Ink made of air pollution | Anirudh Sharma

Translator: Maricene Crus Reviewer: Cihan Ekmekçi

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Every year, more than four to five million people die

Her yıl, dört-beş milyon insan,

due to exposure to outdoor air pollution

dünya çapında hava kirliliğine

maruz kalarak ölüyor.

around the world.

This petri dish that you are looking at

Bu gördüğünüz bakteri üretme tabağı,

contains approximately 20 minutes' worth of pollution

bir piroliz bitkisinden yakalanan

captured off a pyrolysis plant.

yaklaşık 20 dakikalık kirlilik içeriyor.

This is PM 2.5.

Bu PM 2.5.

These particles -- you can see it right now,

Bu tanecikleri şimdi görebilirsiniz

but when they're out there in the air, you won't see them.

ama havada iken onları görmezsiniz.

These are so tiny that our lungs --

O kadar küçükler ki akciğerlerimiz, vücudumuz onları filtreleyemez

our bodies cannot filter them, and they end up in our bodies --

ve zamanında tedavi edilmezse

give us asthma and lung cancer if not treated in the right time.

astım ve akciğer kanseri olarak vücudumuzda kendilerini bulurlar.

On a trip back to India, when I was a student in 2012,

2012'de öğrenciyken Hindistan'a olan bir yolculuğumda

I took this picture.

bu resmi çektim.

This picture stuck in my head.

Bu resim kafama kazındı.

On one side, you see this exhaust of a diesel generator,

Bir yandan bu dizel jeneratörünün egzozunu görüyorsunuz,

the same generator which is a sign of human progress,

enerji üreterek

insan gelişiminin, hızlı sanayileşmenin

which is a sign of rapid industrialization

ve bir toplum olarak son 100 yılda ne hale geldiğimizin

and what we have become as a society in the last 100 years,

bir simgesi olan aynı jeneratör.

generating energy.

But on the other side,

Ama diğer bir yandan

you see this very interesting triangular, black-colored swatch,

jeneratörün emisyonundan yapılan

that is produced by the same residual particulate waste

aynı artık iri parçacıklı atıktan üretilen

bu çok ilginç, üçgen, siyah renkli numuneyi görüyorsunuz.

created by the emissions of the generator.

Now, this picture gave me an idea

Bu resim bana bir fikir verdi

and got me thinking about rethinking both pollution and inks,

ve beni mürekkepler ve kirlilik hakkında tekrardan düşünmeme sebep oldu

because it was making that black-colored mark.

çünkü o siyah renkli izi oluşturuyordu.

Now, the reality is that most of the black ink that we use conventionally

Gerçek şu ki kullandığımız geleneksel siyah mürekkeplerin çoğu

is traditionally produced

fabrikalarda fosil yakıtları yakarak üretilmektedir.

by conventionally burning fossil fuels in factories.

There are factories around the world that are burning fossil fuels

Tüm dünyada is karasını ve her gün kullandığımız siyah mürekkepleri

to produce carbon black,

üretmek için fosil yakıtları yakan fabrikalar var.

to make black inks that we use on an everyday basis.

But given that millions of liters of fossil fuels

Ama arabalarımız, makinelerimiz ve egzozumuz tarafından zaten

are already being burned out there

milyonlarca litrelik fosil yakıtın yandığını hesaba katarsak

by our cars, our engines and our exhaust out there,

what if you could capture that pollution

o kirliliği ele geçirebilseydin ve geri dönüşümünü sağlamak

and use it to recycle and make those inks?

ve o mürekkepleri yapmak için kullanabilseydiniz ne olurdu?

I decided to give this experiment a shot.

Bu deneye bir şans vermeye karar verdim.

I went back to my lab back in Boston and conducted a small experiment.

Boston'daki laboratuvarıma geri döndüm ve küçük bir deney yaptım.

In Boston, I couldn't find much pollution to play with,

Boston'da kullanabileceğim pek bir kirlilik bulamadım,

bu yüzden son çareyi bir mum kullanmakta buldum.

so I resorted to using a candle.

This was an experiment.

Bu bir deneydi.

I burnt a candle,

Bir mum yaktım,

built this contraption that would suck in that candle soot,

mumun isini emecek olan bu makineyi inşa ettim,

mixed it with some vegetable oil and vodka,

biraz sebze yağıyla ve vodkayla karıştırdım

because to a DIY hacker, these were really easily available.

çünkü bir kendin yap ustası için bunlar gerçekten kolaylıkla mevcuttu.

(Kahkahalar)

(Laughter)

And after mixing them,

Bunları karıştırdıktan sonra

you could churn out a very rudimentary form of ink

kartuşa dolacak olan mürekkebin temel şeklini

that would go into a cartridge,

seri bir şekilde üreteblirsiniz

and now you could print with it.

ve şimdi bununla basım yapabilirsiniz.

This was my "Hello, World!" of experimenting

Bu benim kirlilik ile basım deneyinin

with printing with pollution.

"Merhaba, Dünya!" deyişimdi.

This is the same pollution that I showed you in the petri dish,

Bu, bakteri üretme tabağında gösterdiğim

dışarıda yanmakta olan herhangi bir fosil yakıtın sonucu olan aynı kirlilik.

which is the result of any fossil fuel that is being burned out there.

2015'te bu deneyi bir adım ileri taşımaya karar verdim.

In 2015, I decided to take this experimentation forward

Hindistan'da hava kirliliğinin elde ediliminde ve geri dönüşümünün

and set up a lab in India

to work on the capture and recycling of air pollution.

sağlanması üzerinde çalışabileceğim bir laboratuvar kurdum.

In the good times, the lab used to look something like this.

İyi zamanlarında laboratuvar buna benzer bir şekilde görünürdü.

But experimentations were not always controlled,

Ama deneyler her zaman kontrol altında değildi ve felaketler yaşandı.

and disasters happened.

And while experimentation would happen,

Deney sürerken laboratuvar buna benzer bir şekilde sonuçlanırdı.

the lab would end up looking something like this.

Well, we knew where we wanted to go,

Nereye gitmek istediğimizi biliyorduk

but we were not sure how exactly to reach there.

ama oraya nasıl ulaşağımızdan tam olarak emin değildik.

The passersby who used to go by that lab through that building

Sanırım bazen binadan laboratuvarın yanından gelip geçenler

used to, at times, think, "These guys are making bombs in there,"

"Bu çocuklar orada bomba yapıyorlar" diye düşünürdü

because there was too much fire, wires and smoke in the same vicinity.

çünkü etrafta çok fazla yangın, kablo ve duman vardı.

(Laughter)

(Kahkaha)

Bir garaja taşınmaya ve deneyleri bir adım ileriye taşımaya karar verdik.

We decided, let's move to a garage and take experiments forward.

We took a garage, and during the early stages,

Bir garaj tuttuk ve ilk zamanlar Bangalore civarında

we were driving around Bangalore with contraptions like these.

bu makinelerle araba ile geziniyorduk.

This is an early-stage prototype.

Bu ilk prototip.

İnsanların bize attıkları bakışları hayal edin

Imagine the looks people gave us,

"What are these cars driving around doing?"

"Bu arabalar etrafta gezinip ne yapıyor?"

This is an early-stage prototype of our system that would capture pollution

Bu geleneksel bir dizel arabadan yayılan kirliliği

that is being released from a conventional diesel-based car.

ele geçirecek olan sistemimizin ilk prototipi.

This is an early stage of the technology.

Bu teknolojinin ilk evresi.

We advanced the technology and created this into this version

Biz teknolojiyi geliştirdik ve bir dizel jeneratör gibi

that would capture pollution from static sources of pollution,

sabit kirlilik kaynaklarından kirlilik ele geçirecek bu versiyonu yarattık.

like a diesel generator.

If you see, all the fumes disappear as soon as you turn this machine on.

Görürseniz bütün duman bu makineyi açar açmaz kayboluyor.

Without affecting the performance of the engine,

Motorun performansını etkilemeden

we are able to capture 95 percent worth of pollution

dizel jeneratörden yayılan kirliliğin %95ini ele geçirebiliyoruz.

released from the diesel generator.

This is the particulate matter that we are talking about that we capture,

Bu ele geçirdiğimiz hakkında konuştuğumuz parçacıklı madde

in this case, within three to four hours of operation of a generator.

bu durumda, 3 ile 4 saat arasında bir jeneratörün çalışması.

And while our experiments and our research was advancing,

Deneylerimiz ve araştırmamız gelişirken

a very big company, a very big brand, approached us and said,

çok büyük bir şirket, çok büyük bir marka bize geldi ve şöyle söyledi;

"We want to take this idea further with you guys,

"Bu fikri siz çocuklarla birlikte ileriye taşımak istiyoruz

and take this further in a very big celebrated form."

ve bunu çok bilinen bir forma taşımak istiyoruz."

They said, "Let's do a global art campaign

"Hadi bu kirlilikten yaptığınız mürekkeplerle

with the inks that you are making off this pollution."

bir küresel sanat kampanyası yapalım." dediler.

I'll show you what the ink looks like.

Mürekkeplerin nasıl gözüktüğünü size göstereyim.

So, this pen is made by recycling 40 to 50 minutes of that car pollution

Bu kalem, araba kirliliğinin 40 ila 50 dakikasının geri dönüşümüyle yapıldı,

that we are talking about,

şu bahsettiğimiz bakteri üretme tabağındaki aynı kirlilik.

the same pollution that is in the petri dish.

And it's a very sharp black that you can write with.

O kadar koyu siyah ki onunla yazabilirsiniz.

So I'm going to write ...

PM 2.5 yazacağım

PM 2.5, that's incorrect.

ki bu yanlış.

So this is a very sharp black that is generated by the same pollution.

Bu aynı kirlilikten elde edilmiş çok koyu bir siyah.

After much work on the lab-level research,

Laboratuvar seviyesinde daha fazla araştırmadan sonra,

we got an offer from a big corporation to do a very big trial of this idea.

bu fikrin çok büyük bir deneyini yapmamız için büyük bir şirketten teklif aldık.

And it happened to be a brand, and we didn't think twice.

Bir marka olduğundan iki kez düşünmedik.

We said, "Let's go ahead."

"Hadi yapalım" dedik.

Inventing in the lab is one thing

Laboratuvarda icat etmek başka bir şey

and taking ideas and deploying them in the real world is completely another.

bu fikirleri alıp onları gerçek dünyaya uygulamak tamamen bambaşka bir şey.

During early stages,

İlk zamanlarda, son çareyi kendi evlerimizi ve mutfaklarımızı

we had to resort to using our own houses and own kitchens

as our ink-making factories,

mürekkep yapıcı fabrikalar olarak

and our own bedrooms and living rooms

kendi yatak odalarımızı ve oturma odalarımızı

as the first assembly line for making these inks.

bu mürekkepleri yapmak için ilk üretim hattı olarak kullanmakta bulduk.

This is my cofounder Nikhil's own bedroom,

Bu, tüm dünyada hava mürekkebiyle resim yapacak sanatçılara

that is being used to supply inks to artists all around the world,

mürekkep tedarik etmek için kullanılan ortağım Nikhil'in kendi yatak odası.

who would paint with AIR-INK.

And that's him, delivering AIR-INKs to the ports

Bu da Nikhil, tüm dünyada sanatçılar kullanabilsin diye

so that the artists around the world can use it.

limanlara AIR-INK ulaştırırken.

Çok geçmeden, tüm dünyada binlerce sanatçının AIR-INK kullanmaya

Soon, we started seeing

that thousands of artists around the world started using AIR-INK,

ve buna benzer sanat eserlerinin ortaya çıkmaya başladığını görmeye başladık.

and artworks started emerging like this.

Soon, thousands of black-and-white, pollution-made artworks

Kısa bir süre içinde, binlerce siyah ve beyaz kirlilikten yapılmış sanat eserleri

started emerging on a global scale.

küresel çapta ortaya çıkmaya başladı.

And believe me, for a group of scientists and engineers and inventors,

Bana inanın, bir grup bilim adamı, mühendis ve mucit için

there was nothing more satisfying than that the product of their work

kendi ürünlerinin tüm dünyadaki bazı en iyi sanatçılar tarafından

is now being used by some of the finest artists around the world.

artık kullanılmasından daha tatmin edici bir şey yoktu.

This is the cover of "Contagious" magazine last year,

Bu "Contagious" dergisinin geçen seneki kapağı,

that was done by using the same ink that we made back in our labs.

laboratuvarlarımızda yaptığımız aynı mürekkep kullanılarak yapılmıştı.

This is a famous painting by the British artist, Christian Furr,

Bu, The Rolling Stones'un "Paint It Black" şarkısı için resmeden

who painted it for the song "Paint It Black" by The Rolling Stones.

İngiliz sanatçı Christian Furr tarafından yapılmış ünlü bir resim.

Now, there's more to this pen and this ink

Bu kalem ve mürekkepte tam anlamıyla

than just the popular and pop-culture artworks.

çok beğenilen ve popüler kültür sanat eserlerinden çok daha fazlası var.

And now our goal is to create a company

Bizim şimdiki hedefimiz kara para kazandıracak

that can actually make some black money -- I mean, just money --

-- sadece para demek istedim

(Kahkahalar)

(Laughter)

and high-quality printing processes and inks

tüm dünyada son binlerce yıldır üretilen klasik siyah mürekkeplerin yerine geçicek

that can replace the conventional black inks

yüksek kalite basım işlemi ve mürekkepler üretecek bir şirket kurmak.

that have been produced for the last thousands of years around the world.

Soon after our growing popularity and artworks around the world,

Tüm dünyadaki artan popüleritemiz ve sanat eserlerimizden kısa bir süre sonra

we started facing a very different kind of a problem.

çok farlı bir problemle karşı karşıya kalmaya başladık.

We started getting spammed by polluters,

"Bu kirlilik ile ne yapabilirsiniz?"

who would send us bags full of pollution to our office address,

diye sorarak ofis adresimize kirlilikle dolu torbalar gönderen

asking us, "What can we do with this pollution?"

çevreyi kirletenlerden e-postalar almaya başladık.

Our lab back in Bombay right now has pollution samples

Şimdi Mumbai'daki laboratuvarımız Çin'den,

that have come from London, from India, from China, you name it.

Hindistan'dan, Londra'dan, aklınıza neresi gelirse, kirlilik örnekleri var.

And this is just the beginning.

Üstelik bu sadece başlangıç.

This polluter sent us this specific image, asking us

Bu çevreyi kirleten kişi PM 2.5 ile dolu torbaları ona biraz para ödersek onun için

that these are all bags filled with PM 2.5,

geri dönüştürüp dönüştüremeyeceğimizi sorarak bu resmi gönderdi.

and can we recycle it for him if we paid him some money.

Well, what would he have done if we did not take that pollution?

Eğer o kirliliği almasaydık ne yapardı?

He would probably find a nearby river or a landfill and dump it over there.

Muhtemelen civarda bir nehir veya çöp sahası bulur ve oraya dökerdi.

But now, because we had the economics of AIR-INK figured out on the other side,

Ama şimdi diğer yandan AIR-INK iktisadını

we could incentivize him to give us this pollution and make inks from it,

hallettiğimiz için onu bu kirliliği bize vermeyi ve ondan mürekkep yapmayı

and turn it into even more valuable products.

ve çok daha değerli ürünlere çevirmeyi teşvik edebiliyoruz.

Now, pollution, as we all know, is a global killer.

Hepimizin bildiği üzere kirlilik evrensel bir katil.

We can't claim that our ink will solve the world's pollution problem.

Mürekkebimizin dünyanın kirlilik problemini çözeceğini iddia edemeyiz.

But it does show what can be done

Ama bu probleme birazcık farklı bir açıdan bakarsanız ne yapılabileceğini gösteriyor.

if you look at this problem slightly differently.

Look at this T-shirt I'm holding right now.

Şu anda tuttuğum bu tişörte bakın.

This is made from the same AIR-INK I'm talking about.

Bu, bahsettiğim aynı AIR-INK'ten yapıldı.

It's made from the same pollution that is inside this petri dish.

Bu bakteri üretme tabağının içindeki aynı kirlilikten

And the same pollution we are all breathing in when we are walking outdoors.

ve dışarıda yürürken hepimizin nefes aldığı aynı kirlilikten yapıldı.

And we are on our way to do better than this.

Bundan daha iyisi yapmak için çalışıyoruz.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)