Steve Ramirez and Xu Liu: A mouse. A laser beam. A manipulated memory.

Çeviri: Esra Çakmak Gözden geçirme: Ramazan Şen

Steve Ramirez: My first year of grad school,

Steve Ramirez: Yüksek lisansımın ilk yılında,

I found myself in my bedroom

kendimi yatak odasında

eating lots of Ben & Jerry's

bir sürü Ben & Jerry's yerken,

watching some trashy TV

kalitesiz TV programları izlerken

and maybe, maybe listening to Taylor Swift.

ve belki, hani belki Taylor Swift dinlerken buldum.

Ayrılık döneminden yeni çıkmıştım.

I had just gone through a breakup.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So for the longest time, all I would do

Uzun bir süre boyunca tek yaptığım,

is recall the memory of this person over and over again,

üst üste o kişiye dair anıları yad etmek

wishing that I could get rid of that gut-wrenching,

ve beni içten içe kemiren, derinlerdeki o saçma histen

visceral "blah" feeling.

kurtulmayı ummaktı.

Now, as it turns out, I'm a neuroscientist,

Şimdi, aslına bakarsanız, ben bir nörologum,

so I knew that the memory of that person

bu sebeple o insanın anısının

ve o anıyı renklendiren korkunç, duygusal çağrışımların

and the awful, emotional undertones that color in that memory,

are largely mediated by separate brain systems.

büyük oranda beyindeki farklı sistemler aracılığıyla sağlandığını biliyorum.

And so I thought, what if we could go into the brain

Sonra kendi kendime, beynin için girebilsek

and edit out that nauseating feeling

ve o mide bulandırıcı hissi

but while keeping the memory of that person intact?

o kişinin anısını da bozmadan çıkarabilsek nasıl olurdu diye soruverdim.

Then I realized, maybe that's a little bit lofty for now.

Devamında, o an için fazla uçtuğumu fark ettim.

So what if we could start off by going into the brain

İlk olarak, beynin içine girsek

and just finding a single memory to begin with?

ve başlangıç olarak bir anıya odaklansak nasıl olurdu?

O anıyı tekrar hayata geçirerek yola koyulabilir miyiz,

Could we jump-start that memory back to life,

maybe even play with the contents of that memory?

hatta belki de, o anının içeriği ile birazcık oynasak ya?

All that said, there is one person in the entire world right now

Bu arada, şu anda dünya üzerinde bir insan var ki

that I really hope is not watching this talk.

umarım bu konuşmayı izlemiyordur.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So there is a catch. There is a catch.

Bu işte bir pürüz var, gerçekten de öyle.

These ideas probably remind you of "Total Recall,"

Bu fikirler size muhtemelen bazı filmleri anımsatacak;

"Eternal Sunshine of the Spotless Mind,"

''Total Recall,'' "Eternal Sunshine of the Spotless Mind"

or of "Inception."

belki de "Inception."

But the movie stars that we work with

Ama bizim çalıştığı film yıldızları

are the celebrities of the lab.

laboratuvar ünlüleri.

Xu Liu: Test mice.

Xu Liu: Deney fareleri.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

As neuroscientists, we work in the lab with mice

Nörologlar olarak, hafızanın nasıl çalıştığını anlamak için

trying to understand how memory works.

laboratuvarda farelerle çalışıyoruz.

Bugün sizleri, beyindeki bir anıyı

And today, we hope to convince you that now

we are actually able to activate a memory in the brain

gerçekten de ışık hızında etkinleştirebildiğimize

at the speed of light.

ikna etmeyi umuyoruz.

Bunu yapabilmek için izlenecek iki basit yol var.

To do this, there's only two simple steps to follow.

First, you find and label a memory in the brain,

Birincisi, beyinde bir anı bulup onu işaretlersiniz

and then you activate it with a switch.

ve sonra onu bir düğme aracılığıyla etkinleştirirsiniz.

As simple as that.

Bu kadar basit.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

SR: Are you convinced?

SR : İkna oldunuz mu?

So, turns out finding a memory in the brain isn't all that easy.

Anlayacağınız, beyinde bir anıyı seçebilmek o kadar da kolay değilmiş.

XL: Indeed. This is way more difficult than, let's say,

XL : Gerçekten bu, örneğin

finding a needle in a haystack,

samanlıkta iğne aramaktan çok daha zor,

because at least, you know, the needle is still something

çünkü bildiğiniz gibi, iğne en azından fiziksel olarak

elle tutulabilecek bir şeydir,

you can physically put your fingers on.

But memory is not.

ancak hafıza öyle değil.

And also, there's way more cells in your brain

Ayrıca beynimizdeki hücrelerin sayısı,

than the number of straws in a typical haystack.

ortalama bir samanlıktaki samanların sayısını açık ara alt eder.

So yeah, this task does seem to be daunting.

Yani evet, bu iş gerçekten de zorlu gözüküyor.

But luckily, we got help from the brain itself.

Yine de şanslıyız ki beynin kendisinden yardım alabiliriz.

Aslında en basitinden yapmamız gereken tek şey,

It turned out that all we need to do is basically

to let the brain form a memory,

beynin anı oluşturmasına müsaade etmek,

and then the brain will tell us which cells are involved

çünkü devamında beyin, bize o anı için hangi hücrelerin

in that particular memory.

etkin olduğunu söyleyecektir.

SR: Peki ben eski sevgilimle ilgili anıları hatırlarken

SR: So what was going on in my brain

while I was recalling the memory of an ex?

beynimde neler dönüyordu?

If you were to just completely ignore human ethics for a second

Etik ilkelerini bir an için kenara koyup

beynimi şu anda didikleyecek olsaydınız,

and slice up my brain right now,

you would see that there was an amazing number

ben o anı anımsarken, beynimin muazzam derecede

of brain regions that were active while recalling that memory.

büyük bir bölümünün aktif olduğunu görürdünüz.

Now one brain region that would be robustly active

Özellikle yoğun bir şekilde aktif olan beyin bölgesine

in particular is called the hippocampus,

hipokampus adı veriyoruz,

which for decades has been implicated in processing

dibimizden ayırmadığımız, bizim için önem teşkil eden anılarımızı

the kinds of memories that we hold near and dear,

uzun yıllar boyunca işler kılan bölgedir,

which also makes it an ideal target to go into

ki bu özelliği de bu bölgeyi, bir anıyı tekrar

and to try and find and maybe reactivate a memory.

etkinleştirebilmek için deneyip göreceğimiz ideal bir alan yapar.

XL: When you zoom in into the hippocampus,

XL: Hipokampusun içine daha yakından baktığımızda,

of course you will see lots of cells,

elbette çok fazla hücre göreceğiz,

but we are able to find which cells are involved

ancak belirli bir anıya hangi hücrelerin

in a particular memory,

dahil olduğunu bulabiliriz,

because whenever a cell is active,

çünkü bir hücre her aktif olduğunda,

like when it's forming a memory,

mesela bir anı oluştururken,

it will also leave a footprint that will later allow us to know

daha sonra o hücrelerin aktif olduğunu

bize gösterebilecek ayak izleri bırakır.

these cells are recently active.

SR: So the same way that building lights at night

SR: Gece vakti binada yanan ışıkların,

birisinin o anda muhtemelen orada çalıştığını gösterdiği mantığındaki gibi,

let you know that somebody's probably working there at any given moment,

in a very real sense, there are biological sensors

kelimenin tam anlamıyla hücre içerisinde, yalnızca hücrenin

within a cell that are turned on

aktif olduğunu zamanlarda çalışan

only when that cell was just working.

biyolojik sensörler vardır.

They're sort of biological windows that light up

Bunlar, aktif olan hücreyi göstermek için var olan

to let us know that that cell was just active.

bir tür yanan biyolojik pencerelerdir.

XL: So we clipped part of this sensor,

XL: Bu sensörün bir kısmını kırptık

and attached that to a switch to control the cells,

ve hücreleri kontrol eden bir anahtara bağladık

ve bu anahtarı yapay bir virüsün içine koyduk

and we packed this switch into an engineered virus

ve farenin beynine enjekte ettik.

and injected that into the brain of the mice.

So whenever a memory is being formed,

Böylece ne zaman bir anı oluşturulsa,

any active cells for that memory

o anı için aktif olan her bir hücre

will also have this switch installed.

aynı zamanda bu anahtarı da kurmuş oldu.

SR: So here is what the hippocampus looks like

SR: Mesela korku anısı oluşturduktan sonra,

after forming a fear memory, for example.

hipokampus şu şekilde gözüküyor.

The sea of blue that you see here

Burada gördüğünüz mavi deniz,

are densely packed brain cells,

yoğun olarak konuşlanmış beyin hücreleri,

but the green brain cells,

ancak yeşil beyin hücreleri,

the green brain cells are the ones that are holding on

yeşil beyin hücreleri, belirli korku anısına bağlanan

asıl hücrelerdir.

to a specific fear memory.

So you are looking at the crystallization

Şu anda, korkunun anlık oluşumunun

of the fleeting formation of fear.

kristalleşmesine şahit oluyorsunuz.

You're actually looking at the cross-section of a memory right now.

Aslında, anının yalnızca bir kesitine bakıyorsunuz.

XL: Now, for the switch we have been talking about,

XL: Şimdi konuştuğumuz anahtara dönecek olursak,

ideally, the switch has to act really fast.

tercihen, anahtarın çok hızlı hareket etmesi gerekiyor.

It shouldn't take minutes or hours to work.

İşleyişi saatler veya dakikalar almamalı.

It should act at the speed of the brain, in milliseconds.

Beynin hızında hareket etmeli, yani milisaniye hızında.

SR: So what do you think, Xu?

SR: Ne düşünüyorsun Xu?

Could we use, let's say, pharmacological drugs

Beyin hücrelerini etkinleştirmek ya da etkisizleştirmek için

to activate or inactivate brain cells?

farmakolojik ilaç kullanabilir miyiz?

XL: Nah. Drugs are pretty messy. They spread everywhere.

XL : Meh. İlaçlar oldukça karışıktırlar, her yere yayılırlar

And also it takes them forever to act on cells.

ve hücrelere etki etmeleri yüzyılı alır.

So it will not allow us to control a memory in real time.

Bu da, eş zamanlı hücre kontrolü yapmamıza izin vermez.

Peki o zaman Steve, beyne elektrik vermeye ne dersin?

So Steve, how about let's zap the brain with electricity?

SR: So electricity is pretty fast,

SR: Elektrik oldukça hızlıdır,

but we probably wouldn't be able to target it

ancak elektriği, yalnızca anıya tutunan

to just the specific cells that hold onto a memory,

hücrelere büyük ihtimalle gönderemeyiz

and we'd probably fry the brain.

ve beyni kızartabiliriz.

XL: Oh. That's true. So it looks like, hmm,

XL: Evet, doğru söylüyorsun. Yani öyle görünüyor ki,

indeed we need to find a better way

beyni ışık hızında etkileyebilmek için

to impact the brain at the speed of light.

cidden daha iyi bir yol bulmamız gerekiyor.

SR: So it just so happens that light travels at the speed of light.

SR: Ne tesadüftür ki ışık, ışık hızında yol alır.

So maybe we could activate or inactive memories

Yani belki de hücreleri sadece ışığı kullanarak etkinleştirebilir

by just using light --

veya etkisizleştirebiliriz.

XL: That's pretty fast.

XL: Bu oldukça hızlı olur.

SR: Ki normalde beyin hücreleri

SR: -- and because normally brain cells

ışık sinyallerine yanıt vermezler,

don't respond to pulses of light,

so those that would respond to pulses of light

yani ışık sinyallerine yanıt verenler

are those that contain a light-sensitive switch.

ışığa duyarlı anahtarlara sahip olanlar olacaktır.

Bunu yapabilmek için önce beyin hücrelerini, lazer ışınlarına

Now to do that, first we need to trick brain cells

to respond to laser beams.

yanıt vermesi için kandırmamız gerekir.

XL: Yep. You heard it right.

We are trying to shoot lasers into the brain.

XL : Evet, doğru duydunuz.

Beynin içine lazer ışınlamaya çalışıyoruz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

SR: And the technique that lets us do that is optogenetics.

SR : Bunu yapabilmemizi sağlayan tekniğin adı optogenetik.

Optogenetics gave us this light switch that we can use

Optogenetik bize beyin hücrelerini açıp kapatmaya yarayan

ışık anahtarını verir

to turn brain cells on or off,

and the name of that switch is channelrhodopsin,

ve bunu anahtarın ismi "channelrhodopsin,"

beyin hücresine bağlı yeşil noktalar olarak görülüyor.

seen here as these green dots attached to this brain cell.

You can think of channelrhodopsin as a sort of light-sensitive switch

"Channelrhodopsin"i, beyin hücrelerine yapay olarak yerleştirilebilen,

that can be artificially installed in brain cells

bir çeşit ışık duyarlı anahtar olarak düşünebilirsiniz,

so that now we can use that switch

böylece bu anahtarı artık

to activate or inactivate the brain cell simply by clicking it,

üzerine tıklayarak etkinleştirebilir veya etkisizleştirebiliriz

and in this case we click it on with pulses of light.

ve bu takdirde, ışık sinyalleri aracılığıyla tıklayabiliyoruz.

XL: So we attach this light-sensitive switch of channelrhodopsin

XL: Işık duyarlı channelrhodopsin anahtarı

to the sensor we've been talking about

bahsettiğimiz sensöre yerleştiriyoruz

and inject this into the brain.

ve bunu beyne enjekte ediyoruz.

So whenever a memory is being formed,

Her anı oluşumu gerçekleştiğinde,

any active cell for that particular memory

belirli o anı için aktif olan herhangi bir hücre de,

will also have this light-sensitive switch installed in it

aynı zamanda bu ışığa duyarlı anahtarı kurmuş olacak,

so that we can control these cells

böylece bu hücreleri,

by the flipping of a laser just like this one you see.

burada gördüğünüz gibi, lazeri çevirerek kontrol edebiliriz.

SR: So let's put all of this to the test now.

SR: Şimdi bütün bunları bir denemeye tabi tutalım.

What we can do is we can take our mice

Yapabileceğimiz şey, farelerimizi alıp

and then we can put them in a box that looks exactly like this box here,

onları tamamen buradaki kutuya benzeyen bir kutuya koyup

and then we can give them a very mild foot shock

ardından onlara çok hafif bir ayak şoku verebiliriz,

so that they form a fear memory of this box.

böylece bu kutuya dair bir korku anısı oluştururlar.

They learn that something bad happened here.

Burada kötü bir şeyin yaşandığını öğrenirler.

Now with our system, the cells that are active

Bizim sistemimizde,

in the hippocampus in the making of this memory,

bu anıyı oluştururken hipokampuste aktif olan hücreler,

only those cells will now contain channelrhodopsin.

yalnızca channelrhodopsini içerecek olan hücrelerdir.

XL: When you are as small as a mouse,

XL: Bir fare kadar küçüksen,

it feels as if the whole world is trying to get you.

bütün dünya peşindeymiş hissine kapılırsın.

So your best response of defense

Bu sebeple en iyi savunma tekniğimiz

is trying to be undetected.

fark edilmemek olacaktır.

Whenever a mouse is in fear,

Bir fare ne zaman korksa,

it will show this very typical behavior

her zaman aynı tepkisel davranışı sergileyecektir,

by staying at one corner of the box,

kutunun köşesinde duracak,

trying to not move any part of its body,

vücudunun hiçbir bölgesini kıpırdatmamaya çalışacak.

and this posture is called freezing.

Diğer bir deyişle bu poza donma adını veriyoruz.

So if a mouse remembers that something bad happened in this box,

Bir fare, bu kutuda kötü bir şey yaşandığını hatırlarsa

and when we put them back into the same box,

ve biz onu tekrar o kutuya koyarsak,

it will basically show freezing

donma moduna geçecektir,

because it doesn't want to be detected

çünkü kutudaki potansiyel tehlikelerce

by any potential threats in this box.

fark edilmek istemiyor olacaktır.

SR: So you can think of freezing as,

SR: Donmayı şu şekilde de düşünebiliriz;

you're walking down the street minding your own business,

kendi halinizde sokakta yürüyorsunuz

and then out of nowhere you almost run into

ve aniden eski kız veya erkek arkadaşınızla

an ex-girlfriend or ex-boyfriend,

karşılaşacak oluyorsunuz

ve o dehşet verici iki saniyede,

and now those terrifying two seconds

şunları düşünüveriyorsunuz; ''Ne yapacağım ben?

where you start thinking, "What do I do? Do I say hi?

Selam vereyim mi, elini sıkayım mı? Arkamı dönüp koşayım mı?

Do I shake their hand? Do I turn around and run away?

Do I sit here and pretend like I don't exist?"

Burada oturup yokmuşum gibi yapayım mı?''

Those kinds of fleeting thoughts that physically incapacitate you,

Aniden gelip sizi kudretsiz bırakan bu düşünce yığını,

that temporarily give you that deer-in-headlights look.

beraberinde gelen far görmüş tavşan halleri.

XL: However, if you put the mouse in a completely different

XL: Tabii eğer fareyi önceki gibi tamamen farklı,

new box, like the next one,

yeni bir kutuya koyarsanız,

it will not be afraid of this box

bu kutudan korkmayacaktır,

çünkü bu yeni ortamda ona tehdit oluşturan bir unsur yok.

because there's no reason that it will be afraid of this new environment.

But what if we put the mouse in this new box

Peki ya fareyi bu yeni kutuya koysak,

but at the same time, we activate the fear memory

ama aynı zamanda, öncesinde yaptığımız gibi

using lasers just like we did before?

lazerleri kullanarak korku anısını yeniden canlandırsak nasıl olur?

Are we going to bring back the fear memory

Tamamen farklı olan bu yeni ortama,

ilk kutuda yaşanan korku anısını taşıyabilir miyiz?

for the first box into this completely new environment?

SR: Pekâlâ, buyrun sizlere milyon dolarlık deney.

SR: All right, and here's the million-dollar experiment.

Now to bring back to life the memory of that day,

O günün anılarını tekrardan hayata geçirecek olursam;

I remember that the Red Sox had just won,

Red Sox'ın kazandığını hatırlıyorum,

it was a green spring day,

yemyeşil bir bahar günüydü,

perfect for going up and down the river

nehir boyunca mekik dokunulacak

and then maybe going to the North End

ve belki de sonra North End'e

biraz cannoli tatlısı almaya gidilecek bir gündü.

to get some cannolis, #justsaying.

Now Xu and I, on the other hand,

Öte yandan Xu ve ben,

were in a completely windowless black room

tamamen penceresiz, kapkara bir odadaydık, gözümüzü kesinlikle oynatmıyor,

not making any ocular movement that even remotely resembles an eye blink

göz kırpmasını uzaktan yakından andıracak hiçbir hareket yapmıyorduk,

because our eyes were fixed onto a computer screen.

çünkü gözlerimiz bilgisayar ekranına kitlenmişti.

We were looking at this mouse here trying to activate a memory

Bu fareyi gözlemliyor, kendi tekniğimizi ilk defa kullanarak hafızasındaki anıyı

for the first time using our technique.

canlandırmaya çalışıyorduk.

XL: And this is what we saw.

XL: Şöyle bir durumla karşılaştık.

When we first put the mouse into this box,

Fareyi bu kutuya ilk koyduğumuzda,

it's exploring, sniffing around, walking around,

çevresini anlamaya çalışıyor, etrafı koklayıp geziyor,

minding its own business,

kendi halinde takılıyordu,

because actually by nature,

çünkü doğası gereği,

fareler gerçekten meraklı hayvandırlar.

mice are pretty curious animals.

Bu yeni kutunun içerisinde neler döndüğünü merak ediyorlar.

They want to know, what's going on in this new box?

It's interesting.

Gerçekten tuhaf.

But the moment we turned on the laser, like you see now,

Şu anda gördüğünüz gibi, lazeri açtığımız anda

all of a sudden the mouse entered this freezing mode.

fare birden donma moduna geçiverdi.

It stayed here and tried not to move any part of its body.

Öylece durdu ve kesinlikle kımıldamamaya çalıştı.

Gerçekten dondu.

Clearly it's freezing.

So indeed, it looks like we are able to bring back

Gerçekten de ilk kutuda yaşadığı korku anısını,

the fear memory for the first box

tamamen yeni bir çevreye taşımayı

in this completely new environment.

başarmışız gibi gözüküyor.

While watching this, Steve and I

Steve ile ben buna şahit olurken,

are as shocked as the mouse itself.

en az farenin kendisi kadar şoka girdik.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

So after the experiment, the two of us just left the room

Deney sonrası, ikimiz de hiçbir şey söylemeden

without saying anything.

odayı terk ettik.

After a kind of long, awkward period of time,

Uzun süren tuhaf bir süre ardından,

Steve broke the silence.

Steve sessizliği bozdu.

SR: "Did that just work?"

SR: ''İşe yaradı mı yani?''

XL: "Yes," I said. "Indeed it worked!"

XL: ''Evet,'' dedim. ''Cidden işe yaradı!''

We're really excited about this.

Çok heyecanlanmıştık.

And then we published our findings

Sonrasında Nature dergisinde

in the journal Nature.

bulgularımızı yayınladık.

Ever since the publication of our work,

İşimizin yayımından bugüne,

internetin her bir köşesinden

we've been receiving numerous comments

from all over the Internet.

çeşitli yorumlar alıyoruz.

Maybe we can take a look at some of those.

Bazılarını inceleyelim.

["OMGGGGG FINALLY... so much more to come, virtual reality, neural manipulation, visual dream emulation... neural coding, 'writing and re-writing of memories', mental illnesses. Ahhh the future is awesome"]

[''OHAA SONUNDA... dahası gelecek, sanal gerçeklik, sinirsel manipülasyon, sanal rüya öykünmesi.. sinirsel kodlama, 'anı yazımı ve yeniden yazımı', sinir hastalıkları. Gelecek cidden mükemmel olacak.'']

SR: So the first thing that you'll notice is that people

SR: Muhtemelen ilk olarak, insanların bu tarz

have really strong opinions about this kind of work.

işler hakkında gerçekten güçlü fikirleri olduğunu fark edeceksiniz.

Now I happen to completely agree with the optimism

Bu ilk alıntının aktardığı olumlu etkiye

of this first quote,

kesinlikle katılıyorum,

because on a scale of zero to Morgan Freeman's voice,

çünkü sıfır ile Morgan Freeman'ın sesi aralığında,

it happens to be one of the most evocative accolades

karşımıza çıkan en mükafatlandırıcı

çağrışımlardan biri bu.

that I've heard come our way.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

But as you'll see, it's not the only opinion that's out there.

Ama şimdi göreceksiniz ki tek seçenek bu değil.

["This scares the hell out of me... What if they could do that easily in humans in a couple of years?! OH MY GOD WE'RE DOOMED"]

[''Böyle şeyler ödümü koparıyor. Birkaç yıl içerisinde insanlar üzerinde de bunu böyle kolayca yaparlarsa ya? TANRIM, HAPI YUTTUK!'']

XL: Indeed, if we take a look at the second one,

XL: Cidden ikinci yoruma bakacak olursak,

I think we can all agree that it's, meh,

hepimiz bunun olumlu bir düşünce olmadığı

probably not as positive.

konusunda uzlaşabiliriz.

But this also reminds us that,

Yine de bu yorum,

although we are still working with mice,

henüz fareler ile çalışıyor olmamıza rağmen,

hafıza kontrolünün muhtemel etik ikilemleri üzerine

it's probably a good idea to start thinking and discussing

about the possible ethical ramifications

düşünmeye ve tartışmaya

of memory control.

itiyor bizleri.

SR: Now, in the spirit of the third quote,

SR: Şimdi üçüncü alıntının etkisiyle,

we want to tell you about a recent project that we've been

son dönemde, laboratuvarda üzerine çalıştığımız Inception Projesi

working on in lab that we've called Project Inception.

olarak adlandırdığımız bir projeden bahsetmek istiyoruz.

["They should make a movie about this. Where they plant ideas into peoples minds, so they can control them for their own personal gain. We'll call it: Inception."]

[''Bunun hakkında bir film çekmeliler. İnsanların zihinlerine, kendi kazançları için kullanacakları fikir yerleştirdikleri bir film. Adı da Inception olsun.'']

So we reasoned that now that we can reactivate a memory,

Bir anıyı tekrardan canlandırabildiğimize göre,

bunu yapıp o anıyı kurcalarsak, değiştirirsek ne olur?

what if we do so but then begin to tinker with that memory?

Onu sahte bir anıya bile çevirebilir miyiz?

Could we possibly even turn it into a false memory?

XL: Anılar çok yönlü ve dinamiktirler,

XL: So all memory is sophisticated and dynamic,

but if just for simplicity, let's imagine memory

ama sadeleştirmek adına, anıyı film klibiymişçesine

as a movie clip.

hayal edelim.

So far what we've told you is basically we can control

Şu ana kadar sizlere, klipteki ''oynat'' tuşunu

this "play" button of the clip

kontrol edebileceğimizi anlattık,

so that we can play this video clip any time, anywhere.

böylece bu video klibi her zaman ve her yerde oynatabiliyoruz.

But is there a possibility that we can actually get

Peki ya gerçekten beynin içine girip,

inside the brain and edit this movie clip

bu film klibini düzenleyebilmemiz gerçekten mümkün mü,

so that we can make it different from the original?

aslından farklı bir şeye dönüştürebilir miyiz?

Evet, yapabiliriz.

Yes we can.

Turned out that all we need to do is basically

Gördük ki tek yapmamız gereken şey,

reactivate a memory using lasers just like we did before,

öncesinde yaptığımız gibi lazerleri kullanarak anıyı yeniden canlandırmak,

but at the same time, if we present new information

ama aynı zamanda, yeni bir bilgi ekler

ve bu yeni bilgiyi, eski anıya dahil etmesini sağlarsak

and allow this new information to incorporate into this old memory,

bu durum anıyı değiştirecektir.

this will change the memory.

It's sort of like making a remix tape.

Remiks kasetler hazırlamak gibi bir şey.

SR: So how do we do this?

SR: Bunu nasıl yapıyoruz?

Beyinde korku anısı bulmaktansa,

Rather than finding a fear memory in the brain,

hayvanlarımızı alıp

we can start by taking our animals,

and let's say we put them in a blue box like this blue box here

onları, örneğin buradaki mavi kutu gibi bir kutunun içine koyduk

and we find the brain cells that represent that blue box

ve mavi kutuyu temsil eden beyin hücrelerini buluyoruz

ve ışık demetine tepki gösterecek şekilde onları kandırıyoruz,

and we trick them to respond to pulses of light

exactly like we had said before.

tıpkı öncesinde söylediğimiz gibi.

Now the next day, we can take our animals and place them

Sonraki gün, hayvanlarımızı alıp

in a red box that they've never experienced before.

daha önce hiç bulunmadıkları kırmızı bir kutunun içine yerleştiriyoruz.

We can shoot light into the brain to reactivate

Mavi kutunun anısını hatırlatmak için

the memory of the blue box.

beyne ışın yolluyoruz.

So what would happen here if, while the animal

Hayvan mavi kutunun anısını hatırlarken,

is recalling the memory of the blue box,

ona hafif ayak şokları

we gave it a couple of mild foot shocks?

uygularsak ne olur?

So here we're trying to artificially make an association

Burada, mavi kutunun anısı ile

between the memory of the blue box

ayak şoku arasında suni bir

and the foot shocks themselves.

bağlantı kurmaya çalışıyoruz.

We're just trying to connect the two.

Bu ikisini birleştirmeye çalışıyoruz.

So to test if we had done so,

Yapıp yapamadığımızı görmek için

hayvanımızı tekrardan alıp

we can take our animals once again

and place them back in the blue box.

mavi kutunun içerisine yerleştiriyoruz.

Again, we had just reactivated the memory of the blue box

Tekrardan, mavi kutunun anısını yeniden canlandırdık

ve bu sırada hafif bir ayak şoku verildi

while the animal got a couple of mild foot shocks,

and now the animal suddenly freezes.

ve hayvan birden dondu.

It's as though it's recalling being mildly shocked in this environment

Sanki daha önce burada hafif bir şekilde elektrik çarpmış gibi hissediyor,

even though that never actually happened.

ama aslında böyle bir şey yaşanmadı.

So it formed a false memory,

Böylece sahte bir anı oluşturuldu,

because it's falsely fearing an environment

çünkü teknik olarak kötü hiçbir şeyin

where, technically speaking,

yaşanmadığı bir yerde,

yanlış noktada korku duydu.

nothing bad actually happened to it.

XL: So, so far we are only talking about

XL: Pekâlâ, şu ana değin yalnızca

this light-controlled "on" switch.

ışık kontrollü açma tuşundan bahsettik.

Aslında, ışık kontrollü kapama tuşuna da sahibiz

In fact, we also have a light-controlled "off" switch,

and it's very easy to imagine that

ve ışık kontrollü kapama tuşunu kurarak

by installing this light-controlled "off" switch,

bir anıyı, istediğimiz yerde ve zamanda

we can also turn off a memory, any time, anywhere.

kapatabileceğimizi düşünebilmek de çok zor olmasa gerek.

So everything we've been talking about today

Bugün üzerine konuştuğumuz her şey,

is based on this philosophically charged principle of neuroscience

nörolojinin felsefi yönlü prensibine dayanıyor, ki bunda da zihin

that the mind, with its seemingly mysterious properties,

aşikar gizemli özellikleri ile,

is actually made of physical stuff that we can tinker with.

aslında bizlerin üzerinde oynama yapabileceği maddesel şeylerden oluşur.

SR: Şahsen ben,

SR: And for me personally,

I see a world where we can reactivate

istediğimiz her türlü anıyı yeniden

any kind of memory that we'd like.

canlandırabileceğimiz bir dünya görüyorum.

I also see a world where we can erase unwanted memories.

İstemediğimiz anılardan kurtulabileceğimiz bir dünya da olacak bu.

Now, I even see a world where editing memories

Şu anda bile, anı düzenlemesi yapmanın gerçekliğin

is something of a reality,

bir parçası olduğu bir dünya görüyorum,

because we're living in a time where it's possible

çünkü bizler,

to pluck questions from the tree of science fiction

bilim kurgu ağacından sorular toplayıp onları deneysel

and to ground them in experimental reality.

gerçekliğe yatırabildiğimiz bir zamanda yaşıyoruz.

XL: Nowadays, people in the lab

XL: Artık laboratuvarda insanlar

and people in other groups all over the world

ve dünyadanın farklı yerlerindeki insanlar

are using similar methods to activate or edit memories,

anıları canlandırmak ve düzenlemek için benzer yöntemler kullanıyorlar,

whether that's old or new, positive or negative,

yeni veya eski, olumlu veya olumsuz

all sorts of memories so that we can understand

hafızanın nasıl işlediğini anlamamız için

her türden anılar.

how memory works.

SR: For example, one group in our lab

SR: Mesela, laboratuvarımızdaki bir grup

was able to find the brain cells that make up a fear memory

korku anısını oluşturan beyin hücrelerini buldular

and converted them into a pleasurable memory, just like that.

ve onları hoş anılara dönüştürdüler, işte böyle.

Bu tarz süreçleri düzenlemek derken tam olarak bunu kastediyordum.

That's exactly what I mean about editing these kinds of processes.

Now one dude in lab was even able to reactivate

Hatta laboratuvardaki bir eleman,

erkek faredeki dişi fare anıları yeniden canlandırabilmiş,

memories of female mice in male mice,

which rumor has it is a pleasurable experience.

hatta diyorlar ki zevkli bir deneyime dönüştürmüş.

XL: Kesinlikle, bilimin herhangi keyfi hız limitleri olmadığı,

XL: Indeed, we are living in a very exciting moment

where science doesn't have any arbitrary speed limits

çok heyecan verici bir dönemde yaşıyoruz,

but is only bound by our own imagination.

yalnızca bizlerin hayal gücüne bağlı kalıyor.

SR: And finally, what do we make of all this?

SR: Sonuç olarak bütün bunlardan ne çıkarıyoruz?

How do we push this technology forward?

Bu teknolojiyi daha ileri nasıl taşırız?

These are the questions that should not remain

Bu sorular, yalnızca laboratuvar ile

just inside the lab,

sınırlı kalmamalı,

and so one goal of today's talk was to bring everybody

bugünkü konuşmanın bir amacı da,

up to speed with the kind of stuff that's possible

herkesi modern nörobilimde mümkün olan şeyler ile

harekete geçirmekti,

in modern neuroscience,

but now, just as importantly,

ama şimdi, bir o kadar da,

herkesi bu iletişim ağına davet etmek istiyoruz.

to actively engage everybody in this conversation.

So let's think together as a team about what this all means

Hep beraber bir takım olarak, bütün bunların

ne anlama geldiğini ve buradan nereye erişebileceğimizi düşünelim,

and where we can and should go from here,

because Xu and I think we all have

çünkü Xu ve ben, her birimizin önünde

some really big decisions ahead of us.

alacağımız büyük kararlar olduğunu düşünüyoruz.

Thank you. XL: Thank you.

Teşekkürler. XL: Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)