How the blockchain is changing money and business | Don Tapscott

Translator: Hồng Khánh Lê Reviewer: Duc pham

The technology likely to have the greatest impact

Công nghệ tạo được ảnh hưởng có lẽ là lớn nhất

on the next few decades

trong vài thập niên

vừa qua.

has arrived.

And it's not social media.

Chứ không còn là truyền thông đại chúng.

Cũng không phải là khối dữ liệu toàn cầu.

It's not big data.

It's not robotics.

Không phải là rô bốt.

It's not even AI.

Thậm chí không phải trí thông minh nhân tạo

Bạn sẽ ngạc nhiên khi nhận ra rằng

You'll be surprised to learn

that it's the underlying technology of digital currencies like Bitcoin.

đó chính là công nghệ cơ bản của hệ thống tiền tệ kỹ thuật số Bitcoin.

Hệ thống đó được gọi là blockchain.

It's called the blockchain. Blockchain.

Now, it's not the most sonorous word in the world,

Nó không phải là từ ngữ thời thượng trên thế giới,

but I believe that this is now

nhưng tôi tin nó là

the next generation of the internet,

thế hệ tiếp theo của internet,

and that it holds vast promise for every business, every society

và nó đầy hứa hẹn đối với mọi nền kinh tế, mọi xã hội

and for all of you, individually.

và đối với tất cả các bạn, từng người một.

You know, for the past few decades, we've had the internet of information.

Như bạn biết, trong vài thập niên qua, chúng ta đã có mạng thông tin internet.

Và khi tôi gửi bạn một email, một file Power-Point hay thứ gì đó,

And when I send you an email or a PowerPoint file or something,

I'm actually not sending you the original,

tôi không gửi bạn bản gốc,

I'm sending you a copy.

tôi chỉ gửi bạn bản copy.

And that's great.

Thật tuyệt.

This is democratized information.

Đây là thời đại mọi người được bình đẳng trước thông tin.

But when it comes to assets --

Nhưng khi thông tin trở thành tài sản --

things like money,

như là tiền bạc,

financial assets like stocks and bonds,

tài sản kinh tế như chứng khoán và các mối quan hệ,

khách hàng trung thành, sở hữu trí tuệ,

loyalty points, intellectual property,

music, art, a vote,

âm nhạc, tác phẩm nghệ thuật, lá phiếu,

carbon credit and other assets --

carbon credit hay loại tài sản nào khác --

sending you a copy is a really bad idea.

thì việc gửi bản copy chẳng có ý nghĩa gì cả

If I send you 100 dollars,

Ví dụ, nếu tôi gửi cho bạn 100 đô la,

thì điều quan trọng là số tiền đó không còn ở chỗ tôi nữa --

it's really important that I don't still have the money --

(Cười)

(Laughter)

và tôi không thể gửi lại nữa.

and that I can't send it to you.

This has been called the "double-spend" problem

Đó được gọi là vấn đề "gửi-đôi"

by cryptographers for a long time.

của người viết mã phần mềm trong khoảng thời gian dài.

So today, we rely entirely on big intermediaries --

Vì thế hôm nay chúng ta hoàn toàn tin vào những tổ chức trung gian uy tín--

middlemen like banks, government,

như ngân hàng, chính phủ,

công ty truyền thông lớn, công ty thẻ tín dụng và vân vân --

big social media companies, credit card companies and so on --

to establish trust in our economy.

để xây dựng lòng tin vào nền kinh tế của chúng ta.

And these intermediaries perform all the business and transaction logic

Và những tổ chức trung gian này thực hiện tất cả thương vụ và quá trình giao dịch

of every kind of commerce,

của mọi hình thức thương mại,

from authentication, identification of people,

từ việc xác nhận giá trị, xác định danh tính của mọi người,

thông qua kiểm tra, sắp xếp và lưu trữ.

through to clearing, settling and record keeping.

Nói chung, các tổ chức này làm những việc rất hữu ích.

And overall, they do a pretty good job.

But there are growing problems.

Nhưng có phát sinh vấn đề.

Trước hết, chúng quá tập trung.

To begin, they're centralized.

Có nghĩa là các tổ chức đó có thể bị tin tặc tấn công và nguy cơ ngày càng cao --

That means they can be hacked, and increasingly are --

JP Morgan, the US Federal Government,

Hãng JP Morgan, chính phủ liên bang Hoa kỳ,

công ty Linkedlm, Home Depot và các công ty khác

LinkedIn, Home Depot and others

found that out the hard way.

đã rất khó khăn mới phát hiện ra vấn đề.

They exclude billions of people from the global economy,

Họ loại hàng tỷ người khỏi nền kinh tế toàn cầu,

for example, people who don't have enough money

ví dụ, những người không có đủ tiền

to have a bank account.

thì không thể có một tài khoản ngân hàng.

They slow things down.

Họ làm chậm các quá trình.

It can take a second for an email to go around the world,

Có thể mất 1 giây để gửi 1 email đi khắp thế giới,

but it can take days or weeks

nhưng nó có thể mất vài ngày hay vài tuần

for money to move through the banking system across a city.

để tiền có thể chuyển qua hệ thống banking của 1 thành phố.

Và họ hưởng lợi lớn từ các giao dịch --

And they take a big piece of the action --

10 to 20 percent just to send money to another country.

từ 10 đến 20 % số tiền chỉ để gửi tiền đến một nước khác.

Họ lấy dữ liệu của ta,

They capture our data,

nghĩa là chúng ta không thể buôn bán nó

and that means we can't monetize it

or use it to better manage our lives.

hoặc dùng nó để quản lý tốt hơn cuộc sống của ta.

Our privacy is being undermined.

Sự riêng tư của chúng ta bị xâm phạm.

And the biggest problem is that overall,

Và vấn đề lớn nhất là

họ tranh thủ sự hào phóng của thời đại kỹ thuật số một cách bất công:

they've appropriated the largesse of the digital age asymmetrically:

we have wealth creation, but we have growing social inequality.

chúng ta tạo ra của cải, nhưng cũng gia tăng khoảng cách giàu nghèo

Vậy nếu Internet không chỉ truyền đạt thông tin

So what if there were not only an internet of information,

what if there were an internet of value --

Mà còn có thể truyền tải giá trị thực

some kind of vast, global, distributed ledger

có thể đáp ứng mức độ toàn cầu

running on millions of computers

phục vụ cho hàng triệu máy tính

and available to everybody.

và mọi người có thể truy cập.

And where every kind of asset, from money to music,

là nơi mọi loại tài sản, từ tiền cho đến âm nhạc,

could be stored, moved, transacted, exchanged and managed,

đều có thể được lưu trữ, di chuyển, giao dịch, trao đổi và quản lý,

all without powerful intermediaries?

mà không cần bất kỳ hình thức quản lý trung gian nào?

What if there were a native medium for value?

Và nếu có một môi trường thuận lợi cho tài sản?

Well, in 2008, the financial industry crashed

Năm 2008, nền công nghiệp tài chính sụp đổ

and, perhaps propitiously,

và có thể rất thuận lợi để

an anonymous person or persons named Satoshi Nakamoto

một người vô danh hay một nhóm mang tên Satoshi Nakamoto

created a paper where he developed a protocol for a digital cash

tạo ra một loại giao dịch ở đó họ phát triển một giao thức cho tiền kỹ thuật số

that used an underlying cryptocurrency called Bitcoin.

bằng mã nguồn mở được gọi là Bitcoin.

And this cryptocurrency enabled people to establish trust and do transactions

Mã nguồn có thể giúp người ta thiết lập lòng tin và thực hiện giao dịch

without a third party.

mà không cần bên thứ ba.

And this seemingly simple act set off a spark

Hành động có vẻ đơn giản này làm tóe lên một tia lửa

that ignited the world,

đã làm cháy thế giới,

that has everyone excited or terrified or otherwise interested

mọi người phấn khích hay sợ hãi hay không quan tâm

ở nhiều nơi khác nhau.

in many places.

Now, don't be confused about Bitcoin --

Vậy đừng nhầm lẫn về Bitcoin --

Bitcoin is an asset; it goes up and down,

Bitcoin là một tài sản; có giá trị tăng hoặc giảm,

and that should be of interest to you if you're a speculator.

và có thể làm bạn quan tâm nếu bạn là nhà đầu tư.

More broadly, it's a cryptocurrency.

Tổng quát hơn, nó là một mã nguồn.

It's not a fiat currency controlled by a nation-state.

Nó không phải là tiền tệ chính thức được quản lý bởi một quốc gia.

And that's of greater interest.

Điều này lại càng hay.

But the real pony here is the underlying technology.

Nhưng điều thật sự thú vị ở đây chính là mã nguồn mở.

It's called blockchain.

Nó được gọi là blockchain.

So for the first time now in human history,

Vậy lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại,

bất kỳ nơi đâu người ta có thể tin tưởng lẫn nhau

people everywhere can trust each other

and transact peer to peer.

và giao dịch trực tiếp với nhau.

Vậy lòng tin đã được thiết lập mà không cần bất kỳ một thiết chế nào,

And trust is established, not by some big institution,

but by collaboration, by cryptography

nhưng lại cần với sự hợp tác với nhau, cần mã nguồn

and by some clever code.

và cần bộ mã thông minh.

And because trust is native to the technology,

Vì lòng tin là mẹ đẻ của công nghệ.

Tôi gọi đó là "Giao Thức Lòng Tin."

I call this, "The Trust Protocol."

Now, you're probably wondering: How does this thing work?

Bây giờ có lẽ các bạn tự hỏi: Làm sao mà điều đó có thể thực hiện được?

Fair enough.

Không vấn đề gì!

Assets -- digital assets like money to music and everything in between --

Tài sản -- tài sản kỹ thuật số như tiền, nhạc hay bất cứ thứ gì --

không được lưu trữ ở một nơi tập trung,

are not stored in a central place,

nhưng chúng được phân phối khắp nơi trong một hệ thống toàn cầu,

but they're distributed across a global ledger,

using the highest level of cryptography.

ở mức độ cao nhất của mã nguồn.

And when a transaction is conducted,

Khi một giao dịch được thực hiện,

it's posted globally,

nó sẽ được gửi khắp nơi,

across millions and millions of computers.

thông qua hàng triệu hàng triệu máy tính.

Khắp nơi trên thế giới,

And out there, around the world,

có một nhóm người được gọi là "miners." từ này có 2 nghĩa.

is a group of people called "miners."

These are not young people, they're Bitcoin miners.

Đừng hiểu "miners" theo nghĩa "trẻ con" mà phải hiểu là "người đào mỏ Bitcoin."

They have massive computing power at their fingertips --

Họ sở hữu sức mạnh khổng lồ của máy tính qua các đầu ngón tay --

10 to 100 times bigger than all of Google worldwide.

gấp 10 đến 100 lần sức mạnh của Google.

These miners do a lot of work.

Những 'miners' này làm rất nhiều việc.

Mỗi 10 phút trôi qua,

And every 10 minutes,

kind of like the heartbeat of a network,

được xem là 1 nhịp tim của thế giới mạng,

a block gets created

một đơn vị thông tin được tạo ra

với tất cả những giao dịch của 10 phút trước đó.

that has all the transactions from the previous 10 minutes.

Then the miners get to work, trying to solve some tough problems.

Rồi các 'miners' vào việc, cố gắng giải quyết một số vấn đề gai góc.

And they compete:

Và họ hoàn thành:

the first miner to find out the truth and to validate the block,

'miner' nào tìm ra đầu tiên kết quả và đóng gói,

is rewarded in digital currency,

thì được thưởng trong hệ tiền kỹ thuật số,

in the case of the Bitcoin blockchain, with Bitcoin.

trong hệ thống Bitcoin blockchain, thì được thưởng bằng Bitcoin.

Rồi -- đến phần chính --

And then -- this is the key part --

that block is linked to the previous block

gói đó được gửi đến gói trước

và gói này lại được gửi ngược về phía trước nữa

and the previous block

để tạo ra một chuỗi các gói hoàn thiện.

to create a chain of blocks.

And every one is time-stamped,

Mỗi gói được đóng dấu thời gian,

kind of like with a digital waxed seal.

giống như đóng dấu kỹ thuật số.

So if I wanted to go and hack a block

Vậy nếu tôi muốn xử lý một gói

and, say, pay you and you with the same money,

và nói với bạn này hay bạn kia, hãy trả một món tiền,

I'd have to hack that block,

thì tôi phải 'xử lý' gói đó,

plus all the preceding blocks,

cùng tất cả những gói trước,

the entire history of commerce on that blockchain,

toàn bộ quá trình thương mại trên chuỗi trao đổi blockchain,

not just on one computer but across millions of computers,

không phải chỉ trên một máy nhưng thông qua hàng triệu máy tính,

simultaneously,

đồng thời,

tất cả đều dùng mức độ cao nhất của mã nguồn,

all using the highest levels of encryption,

in the light of the most powerful computing resource in the world

trong khả năng của nguồn tài nguyên số lớn nhất trên toàn thế giới

that's watching me.

tất cả đang mời gọi tôi.

Tough to do.

Biết rằng làm rất khó.

This is infinitely more secure

Việc đó rất an toàn

than the computer systems that we have today.

so với hệ thống máy tính của chúng ta ngày nay.

Blockchain. Đó là cách hệ thống hoạt động.

Blockchain. That's how it works.

Đơn vị tiền Bitcoin trong hệ thông blockchain chỉ là một ví dụ.

So the Bitcoin blockchain is just one.

There are many.

Còn nhiều đơn vị khác nữa.

The Ethereum blockchain was developed by a Canadian named Vitalik Buterin.

Đơn vị Ethereum blockchain đã được phát triển bởi Vitalik Buterin, người Canada.

He's [22] years old,

Chàng trai này mới 19 tuổi,

and this blockchain has some extraordinary capabilities.

Blockchain này sở hữu những khả năng tuyệt vời.

Một trong những khả năng đó là xây dựng những hợp đồng thông minh.

One of them is that you can build smart contracts.

It's kind of what it sounds like.

Giống như tên gọi của nó, "hợp đồng thông mình".

It's a contract that self-executes,

Đó là loại hợp đồng tự thực hiện,

and the contract handles the enforcement, the management, performance

và hợp đồng đó gồm gia công, củng cố, quản lý và hoàn thiện

and payment -- the contract kind of has a bank account, too, in a sense --

và chi trả -- hợp đồng này giống như một tài khoản ngân hàng --

trên những thỏa thuận giữa hai người với nhau.

of agreements between people.

And today, on the Ethereum blockchain,

Ngày nay, trên hệ thống Ethereum blockchain,

there are projects underway to do everything

có nhiều dự án cho nhiều lĩnh vực

from create a new replacement for the stock market

từ việc thiết kế một hướng đầu tư mới trong thị trường chứng khoán

to create a new model of democracy,

đến việc tạo ra một hình mẫu mới của nền dân chủ,

where politicians are accountable to citizens.

ở đó các nhà chính trị chịu trách nhiệm trước công dân.

(Applause)

(Vỗ tay)

So to understand what a radical change this is going to bring,

Vậy để hiểu sự thay đổi triệt để này, nó mang đến đến điều gì,

let's look at one industry, financial services.

hãy quan sát một nhà máy, những dịch vụ tài chính.

Recognize this?

Bạn có nhận ra điều đó không?

Rất giống chiếc máy Rube Goldberg.

Rube Goldberg machine.

Nó là chiếc máy phức tạp một cách buồn cười để làm những việc vô cùng đơn giản,

It's a ridiculously complicated machine that does something really simple,

like crack an egg or shut a door.

như là bóc quả trứng hay đóng cửa.

Well, it kind of reminds me of the financial services industry,

Thật sự, tôi thấy nó giống hệ thống dịch vụ tài chính,

honestly.

Thật đấy.

I mean, you tap your card in the corner store,

Xem này, bạn gõ số thẻ của mình ở cửa hàng góc phố,

and a bitstream goes through a dozen companies,

và một dòng tín hiệu số đi qua hàng chục công ty,

each with their own computer system,

mỗi công ty lại có cả một hệ thống máy tính,

some of them being 1970s mainframes

trong số đó cũng còn những máy từ thập niên 1970

older than many of the people in this room,

nó còn già hơn nhiều người trong khán phòng này,

and three days later, a settlement occurs.

và 3 ngày sau, một kết quả xuất hiện.

Well, with a blockchain financial industry,

Nhưng với hệ thống tài chính của blockchain,

không một kết quả nào xuất hiện cả,

there would be no settlement,

because the payment and the settlement is the same activity,

vì thanh toán và hiển thị kết quả chỉ là một hoạt động,

it's just a change in the ledger.

nó chính là sự thay đổi toàn cục.

Vậy ở Phố Wall và khắp nơi trên thế giới,

So Wall Street and all around the world,

hệ thống tài chính đang đối mặt với một đảo lộn khủng khiếp từ hiện tượng này,

the financial industry is in a big upheaval about this,

wondering, can we be replaced,

và mọi người lo sợ liệu ta có bị thay thế,

or how do we embrace this technology for success?

hay tự hỏi làm thế nào để ta áp dụng công nghệ này một cách thành công?

Now, why should you care?

Tại sao bạn cần phải cẩn thận?

Well, let me describe some applications.

Cho phép tôi nói về một vài ứng dụng của nó.

Prosperity.

Sự thịnh vượng.

The first era of the internet,

Thời kỳ đầu của Internet,

the internet of information,

mạng thông tin,

brought us wealth but not shared prosperity,

mang lại cho chúng ta của cải nhưng không có sự phồn thịnh,

because social inequality is growing.

vì sự bất công xã hội đang lớn dần.

And this is at the heart of all of the anger and extremism

Đó là tâm điểm của mọi cơn giận dữ và chủ nghĩa cực đoan

and protectionism and xenophobia and worse

rồi đến chủ nghĩa bảo hộ và bài ngoại, rôi còn nhiều thứ tồi tệ nữa,

chúng ta đang chứng kiến tất cả những thứ đó lớn dần lên trong thế giới ngày nay,

that we're seeing growing in the world today,

Brexit being the most recent case.

Brexit là trường hợp mới nhất.

So could we develop some new approaches to this problem of inequality?

Ta có thể phát triển cách tiếp cận mới để giải quyết vấn đề bất bình đẳng này không?

Because the only approach today is to redistribute wealth,

Vì chỉ có một giải pháp duy nhất đó là chia lại của cải,

đánh thuế người này và chia bớt cho người cho người kia.

tax people and spread it around more.

Could we pre-distribute wealth?

Chúng ta có thể làm kế hoạch để chia của cải được không?

Could we change the way that wealth gets created in the first place

Liệu ta có thể thay đổi cách thức tạo ra của cải ngay từ giai đoạn đầu

by democratizing wealth creation,

bằng cách dân chủ hóa sự sáng tạo của cải,

khuyến khích mọi người tham gia vào nền kinh tế,

engaging more people in the economy,

and then ensuring that they got fair compensation?

và phải bảo đảm rằng họ được hưởng chính đáng hay không?

Hãy cho phép tôi trình bày 5 cách thực hiện.

Let me describe five ways that this can be done.

Number one:

Một là:

Bạn có biết quyền sở hữu đất của 70% dân số thế giới

Did you know that 70 percent of the people in the world who have land

have a tenuous title to it?

đang vô cùng bấp bênh không?

So, you've got a little farm in Honduras, some dictator comes to power,

Vậy, bạn có một nông trại nhỏ ở Honduras, một nhà độc tài lên nắm quyền,

he says, "I know you've got a piece of paper that says you own your farm,

hắn nói, "tôi biết anh có vài giấy tờ gì đó liên quan đến nông trại của anh,

but the government computer says my friend owns your farm."

nhưng hệ thống máy tính của chính phủ có bằng chứng bạn tôi sở hữu nông trại đó."

This happened on a mass scale in Honduras,

Sự việc đó đã xảy ra tràn lan ở Honduras,

Và vấn đề này xảy ra ở bất kỳ nơi nào.

and this problem exists everywhere.

Hernando de Soto, nhà kinh tế học nổi tiếng của Mỹ Latin,

Hernando de Soto, the great Latin American economist,

nói rằng đây là vấn đề nan giải nhất của thế giới

says this is the number one issue in the world

in terms of economic mobility,

liên quan đến kinh tế,

more important than having a bank account,

nó còn quan trọng hơn cả việc sở hữu một tài khoản ngân hàng,

because if you don't have a valid title to your land,

vì nếu bạn không có được giấy tờ hợp lê về đất đai,

you can't borrow against it,

bạn không thể thế chấp,

and you can't plan for the future.

và bạn không thể lập kế hoạch tương lai.

So today, companies are working with governments

Vì thế ngày nay, các công ty đang làm việc với chính phủ

để đưa các giấy tờ sở hữu đất đai lên mạng blockchain.

to put land titles on a blockchain.

And once it's there, this is immutable.

Khi đã ở đó, thì nó sẽ không bị thay đổi tùy tiện nữa.

You can't hack it.

Tin tặc không thể tấn công.

This creates the conditions for prosperity

Quyền sở hữu đó tạo điều kiện phát triển thịnh vượng

for potentially billions of people.

cho hàng tỷ người.

Secondly:

Thứ hai:

a lot of writers talk about Uber

nhiều người nói về Uber

and Airbnb and TaskRabbit and Lyft and so on

về Airbnb, về TaskRabbit về Lyft và vân vân

as part of the sharing economy.

như là một phần của nền kinh tế biết chia sẻ.

This is a very powerful idea,

Đây là một ý tưởng rất mạnh mẽ,

that peers can come together and create and share wealth.

các công ty đó có thể kết hợp với nhau, tạo ra của cải và chia sẻ sự thịnh vượng.

My view is that ...

Tôi nghĩ ...

these companies are not really sharing.

thực ra những công ty này chẳng chia sẻ gì đâu.

In fact, they're successful precisely because they don't share.

Thực tế, họ rất thành công mà đâu cho ai cái gì.

They aggregate services together, and they sell them.

Họ gộp những dịch vụ lại, rồi bán trọn gói.

What if, rather than Airbnb being a $25 billion corporation,

Sẽ thế nào nếu Airbnb là công ty có vốn lên đến 25 tỷ đô la,

there was a distributed application on a blockchain, we'll call it B-Airbnb,

có một ứng dụng phân phối trên mạng blockchain, chúng ta gọi là B-Airbnb,

and it was essentially owned by all of the people

và nó được sở hữu bởi những người

who have a room to rent.

có phòng dư ra để cho thuê.

And when someone wants to rent a room,

Khi ai đó muốn thuê phòng,

họ vào mạng dữ liệu blockchain và xem thông tin chi tiết,

they go onto the blockchain database and all the criteria,

they sift through, it helps them find the right room,

chọn trong số đó, và họ tìm được phòng thích hợp,

and then the blockchain helps with the contracting,

và blockchain giúp họ làm hợp đồng,

it identifies the party,

giúp xác định các bên,

it handles the payments

giúp thực hiện việc thanh toán

just through digital payments -- they're built into the system.

chỉ thông qua chi trả kỹ thuật số -- được xây dựng trong hệ thống.

And it even handles reputation,

Thậm chí blockchain phụ trách xếp hạng,

because if she rates a room as a five-star room,

vì nếu mạng blockchain xếp một phòng ở mức 5 sao,

that room is there,

thì phòng đó đúng như vậy,

and it's rated, and it's immutable.

nó được xếp hạng như thế, không thay đổi được.

Vậy sự thay đổi mạnh mẽ của nền kinh tế biết chia sẻ trong Thung Lũng Silicon

So, the big sharing-economy disruptors in Silicon Valley

could be disrupted,

có thể bị khuấy động,

và có thể làm phát triển sự phồn thịnh.

and this would be good for prosperity.

Number three:

Thứ ba:

the biggest flow of funds from the developed world

dòng tiền tệ lớn nhất từ các nước phát triển

to the developing world

chảy đến các nước đang phát triển

is not corporate investment,

không phải là dòng tiền đầu tư thương mại,

and it's not even foreign aid.

thậm chí không phải là hỗ trợ nước ngoài.

It's remittances.

Mà chính là kiều hối do cá nhân gửi về.

This is the global diaspora;

Có sự di dân toàn cầu;

people have left their ancestral lands,

những người đã rời vùng đất tổ tiên,

and they're sending money back to their families at home.

và họ đang gửi tiền về quê nhà.

This is 600 billion dollars a year, and it's growing,

Số tiền đó lên đến 600 tỷ đô la mỗi năm và còn đang tăng,

and these people are getting ripped off.

vì những người này rất nhớ quê hương.

Analie Domingo is a housekeeper.

Analie Domingo là một quản gia.

She lives in Toronto,

Cô ta sống ở Toronto,

and every month she goes to the Western Union office

và mỗi tháng cô ra ngân hàng Western Union

with some cash

với một ít tiền mặt

để gửi tiền cho mẹ ở Manila.

to send her remittances to her mom in Manila.

It costs her around 10 percent;

Chi phí gửi khoảng 10%;

the money takes four to seven days to get there;

cần từ 4 đến 7 ngày để nhận được số tiền đó;

mẹ cô ta không bao giờ biết khi nào thì tiền đến nơi.

her mom never knows when it's going to arrive.

It takes five hours out of her week to do this.

Rồi phải mất thêm 5 giờ để đi nhận tiền.

Six months ago,

Cách đây 6 tháng,

Analie Domingo used a blockchain application called Abra.

Analie Domingo đã dùng ứng dụng Abra của mạng blockchain.

And from her mobile device, she sent 300 bucks.

Từ điện thoại di động, cô gửi 300 đô la.

It went directly to her mom's mobile device

Nó chuyển tin thẳng đến điện thoại của mẹ

without going through an intermediary.

không cần qua bất kỳ trung gian nào.

And then her mom looked at her mobile device --

Rồi mẹ cô nhìn vào điện thoại --

it's kind of like an Uber interface, there's Abra "tellers" moving around.

giống như là giao diện Uber, có mấy "nhân viên" Abra phục vụ.

She clicks on a teller that's a five-star teller,

Bà bấm chọn 1 nhân viên, nhân viên này ở mức 5 sao đó nhé,

who's seven minutes away.

người đó chạy 7 phút.

The guy shows up at the door, gives her Filipino pesos,

Anh ta đến nhà bà và đưa tiền peso Philipin cho bàn,

she puts them in her wallet.

rồi bà bỏ vào ví.

The whole thing took minutes,

Tất cả chỉ mất vài phút,

và chỉ tốn 2 %.

and it cost her two percent.

This is a big opportunity for prosperity.

Đây là một cơ hội lớn cho sự thịnh vượng.

Number four: the most powerful asset of the digital age is data.

Thứ tư: tài sản lớn nhất của thời đại số là dữ liệu.

And data is really a new asset class,

Dữ liệu thật sự là một loại tài sản mới,

maybe bigger than previous asset classes,

có thể lớn hơn các loại tài sản trước đây,

like land under the agrarian economy,

như là đất ở thời kinh tế nông nghiệp,

or an industrial plant,

hay nhà máy công nghiệp,

or even money.

thậm chí tiền bạc.

And all of you -- we -- create this data.

Chính tất cả các bạn -- chúng ta -- đang tạo ra dữ liệu này.

We create this asset,

Chúng ta tạo ra tài sản,

and we leave this trail of digital crumbs behind us

chúng ta để lại những thông tin dạng số

trong suốt cuộc đời mình.

as we go throughout life.

And these crumbs are collected into a mirror image of you,

Những thông tin này được tập hợp lại thành hình ảnh của chính bạn,

the virtual you.

đó là con người ảo của bạn.

And the virtual you may know more about you than you do,

Người ảo có thể cho bạn biết về bạn nhiều hơn,

vì bạn không thể nhớ mình đã mua gì cách đây một năm,

because you can't remember what you bought a year ago,

or said a year ago, or your exact location a year ago.

hay đã nói cách đây 1 năm.

And the virtual you is not owned by you --

Và chính bạn không sở hữu được người ảo của mình--

that's the big problem.

đó là vấn đề rất lớn.

So today, there are companies working

Vậy ngày nay, có những công ty làm việc

để tạo ra những cá nhân trong hộp đen,

to create an identity in a black box,

the virtual you owned by you.

đó là người ảo của bạn và họ giao cho bạn sở hữu người ảo đó.

And this black box moves around with you

Và hộp đen này luôn theo bạn

as you travel throughout the world,

dù bạn đi khắp nơi,

and it's very, very stingy.

hộp đen này rất cẩn thận.

It only gives away the shred of information

Nó chỉ biết cho đi vài mẩu thông tin bé tí tẹo

that's required to do something.

chỉ khi cần thiết thôi.

A lot of transactions,

Trong nhiều giao dịch,

the seller doesn't even need to know who you are.

người bán thậm chí không cần biết bạn là ai.

They just need to know that they got paid.

Họ chỉ cần biết họ được trả tiền đầy đủ.

And then this avatar is sweeping up all of this data

Rồi avatar này quét tất cả những dữ liệu

and enabling you to monetize it.

để bạn có thể quản lý.

Đó là điều tuyệt vời,

And this is a wonderful thing,

because it can also help us protect our privacy,

vì nó có thể giúp chúng ta bảo vệ sự riêng tư của mình,

và sự riêng tư là nền tảng của xã hội tự do.

and privacy is the foundation of a free society.

Let's get this asset that we create

Chúng ta hãy giữ lấy tài sản do chúng ta tạo ra

back under our control,

hãy quản lý chúng,

where we can own our own identity

ở nơi chúng ta có thể sở hữu thông tin cá nhân của chính mình

and manage it responsibly.

và quản lý nó một cách có trách nhiệm.

Finally --

Cuối cùng --

(Applause)

(Vỗ tay)

Finally, number five:

Cuối cùng, mục số 5:

there are a whole number of creators of content

có nhiều người tạo ra được nhiều sản phẩm trí tuệ

mà họ lại không được hưởng công xứng đáng,

who don't receive fair compensation,

because the system for intellectual property is broken.

vì hệ thống sở hữu trí tuệ có vấn đề.

It was broken by the first era of the internet.

Nó bị phá hủy do thời kỳ đầu của Internet.

Take music.

Ví dụ trường hợp âm nhạc.

Musicians are left with crumbs at the end of the whole food chain.

Những nhạc sĩ chỉ nhận được vài xu lẻ từ hệ thống sinh lời to lớn.

You know, if you were a songwriter, 25 years ago, you wrote a hit song,

Cách đây 25 năm, nếu bạn là nhạc sỹ, và bạn viết viết được một bài hát ăn khách,

it got a million singles,

nó bán được 1 triệu đĩa đơn,

thì bạn có thể lấy được tiền bản quyền khoảng 45.000 đô la.

you could get royalties of around 45,000 dollars.

Today, you're a songwriter, you write a hit song,

Còn ngày nay, bạn viết được một bài hát nổi tiếng,

it gets a million streams,

nó có được một triệu lược tải,

you don't get 45k,

bạn không được 45 ngàn đô la đâu,

you get 36 dollars,

bạn được 36 đô la thôi,

enough to buy a nice pizza.

đủ để mua một cái bánh pizza lớn.

So Imogen Heap,

Thế là Imogen Heap,

ca sĩ - nhạc sĩ đoạt giải Grammy,

the Grammy-winning singer-songwriter,

is now putting music on a blockchain ecosystem.

đưa nhạc của mình lên mạng blockchain.

She calls it "Mycelia."

Cô ta gọi đó là "Mycelia."

And the music has a smart contract surrounding it.

Và nhạc của cô ta có được một hợp đồng rất tốt.

And the music protects her intellectual property rights.

Nhạc được bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Bạn muốn nghe bài hát phải không?

You want to listen to the song?

It's free, or maybe a few micro-cents that flow into a digital account.

Nó miễn phí, hoặc chỉ tốn vài xu để rót vào một tài khoản số.

You want to put the song in your movie, that's different,

Bạn muốn đưa bài hát đó vào một phim của mình, thì đó là chuyện khác,

and the IP rights are all specified.

quyền sở hữu trí tuệ được quy định rất rõ.

You want to make a ringtone? That's different.

Bạn muốn tạo một đoạn chuông điện thoại? Thì đó là chuyện khác nữa.

She describes that the song becomes a business.

Cô ta xem bài hát của mình như là một sản phẩm thương mại.

It's out there on this platform marketing itself,

Nó được đưa vào hệ thống để tiếp thị cho chính nó,

protecting the rights of the author,

để bảo vệ quyền tác giả,

and because the song has a payment system

vì bài hát có được một hệ thống nhận chi trả

in the sense of bank account,

gửi về tài khoản ngân hàng,

all the money flows back to the artist,

tất cả số tiền đó sẽ đến với người nghệ sỹ,

and they control the industry,

và người ta quản lý hệ thống

rather than these powerful intermediaries.

thật sự tốt hơn những hệ thống trung gian khác.

Now, this is --

Bây giờ, --

(Applause)

(Vỗ tay)

Đây không chỉ đối với tác giả bài hát,

This is not just songwriters,

mà nó dành cho tất cả mọi nhà sáng tạo,

it's any creator of content,

like art,

như hội họa,

like inventions,

như phát minh,

scientific discoveries, journalists.

khám phá khoa học, báo chí.

There are all kinds of people who don't get fair compensation,

Có nhiều người không được hưởng xứng đáng công sức của mình,

and with blockchains,

và với blockchain,

they're going to be able to make it rain on the blockchain.

họ sẽ có thể làm mưa tiền qua mạng blockchain.

Điều đó thật tuyệt vời.

And that's a wonderful thing.

So, these are five opportunities

Vậy ta có 5 khả năng

out of a dozen

từ hàng chục khả năng

to solve one problem, prosperity,

có thể giải quyết vấn đề cho sự phồn thịnh,

đó là một trong những vấn đề nan giải

which is one of countless problems

mà blockchain là giải pháp khả thi.

that blockchains are applicable to.

Đương nhiên, công nghệ không tạo được sự thịnh vượng -- mà là con người.

Now, technology doesn't create prosperity, of course -- people do.

But my case to you is that, once again,

Nhưng như tôi trình bày với bạn, một lần nữa,

the technology genie has escaped from the bottle,

vị thần công nghệ đã thoát ra khỏi đèn,

and it was summoned by an unknown person or persons

thần được gọi đến bởi một hay vài người không tên tuổi

at this uncertain time in human history,

vào lúc nào đó trong lịch sử nhân loại,

and it's giving us another kick at the can,

và vị thần cho chúng ta 1 cơ hội,

another opportunity to rewrite the economic power grid

một cơ hội để tìm lại cho mình một chỗ trong bức tranh kinh tế phồn thịnh

and the old order of things,

và làm thay đổi trật tự trước đây,

and solve some of the world's most difficult problems,

và giải quyết những vấn đề khó khăn nhất của thế giới,

nếu chúng ta biết nắm lấy cơ hội.

if we will it.

Thank you.

Cảm ơn.

(Vỗ tay)

(Applause)