Robin Chase: Excuse me, may I rent your car?

Robin Chase: Pardon, arabanızı kiralayabilir miyim?

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Şirin Tuğbay Gözden geçirme: Hulya Uzun

Twelve years ago, I founded Zipcar.

On iki sene önce, Zipcar firmasını kurdum.

Zipcar buys cars and parks them

Zipcar arabalar satın alıyor ve onları

throughout dense metropolitan areas

kalabalık metropolitan bölgelere park ediyor

for people to use, by the hour and by the day,

ki insanlar her saat, her gün

instead of owning their own cars.

kendi arabaları yerine kullanabilsinler.

Each Zipcar replaces 15 personal cars,

Her Zipcar 15 kişisel araba yerine geçiyor,

and each driver drives about 80 percent less

ve her sürücü yaklaşık %80 daha az araba sürüyor

because they're now paying the full cost,

çünkü artık tüm maliyetini ödüyorlar

all at once, in real time.

hemen, gerçek zamanda.

But what Zipcar really did was make sharing the norm.

Ama Zipcar'ın asıl yaptığı, paylaşmayı normal hale getirmekti.

Now, a decade later, it's really time to push the envelope a little bit,

Şimdi, 10 sene sonra, sınırları biraz zorlamanın gerçekten zamanı,

and so a couple years ago I moved to Paris

ve böylece bir iki sene önce Paris'e taşındım

with my husband and youngest child,

eşim ve çocuklarımın en küçüğüyle

and we launched Buzzcar a year ago.

ve birlikte Buzzcar'ı başlattık.

Buzzcar lets people rent out their own cars

Buzzcar, insanların kendi arabalarını kiralamasını sağlıyor,

to their friends and neighbors.

hem arkadaşlarına hem de komşularına.

Instead of investing in a car, we invest in a community.

Bir arabaya yatırım yapmak yerine, topluluğa yatırım yapıyoruz.

We bring the power of a corporation

Bir şirketin gücünü arabalarını

to individuals who add their cars to the network.

şebekeye eklemek isteyen kişilere getiriyoruz.

Some people call this peer-to-peer.

Bazıları buna akranlararası (peer-to-peer) diyor.

This does express the humanity of what's going on,

Bu gerçekleşen şeyin insanlığını gösteriyor

and the personal relationships,

ve kişisel ilişkileri,

but that is also like saying that it's the same thing

ama bu aynı zamanda ikinci el eşya satışıyla

as a yard sale or a bake sale or babysitting.

ve komşunun çocuğuna bakmak ile aynı şey demek gibi.

That's peer-to-peer.

Bu akranlararası (peer-to-peer).

It's like saying yard sales are the same thing as eBay,

Bu bahçende ikinci el satış yapmanın, eBay ile aynı şey olduğunu söylemek,

or craft fairs are the same thing as Etsy.

ya da el işi sanatının Etsy ile aynı şey olduğunu söylemek gibi.

But what's really happening is that we've got the power

Ama asıl olan şey, biz özgür ve açık internetin

of a free and open Internet,

gücüne sahibiz ve dahası

and on top of that we're putting a platform for participation,

katılım odaklı bir platform yarattık

and the peers are now in partnership with the company,

ve katılımcılar artık şirket ile ortalık içerisinde

creating shared value on shared values,

ortak değerler üzerine ortak değerler yaratarak,

and each strengthening the other, and doing what the other can't do.

birbirinin güçlendirerek ve diğerinin yapamadığını yaparak.

I call this Peers, Inc.

Ben buna Akranlar, Inc. adını veriyorum.

The incorporated side, the company,

Resmi kuruluş (Inc) kısmı, yani şirket,

is doing things that it does really well.

en iyi yaptığı şeyleri yapıyor.

What does it do really well? It creates economies of scale,

Neyi mi iyi yapıyor? Ölçek ekonomileri,

significant and long-term resource investment,

önemli ve uzun dönem yaratırım yaratıyor,

the expertise of many different kinds of people

bir sürü farklı insanın ve aklın uzmanlığını

and different kinds of minds, and for individuals,

ve şahıslar ve tüketiciler için

consumers, it's bringing the standards, rules and recourse

standartlar, kurallar ve müracaat getiriyor,

that we really want as consumers,

tüketici olarak gerçekten istediğimiz şeyler bunlar

and this is kind of bound up in a brand promise,

ve bu bir şekilde marka vaadi oluyor

and the companies are providing this on a platform for participation.

ve şirketler bunu bir katılım platformunda sağlıyor.

Peers are giving and doing things

Akranlar bunu yapıyor ve şirketlerin yaptığı

that are incredibly expensive for companies to do.

şirketler için yapması inanılmaz pahalı servisleri veriyorlar.

What do they bring? They bring this fabulous diversity,

Peki ne getiriyorlar? Muhteşem bir çeşitlilik getiriyorlar,

expensive for companies. And what does that deliver?

şirketler için pahalı olan. Ve ne gerçekleştiriyor?

It delivers localization and customization,

Gerçekleştirdiği, yerelleştirme ve kişiselleştirme,

specialization, and all of this aspect about social networks

uzmanlaşma, ve sosyal ağların tüm yönleri

and how companies are yearning and eager to get inside there?

ve şirketler nasıl da bunun içinde olmak istiyorlar!

It's natural for me. Me and my friends, I can connect to them easily.

Bu benim için doğal. Ben ve arkadaşlarım, onlara kolayca bağlanabilirim.

And it also delivers really fabulous innovation,

Ve bu gerçekten muhteşem bir yenilik getiriyor,

and I'll talk about that later.

bundan daha sonra bahsedeceğim.

So we have the peers that are providing the services and the product,

Yani bu akranlar var ve onlar servisi ve ürünü getiriyorlar

and the company that's doing the stuff that companies do.

ve şirket de şirketin iyi yaptığı şeyleri yapıyor.

The two of these are delivering the best of both worlds.

Bu ikisi iki dünyanın en iyisini üretiyorlar.

Some of my favorite examples:

İşte en beğendiğim örnekler:

in transportation, Carpooling.com. Ten years old,

Ulaşımda, Carpooling.com. 10 senedir var

three and a half million people have joined up,

ve üç buçuk milyon kişi üyesi

and a million rides are shared every day.

ve her gün bir milyon araba paylaşılıyor.

It's a phenomenal thing. It's the equivalent

Olağandışı bir şey.

of 2,500 TGV trains,

Bu 2.500 TGV trenine denk geliyor, ve düşünün

and just think, they didn't have to lay a track or buy a car.

tren rayı döşemek veya araba satın almak zorunda kalmadılar.

This is all happening with excess capacity.

Bunların hepsi aşırı kapasite ile gerçekleşiyor.

And it's not just with transportation, my love,

Ve sadece ulaşım da değil,

but of course in other realms. Here's Fiverr.com.

tabii ki diğer alanlar da var. Mesela Fiverr.com.

I met these founders just weeks after they had launched,

Kurulduktan haftalar sonra kurucuları ile tanıştım

and now, in two years, what would you do for five dollars?

ve şimdi, iki sene içerisinde... Beş dolar için ne yapardınız?

Seven hundred and fifty thousand gigs are now posted after two years,

Kuruluşundan sadece iki sene sonra her gün 750.00 ilan yayınlanıyor

what people would do for five dollars.

insanların 5 dolara yapacağı işlerin ilanları.

And not just easy things that anyone can do.

üstelik sadece herkesin yapabileceği kolay işler değil.

This Peers, Inc. concept is in a very difficult and complex realm.

Bu Akranlar, Inc. konsepti zor ve karmaşık bir alan.

TopCoder has 400,000 engineers who are delivering

Örneğin TopCoder'ın 400.000 mühendisi

complex design and engineering services.

karmaşık tasarımlar ve mühendislik servisleri veriyor.

When I talked to their CEO, he had this great line.

CEO'ları ile konuştuğumda, çok iyi bir söz sarfetti:

He said, "We have a community that owns its own company."

"Kendi şirketinin sahibi bir topluluğa sahibiz."

And then my all-time favorite, Etsy.

Ve bir de benim favorim, Etsy var.

Etsy is providing goods that people make themselves

Etsy insanların kendi yaptıkları ürünleri sunuyor ve

and they're selling it in a marketplace.

kişiler bu ürünleri kendi e-dükkanlarında satıyorlar.

It just celebrated its seventh anniversary,

Daha yeni yedinci yıldönümünü kutladı ve

and after seven years, last year it delivered

yedi sene sonra, geçen sene

530 million dollars' worth of sales to all those individuals

bütün bu şahısları

who have been making those objects.

530 milyon dolarlık satışa ulaştırdı.

I know you guys out there who are businesspeople,

Biliyorum aranızda iş adamları var

are thinking, "Oh my God, I want to build one of those.

ve düşünüyorlar, "Aman Tanrım, ben de böyle birşey kurmak istiyorum.

I see this incredible speed and scale.

Bu inanılmaz hız ve boyutu görüyorum.

You mean all I have to do is build a platform and all these people are going

Yani tek yapmam gereken bir platform kurmak ve bütün bu insanlar

to put their stuff on top and I sit back and roll it in?"

ürünlerini koyacak ve ben arkama yaslanıp tadını mı çıkaracağım?"

Building these platforms for participation are so nontrivial to do.

Bu platformları inşaa etmek hiç de o kadar kolay değil.

I think of the difference of Google Video versus YouTube.

Örneğin, Google Video ve YouTube arasındaki farkı düşünüyorum.

Who would have thought that two young guys and a start-up

Kim düşünürdü ki iki genç adam ve yeni bir start-up

would beat out Google Video? Why?

Google Video'yu geçecekti? Neden?

I actually have no idea why. I didn't talk to them.

Aslında neden, nasıl bilmiyorum. Onlarla konuşmadım.

But I'm thinking, you know, they probably had

Ama düşünüyorum ki, muhtemelen "paylaş" düğmesi

the "share" button a little bit brighter and to the right,

biraz daha parlak ve biraz daha sağdaydı ve

and so it was easier and more convenient for the two sides

bu yüzden biraz kullanışı daha kolay ve rahattı

that are always participating on these networks.

bu sosyal ağlara katılam iki taraf için de.

So I actually know a lot about building a peer platform now,

Yani aslında bir platform kurmak hakkında çok şey biliyorum,

and a Peers, Inc. company, because I've spent

ve bir Akranlar, Inc. şirketi kurmak hakkında, çünkü

the last two years doing that in Paris.

son Paris'te son iki senemi bunu yaparak geçirdim.

So let me take you back how it's so incredibly different

Şimdi Buzzcar'ı kurmanın Zipcar'ı kurmaktan

building Buzzcar than it was building Zipcar,

neden inanılmaz derecede farklı olduğuna dönelim

because now every single thing we do has these two

Çünkü artık yaptığımız herşey bu iki farklı kuruma

different bodies that I have to be thinking about:

sahip, bunları düşünmemiz gerekiyor:

the owners who are going to provide the cars

Arabaları sağlayacak araba sahipleri

and the drivers who are going to rent them.

ve onları kiralayacak olan sürücüler.

Every single decision, I have to think about what is right for both sides.

Alacağımız her kararda bu iki taraf için ne doğru düşünmemiz gerekiyor.

There are many, many examples and I'll give you one

Bir sürü örnek var ve size birini vereceğim,

that is not my favorite example: insurance.

pek sevdiğim bir örnek değil: sigorta.

It took me a year and a half to get the insurance just right.

Sigortayı doğru halletmek bir buçuk yılımı aldı.

Hours and hours of sitting with insurers and many companies

Saatlerce sigortacılarla ve bir sürü şirketle oturup

and their thoughts about risk and how this is totally innovative,

onların risk hakkındaki fikirlerini ve bunun ne kadar yenilikçi olduğunu dinlemek,

they'd never thought of it before.

daha önce akıllarına gelmemişti.

Way too much money, I just can't even go there, with lawyers,

O kadar fazla para, oraya gidemem, avukatlarla,

trying to figure out how this is different, who's responsible to whom,

bunun nasıl farklı olduğunu, kimin kime karşı sorumlu olduğunu

and the result was that we were able to provide owners

ve sonuç olarak araba sahiplerine sürüş kayıtları

protection for their own driving records and their own history.

ve sürüş geçmişi için koruma sağlayabildik.

The cars are completely insured during the rental,

Arabalar kirada oldukları süre boyunca sigortalı

and it gives drivers what they need, and what do they need?

ve sürücülerin ihtiyacını karşılıyor, ve ihtiyaçları ne?

They need a low deductible,

Düşük vergili,

and 24-hour roadside assistance.

24-saat yol desteği.

So this was a trick to get these two sides.

İki tarafı da halletmek zordu.

So now I want to take you to the moment of --

Şimdi sizi belli bir ana götürmek istiyorum...

When you're an entrepreneur, and you've started a new company,

Bir girişimciyseniz ve yeni bir şirket kurduysanız,

there's the, here's all the stuff we do beforehand,

önceden yapılması gerken bir sürü iş var

and then the service launches. What happens?

ve sonra servisiniz başlar. Ve ne olur?

So all those months of work, they come into play.

O kadar aydır uğraştığınız işler canlanır.

Last June 1, we launched. It was an exciting moment.

Geçen Haziran 1'inde açıldık. Ve çok heyecanlı bir andı.

And all the owners are adding their cars. It's really exciting.

Ve bütün araba sahipleri arabalarını ekliyorlardı, gerçekten heyecanlıydı.

All the drivers are becoming members. It's excellent.

Bütün sürücüler de üye oluyorlardı. Harika.

The reservations start coming in, and here,

Rezervasyonlar gelmeye başladı ve

owners who were getting text messages and emails

araba sahipleri mesaj ve emailler almaya başladılar:

that said, "Hey, Joe wants to rent your car for the weekend.

"Hey, Joe arabanı bu haftasonu için kiralamak istiyor.

You can earn 60 euros. Isn't that great? Yes or no?"

60 euro kazanabilirsin. Harika değil mi? Evet mi hayır mı?"

No reply. Like, a huge proportion of them

Cevap yok. Yeni kayıt olmuş araba sahiplerinin büyük bölümü

couldn't be bothered after they had just started, they just signed up, to reply.

cevap atmaya ilişmedi bile.

So I thought, "Duh, Robin, this is the difference between

Ve düşündüm, "E, Robin, işte endüstriyel üretim ve

industrial production and peer production."

akran üretimi arasındaki fark bu."

Industrial production, the whole point of industrial production

Endüstriyel üretim, endüstriyel üretimin bütün özelliği

is to provide a standardized, exact service model

standardize edilmiş, kati bir servis modeli sağlaması.

that is consistent every single time,

Her seferinde tutarlı olması

and I'm really thankful that my smartphone is made

ve akıllı telefonumun endüstriyel üretim ile yapılmış

using industrial production.

olmasından çok memnunum.

And Zipcar provides a very nice, consistent service

Ve Zipcar çok iyi ve tutarlı bir servis sağlıyor ve

that works fabulously.

çok güzel işliyor.

But what does peer production do? Peer production

Ama akran üretimi ne yapıyor? Akran üretimi

is this completely different way of doing things,

tamamen farklı bir şekilde işliyor

and you have a big quality range, and so eBay, cleverly,

ve çok büyük bir kalite çeşidi var. Mesela eBay,

the first peer production, Peer, Inc. company, I'd say,

ilk akran üretimi şirketi, ilk Akran, Inc. sayılabiliriz derim,

they figured out early on, we need to have ratings

erkenden ve akıllıca kavradı ki bir oylama sistemi olmalı

and commentaries and all that yucky side stuff.

ve yourmlar ve bütün bu berbat yan işler.

We can flag that and we can put it to the side, and people

Biz işaretleyebilir ve kenara kaldırabiliriz, ve insanlar

who are buyers and consumers don't have to deal with it.

alıcılar ve tüketiciler bununal uğraşmak zorunda kalmazlar.

So going back, this is my look of excitement and joy,

Geriye dönersek, bu benim heyecan ve sevinçli halim,

because all this stuff that I'd also been hoping for

çünkü bütün umut ettiklerim

actually really did happen, and what's that?

gerçekten gerçekleşiyor, ve nedir bu umut ettiklerim?

That is the diversity of what's going on.

Olanların çeşitliliği

You have these different fabulous owners

Bir sürü farklı harika araba sahiplerimiz var

and their different cars, different prices,

ve onların birbirinden farklı arabaları ve farklı fiyatları,

different locations. (Laughter)

farklı yerlerde. (Kahkaha)

They dress differently, and they look different,

Farklı şekilde giyiniyorlar, ve farklı görünüyorlar

and, really, I love these photos every time I look at them.

ve, gerçekten, bu fotoğraflara her baktığımda onları seviyorum.

Cool guys, excited guys,

Havalı insanlar, heyecanlı insanlar

and here is Selma, who -- I love this driver.

ve bu da Selma - bu sürücüyü çok seviyorum.

And after a year, we have 1,000 cars

Ve bir sene sonra, Fransa'da 1000 adet

that are parked across France and 6,000 people

parkedilmiş arabamız var ve 6000 adet bu arabaları

who are members and eager to drive them.

kullanmak isteyen sürücümüz.

This would not be possible to do that in economic fashion

Geleneksel bir şirkette bunu yapacak

for a traditional company.

kapasitemiz olmazdı.

Back to this spectrum.

Geriye dönelim.

So what's happening is, we had the yuck side,

Gerçekleşen şu; berbat kısımları da var tabii

but we actually had this real wow side.

ama bir de işin "wow" kısmı var.

And I can tell you two great stories.

Ve size iki harika hikaye anlatabilirim.

A driver was telling me that they went to rent a car

Bir sürücü bana diyordu ki Fransa sahiline gitmek için

to go up the coast of France and the owner gave it to them,

bir araba kiralamak istiyor ve araba sahibi de arabasını veriyor

and said, "You know what, here's where the cliffs are,

ve diyor ki; "Biliyor musun, uçurumların olduğu yer burası

and here's all the beaches, and this is my best beach,

ve bütün sahiller burada ve bu en güzel sahil,

and this is where the best fish restaurant is."

ve bu da en iyi balık restoranının olduğu yer."

And the peers also become,

Böylece akranlar aynı zamanda

peers and owners create relationships,

araba sahipleriyle bir arkadaşlık bir ilişki de kuruyorlar

and so at the last minute people can --

ve son dakikada biri gelip,

a driver can say, "Hey, you know what, I really need the car,

bir sürücü gelip "Biliyor musun gerçekten arabaya ihtiyacım var,

is it available?" And that person will say,

müsait mi?" diye sorabilir ve araba sahibi de

"Sure, my wife's at home. Go pick up the keys. Go do it."

"Tabii, karım evde. Gidip anahtarları al, git haydi."

So you can have these really nice things that can't happen,

Bu tarz başka şirketlerle olamayan şeyler gerçekleşiyor

and it's a kind of "Wow!" and I want to say "Wow!"

ve bu biraz da "wow!" dedirten birşey

type of thing that's happening here, because individuals,

burada gerçekleşen.

if you're a company, what happens is you might have

Eğer bir şirketseniz, olur ki belki

10 people who are in charge of innovation,

10 kişi yenilikçiliğin başındadir

or 100 people who are in charge of innovation.

veya 100 kişi başındadır.

What happens in Peer, Inc. companies is that you have

Ama Akran, Inc. şirketlerinde onlarca, yüzlerce

tens and hundreds and thousands and even millions

binlerce hatta milyonlarca insan

of people who are creating experiments on this model,

bu model üzerinde deneyler yaratıyor ve

and so out of all that influence and that effort,

bütün bunların etkisi, ve bütün bu çaba,

you are having this exceptional amount of innovation

istisnai bir seviyede yenilik

that is coming out.

ortaya çıkmasını sağlıyor.

So one of the reasons, if we come back to why did I

Buzzcar'a geri dönersek, Buzzcar'ı başlatırkenki

call it Buzzcar? I wanted to remind all of us

nedenlerimden biri? Hepimize

about the power of the hive,

kovanın gücünü hatırlatmak istedim,

and its incredible facility to create this platform

kovanın platform yaratabilen tesisini -

that individuals want to participate and innovate on.

bireylerin katılıp yenilik çıkarabileceği bir platform.

And for me, when I think about our future,

Ve benim için, eğer geleceği düşünürsek,

and all of those problems that seem incredibly large,

bütün bu sorunlar gayet büyük görünüyor,

the scale is impossible, the urgency is there,

mümkün olmayan bir derecede, ve bir aciliyet var.

Peers, Inc. provides the speed and scale

Akranlar, Inc. bu sorunları cevaplamak için gerekli olan

and the innovation and the creativity that is going to answer these problems.

hız ve dereceyi ve yenilikçiliği ve de yaratıcılığı sağlıyor.

All we have to do is create a fabulous platform for participation -- nontrivial.

Yapmamız gereken tek şey harika bir platform yaratmak

So I continue to think that

Böylece ben ulaşımın evrenin merkezi olduğunu

transportation is the center of the hard universe.

düşünmeye devam ediyorum.

All problems come back to transportation for me.

Bütün problemlerimiz ulaşıma dayanıyor bence.

But there are all these other areas that are these profound,

Tabii daha farklı alanlar da var, daha derin

big problems that I know that we can work on,

problemler - üzerinde çalışabileceğimiz -

and people are working on them in many different sectors,

ve farklı sektörlerden insanlar bunlar üzerinde çalışıyorlar.

but there's this really fabulous group of things

Ama Akranlar, Inc. modelinin gücüyle yapılabilecek

with the power of this Peers, Inc. model.

bir sürü muhteşem iş var.

So over the last decade, we've been reveling in

Böylece son on yılda, internetin gücünün

the power of the Internet and how it's empowered individuals,

ve bireyleri yetkilendirmesinin tadını çıkarıyorduk.

and for me, what Peers, Inc. does

Benim için, Akranlar, Inc'in yaptığı bunu bir seviye

is it takes it up a notch. We're now bringing the power

yukarı taşımak.

of the company and the corporation

Biz şirketin gücünü alıp

and supercharging individuals.

ve bireyleri güçlendiriyoruz.

So for me, it's a collaboration.

Benim için bu bir işbirliği.

Together, we can. (Applause)

Birlikte, yapabiliriz. (Alkış)

Thank you. (Applause)

Teşekkürler. (Alkış)