You don't have to be an expert to solve big problems | Tapiwa Chiwewe

Çeviri: Fahrettin Perçin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

One winter morning, a couple of years ago,

Birkaç yıl önce bir kış sabahında,

I was driving to work in Johannesburg, South Africa,

Afrika'nın Johannesburg şehrinde işime gidiyordum

and noticed a haze hanging over the city.

ve şehrin üzerinde bir pus fark ettim.

I make that drive on most days,

O yolculuğu neredeyse her gün yapıyorum

so it was unusual that I hadn't noticed this before.

dolayısıyla daha önce fark etmemiş olduğuma şaşırdım.

Johannesburg is known for its distinctive skyline,

Johannesburg kendine özgü bir siluetiyle biliniyor

which I could barely see that morning.

ama o sabah bundan hiç eser yoktu.

It didn't take long for me to realize that I was looking at an enormous cloud

Karşımda duran bu bulutun aslında hava kirliliği olduğunu anlamam

of air pollution.

çok zaman almadı.

The contrast between the scenic environment I knew

Bildiğim manzara ile bu sis kaplı manzara

and this smog-covered skyline

arasındaki fark

stirred up something within me.

içimde bir şeyleri ateşledi.

I was appalled by the possibility of this city of bright and vivid sunsets

Bu şehrin aydınlık ve canlı güneş batışlarının sis ile

being overrun by a dull haze.

yok olacağını düşünmek beni dehşete düşürdü.

At that moment, I felt an urge to do something about it,

O an, bu konuda bir şey yapmam gerektiğini anladım ama

but I didn't know what.

ne yapmam gerektiğini bilmiyordum.

All I knew was I couldn't just stand idly by.

Tek bildiğim bu durum karşısında öylesine seyirci kalamayacağım idi.

The main challenge was,

En büyük zorluk,

I didn't know much about environmental science

çevre bilimi, hava kalitesi yönetimi ya da atmosfer kimyası

air-quality management

hakkında

or atmospheric chemistry.

pek fazla bir şey bilmememdi.

I am a computer engineer,

Ben bir bilgisayar mühendisiyim.

and I was pretty sure I couldn't code my way out of this air pollution problem.

Ve bu problemi kodlama ile çözemeyeceğim açıktı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Who was I to do anything about this issue?

Ben kimdim ki bu konuda bir şeyler yapayım?

I was but a citizen.

Yalnızca bir vatandaştım.

In the following years, I learned a very important lesson,

Sonraki yıllarda, çok önemli bir şey öğrendim.

a lesson we all need to take to heart if we are to work towards a better future.

Eğer iyi bir gelecek için çalışmak istiyor isek hepimizin inanması gereken bir ders.

Even if you're not an expert in a particular domain,

Belirli bir alanda uzman değilseniz bile

your outside expertise may hold the key

alan dışı uzmanlığınız, o alandaki

to solving big problems within that domain.

büyük problemleri çözmenin anahtarını taşıyabilir.

Sometimes the unique perspective you have

Sahip olduğunuz farklı perspektif bazen

can result in unconventional thinking that can move the needle,

değişimi sağlayacak alışılmadık bir düşünceye yol açabilir.

but you need to be bold enough to try.

Ancak bunu deneyecek kadar cesur olmalısınız.

That's the only way you'll ever know.

Bunu yalnızca deneyerek öğrenebilirsiniz.

What I knew back then

O zamanlarda,

was that if I was even going to try to make a difference,

eğer bir farklılık yaratmayı deneyeceksem bile öncelikle

I had to get smart about air pollution first,

hava kirliliği hakkında bir şeyler öğrenmem gerektiğini biliyordum.

and so I became a student again.

Bu yüzden tekrar öğrenci oldum.

I did a bit of basic research

Birkaç araştırma sonunda

and soon learned that air pollution

hava kirliliğinin aslında

is the world's biggest environmental health risk.

Dünya'nın en büyük sağlık tehlikelerinden birisi olduğunu öğrendim.

Data from the World Health Organization

Dünya Sağlık Örgütü'nün verileri,

shows that almost 14 percent of all deaths worldwide in 2012

2012'deki tüm ölümlerin %14'ünün

were attributable to household and ambient air pollution,

ev ve dış hava kirliliğine dayandırabileceğini gösteriyor.

with most occurring in low- and middle-income countries.

Bu kirlilik de en çok, düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşiyor.

Ambient air pollution alone causes more deaths each year

Sadece çevredeki hava, her yıl sıtma ve HIV/AIDS'den daha fazla

than malaria and HIV/AIDS.

ölüme yol açıyor.

In Africa, premature deaths from unsafe sanitation

Afrika'da, güvenli olmayan sağlık önlemleri ve çocukların

yetersiz beslenmesi hava kirliliğinden kaynaklanan

or childhood malnutrition

pale in comparison to deaths due to air pollution,

ölümlerin yanında sönük kalıyor.

and it comes at a huge economic cost:

Bu durum ayrıca büyük bir ekonomik masraf doğuruyor:

over 400 billion US dollars as of 2013,

2013 itibariyle 400 milyar Amerikan Doları.

according to a study by the Organisation for Economic Cooperation and Development.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün yaptığı araştırmaya göre.

Now, in my work,

Ben kendi alanımda,

I explore new frontiers for artificial intelligence,

insan ve makine arasındaki simbiyotik ilişkinin

where the symbiotic relationship between man and machine

ortak bir nokta bularak daha iyi karar vermemizi sağlayacak olan

can find a beneficial footing and help us to make better decisions.

yapay zekâ için yeni sınırları keşfediyorum.

As I thought about the air pollution problem,

Hava kirliliği sorunu üzerine düşündükçe

it became clear that we needed to find a way to make better decisions

onu nasıl yönettiğimiz konusunda daha iyi kararlar

about how we manage air pollution,

almamız gerektiğini anladım.

and given the scale of the problem,

Sorunun büyüklüğü düşünülünce,

it was necessary to do it in a collaborative way.

bunun ortak işbirliği ile yapılması gerekliydi.

So I decided I'd better get to know some people working within the field.

O alanda çalışan bazı insanlarla tanışmaya karar verdim.

I started to speak to officials from the City of Johannesburg

Johannesburg ve çevresindeki şehirlerdeki yetkililerle

and other surrounding cities,

konuşmaya başladım

and I engaged the local scientific community,

ve yerel bilim topluluklarıyla etkileşime geçtim ayrıca

and I also made a few cold calls.

birkaç çatkapı ziyaret yapmak zorunda kaldım.

The process of engagement I embarked upon

Bu etkileşim süreci bana soruna ilişkin

helped me to develop a deeper understanding of the problem.

daha derin bir anlayış geliştirmemi sağladı.

It also helped me to avoid the trap

Ayrıca bu bana alanımdaki inovasyon yapmaya çalışan

people in my profession sometimes fall into when trying to innovate,

insanların yaptığı hatalardan biri olan, sorunu tam olarak anlamadan

where we are quick to apply a technology

hemen bir teknoloji ile çözmeye çalışma

before we've firmly grasped the problem at hand.

tuzağına düşmemi engelledi.

I began to develop an idea

Durumu iyileştirmek için ne yapabilirim

about what I could do to improve the situation.

diye düşünürken bir fikir geliştirmeye başladım.

I started by simply asking myself

Kendime sadece şunu sorarak başladım:

how I could bring together in some meaningful way

yazılım mühendisliği ve yapay zekâ konusundaki bilgim ile

my skills in software engineering and artificial intelligence

konuştuğum diğer uzman kişilerin

and the expertise of the people I'd reached out to.

bilgilerini anlamlı şekilde nasıl birleştirebilirim?

I wanted to create an online air-quality management platform

Kirliliğin trendlerini çözecek ve gelecekte

that would uncover trends in pollution

neler olabileceğini gösterecek

and project into the future

online hava kalitesi yönetim platformu

to determine what outcomes can be expected.

oluşturmak istedim.

I was determined to see my idea translate into a practical solution,

Fikrimi pratik bir çözüme dönüştürmeye kararlıydım

but I faced uncertainty

ama belirsizlik ile karşı karşıyaydım

and had no guarantee of success.

ve başarılı olacağımın garantisi yoktu.

What I had was a very particular set of engineering skills,

Sahip olduğum şey belirli birtakım mühendislik becerileriydi.

skills I'd acquired over my career

Kariyerim sürecinde kazandığım beceriler.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

that were new to people who had been working on the air pollution problem

Yıllardır hava kirliliği sorunu üzerinde çalışan insanlar

for so many years.

bu becerilere uzaktı.

What I have come to realize is that sometimes just one fresh perspective,

Fark ettiğim şey, bazen taze bir perspektif,

one new skill set,

yeni bir beceri,

can make the conditions right for something remarkable to happen.

inanılmaz şeylerin olması için doğru koşulları oluşturabilir.

Our willpower and imagination are a guiding light,

İrademiz ve hayal gücümüz bizi engeller arasından geçiren

enabling us to chart new paths and navigate through obstacles.

yeni rotalar çizmemizi sağlayan bir yol göstericimizdir.

Armed with a firmer understanding of the air pollution problem,

Hava kirliliği sorununu daha iyi anlayarak

and having managed to source over a decade's worth of data

havanın kirlilik oranlarıyla ve Johannesburg'daki meteoroloji

on air pollutant levels

durumu üzerine

and the meteorological conditions for in and around Johannesburg,

on yılı aşkın verileri toplayarak Güney Afrika'dan ve Çin'den

my colleagues from South Africa and China and myself

meslektaşlarım ile birlikte,

created an air-quality decision support system

bulutta çalışan hava kalitesi üzerine

that lives in the cloud.

bir karar destek sistemi kurduk.

This software system analyzes historical and real-time data

Bu yazılım, konumsal ve zamansal hava kirliliği trendlerini

to uncover the spatial-temporal trends in pollution.

tarihi ve anlık verileri inceleyerek ortaya çıkarıyor.

We then used new machine learning technology

Bununla birlikte, birçok farklı kirletici için kirlilik

to predict future levels of pollution

oranlarını günler öncesinden öngörmek amacıyla

for several different pollutants days in advance.

yeni makine öğrenimi teknolojisi kullandık.

This means that citizens can make better decisions

Bu, vatandaşların günlük hayatları ve ailelerini

about their daily movements

nereye yerleştirecekleri konusunda daha iyi karar

and about where to settle their families.

verebilmesi anlamına geliyor.

We can predict adverse pollution events ahead of time,

Olumsuz kirlilik olaylarını olmadan öngörebilir,

identify heavy polluters,

ağır kirleticileri tespit edebilir

and they can be ordered by the relevant authorities

ve bunları alakalı otoritelere bildirerek

to scale back their operations.

faaliyetlerini azaltmasını sağlayabiliriz.

Through assisted scenario planning,

Senaryo planlamasının yardımıyla

city planners can also make better decisions

şehir plancıları, insan yerleşimi ya da sanayi alanları gibi

about how to extend infrastructure,

yapıları nasıl genişletecekleri hakkında

such as human settlements or industrial zones.

daha iyi kararlar alabilir.

We completed a pilot of our technology

Teknolojimizin ilk denemesini tamamladık.

that was run over a period of 120 days,

Bu deneme 120 gün sürdü ve

covering all of South Africa.

tüm Güney Afrika'yı kapsadı.

Our results were confirmed

Sonuçlarımız, gerçekleşen veriler ile

when we demonstrated a tight correlation

öngörülen veriler arasında

between the forecasting data

sağlam bir korelasyonu ortaya koyduğunda

and the data we were getting on the ground.

doğrulandı.

Through our leadership,

Bizim öncülüğümüzde

we have brought cutting-edge, world-leading assets

hava kalitesini eşi görülmemiş bir netlik ve doğrulukta

that can perform air-quality forecasting

ölçen son teknoloji ve dünyanın önde gelen

at an unprecedented resolution and accuracy,

varlıklarını getirdik.

benefiting the city that I drove into one winter morning not very long ago,

Bu, yakın tarihte bir kış sabahında şehrime giderken kendime

and thought to myself,

şunu sormam ile başladı:

"Something is wrong here. I wonder what can be done?"

"Burada bir şeyler yanlış. Acaba ne yapılabilir?"

So here is the point:

İşte önemli olan nokta şu:

What if I'd not investigated the problem of air pollution further?

Ya hava kirliliği problemini daha derin bir şekilde incelememiş olsaydım?

What if I'd not shown some concern for the state of the environment

Ya çevrenin durumuna yönelik herhangi bir endişe duymayıp

and just hoped that someone, somewhere, was taking care of the matter?

yalnızca birisinin bir yerde bu meseleyi çözeceğini umsaydım?

What I have learned is that,

Öğrendiğim şey şu ki,

when embarking on a challenging endeavor

gerçekten inandığımız bir amacı ilerleten

that advances a cause that we firmly believe in,

zorlu bir girişime başlarken

it is important to focus on the possibility of success

başarı ihtimaline odaklanmak

and consider the consequence of not acting.

ve hiçbir şey yapmamanın sonucunu değerlendirmek önemli.

We should not get distracted by resistance and opposition,

Karşılaştığımız direnç ve muhalefet dikkatimizi dağıtmamalı

but this should motivate us further.

tam tersine bizi daha fazla motive etmeli.

So wherever you are in the world,

Dünyanın neresinde olursanız olun,

the next time you find

gelecekte, sizin sahip olduğunuz

that there's some natural curiosity you have

doğal merakı uyandıran

that is being piqued,

bir şey olduğunda bir şey bulduğunuzda

and it's about something you care about,

ve eğer bu gerçekten önemsediğiniz bir şeyse

and you have some crazy or bold ideas,

ve bazı çılgın ve cesur fikirleriniz varsa

and perhaps it's outside the realm of your expertise,

ve belki de uzmanlık alanınızın dışında olsa da

ask yourself this:

kendinize şunu sorun:

Why not?

Neden olmasın?

Why not just go ahead and tackle the problem

Neden sadece devam edip problemi olabildiğince en iyi şekilde

as best as you can, in your own way?

kendinizce çözmeye çalışmıyorsunuz?

You may be pleasantly surprised.

Oldukça hoş bir şekilde şaşırabilirsiniz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)