Ken Kamler: Medical miracle on Everest

Ken Kamler:Everest'teki Tıbbi Mucize

Çeviri: Kerime Gunturk Gözden geçirme: Sancak Gülgen

OK. We've heard a lot of people

Peki.Şimdi,birçok kişinin

speak at this conference

bu konferansta insan beyninin

about the power of the human mind.

gücü üzerine konuştuğunu duyduk.

And what I'd like to do today

İşte,bugün size

is give you a vivid example

kişi hayati tehlike içindeyken

of how that power can be unleashed

bu gücün nasıl salınabileceğinin

when someone is in a survival situation,

insanda hayatta kalma isteğinin nasıl oraya çıkabileceğinin

how the will to survive can bring that out in people.

canlı bir örneğini sunacağım.

This is an incident which occurred on Mount Everest;

Bu olay Everest Dağı'nda gerçekleşti.

it was the worst disaster in the history of Everest.

Everest tarihindeki en büyük faciaydı.

And when it occurred, I was the only doctor on the mountain.

Ve olay sırasında,dağdaki tek doktor bendim.

So I'll take you through that

Şimdi size

and we'll see what it's like

birilerinin hayatı

when someone really

sizin ellerinizde olduğunda

summons the will to survive.

neler olur onu göstereceğim.

OK, this is Mount Everest.

Bu Everest Dağı.

It's 29,035 feet high.

8.850 metre yüksekliğinde.

I've been there six times: Four times I did work with National Geographic,

Orda 6 kez bulundum,4 kez National Geographic ile

making tectonic plate measurements;

tektonik tabaka ölçümlerinde çalıştım.

twice, I went with NASA

İki kezde NASA ile gittim

doing remote sensing devices.

uzaktan algılama aygıtları yaptım.

It was on my fourth trip to Everest

Everest'e 4.ziyaretimde

that a comet passed over the mountain. Hyakutake.

dağın üzerinden bir kuyruklu yıldız geçti.Hyakutake Kuyruklu Yıldızı.

And the Sherpas told us then

Şerpalar bize o zaman

that was a very bad omen,

bu yıldızın çok kötü bir şeytan olduğunu söyledi

and we should have listened to them.

aslında onlara kulak vermeliydik.

Everest is an extreme environment.

Everest çok zor koşulların olduğu bir yer.

There's only one-third as much oxygen at the summit as there is at sea level.

Zirvede,deniz seviyesindeki oksijenin üçte biri vardır.

Near the summit, temperatures

Zirvenin yakınlarında,ısı

can be 40 degrees below zero.

eksi 40 dereceyi bulabilir.

You can have winds 20 to 40 miles an hour.

32-64 km/saatlik rüzgarlara rastlayabilirsiniz.

It's actually a wind-chill factor

Aslında bu,bir yaz günü Mars'ta olan ısıdan

which is lower than a summer day on Mars.

çok daha düşük bir ısıdır.

I remember one time being up near the summit,

Hatırlıyorum, bir keresinde zirvenin yakınlarındaydım.

I reached into my down jacket

Şu şişemden bir yudum almak için

for a drink from my water bottle,

montumun içinde olan

inside my down jacket,

su şişeme uzandım

only to discover that the water was already frozen solid.

ve suyun çoktan donduğunu farkettim.

That gives you an idea of just how severe

Bu size zirvenin etrafında

things are near the summit.

koşulların ne denli çetin olduğuna dair bir fikir verir.

OK, this is the route up Everest.

Burası Everest'in tepesine giden rota.

It starts at base camp, at 17,500 feet.

5334 metrede bulunan ana üs başlar.

Camp One, 2,000 feet higher.

1. kamp 609 m. daha yüksektedir.

Camp Two, another 2,000 feet higher up,

2. kampta ondan 609m. daha yüksektedir

what's called the Western Cwm.

ve Western Cwm ismi verilmiştir.

CampThree is at the base of Lhotse,

3.kamp Lhotse üssüdür.

which is the fourth highest mountain in the world, but it's dwarfed by Everest.

ki buda dünyanın 4. en yüksek dağıdır ama Everest onu sollamıştır.

And then Camp Four is the highest camp;

Ve 4.kamp en yüksekte olanıdır.

that's 3,000 feet short of the summit.

Zirveden sadece 914 m. aşağıdadır.

This is a view of base camp.

Burası ana üs.

This is pitched on a glacier at 17,500 feet.

5334 m.'deki buzulların üzerine konumlandırılmıştır.

It's the highest point you can bring your yaks

Burası yüklerinizi taşıyan himalayan

before you have to unload.

öküzünü getirebileceğiniz son noktadır.

And this is what they unloaded for me:

Bunlar benim için taşıdıkları malzemeler.

I had four yak loads of medical supplies,

Çadıra koyduğum 4 öküz yükü

which are dumped in a tent,

tıbbi malzemem vardı.

and here I am trying to arrange things.

Burda eşyaları düzenlemeye çalışıyorum.

This was our expedition.

Bu bizim keşif gezimizdi.

It was a National Geographic expedition,

National Geographic keşif gezisiydı ama

but it was organized by The Explorers Club.

The Explorers Klübü tarafından organize edilmişti.

There were three other expeditions on the mountain,

Dağda başka keşif yapanlarda vardı, bunlar

an American team, a New Zealand team

Amerikan takımı, Yeni Zelanda takımı ve

and an IMAX team.

IMAX takımıydı.

And, after actually two months of preparation,

Ve yaklaşık iki aylık bir hazırlıktan sonra

we built our camps all the way up the mountain.

kamplarımızı dağa kadar kurabilmiştik.

This is a view looking up the icefall,

Bu ykarıdaki donmuş şelalenin görüntüsü.

the first 2,000 feet of the climb

İlk tırmanış ana üsten 609 m.

up from base camp.

yüksekliğe yapılıyor.

And here's a picture in the icefall;

Donmuş şelalenin bir resmi.

it's a waterfall, but it's frozen, but it moves very slowly,

Aslında bir şelalele, ama donumuş, çok yavaş hareket ,

and it actually changes every day.

ve hergün biraz değişiyor.

When you're in it, you're like a rat in a maze;

İçindeyken sanki labirentte gibi oluyorsunuz,

you can't even see over the top.

hatta üstten bile göremezsiniz.

This is near the top of the icefall.

Burası donmuş şelalenin üstüne yakın bir yer.

You want to climb through at night when the ice is frozen.

Burdan buz donmuşken yani gece geçiliyor.

That way, it's less likely to tumble down on you.

Böylece düşme ihtimaliniz biraz daha azalıyor.

These are some climbers reaching the top of the icefall just at sun-up.

Burda da donmuş şelalenşn zirvesine gündoğmunda ulaşan bazı dağcılar.

This is me crossing a crevasse.

Bu bana göre bir buz yarığını geçmek demek.

We cross on aluminum ladders with safety ropes attached.

Üzerimizde güvenlik halatlarıyla aliminyum bir merdivenle geçiyoruz karşıya.

That's another crevasse.

Bu başka bir buz yarığı.

Some of these things are 10 stories deep or more,

Bunlardan bir kısmı 10 kat veya daha fazla derinlikte bulunuyor

and one of my climbing friends says that

dağcılardan biri burdan

the reason we actually climb at night

gece geçmemizin bir sebebi var demişti

is because if we ever saw the bottom

çünkü üzerinden geçtiğimiz şeyin

of what we're climbing over,

dibini bir kez görürsek,

we would never do it.

asla yapamayız.

Okay. This is Camp One.

Tamam. Bu birinci kamp.

It's the first flat spot you can reach

Burası donmuş şelalenin tepesine ulaştığınızda

after you get up to the top of the icefall.

bulabileceğiniz tek düz alan.

And from there we climb up to Camp Two,

Burdan biraz daha önde bulunan

which is sort of the foreground.

ikinci kampa tırmanıyoruz.

These are climbers moving up the Lhotse face,

Burda dağcılar Lhotse yüzünden üçüncü

that mountain toward Camp Three.

kampa doğru tırmanıyor.

They're on fixed ropes here.

Burda herkes halatla bağlanmış durumda,

A fall here, if you weren't roped in,

çünkü düşme ihtimalinde halatsız olursanız

would be 5,000 feet down.

yaklaşık 1500m. aşağı düşersiniz.

This is a view taken from camp three.

Bu resim içüncü kamptan çekildi.

You can see the Lhotse face is in profile,

Lhotse yüzünü profilden görebilirsiniz.

it's about a 45 degree angle. It takes two days to climb it,

Yaklaşık 45 derecelik bir açı. Tırmanması 2 gün alıyor.

so you put the camp halfway through.

Burda kampı yarılamış haldesiniz.

If you notice, the summit of Everest is black.

Dikkat ettiyseniz Everest'in zirvesi siyah.

There's no ice over it.

Üzerinde buz yok.

And that's because Everest is so high,

Bu Everest'in çok yüksek olmasından ve

it's in the jet stream,

jet rüzgarında bulunmasından kaynaklanıyor.

and winds are constantly scouring the face,

rüzgar tepeyi sürekli silip süpürüyor,

so no snow gets to accumulate.

kar birikemiyor.

What looks like a cloud behind the summit ridge

Zirvenin sırtında bulut gibi görünen şey

is actually snow being blown off the summit.

aslında zirveden uçuşan kar.

This is on the way up from Camp Three to Camp Four,

Burda da 3.kamptan 4. kampa gidrerken

moving in, up through the clouds.

bulutların içinden geçiliyor.

And this is at Camp Four.

Ve buda 4. kamp.

Once you get to Camp Four, you have maybe 24 hours

Bir kere 4. kampa ulaştıktan sonra zirveye gidip gitmeyeceğinize

to decide if you're going to go for the summit or not.

karar vermek için sadece 24 saatiniz var.

Everybody's on oxygen, your supplies are limited,

Herkes oksijen desteği alıyor. Araçlarınız limitli,

and you either have to go up or go down,

ya tırmanacaksınız ya inişe geçeceksiniz

make that decision very quickly.

ama bu kararı çok çabuk vermelisiniz.

This is a picture of Rob Hall.

Bu Rob Hall'ın fotoğrafı.

He was the leader of the New Zealand team.

Yeni Zelanda takımının lideriydi.

This is a radio he used later to call his wife

Bu radyoyuda daha sonra karısını aramak için kullandı,

that I'll tell you about.

o bölümü anlatacağım.

These are some climbers waiting to go to the summit.

Burda da birkaç dağcı zirveye gitmek için bekliyor.

They're up at Camp Four, and you can see that there's wind blowing off the summit.

4. kamptalar ve rüzgarın zirvede nasıl estiğini görebilirsiniz.

This is not good weather to climb in,

Tırmanmak için iyi bir hava değil,

so the climbers are just waiting, hoping that the wind's going to die down.

bu yüzden dağcılar bekleyip rüzgarın dinmesini umuyorlar.

And, in fact, the wind does die down at night.

Ve gerçektende rüzgar akşama diniyor.

It becomes very calm, there's no wind at all.

Çok sakinleşiyor ve hiç rüzgar kalmıyor.

This looks like a good chance to go for the summit.

Zirveye gitmek için iyi bir firsat gibi görünüyor.

So here are some climbers starting out for the summit

Burda da dağcıların bir kısmı Triangular Face denilen kısımdan

on what's called the Triangular Face.

zirveye doğru tırmanmaya başlamış.

It's the first part of climb.

Bu tırmanışın ilk bölümü.

It's done in the dark, because it's actually less steep than what comes next,

Bu bölüm karanlıkta tamamlanıyor çünkü bir sonraki kısım çok daha dik

and you can gain daylight hours if you do this in the dark.

ve eğer bu aşama karalıkta geçilirse sonrası gün ışığında geçilmiş oluyor.

So that's what happened.

İşte burası ne olduğu.

The climbers got on the southeast ridge.

Dağcılar güneydoğu tepesine çıktılar.

This is the view looking at the southeast ridge.

Bu güneydoğu tepesinin görünümü.

The summit would be in the foreground.

Zirve burdan yaklaşık 457 metre

From here, it's about 1,500 feet

30 derecelik bir açıyla

up at a 30-degree angle to the summit.

daha yukarıda olmalı.

But what happened that year was

O sene burda olan şey rüzgarın ansızın

the wind suddenly and unexpectedly picked up.

hiç beklenmediği bir şekilde esmeye başlamasıydı.

A storm blew in that no one was anticipating.

Kimse beklemezken bir fırtına patladı.

You can see here some ferocious winds

Burda şiddetli rüzgarın zirvedeki karları

blowing snow way high off the summit.

ne kadar yükseğe fırlattığını görebilirsiniz.

And there were climbers on that summit ridge.

Ve zirvenin bu tarafında dağcılar vardı.

This is a picture of me in that area

Bu aynı bölgede benim bir yıl

taken a year before,

önce çekilmiş

and you can see I've got an oxygen mask on

fotoğrafım gördüğünüz gibi oksijen maskesi ve

with a rebreather.

solunum cihazına bağlıyım.

I have an oxygen hose connected here.

Buraya bağlı bir oksijen hortumum var.

You can see on this climber, we have two oxygen tanks in the backpack --

Bu dağcıda görebileceğiniz gibi sırt çantalarımızda iki oksijen tankımız var,

little titanium tanks, very lightweight --

küçük titanyum tanklar, oldukça hafif.

and we're not carrying much else.

başka birşey taşımıyoruz.

This is all you've got. You're very exposed on the summit ridge.

Herşeyimiz bunlar. Zirvenin kenarında herşeye açıksınız.

OK, this is a view taken on the summit ridge itself.

Tamam. Buda zirvenin kenarından çekilen bir görüntü.

This is on the way toward the summit,

Buda 547m. deki köprüden

on that 1,500-foot bridge.

zirveye doğru ilerlerken.

All the climbers here are climbing unroped,

Burda tüm dağcılar halatla birbirine bağlı değil

and the reason is because

çünkü her iki tarafta

the drop off is so sheer on either side

çok dik eğer düşerseniz ve birine

that if you were roped to somebody,

bağlıysanız kendinizle birlikte

you'd wind up just pulling them off with you.

bağlı olduklarınızıda çekersiniz.

So each person climbs individually.

Bu yüzden herkes tek başına tırmanıyor.

And it's not a straight path at all,

Ve burası öyle düz bir yer değil.

it's very difficult climbing,

Tırmanması çok zor ve

and there's always the risk

her zaman iki taraftan birine

of falling on either side.

düşme riski var.

If you fall to your left, you're going to fall

Eğer sol tarafınıza düşerseniz Nepal'e doğru

8,000 feet into Nepal;

2438 m. düşersiniz.

if you fall to your right,

Sağ tarafınıza düşersenizde Tibet'e

you're going to fall 12,000 feet into Tibet.

doğru 2657m. düşersiniz.

So it's probably better to fall into Tibet

Galiba Tibet'e düşmek daha iyi,

because you'll live longer.

en azından daha uzun yaşarsınız.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But, either way, you fall for the rest of your life.

Ama her iki tarafta da hayatınızın geri kalanına düşüyorsunuz.

OK. Those climbers were up near the summit,

Tamam. O dağcılar zirvenin yakınlarındaki zirve tepesindeydiler,

along that summit ridge that you see up there,

burda görebilirsiniz ve

and I was down here in Camp Three.

bende aşağıda 3. kamptaydım.

My expedition was down in Camp Three,

Bu dağcılar yukarıda fırtınanın içindeyken

while these guys were up there in the storm.

Benim keşif gezim 3. kamptaydı.

The storm was so fierce that we had to lay,

Fırtına o kadar şiddetliydiki hepimiz tamamen

fully dressed, fully equipped,

giyinmiş ve ekipmanlarımızı almış halde çadırın

laid out on the tent floor

zeminine çadır rüzgarda dağdan uçup

to stop the tent from blowing off the mountain.

gitmesin diye uzanmıştık.

It was the worst winds I've ever seen.

Hayatımda gördüğüm en korkunç rüzgardı.

And the climbers up on the ridge

Ve dağcılar bizden 609m.daha yüksekte

were that much higher, 2,000 feet higher,

bu tepede bulunuyorlardı,

and completely exposed to the elements.

rüzgara karşı tamamen savunmasızdılar.

We were in radio contact with some of them.

Bazılarıyla radyo teması halindeydik.

This is a view taken along the summit ridge.

Bu resin zirvenin zirvenin çekilmişti.

Rob Hall, we heard by radio,

Radyodan duyduğumuza göre

was up here, at this point in the storm

fırtına anında Rob Hall burda

with Doug Hansen.

Doug Hansen'la birlikteydi.

And we heard that Rob was OK,

Rob'ın iyi olduğunu ama Doug'un aşağı inemeyecek

but Doug was too weak to come down.

kadar güçsüz olduğunu duyduk.

He was exhausted, and Rob was staying with him.

Çok yorulmuştu ve Rob'da onunla kalıyordu.

We also got some bad news in the storm

Fırtına esnasında başka kötü haberlerde

that Beck Weathers, another climber,

aldık, diğer bir dağcı Beck Weathers

had collapsed in the snow and was dead.

karlara gömülmiş ve ölmüştü.

There were still 18 other climbers

Ayrıca durumundan habersiz olduğumuz

that we weren't aware of their condition.

18 dağcı daha bulunmaktaydı.

They were lost. There was total confusion on the mountain;

Kaybolmuşlardı. Dağa tam bir kaos yaşanıyordu.

all the stories were confusing, most of them were conflicting.

Duyduklarımız şaşırtıcıydı ve pek çoğu birbiriyle çelişiyordu.

We really had no idea what was going on during that storm.

Fırtına esnasında ne olduğuna dair hiçbir fikrimiz yoktu.

We were just hunkered down

Sadece 3.kampta çadırlarımızda

in our tents at Camp Three.

uzanmış bekliyorduk.

Our two strongest climbers, Todd Burleson and Pete Athans,

En güçlü iki dağcımız Todd Burleson ve Pete Athans

decided to go up to try to rescue who they could

şiddetli rüzgara rağmen yukarı tırmanıp

even though there was a ferocious storm going.

kurtarabileceklerini kurtarmayı denemeye karar verdiler.

They tried to radio a message to Rob Hall,

Usta bir dağcı olan ama güçsüz bir tırmanıcı yüzünden

who was a superb climber

zirvenin yakınlarında takılıp kalmış olan

stuck, sort of, with a weak climber

Rob Hall'a radyo mesajı

up near the summit.

vermeyi denediler.

I expected them to say to Rob,

Onlardan Rob'a ''Dayan, geliyoruz''

"Hold on. We're coming."

demelerini bekliyordum

But in fact, what they said was,

ama onlar '' Doug'ı bırak

"Leave Doug and come down yourself.

ve aşağı gel'' dediler.

There's no chance of saving him,

''Onu kurtarmamıza imkan yok,

and just try to save yourself at this point."

bu noktada sadece kendini kurtarabilirsin''

And Rob got that message,

Rob bu mesajı aldı

but his answer was,

ama cevabı,

"We're both listening."

''Her ikimizde dinliyoruz'' oldu.

Todd and Pete got up to the summit ridge, up in here,

Todd ve Pete zirvenin sırtına çıktılar ama

and it was a scene of complete chaos up there.

yukarısı tam bir kaos halindeydi.

But they did what they could to stabilize the people.

Ama insanları sabitlemek için ellerinden geleni yaptılar.

I gave them radio advice from Camp Three,

Bende onlara 3.kamptan radyoyla tavsiye verdim,

and we sent down the climbers that could make it down

ve aşağı kendi güçleriyle inebilecek dağcıları

under their own power.

aşağı gönderdik.

The ones that couldn't we just sort of decided to leave up at Camp Four.

İnemeyecek olanları 4.kampta bırakmaya karar verdik.

So the climbers were coming down along this route.

Dağcılar bu rotadan aşağı iniyordu.

This is taken from Camp Three, where I was.

Buda benim bulunduğum 3.kamptan bir görüntü.

And they all came by me

Herkes bana geliyordu

so I could take a look at them and see what I could do for them,

bende onlara bakıyor ve ne yapabileceğimi anlamaya çalışıyordum.

which is really not much, because Camp Three

ki 45 derecelik açıyla buzun ortasında çentik

is a little notch cut in the ice

gibi duran 3.kampta

in the middle of a 45-degree angle.

çokta imkan yoktu.

You can barely stand outside the tent.

Çadırın dışında zor ayakta duruyorduk.

It's really cold; it's 24,000 feet.

Çokta soğuktu, 7315 m. yükseklikteyiz.

The only supplies I had at that altitude

Bu yükseklikte elimde olanlar

were two plastic bags

sadece ağrı kesici ve steroidle doldurulmuş

with preloaded syringes

şırıngalarla dolu iki

of painkiller and steroids.

plastik çantaydı.

So, as the climbers came by me,

Dağcılar bana geldikçe,

I sort of assessed whether or not they were in condition

Durumlarının aşağı inmeye uygun olup olmadığını

to continue on further down.

kontrol ediyordum.

The ones that weren't that lucid or were not that well coordinated,

Kendinde olmayanlara yada koordinasyonu

I would give an injection of steroids

iyi olmayanlara, kendilerine gelmeleri

to try to give them some period

yada koordinasyon kazanmaları için steroid enjeksiyonu

of lucidity and coordination

veriyordum böylece dağdan

where they could then work their way further down the mountain.

aşağı inebilecek hale geliyorlardı.

It's so awkward to work up there that sometimes

O yükseklikte çalışmak çok tuhaftı bazen

I even gave the injections right through their clothes.

direk kıyafetlerinin üzerinden enjeksiyon yaptım.

It was just too hard to maneuver

O kadar yükseklikte hareket imkanı

any other way up there.

çok kısıtlıydı.

While I was taking care of them,

Ben onlarla ilgilenirken

we got more news about Rob Hall.

Rob Hall'dan haber aldık.

There was no way we could get up high enough to rescue him.

Yukarı tırmanıp onu kurtarmamıza imkan yoktu.

He called in to say that he was alone now.

Bizi aradı ve artık yalnız olduğunu söyledi.

Apparently, Doug had died higher up on the mountain.

Dağdaki Doug ölmüştü.

But Rob was now too weak to come down himself,

Ama Rob artık tek başına aşağı inemeyecek kadar güçsüzdü,

and with the fierce winds and up at that altitude,

ve yukarıdaki şiddetli rüzgar yüzünden kurtarılması

he was just beyond rescue

imkansızdı ve Rob

and he knew it.

bunun farkındaydı.

At that point, he asked

O an, bizden eşini

to be paged into his wife.

aramamızı istedi.

He was carrying a radio.

Kendinde de radyo vardı.

His wife was home in New Zealand,

Karısı Yeni Zelanda'daki evlerinde,

seven months pregnant with their first child,

ilk bebeklerine 7 aylık hamileydi.

and Rob asked to be patched into her. That was done,

Rob eşiyle konuşmak istedi bağlantı sağlandı.

and Rob and his wife

Rob ve eşi son

had their last conversation.

konuşmalarını yaptılar.

They picked the name for their baby.

Bebekleri için isim seçtiler.

Rob then signed off,

Sonra Rob hattan ayrıldı,

and that was the last we ever heard of him.

bu onla yaptığımız son görüşme oldu.

I was faced with treating a lot of critically ill patients

7315 m. yükseklikte durumu kritik olan pek çok

at 24,000 feet,

hastayı tedavi etmek zorunda kaldım ki

which was an impossibility.

bu bir mucizeydi.

So what we did was, we got the victims

Afetzedeleri aşağı onları daha kolay

down to 21,000 feet, where it was easier for me to treat them.

tedavi edebileceğim 6400m.'ye taşıyorduk.

This was my medical kit.

Bu benim medikal edevatım.

It's a tackle box filled with medical supplies.

Medikal gereçlerle doldurulmuş bir alet çantası.

This is what I carried up the mountain.

Sadece bunu çıkarmıştım.

I had more supplies lower down,

Aşağıda daha fazla gerecim vardı,

which I asked to be brought up to meet me at the lower camp.

onları aşağı kampa getirmelerini söyledim ve bende oraya gittim.

And this was scene at the lower camp.

Buda aşağı kamptan bir görüntü.

The survivors came in one by one.

Kurtulanlar tek tek geliyordu.

Some of them were hypothermic,

Bir kısmı hipotermikti, bir kısmının uzuvları

some of them were frostbitten, some were both.

soğuktan donmuş, bazılarında da bu iki durum vardı.

What we did was try to warm them up as best we could,

Onları elimizden geldiğince ısıtmaya çalışıyor

put oxygen on them and try to revive them,

oksijene bağlıyor ve hayata döndürmeye çalışıyorduk

which is difficult to do at 21,000 feet,

ki bunu 6400m. yükseklikte çadır donarken

when the tent is freezing.

yapmak çok zordu.

This is some severe frostbite on the feet,

Bunlar ağır şekilde soğuktan donmuş ayaklar,

severe frostbite on the nose.

ve burnun soğuktan donması.

This climber was snow blind.

Bu dağcı kar körlüğüne uğramıştı.

As I was taking care of these climbers,

Ben bu dağcılarla ilgilenirken

we got a startling experience.

ürkütücü bir şey oldu,

Out of nowhere, Beck Weathers,

Hiç ortada yokken, bize daha önce

who we had already been told was dead,

öldü diye haberi gelen Beck Weathers,

stumbled into the tent,

çadırın içine bir mumya gibi

just like a mummy, he walked into the tent.

sendeleyerek giriverdi.

I expected him to be incoherent,

Ondan abuk sabuk konuşmasını beklerken

but, in fact, he walked into the tent and said to me,

çadırın içine yürüdü ve bana

"Hi, Ken. Where should I sit?"

''Merhaba Ken. Nereye oturayım?"dedi.

And then he said,

Sonrada ''Sağlık sigortamı

"Do you accept my health insurance?"

kabul edermisin?" diye ekledi

(Laughter)

(Gülüşmeler)

He really said that.

Gerçekten böyle söyledi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So he was completely lucid, but he was very severely frostbitten.

Yani tamamen kendindeydi ama uzuvlarında ağır donma vardı.

You can see his hand is completely white;

Elinin tamamen beyazladığını göebilirsiniz,

his face, his nose, is burned.

Yüzü, burnu da donmuştu.

First, it turns white, and then when it's completed necrosis,

Uzuvlar ilk önce beyazlaşır sonra dokular öldüğünde de

it turns black, and then it falls off.

siyaha döner ve düşer.

It's the last stage, just like a scar.

Bu son aşaması, bir leke gibi.

So, as I was taking care of Beck,

İşte ben Beck'le ilgilenirken

he related what had been going on up there.

bana başından geçenleri anlattı.

He said he had gotten lost in the storm,

Fırtınada kaybolmuş,

collapsed in the snow,

karların içine düşmüş

and just laid there, unable to move.

ve öylece kalmış hareket edememiş.

Some climbers had come by and looked at him,

bazı dağcılar gelmişler ona bakmışlar

and he heard them say, "He's dead."

ve onların kendi için ''Ölmüş'' dediklerini duymuş

But Beck wasn't dead; he heard that,

Ama Beck ölmemiş, bunu duymuş

but he was completely unable to move.

ama hiçbir şekilde hareket edememiş.

He was in some sort of catatonic state

Bir çeşit katatonik durumdaymış

where he could be aware of his surroundings,

yani etrafındakilerin farkında ama

but couldn't even blink to indicate that he was alive.

onlara yaşadığını göstermek için gözünü bile kırpamıyor.

So the climbers passed him by,

Dağcılar yanından geçip gitmişler

and Beck lay there for a day, a night

ve Beck orada bir gün, bir gece

and another day,

ve birgün daha karın

in the snow.

içinde öylece kalmış.

And then he said to himself,

Sonra da kendi kendine şöyle demiş

"I don't want to die.

'' Ölmek istemiyorum.''

I have a family to come back to."

''Geri dönmem gereken bir ailem var.''

And the thoughts of his family,

ve ailesini, çocuklarını ve eşini

his kids and his wife,

düşünmesi onda yeterli enerji

generated enough energy,

ve motivasyon üretimine

enough motivation in him,

sebep olmuş,

so that he actually got up.

ve resmen uyanmış.

After laying in the snow that long a time,

O kadar uzun süre kara gömüldükten sonra

he got up and found his way back to the camp.

kalkmış ve kampa dönüş yolunu bulmuş.

And Beck told me that story very quietly,

Beck bu hikayeyi bana sessizce anlattı,

but I was absolutely stunned by it.

ama ben resmen donup kaldım.

I couldn't imagine anybody laying in the snow

Kimsenin karın içinde

that long a time

bu kadar uzun süre kalıpta

and then getting up.

ayağa kalkabileceğini düşünemiyorum.

He apparently reversed

Belliki dönüşü olmayan hipotermiden

an irreversible hypothermia.

dönmeyi başarmıştı.

And I can only try to speculate

Ve ben bunu nasıl yaptığıyla ilgili

on how he did it.

tahminde bulunmaya çalışıyorum.

So, what if we had Beck

Eğer o an Beck'i bir SPECT

hooked up to a SPECT scan,

taramasından geçirseydik,

something that could actually measure brain function?

yani beyin fonksiyonlarını ölçebileceğimiz birşey.

Just very simply, the three parts of the brain:

Çok basitçe, beynin üç bölümü:

the frontal lobe, where you focus

Ön lob, odaklandığınız

your attention and concentration;

dikkat ve konsantrasyon merkezi.

you have the temporal lobe,

Temporal lobe, görüntülerin

where you form images and keep memories;

ve hatıraların tutulduğu merkez.

and the posterior part of your brain,

ve beynin arka lobu,

which contains the cerebellum, which controls motion;

hareketleri kontrol eden beyincik

and the brain stem,

ve kalp atımı ve solunum gibi

where you have your basic maintenance functions,

istemdışı hareketlerin kontrol edildiği

like heartbeat and respiration.

beyin sapı.

So let's take a cut through the brain here,

Şimdi beyni burdan keselim,

and imagine that Beck

ve Beck'in bir SPECT taramasından

was hooked up to a SPECT scan.

geçtiğini varsayalım.

This measures dynamic blood flow

Bu beyindeki kan akışını ölçüyor

and therefore energy flow within the brain.

yani beyinde bir enerj akışı var.

So you have the prefrontal cortex here,

Burda kırmızıyla gösterilen yer

lighting up in red.

prefrontal korteks.

This is a pretty evenly distributed scan.

Bu enerjinin iyi dağıldığı bir scan.

You have the middle area,

Orta bölüm,

where the temporal lobe might be, in here,

temporal lob işte burada olabilir,

and the posterior portion, where the maintenance functions are in the back.

ve arka porsiyon, ve arkada da istem dışı hareketler var.

This is a roughly normal scan,

Bu genel olarak enerjinin eşit dağıldığını

showing equal distribution of energy.

gösteren normal bir scan.

Now, you go to this one and you see how much more

Şimdi bu taramada ön lobun çok daha

the frontal lobes are lighting up.

fazla parladığını göreceksiniz.

This might be what Beck would be experiencing

Bu Beck'in tehlikede olduğunu anladığı

when he realizes he's in danger.

an aşadığı durum olabilir.

He's focusing all his attention

dikkatini kendini bu felaketten

on getting himself out of trouble.

kurtarmaya odaklıyor.

These parts of the brain are quieting down.

Beynin bu bölümleri hareketsizleşmeye başlıyor.

He's not thinking about his family or anybody else at this point,

Burda ailesini veya başka birini düşünmüyor,

and he's working pretty hard.

burda kaslarını harekete geçirmeyi

He's trying to get his muscles going and get out of this.

ve kendini burdan çıkarmaya çabalıyor.

OK, but he's losing ground here.

Tamam. Burda da kendinden geçiyor.

He's running out of energy.

Enerjisi bitmek üzere.

It's too cold; he can't keep his metabolic fires going,

Hava çok soğuk. Metabolik enerjisini sürdüremiyor.

and, you see, there's no more red here;

Ve gördüğünüz gibi burda hiç kırmızılık yok.

his brain is quieting down.

Beyni sessizleşmeye başlıyor.

He's collapsed in the snow here. Everything is quiet,

Burda kara düşmüş halde. Herşey sessiz.

there's very little red anywhere.

Burda çok az kırmızılık var.

Beck is powering down.

Beck'in gücü tükeniyor.

He's dying.

Ölüyor.

You go on to the next scan,

Bir sonraki scan.

but, in Beck's case,

Ama Beck'in durumunda,

you can see that the middle part of his brain

gördüğünüz gibi beyninin orta bölümü

is beginning to light up again.

yeniden parlamaya başlıyor.

He's beginning to think about his family.

Ailesini düşünmeye başlıyor.

He's beginning to have images

Kendini ayağa kaldıracak görüntüleri

that are motivating him to get up.

hatırlamaya başlıyor.

He's developing energy in this area

Bu alanda düşünce sayesinde

through thought.

enerji oluşturmaya başlıyor.

And this is how he's going to turn thought

ve burda da düşünceyi

back into action.

herekete çeviriyor.

This part of the brain is called the anterior cingulate gyrus.

Beynin bu bölümüne ön singulat kıvrımı adı verilir.

It's an area in which

pek çok sinir sistemi uzmanı

a lot of neuroscientists believe

bu alanda dilek kavramının

the seat of will exists.

yer aldığına inanır.

This is where people make decisions, where they develop willpower.

Burası insanları karar verdiği irade güçlerinin olduğu yerdir.

And, you can see, there's an energy flow

ve gördüğünüz gibi enerji akışı beyninin

going from the mid portion of his brain,

ailesinin görüntülerinin olduğu

where he's got images of his family,

orta bölümünden bu alana dileğin

into this area, which is powering his will.

oluştuğu alana geçiyor.

Okay. This is getting stronger and stronger

Ve sonunda motivasyon haline

to the point where it's actually

geleceği noktaya kadar

going to be a motivating factor.

giderek güçleniyor.

He's going to develop enough energy in that area --

Bir gün, bir gece, ve bir gün daha karın içinde

after a day, a night and a day --

kaldıktan sonra kendini ayağa kaldıracak motivasyon

to actually motivate himself to get up.

için enerji üretiyor.

And you can see here,

Ve burda gördüğünüz gibi,

he's starting to get more energy into the frontal lobe.

ön lobda daha da fazla enerji üretmeye başlıyor.

He's beginning to focus, he can concentrate now.

Odaklanmaya başlıyor. Konsantre olabilir.

He's thinking about what he's got to do to save himself.

Kendini burdan kurtarması için ne yapabilir onu düşünüyor.

So this energy has been transmitted

Bu enerji beyninin ön bölümüne transfer ediliyor

up toward the front of his brain,

ve burda enerji azalmış

and it's getting quieter down here,

ama bu enerjiyi hala kendini ayağa kaldırmak

but he's using this energy

için ne yapacağını düşünürken

to think about what he has to do to get himself going.

kullanıyor.

And then, that energy is sort of spreading

Ve sonra enerji beyninin düşünce alanlarına

throughout his thought areas.

yayılmaya başlıyor.

He's not thinking about his family now, and he's getting himself motivated.

Artık ailesini düşünmüyor, kendini motive etti.

This is the posterior part, where his muscles are going to be moving,

bu posterior kısım, kaslarının hareket edeceği

and he's going to be pacing himself.

ve sonunda kendini harekete geçireceği yer.

His heart and lungs are going to pick up speed.

Kalbi ve ciğerleri daha hızlı çalışmaya başlayacak.

So this is what I can speculate might have been going on

Bunlar sadece benim bu yaşam mücadelesinde

had we been able to do a SPECT scan on Beck

Beck'i bir SPECT taramasından geçirebilseydik

during this survival epic.

neler olduğunu anlama üzerine tahminlerim.

So here I am taking care of Beck at 21,000 feet,

Burda 6400 m. yükseklikte Beck'le ilgilenirken

and I felt what I was doing was completely trivial

ve onun kendi için yaptığıyla kıyaslayınca

compared to what he had done for himself.

benim yaptığım işi son derece önemsiz buluyorum.

It just shows you what the power of the mind can do.

Bu bize aklın gücünün neler yapabileceğini gösteriyor.

He was critically ill, there were other critically ill patients;

Durumu çok ciddiydi. Orda başka ciddi hastalarda vardı.

luckily, we were able to get a helicopter

Neyseki onları kurtaracak

in to rescue these guys.

bir helikopter ayarlayabildik.

A helicopter came in at 21,000 feet

Helikopter 6400m. yüksekliğe çıktı ve

and carried out the highest helicopter rescue in history.

bu helikopter kurtarma tarihindeki en yüksek noktadır.

It was able to land on the ice, take away Beck

Buz üzerinde durdu ve Beck ve

and the other survivors, one by one,

diğer kurtulanları tek tek alıp

and get them off to Kathmandu in a clinic

daha biz ana kampa ulaşmadan

before we even got back to base camp.

Katmandu'daki bir kliniğe taşıdı.

This is a scene at base camp,

Bu ana kamptan bir görüntü

at one of the camps

bu kampların birinde

where some of the climbers were lost.

dağcılardan bir kısmı kayboldu.

And we had a memorial service there

Birkaç gün sonra burda bir anma

a few days later.

töreni düzenledik.

These are Serphas lighting juniper branches.

Burda Şerpalar (Himalaya Halkı) ardıç dalları yakıyorlar.

They believe juniper smoke is holy.

Ardıç dumanının kutsal olduğuna inanıyorlar.

And the climbers stood around on the high rocks

Ve dağcılar yüksek kayaların etrafında durarak

and spoke of the climbers who were lost

zirvenin yakınlarında kaybettiğimiz

up near the summit,

dağcılarla, direk dağa, onlara

turning to the mountain, actually, to talk to them directly.

dönerek konuşmalarını yapıyorlar.

There were five climbers lost here.

Burda 5 dağcı kaybettik.

This was Scott Fischer,

Bu Scott Fischer'di,

Rob Hall,

Rob Hall,

Andy Harris,

Andy Harris,

Doug Hansen

Doug Hansen,

and Yasuko Namba.

ve Yasuko Namba.

And one more climber

Ve bir dağcı daha

should have died that day, but didn't,

o gün ölebilirdi ama ölmedi

and that's Beck Weathers.

ve oda Beck Weathers'dı.

He was able to survive

Yaşayabildi

because he was able to generate that incredible willpower,

çünkü o inanılmaz irade gücünü üretti

he was able to use all the power of his mind

kendini kurtarabilmek için aklının

to save himself.

tüm gücünü kullandı.

These are Tibetan prayer flags.

Bunlar Tibet dua bayrakları.

These Sherpas believe that

Şerpalar bu bayraklara

if you write prayers on these flags,

dua yazarsanız mesajınızın

the message will be carried up to the gods,

tanrılara ulaşacağına inanıyorlar,

and that year, Beck's message was answered.

ve o yıl Beck'in duası kabul oldu.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlama)