projesi hali mümkün mü?

A transdisciplinary study of cooperation?

İşbirliğinin disiplinler arasında çalışması mümkün mü?

I believe that the payoff would be very big.

Bence kazanacaklarımız çok büyük olacaktır.

I think we need to begin developing maps of this territory

Bence disiplinlerarası konuşabilmek için bu alanda

so that we can talk about it across disciplines.

haritalar geliştirmeye ihtiyacımız var.

And I am not saying that understanding cooperation

Fakat işbirliğini anlamamızın

is going to cause us to be better people --

bizi daha iyi insanlar yapacağını öne sürmüyorum.

and sometimes people cooperate to do bad things --

Bazen insanlar kötü şeyler yapmak için de işbirliği yaparlar.

but I will remind you that a few hundred years ago,

Ama size hatırlatayım, birkaç yüz yıl önce insanlar

people saw their loved ones die from diseases they thought

sevdiklerinin günah, kötü ruhlar ya da yabancıların sebep olduğu

were caused by sin or foreigners or evil spirits.

hastalıklar sonucu öldüğüne inanırlardı.

Descartes said we need an entire new way of thinking.

Descartes tamamen yeni bir düşünme biçimine ihtiyacımız olduğunu söyledi.

When the scientific method provided that new way of thinking

Bilimsel metod bu yeni düşünme biçimini ortaya çıkarttığı

and biology showed that microorganisms caused disease,

ve biyoloji mikroorganizmaların hastalığa yola açtığını gösterdiği zaman

suffering was alleviated.

acılar hafifledi.

What forms of suffering could be alleviated,

Acaba işbirliği hakkında daha fazla bilgiye sahip olsak

what forms of wealth could be created

ne tür acılar dinebilir

if we knew a little bit more about cooperation?

ne tür zenginlik biçimleri oluşturulabilir?

I don't think that this transdisciplinary discourse

Bu disiplinler arası söylemin kendi kendine oluşacağını

is automatically going to happen;

düşünmüyorum.

it's going to require effort.

Çaba göstermek gerekecek.

So I enlist you to help me get the cooperation project started.

Bu yüzden ben de işbirliği projesini başlatmak için sizleri de gönüllü yazıyorum.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)