Fun, Fierce and Fantastical African Art | Wanuri Kahiu | TED

Çeviri: Esra Çakmak Gözden geçirme: Kuzey Turkel

So, my mother's a pediatrician,

Annem çocuk hastalıkları uzmanı

and when I was young, she'd tell the craziest stories

ve ben küçükken,

bilim ve o canlı hayal gücünün harmanı olan çılgın hikâyeler anlatırdı.

that combined science with her overactive imagination.

One of the stories she told was that if you eat a lot of salt,

Hikâyelerinin birine göre; eğer çok tuz yersen,

all of the blood rushes up your legs,

bütün kan bacaklarına nüfuz eder,

through your body,

vücuduna doğru ilerler

and shoots out the top of your head,

ve kafanın tepesini patlatarak

killing you instantly.

seni aniden öldürüverir.

(Laughter)

(Kahkaha)

She called it "high blood pressure."

Buna ''yüksek tansiyon basıncı'' derdi.

(Laughter)

(Kahkaha)

Bilim kurgu ile ilk karşılaşmam bu şekilde oldu

This was my first experience with science fiction,

and I loved it.

ve bayıldım.

So when I started to write my own science fiction and fantasy,

Kendi bilim kurgu ve fantezi eserlerimi yazmaya başladığımda,

I was surprised that it was considered un-African.

Afrika'ya uygun görülmediğini fark edince çok şaşırdım.

So naturally, I asked, what is African?

Doğal olarak, ''Afrika'ya ne uygun?'' diye sorguladım.

And this is what I know so far:

Bu ana kadar, şunları bulguladım:

Africa is important.

Afrika önemlidir.

Africa is the future.

Afrika gelecektir,

It is, though.

ki öyle de.

And Africa is a serious place where only serious things happen.

Aynı zamanda Afrika, yalnızca ciddi şeylerin yaşandığı ciddi bir yerdir.

So when I present my work somewhere, someone will always ask,

Her ne zaman eserimi bir yere sunsam, biri illa ki şunu sorar:

"What's so important about it?

''Nesi bu kadar mühim ki?

How does it deal with real African issues

Afrika'da yaşanan

like war, poverty, devastation or AIDS?"

savaş, açlık, yıkım ve AIDS gibi gerçek sorunlara değiniyor mu?''

And it doesn't.

Değinmiyor.

My work is about Nairobi pop bands that want to go to space

Benim eserlerim; uzaya gitmek isteyen Nairobi'li pop gruplarını

or about seven-foot-tall robots

veya birbirine aşık olan 2-3 metrelik

that fall in love.

robotları konu alıyordu.

It's nothing incredibly important.

Kesinlikle mühim bir konu değil.

It's just fun, fierce and frivolous,

Eğlenceli, vahşi ve ehemmiyetsiz;

as frivolous as bubble gum --

sakız kadar ehemmiyetsiz,

"AfroBubbleGum."

''AfrikaSakızı''

So I'm not saying that agenda art isn't important;

Gündemi konu alan sanatın önemsiz olduğunu söylemiyorum;

I'm the chairperson of a charity

HIV, radikalleşme

that deals with films and theaters that write about HIV and radicalization

ve kadın sünnetini konu alan film ve tiyatrolar kurumu

and female genital mutilation.

kurul başkanıyım.

It's vital and important art,

Esas ve mühim bir sanat dalı,

but it cannot be the only art that comes out of the continent.

ama kıtadan çıkacak tek sanat bu olamaz.

We have to tell more stories

Hayat dolu olan

that are vibrant.

daha fazla hikâye çıkarmalıyız.

The danger of the single story is still being realized.

Tekel hikâyenin türevinin tehlikeleri hâlâ farkındalık aşamasında.

And maybe it's because of the funding.

Finansal destek yüzünden olabilir.

A lot of art is still dependent on developmental aid.

Birçok sanat türü, hâlâ gelişimsel desteğe muhtaç durumda.

So art becomes a tool for agenda.

Sanat gündemin bir aracı hâline geliyor.

Or maybe it's because we've only seen one image of ourselves for so long

Veya belki de, uzun bir süre boyunca kendimizin yalnızca tek bir resmine

that that's all we know how to create.

tanık olduk ki, yaratabildiğimiz sadece bu var.

Whatever the reason, we need a new way,

Sebep her ne olursa olsun, yeni bir yol bulmamız gerek

and AfroBubbleGum is one approach.

ve AfrikaSakızı yeni yaklaşımımız.

It's the advocacy of art for art's sake.

Sanat için sanat müdafaası.

It's the advocacy of art that is not policy-driven

Politikayla veya gündemle şekillenmemiş,

or agenda-driven

veya eğitim temalı olmayan,

or based on education,

yalnızca hayal gücü için yaratılan,

just for the sake of imagination:

sanat müdafaası:

AfroBubbleGum art.

AfrikaSakız sanatı.

And we can't all be AfroBubbleGumists.

Her birimiz AfrikaSakızcı olamayız.

We have to judge our work for its potential poverty porn pitfalls.

Eserimizin, gizli sefalet tehlike potansiyeli durumunu değerlendirmeliyiz.

We have to have tests that are similar to the Bechdel test,

Bechdel testine benzer testlere tabii tutmalıyız

and ask questions like:

ve şu şekilde sorular sormalıyız:

Are two or more Africans in this piece of fiction healthy?

Bu kurguda, iki veya ikiden fazla Afrikalı sağlıklı mı?

Are those same Africans financially stable and not in need of saving?

Yine aynı Afrikalılar, ekonomik refahtalar mı ve kurtarılma gereksinimleri yok mu?

Are they having fun and enjoying life?

Eğlenip hayattan zevk alıyorlar mı?

And if we can answer yes to two or more of these questions,

Bu sorulardan iki veya fazlasına evet diyebiliyorsak,

then surely we're AfroBubbleGumists.

kesinlikle AfrikaSakızcıyızdır.

(Laughter)

(Kahkaha)

(Applause)

(Alkış)

And fun is political,

Eğlence politik bir olgudur,

because imagine if we have images of Africans who were vibrant

çünkü güzel ve canlı koşullarda, hayat ve sevgi dolu, gelişen,

and loving and thriving

kıpır kıpır Afrikalılar olduğunu

and living a beautiful, vibrant life.

hayal edin.

What would we think of ourselves then?

Kendimiz hakkında ne düşünürüz o zaman?

Would we think that maybe we're worthy of more happiness?

Daha çok mutlu olmaya layık olduğumuzu düşünmez miyiz?

Would we think of our shared humanity through our shared joy?

Paylaştığımız neşe vesilesiyle, müşterek insanlığımızı da düşünür müyüz?

I think of these things when I create.

Yaratma aşamasında bunları düşünüyorum.

I think of the people and the places that give me immeasurable joy,

Bana müthiş keyif veren insanları ve mekanları düşünüyorum

and I work to represent them.

ve onları resmetmeye çalışıyorum.

And that's why I write stories

İşte bu sebeple;

about futuristic girls that risk everything to save plants

bitkileri kurtarmak veya deve koşturmak veya sadece dans edebilmek için

or to race camels

her şeyini gözden çıkaran

or even just to dance,

fütürist kızları konu alan hikâyeler yazıyorum,

to honor fun,

neşeyi şereflendirmek için,

because my world is mostly happy.

çünkü benim dünyam çoğunlukla mutlu.

And I know happiness is a privilege in this current splintered world

Günümüzün paramparça dünyasında, mutluluğun bir imtiyaz olduğunu biliyorum,

where remaining hopeful requires diligence.

arta kalan ümit ise çaba gerektiriyor.

But maybe, if you join me in creating, curating and commissioning

Ama eğer daha fazla AfrikaSakız sanatı yaratma, düzenleme

more AfroBubbleGum art,

ve teyitinde bana katılırsanız,

there might be hope for a different view of the world,

bu dünyaya daha farklı bir bakış açısı kazandırma umudu olabilir,

a happy Africa view

mutlu bir Afrika tablosu;

where children are strangely traumatized

çocukların, annelerinin karanlık mizahları dolayısıyla travma yaşadıkları bir Afrika.

by their mother's dark sense of humor,

(Laughter)

(Kahkaha)

but also they're claiming fun, fierce and frivolous art

Ama aynı zamanda ciddi Afrika algısına karşı gelen;

in the name of all things unseriously African.

eğlenceli, vahşi ve ehemmiyetsiz sanatın talep edildiği bir Afrika.

Because we're AfroBubbleGumists

Çünkü bizler AfrikaSakızcılarıyız

and there's so many more of us than you can imagine.

ve bizlerden, hayal edebileceğinizden çok daha fazla var.

Thank you so much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)