How the blockchain is changing money and business | Don Tapscott

Çeviri: Damla Erkiner Gözden geçirme: Yunus ASIK

The technology likely to have the greatest impact

Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde en büyük etkiyi yapması

on the next few decades

muhtemel olan teknoloji

has arrived.

kapıya dayandı.

And it's not social media.

Bu, sosyal medya değil.

It's not big data.

Büyük veriler değil.

It's not robotics.

Robot bilimi değil.

It's not even AI.

Yapay zekâ bile değil.

You'll be surprised to learn

Öğrenince şaşıracaksınız.

that it's the underlying technology of digital currencies like Bitcoin.

Bu sanal para gibi dijital para birimlerinin altında yatan teknoloji.

It's called the blockchain. Blockchain.

Buna blok zinciri deniyor. Blok zinciri.

Now, it's not the most sonorous word in the world,

Dünyadaki en tantanalı kelime değil.

but I believe that this is now

Ama ben artık bunun,

the next generation of the internet,

internetin gelecek jenerasyonu olduğuna

and that it holds vast promise for every business, every society

ve her ticari kuruluş ve toplum için büyük ümit vaat ettiğine inanıyorum,

and for all of you, individually.

tek tek her birimiz için durum bu.

You know, for the past few decades, we've had the internet of information.

Bildiğiniz gibi, son birkaç senede bilgi anlamında internete sahibiz.

And when I send you an email or a PowerPoint file or something,

Size e-posta veya PowerPoint dosyası veya başka bir şey gönderdiğimde,

I'm actually not sending you the original,

aslında size orijinal dosyayı yollamıyorum,

I'm sending you a copy.

kopyasını gönderiyorum.

And that's great.

Bu harika.

This is democratized information.

Bu demokratikleştirilmiş bilgi.

But when it comes to assets --

Ama konu mal varlığı olduğunda --

things like money,

ki burada kast ettiğim şeyler, para

financial assets like stocks and bonds,

hisse senedi, bono gibi finansal varlıklar

loyalty points, intellectual property,

sadakat meseleleri, entellektüel mülk,

music, art, a vote,

müzik, sanat, bir oy,

carbon credit and other assets --

karbon kredisi ve diğer mal varlıkları--

sending you a copy is a really bad idea.

size bunların kopyasını yollamak çok kötü bir fikir.

If I send you 100 dollars,

Eğer size 100 dolar yollarsam,

it's really important that I don't still have the money --

bu paranın hâlen bende bulunmaması gerçekten önemli --

(Laughter)

(Kahkahalar)

and that I can't send it to you.

ki o durumda bunu size gönderemem.

This has been called the "double-spend" problem

Bu duruma, şifreleme uzmanları tarafından

by cryptographers for a long time.

uzun zamandır "çifte harcama" deniyor.

So today, we rely entirely on big intermediaries --

Bugünlerde, tamamen büyük aracılara bel bağlamış durumdayız.

middlemen like banks, government,

Burada kast ettiğim bankalar, hükûmet,

big social media companies, credit card companies and so on --

büyük sosyal medya şirketleri, kredi kartı firmaları ve benzeri aracılar,

to establish trust in our economy.

ekonomimizde güven anlamında bunu yapıyorlar.

And these intermediaries perform all the business and transaction logic

Bu aracılar, temize çıkarma, düzeltme ve kayıt tutmadan

of every kind of commerce,

otantik hâle getirmeye,

from authentication, identification of people,

insanların kimliğini saptamaya kadar

through to clearing, settling and record keeping.

ticaretin her alanında işlemlerini yürütmektedirler.

And overall, they do a pretty good job.

Görünüşte iyi bir iş yapmaktadırlar.

But there are growing problems.

Ancak büyüyen sorunlar var.

To begin, they're centralized.

İlk sorun, merkezde toplanmaları.

That means they can be hacked, and increasingly are --

Bu da çökertilmeleri demek, ki bunu yaşayanların sayısı artıyor.

JP Morgan, the US Federal Government,

JP Morgan, Amerika Federal Hükûmeti,

LinkedIn, Home Depot and others

LinkedIn, Home Depot ve diğerleri

found that out the hard way.

bunu zor yoldan anladılar.

They exclude billions of people from the global economy,

Aracılar, milyarlarca insanı küresel ekonominin dışında bırakıyor.

for example, people who don't have enough money

Mesela, banka hesabı açacak kadar paraya

to have a bank account.

sahip olmayan kişiler.

They slow things down.

İşleri yavaşlatıyorlar.

It can take a second for an email to go around the world,

Bir e-postanın dünyanın bir köşesine ulaşması bir saniye alabilir

but it can take days or weeks

ama paranın banka sistemiyle bir şehrin

for money to move through the banking system across a city.

öteki ucuna ulaşması günler veya haftalar alabilir.

And they take a big piece of the action --

İşin büyük kârını alıyorlar--

10 to 20 percent just to send money to another country.

başka bir ülkeye gönderilen paranın yüzde 10'dan 20'ye kadarını.

They capture our data,

Verilerimizi ele geçiriyorlar.

and that means we can't monetize it

Bu da o işten gelir elde edemeyiz

or use it to better manage our lives.

veya hayatımızı daha iyi yönetmek için kullanamayız demek.

Our privacy is being undermined.

Mahremiyetimiz tehdit altında.

And the biggest problem is that overall,

En büyük sorun şu ki,

they've appropriated the largesse of the digital age asymmetrically:

genelde asimetrik olarak dijital çağın cömertliğinden faydalanıyorlar.

we have wealth creation, but we have growing social inequality.

Varlık oluşumumuz mevcut ama artan sosyal eşitsizlik var.

So what if there were not only an internet of information,

Peki ya sadece bilgi anlamında internet olmasaydı,

what if there were an internet of value --

değer anlamında internet olsaydı --

some kind of vast, global, distributed ledger

yani milyonlarca bilgisayarda çalışan

running on millions of computers

büyük, küresel dağıtılmış muhasebe defteri

and available to everybody.

herkesin kullanımına açık olsaydı.

And where every kind of asset, from money to music,

Paradan müziğe her türlü mal varlığı,

could be stored, moved, transacted, exchanged and managed,

güçlü aracıların yardımı olmadan

kaydedilebilse, taşınabilse, işlem görebilse, takas edilse ve yönetilseydi?

all without powerful intermediaries?

What if there were a native medium for value?

Ya değer anlamında bağımsız bir ortam olsaydı?

Well, in 2008, the financial industry crashed

2008'de finansal endüstri çöktü

and, perhaps propitiously,

ve belki de buna uygun olarak,

an anonymous person or persons named Satoshi Nakamoto

Satoshi Nakamoto isimli kimliği bilinmeyen kişi veya kişiler

created a paper where he developed a protocol for a digital cash

adına sanal para denilen temelinde şifre para birimi kullanan

that used an underlying cryptocurrency called Bitcoin.

dijital nakit için bir protokol geliştirdiği bir kâğıt yarattı.

And this cryptocurrency enabled people to establish trust and do transactions

Bu şifreli para birimi üçüncü tarafa ihtiyaç duymaksızın insanların

without a third party.

güvenle işlem yapmasını sağladı.

And this seemingly simple act set off a spark

Görünüşte basit olan bu eylem, dünyayı tutuşturan

that ignited the world,

bir kıvılcımı ateşledi.

that has everyone excited or terrified or otherwise interested

Bu durum herkesi heyecanlandırdı veya dehşete düşürdü veya ilgilendirdi.

in many places.

Birçok yerde durum buydu.

Now, don't be confused about Bitcoin --

Kafanız Bitcoin hakkında karışmasın.

Bitcoin is an asset; it goes up and down,

Sanal para bir mal varlığıdır; iner ve çıkar.

and that should be of interest to you if you're a speculator.

Eğer borsacıysanız, ilgi alanınızda olmalıdır.

More broadly, it's a cryptocurrency.

Daha genel anlamda, şifreli para birimidir.

It's not a fiat currency controlled by a nation-state.

Bir ulus devlet tarafından kullanılan resmi para birimi değildir.

And that's of greater interest.

Ondan daha faydalıdır.

But the real pony here is the underlying technology.

Fakat buradaki vurucu nokta, onun altında yatan teknolojidir.

It's called blockchain.

Buna blok zinciri deniyor.

So for the first time now in human history,

Şu an insanlık tarihinde ilk kez,

people everywhere can trust each other

her yerdeki insanlar birbirine güven duyabilir

and transact peer to peer.

ve birebir işlem yapabilir.

And trust is established, not by some big institution,

Güven büyük kurumlar aracılığıyla değil,

but by collaboration, by cryptography

iş birliğiyle, şifreleme ile,

and by some clever code.

bir çeşit akıllı kodlama ile oluşturuluyor.

And because trust is native to the technology,

Teknolojide güven olması gerektiği için,

I call this, "The Trust Protocol."

ben buna "Güven Protokolü" adını veriyorum.

Now, you're probably wondering: How does this thing work?

Şimdi sanırım bu nasıl çalışıyor diye merak ediyorsunuz.

Fair enough.

Bu da gayet doğal.

Assets -- digital assets like money to music and everything in between --

Paradan müziğe her türlü dijital mal varlığı,

are not stored in a central place,

merkezi bir yerde depolanmıyor,

but they're distributed across a global ledger,

bunun yerine küresel bir hesap defteri üzerinden

using the highest level of cryptography.

şifrelemenin en yüksek seviyesi ile dağıtılıyorlar.

And when a transaction is conducted,

Bir işlem yapıldığında,

it's posted globally,

bu işlem küresel olarak milyonlarca

across millions and millions of computers.

ama milyonlarca bilgisayar üzerinde yayınlanıyor.

And out there, around the world,

Dünya üzerinde "madenci"

is a group of people called "miners."

ismiyle anılan bir grup insan var.

These are not young people, they're Bitcoin miners.

Bunlar genç insanlar, sanal para madencileri.

They have massive computing power at their fingertips --

Parmaklarının ucunda inanılmaz bir hesaplama gücü var.

10 to 100 times bigger than all of Google worldwide.

Dünya çapındaki Google'dan 10 kat, 100 kat daha büyük.

These miners do a lot of work.

Bu madenciler çok fazla iş yapıyorlar.

And every 10 minutes,

Her 10 dakikada bir,

kind of like the heartbeat of a network,

tıpkı bir ağın kalp atışı gibi,

a block gets created

önceki 10 dakikadaki tüm işlemlere sahip

that has all the transactions from the previous 10 minutes.

yeni bir blok oluşturuluyor.

Then the miners get to work, trying to solve some tough problems.

Sonra madenciler, bazı zor sorunları çözmek için işe koyuluyorlar.

And they compete:

Rekabet ediyorlar

the first miner to find out the truth and to validate the block,

ve gerçek olanı bularak bloğu tasdik eden ilk madenciye

is rewarded in digital currency,

dijital para birimi ile ödeme yapılıyor,

in the case of the Bitcoin blockchain, with Bitcoin.

blok zinciri durumunda ve sanal para birimiyle.

And then -- this is the key part --

Daha sonra --ki buradaki kilit nokta bu--

that block is linked to the previous block

o blok bir öncekine bağlanıyor

and the previous block

ve o da önceki bloğa

to create a chain of blocks.

bir blok zinciri oluşturmak için ekleniyor.

And every one is time-stamped,

Herkes zaman anlamında damgalı,

kind of like with a digital waxed seal.

tıpkı dijital mumlu bir mühür gibi.

So if I wanted to go and hack a block

Yani ben gidip de bir bloğu çökertmek istersem

and, say, pay you and you with the same money,

ve diyelim ki size aynı parayla ödeme yapıyorum,

I'd have to hack that block,

o blokla birlikte öncekileri de

plus all the preceding blocks,

çökertmek zorunda kalırdım.

the entire history of commerce on that blockchain,

O blok zinciri üzerindeki tüm ticari tarihçe,

not just on one computer but across millions of computers,

sadece bir bilgisayar değil milyonlarca bilgisayar

simultaneously,

eş zamanlı olarak,

all using the highest levels of encryption,

hepsi de en gelişmiş şifreleme seviyelerini kullanarak

in the light of the most powerful computing resource in the world

dünyadaki en güçlü hesaplama kaynağının ışığında

that's watching me.

beni izliyor.

Tough to do.

Bunu yapmak zor.

This is infinitely more secure

Bu sistem, bugün sahip olduğumuz

than the computer systems that we have today.

tüm bilgisayar sistemlerinden çok daha güvenli.

Blockchain. That's how it works.

Blok zinciri. İşte böyle çalışıyor.

So the Bitcoin blockchain is just one.

Yani sanal para, blok zincirinin sadece bir tanesi.

There are many.

Daha bir sürü var.

The Ethereum blockchain was developed by a Canadian named Vitalik Buterin.

Etheryum blok zincirini, Vitalik Buterin isimli bir Kanadalı geliştirdi.

He's [22] years old,

Bu kişi, [22] yaşında

and this blockchain has some extraordinary capabilities.

ve bu blok zincirinin alışılmadık bazı yetenekleri mevcut.

One of them is that you can build smart contracts.

Bunlardan biri, akıllı anlaşmalar yapmanızı sağlaması.

It's kind of what it sounds like.

Yani duyduğunuz şekilde.

It's a contract that self-executes,

Kendi kendini düzenleyen bir kontrat.

and the contract handles the enforcement, the management, performance

İcra, yönetim, performans ve ödeme işlerini halleden,

and payment -- the contract kind of has a bank account, too, in a sense --

içinde de bir nevi banka hesabı olan

of agreements between people.

insanlar arasındaki bir sözleşme.

And today, on the Ethereum blockchain,

Bugün, Etheryum blok zincirinde,

there are projects underway to do everything

her şeyi yapmak için devam eden projeleri var,

from create a new replacement for the stock market

borsa için yeni bir ikame yaratmaktan,

to create a new model of democracy,

politikacıların vatandaşlara karşı

where politicians are accountable to citizens.

sorumlu olduğu yeni bir demokratik model yaratmaya kadar her şey.

(Applause)

(Alkışlar)

So to understand what a radical change this is going to bring,

Ne kadar radikal bir değişim getireceğini anlamak için

let's look at one industry, financial services.

bir endüstriyi inceleyeyim, finansal hizmetler.

Recognize this?

Tanıdık geldi mi?

Rube Goldberg machine.

Rube Goldberg makinesi.

It's a ridiculously complicated machine that does something really simple,

Basit bir şeyi yapmak için saçmalık derecesinde karışık bir makine.

like crack an egg or shut a door.

Yani yumurta kırma, kapı kapatma basitliğinde.

Well, it kind of reminds me of the financial services industry,

Doğrusunu isterseniz, bana finansal hizmetler

honestly.

endüstrisini hatırlatıyor.

I mean, you tap your card in the corner store,

Yani, köşedeki dükkânda kartınıza dokunuyorsunuz,

and a bitstream goes through a dozen companies,

veri akışı çok sayıda şirket üzerinden gerçekleşiyor,

each with their own computer system,

bunların her birinin kendi bilgisayar sistemi var,

some of them being 1970s mainframes

ki bazılarının bu salondaki birçok kişiden eski,

older than many of the people in this room,

1970'den kalma ana sistemleri mevcut

and three days later, a settlement occurs.

ve üç gün sonra bir mutabakat sağlanıyor.

Well, with a blockchain financial industry,

Blok zinciri finansal endüstrisiyle

there would be no settlement,

bir mutabakat yok,

because the payment and the settlement is the same activity,

çünkü ödeme ve mutabakat aynı anlama geliyor.

it's just a change in the ledger.

Sadece hesap defterindeki değişiklik.

So Wall Street and all around the world,

Wall Street ve tüm dünyada,

the financial industry is in a big upheaval about this,

finansal endüstri bu konuda bir ayaklanma hâlinde.

wondering, can we be replaced,

Yerimizi başkası alabilir mi

or how do we embrace this technology for success?

veya başarı için bu teknolojiyi nasıl alırız diye meraklanıyor.

Now, why should you care?

Bunu niçin önemsemelisiniz?

Well, let me describe some applications.

Peki, bazı uygulamalardan bahsedeyim.

Prosperity.

Refah.

The first era of the internet,

İnternetin ilk çağı,

the internet of information,

bilgi interneti,

brought us wealth but not shared prosperity,

bize varlık getirdi ama paylaşılan bir refah değil,

because social inequality is growing.

çünkü sosyal eşitsizlik artıyor.

And this is at the heart of all of the anger and extremism

Bugün dünyada artışına tanık olduğumuz,

and protectionism and xenophobia and worse

tüm öfkenin, aşırılığın himayeciliğin, yabancı düşmanlığının

that we're seeing growing in the world today,

ve daha kötülerinin temelinde bu sorun yatıyor.

Brexit being the most recent case.

İngiltere'nin AB'den ayrılması en güncel örneğidir.

So could we develop some new approaches to this problem of inequality?

Bu eşitsizlik sorunu için yeni yaklaşımlar geliştirebilir miyiz?

Because the only approach today is to redistribute wealth,

Zira bugünkü tek yaklaşım, varlığı tekrar dağıtmak,

tax people and spread it around more.

insanları vergiye tabi tutmak ve bunu yaymak.

Could we pre-distribute wealth?

Varlığı önceden dağıtabilir miyiz?

Could we change the way that wealth gets created in the first place

İlk olarak varlığın oluşturulduğu sistemi,

by democratizing wealth creation,

varlık oluşumunu demokratik hâle getirerek,

engaging more people in the economy,

ekonomiye daha fazla insan katarak

and then ensuring that they got fair compensation?

ve sonra bu kişilerin adil ücret almasını sağlayarak değiştirebilir miyiz?

Let me describe five ways that this can be done.

Bunun yapılabileceği beş yoldan bahsedeyim.

Number one:

Birinci madde:

Did you know that 70 percent of the people in the world who have land

Dünyadaki toprak sahibi yüzde 70 oranda insanın o arazi üzerinde

have a tenuous title to it?

pek hak sahibi olmadığını biliyor musunuz?

So, you've got a little farm in Honduras, some dictator comes to power,

Honduras'ta küçük bir çiftliğiniz var, diktatörün biri yönetime geçiyor

he says, "I know you've got a piece of paper that says you own your farm,

ve diyor ki, "Çiftliğine sahip olduğunu gösteren bir kâğıt parçan var,

but the government computer says my friend owns your farm."

bunu biliyorum ama hükûmet bilgisayarı, çiftliğin arkadaşımın diyor."

This happened on a mass scale in Honduras,

Bu, Honduras'ta kitlesel ölçekte oluyor

and this problem exists everywhere.

ve bu sorun her yerde mevcut.

Hernando de Soto, the great Latin American economist,

Latin Amerikalı büyük ekonomist Hernando de Soto,

says this is the number one issue in the world

dünyadaki bir numaralı sorun bu diyor.

in terms of economic mobility,

Ekonomik devinim açısından,

more important than having a bank account,

banka hesabına sahip olmaktan daha önemli

because if you don't have a valid title to your land,

çünkü arazinizin geçerli bir tapusu yoksa,

you can't borrow against it,

ona karşılık borç alamazsınız

and you can't plan for the future.

ve gelecek için plan yapamazsınız.

So today, companies are working with governments

Bugün, blok zincirine arazi tapuları koymak adına,

to put land titles on a blockchain.

şirketler hükûmetlerle beraber çalışıyor.

And once it's there, this is immutable.

Böyle olunca, durum değiştirilemez.

You can't hack it.

Bunu çökertemezsiniz.

This creates the conditions for prosperity

Bu durum, potansiyel olarak milyarlarca insan için

for potentially billions of people.

varlık anlamında şartlar yaratır.

Secondly:

İkincisi:

a lot of writers talk about Uber

Birçok yazar, Uber'den,

and Airbnb and TaskRabbit and Lyft and so on

Airbnb'den, TaskRabitt'den, Lyft'den ve benzerlerinden

as part of the sharing economy.

paylaşım ekonomisinin parçası olarak bahsediyor.

This is a very powerful idea,

Bu çok güçlü bir fikir,

that peers can come together and create and share wealth.

kişilerin bir araya gelebilmesi, yaratması ve varlığı paylaşması.

My view is that ...

Benim görüşüme göre,

these companies are not really sharing.

bu şirketler gerçek anlamda paylaşmıyorlar.

In fact, they're successful precisely because they don't share.

Aslında, paylaşmadıkları için başarılılar.

They aggregate services together, and they sell them.

Hizmetleri bir araya toplayarak satıyorlar.

What if, rather than Airbnb being a $25 billion corporation,

Airbnb'nin 25 milyar dolarlık bir kurum olması yerine,

there was a distributed application on a blockchain, we'll call it B-Airbnb,

blok zinciri üzerinde ismi B-Airbnb olan dağıtılan bir uygulama olsa

and it was essentially owned by all of the people

ve temelde kiraya verecek odası olan insanlar

who have a room to rent.

bunun sahibi olsa.

And when someone wants to rent a room,

Biri oda kiralamak istediğinde,

they go onto the blockchain database and all the criteria,

blok zinciri veri tabanında inceledikleri kriterler uygun

they sift through, it helps them find the right room,

odayı bulmalarına yardımcı olsa,

and then the blockchain helps with the contracting,

sonra blok zinciri, sözleşme işinde yardım etse,

it identifies the party,

işlem yapanı tanısa,

it handles the payments

ödeme işlemini

just through digital payments -- they're built into the system.

sistemdeki dijital ücretle halletse -- sistem içine yerleştirilse --

And it even handles reputation,

saygınlık konusunu da ele alsa,

because if she rates a room as a five-star room,

bir odaya müşteri beş yıldız verdiğinde,

that room is there,

odanın derecelendirmesi

and it's rated, and it's immutable.

sistemde yapılsa ve bu değişmez olsa.

So, the big sharing-economy disruptors in Silicon Valley

Silikon vadisindeki büyük paylaşımcı ekonomi engelleyicileri

could be disrupted,

engellenebilse

and this would be good for prosperity.

ve bu da refah anlamında iyi bir işaret olsa.

Number three:

Madde üç:

the biggest flow of funds from the developed world

Gelişmiş dünyadan gelişmekte olan dünyaya

to the developing world

en büyük sermaye akışı

is not corporate investment,

kurumsal yatırım değildir

and it's not even foreign aid.

ve hatta yabancı yardım bile değildir.

It's remittances.

Para havaleleridir.

This is the global diaspora;

Bu küresel diyasporadır;

people have left their ancestral lands,

insanlar atalarının arazisinden ayrılırlar

and they're sending money back to their families at home.

ve ülkelerindeki ailelerine para gönderirler.

This is 600 billion dollars a year, and it's growing,

Bu yılda 600 milyar dolar demektir ve bu rakam gittikçe artıyor

and these people are getting ripped off.

ve de bu kişiler kazıklanıyorlar.

Analie Domingo is a housekeeper.

Analie Domingo bir temizlikçi.

She lives in Toronto,

Toronto'da yaşıyor

and every month she goes to the Western Union office

ve her ay Western Union ofisini biraz nakit parayla

with some cash

ziyaret ederek,

to send her remittances to her mom in Manila.

Manila'daki annesine para havalesi yapıyor.

It costs her around 10 percent;

Bu ona yüzde 10'a mal oluyor;

the money takes four to seven days to get there;

paranın ulaşması dört ila yedi gün sürüyor,

her mom never knows when it's going to arrive.

annesi ne zaman varacağını hiç bilmiyor.

It takes five hours out of her week to do this.

Bu işlem Analie'nin haftada beş saatine mal oluyor.

Six months ago,

Altı ay önce,

Analie Domingo used a blockchain application called Abra.

Analie bir blok zinciri uygulaması olan Abra'yı kullandı.

And from her mobile device, she sent 300 bucks.

Cep telefonundan 300 dolar gönderdi.

It went directly to her mom's mobile device

Bu para doğrudan annesinin cep telefonuna gitti,

without going through an intermediary.

herhangi bir aracı olmaksızın.

And then her mom looked at her mobile device --

Annesi cep telefonuna baktı --

it's kind of like an Uber interface, there's Abra "tellers" moving around.

Abra arayüzü Uber'inkine benziyor ve hareket hâlinde Abra veznedarları mevcut.

She clicks on a teller that's a five-star teller,

Kendisinden yedi dakika uzakta, beş yıldıza sahip

who's seven minutes away.

bir veznedarın adına tıkladı.

The guy shows up at the door, gives her Filipino pesos,

Adam kapıya geldi, kadına Filipin pezolarını verdi,

she puts them in her wallet.

o da parayı cüzdanına koydu.

The whole thing took minutes,

Tüm bu işlem dakikalar içinde bitti

and it cost her two percent.

ve ona yüzde ikiye mal oldu.

This is a big opportunity for prosperity.

Bu refah anlamında büyük fırsat.

Number four: the most powerful asset of the digital age is data.

Madde dört: Dijital çağın en güçlü varlığı veridir.

And data is really a new asset class,

Veri gerçekten de yeni mal varlık türü.

maybe bigger than previous asset classes,

Belki önceki mal varlıklardan daha büyük,

like land under the agrarian economy,

tarımsal ekonomi altındaki arazi,

or an industrial plant,

endüstriyel işletme

or even money.

ve hatta para gibi.

And all of you -- we -- create this data.

Hepiniz -- hepimiz -- bu veriyi yaratıyoruz.

We create this asset,

Bu mal varlığını yaratıyoruz

and we leave this trail of digital crumbs behind us

ve bu dijital kırıntıların izini arkamızda bırakarak,

as we go throughout life.

hayatımıza devam ediyoruz.

And these crumbs are collected into a mirror image of you,

Bu kırıntılar sizin eş görüntünüz içinde toplanıyor,

the virtual you.

yani sanal hâliniz.

And the virtual you may know more about you than you do,

Sanal hâliniz, sizi sizden daha iyi tanıyor olabilir,

because you can't remember what you bought a year ago,

çünkü siz bir sene önce ne aldığınızı,

or said a year ago, or your exact location a year ago.

ne söylediğinizi veya nerede olduğunuzu hatırlamazsınız.

And the virtual you is not owned by you --

Sanal hâlinizin sahibi siz değilsiniz

that's the big problem.

ve bu büyük bir sorun.

So today, there are companies working

Bugünlerde, kara kutuda kimlik yaratmak için

to create an identity in a black box,

sahibinin siz olduğunuz sanal sizi yaratmak üzerine

the virtual you owned by you.

kafa yoran şirketler var.

And this black box moves around with you

Bu kara kutu sizinle birlikte hareket hâlinde.

as you travel throughout the world,

Dünyanın neresine giderseniz gidin,

and it's very, very stingy.

çok ama çok nekes bir karakteri var.

It only gives away the shred of information

Bir şey yapmak için gereken bilgiyi

that's required to do something.

küçük parçalar hâlinde veriyor.

A lot of transactions,

Birçok işlemde,

the seller doesn't even need to know who you are.

satıcının kim olduğunuzu bilmesine gerek bile yok.

They just need to know that they got paid.

Sadece onlara ödeme yapıldığını bilmeleri kâfi.

And then this avatar is sweeping up all of this data

Daha sonra sizi simgeleyen bu imge o verinin hepsini süpürerek,

and enabling you to monetize it.

size parayı yasal olarak kullanma yetkisi veriyor.

And this is a wonderful thing,

Bu harika bir şey,

because it can also help us protect our privacy,

zira bilgi mahremiyetimizi korumamıza da yardımcı oluyor.

and privacy is the foundation of a free society.

Bilgi mahremiyeti özgür bir toplumun temelidir.

Let's get this asset that we create

Haydi kendi yarattığımız mal varlığımızın

back under our control,

kontrolünü yeniden alalım,

where we can own our own identity

böylelikle kendi kimliğimize sahip çıkıp

and manage it responsibly.

onu sorumlulukla idare edebiliriz.

Finally --

Son olarak,

(Applause)

(Alkışlar)

Finally, number five:

Son olarak, madde beş:

there are a whole number of creators of content

İçerik yaratıcısı bir dolu kişi var

who don't receive fair compensation,

ve bunlar bu işin adil karşılığını almıyorlar

because the system for intellectual property is broken.

çünkü entelektüel mal varlığı için sistem arızalı.

It was broken by the first era of the internet.

İnternetin ilk çağında bu arızalandı.

Take music.

Mesela müziği ele alalım.

Musicians are left with crumbs at the end of the whole food chain.

Müzisyenler kazanç zincirinin altında kırıntılarla bırakılıyorlar.

You know, if you were a songwriter, 25 years ago, you wrote a hit song,

Eğer 25 yıl önce şarkı sözü yazarı olsaydınız,

it got a million singles,

tutan bir şarkı bir milyon single satardı

you could get royalties of around 45,000 dollars.

ve 45.000 dolar civarında telif hakkı ücreti alabilirdiniz.

Today, you're a songwriter, you write a hit song,

Bugünse, şarkı yazarıysanız, tutan bir şarkı

it gets a million streams,

milyonlarca sitede yayınlanır,

you don't get 45k,

45.000 dolar almazsınız,

you get 36 dollars,

36 dolar alırsınız,

enough to buy a nice pizza.

bu da iyi bir pizza almaya yeter.

So Imogen Heap,

Imogen Heap,

the Grammy-winning singer-songwriter,

Grammy ödüllü şarkı sözü yazarı,

is now putting music on a blockchain ecosystem.

şu an müziği blok zinciri ekosistemine koyuyor.

She calls it "Mycelia."

Buna "Mycelia" diyor.

And the music has a smart contract surrounding it.

Oradaki müziğin onu çevreleyen akıllı bir kontratı var.

And the music protects her intellectual property rights.

Oradaki müzik onun entelektüel haklarını koruyor.

You want to listen to the song?

Şarkıyı dinlemek istiyorsanız,

It's free, or maybe a few micro-cents that flow into a digital account.

ücretsiz veya dijital bir hesaba akan birkaç mikro sent ediyor.

You want to put the song in your movie, that's different,

Şarkıyı bir filme koymak isterseniz, durum farklı.

and the IP rights are all specified.

İnternet protokolü hakları belirli.

You want to make a ringtone? That's different.

Zil sesi yapmak istiyorsanız, durum farklı.

She describes that the song becomes a business.

Imogen, şarkının bir iş kuruluşu hâline geldiğini söylüyor.

It's out there on this platform marketing itself,

Kendini piyasaya sürerek,

protecting the rights of the author,

yazarın haklarını bu platformda koruyor,

and because the song has a payment system

çünkü şarkının bir ödeme sistemi var,

in the sense of bank account,

banka hesabı misali,

all the money flows back to the artist,

tüm para sanatçıya geri gidiyor

and they control the industry,

ve güçlü aracılara güvenmek yerine

rather than these powerful intermediaries.

o endüstriyi onlar kontrol ediyorlar.

Now, this is --

Şimdi, bu durum --

(Applause)

(Alkışlar)

This is not just songwriters,

Bu sadece şarkı yazarlarıyla değil,

it's any creator of content,

sanat gibi,

like art,

icatlar gibi,

like inventions,

bilimsel keşifler, gazetecilik gibi

scientific discoveries, journalists.

her türlü içerik yaratımını kapsıyor.

There are all kinds of people who don't get fair compensation,

Adil karşılık almayan her meslekten insanlar var.

and with blockchains,

Blok zinciri ile

they're going to be able to make it rain on the blockchain.

bu kişiler blok zinciri üzerinde yüksek ücretler kazanabilecekler.

And that's a wonderful thing.

Bu harika bir gelişme.

So, these are five opportunities

Bunlar refah sorununu çözebilecek

out of a dozen

onlarca fırsat arasından

to solve one problem, prosperity,

sadece beş tanesi.

which is one of countless problems

Refah, blok zincirinin uygulanabileceği

that blockchains are applicable to.

sayısız sorundan bir tanesi.

Now, technology doesn't create prosperity, of course -- people do.

Şimdilerde, teknoloji değil, elbette ki insanlar refah yaratıyorlar.

But my case to you is that, once again,

Ancak, benim bir kez daha ifade etmek istediğim şu:

the technology genie has escaped from the bottle,

Teknoloji, şişesinden kaçan bir cindir.

and it was summoned by an unknown person or persons

İnsanoğlunun tarihinde bilinmeyen bir zaman diliminde,

at this uncertain time in human history,

bilinmeyen kişi ve kişiler tarafından davet edilen bir cin.

and it's giving us another kick at the can,

Ve bize bir başka deneme şansı veriyor,

another opportunity to rewrite the economic power grid

ekonomik güç örgüsünü, işlerin eski düzenini yeniden

and the old order of things,

düzelterek yazmak için bir fırsat.

and solve some of the world's most difficult problems,

Böylelikle dünyanın en zor sorunlarını çözebiliriz,

if we will it.

eğer bunu istersek.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)