Why we ignore obvious problems — and how to act on them | Michele Wucker

Çeviri: Gamze Blommerde Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

So what if there were a highly obvious problem

Düşünün ki ortada büyük bir sorun var

apaçık gözünüzün önünde duruyor.

right in front of you?

One that everyone was talking about,

Öyle bir sorun ki herkes ondan bahsediyor

one that affected you directly.

ve sizleri de doğrudan etkiliyor.

Would you do everything within your power to fix things

İşler daha da kötüleşmeden bu sorunu çözmek için

before they got worse?

elinizden gelen her şeyi yapar mıydınız?

Don't be so sure.

Cevabınızdan çok da emin olmayın!

We are all much more likely than any of us would like to admit

Zira biz, gözümüzün önünde apaçık duran gerçekleri görmemeye meyilliyizdir

to miss what's right in front of our eyes.

ve hiçbirimiz bunu kabullenmek istemez.

And in fact,

Hatta öyle ki

we're sometimes most likely to turn away from things

iş veya özel hayatımızda ya da dünya üzerinde karşılaşabileceğimiz

precisely because of the threat that they represent to us,

tehlikeleri bize hatırlattıkları için

in business, life and the world.

bu gerçeklerden gözümüzü kaçırırız.

So I want to give you an example from my world, economic policy.

Kendi alanımdan, ekonomi politikasından bir örnek vermek istiyorum.

So when Alan Greenspan was head of the Federal Reserve,

Merkez Bankası'nın başındayken Alan Greenspan'in tüm görevi,

his entire job was to watch out for problems in the US economy

ABD ekonomisindeki sorunlara karşı dikkatli hareket etmek

and to make sure that they didn't spin out of control.

ve bu sorunların kontrolden çıkmamalarını sağlamaktı.

So, after 2006,

2006 sonrasına geldiğimizde ise

when real estate prices peaked,

gayrimenkul fiyatlarının yükselmesiyle birlikte

more and more and more respected leaders and institutions

her geçen gün daha fazla hatırı sayılır lider ve kurum

started to sound the alarm bells

kredi riskleri ve piyasa balonlarından bahsederek

about risky lending and dangerous market bubbles.

tehlike çanlarını çalmaya başladı.

As you know, in 2008 it all came tumbling down.

Sizlerin de bildiği gibi 2008'de her şey tepetaklak oldu.

Banks collapsed,

Bankalar battı,

global stock markets lost nearly half their value,

uluslararası piyasalar değerlerinin yarısına yakınını kaybetti,

millions and millions of people lost their homes to foreclosure.

milyonlarca insanın evine haciz konuldu.

And at the bottom,

En sonunda

nearly one in 10 Americans was out of work.

neredeyse her 10 Amerikalıdan biri işsiz kalmış oldu.

So after things calmed down a little bit,

Ortalık biraz durulduğunda ise

Greenspan and many others came out with a postmortem and said,

Greenspan ve daha pek çoğu, ellerinde bir durum analiziyle

"Krizi öngörmek mümkün değildi," dediler

"Nobody could have predicted that crisis."

They called it "a black swan."

ve krizi "bir siyah kuğu" olarak nitelendirdiler.

Something that was unimaginable,

Yani hayal edilemez bir şey olarak,

unforeseeable and completely improbable.

öngörülemez ve kesinlikle olasılıksız bir şey olarak.

A total surprise.

Tam anlamıyla bir sürpriz yani.

Except it wasn't always such a surprise.

Ancak bu durum aslında hiç de bir sürpriz gibi gelişmedi.

For example, my Manhattan apartment nearly doubled in value

Benim Manhattan'daki dairem örneğin dört yıldan daha kısa bir süre içinde

in less than four years.

değerini neredeyse ikiye katlamıştı.

I saw the writing on the wall and I sold it.

Ben de tehlike işaretlerini görüp satmıştım evimi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

So, a lot of other people also saw the warning,

Diğer birçok insan da aynı tehlikeyi gördü,

spoke out publicly

gördüklerini halkla da paylaştılar

and they were ignored.

ve sadece göz ardı edildiler.

So we didn't know exactly what the crisis was going to look like,

Sonuç olarak bu krizin nasıl görüneceğini ya da beraberinde neler getireceğini

not the exact parameters,

bire bir bilemesek de

but we could all tell

bize doğru hücum eden şeyin

that the thing coming at us was as dangerous, visible and predictable

koca, gri bir gergedan kadar tehlikeli, aşikâr ve önceden kestirilebilir

as a giant gray rhino charging right at us.

olduğunu hepimiz görebiliyorduk.

The black swan lends itself

Siyah kuğu teorisi,

to the idea that we don't have power over our futures.

geleceğimiz üzerinde hiçbir kontrolümüz olmadığı fikrini düşündürür bize.

And unfortunately, the less control that we think we have,

Olaylar üzerinde kontrolümüzün ne kadar az olduğunu düşünmemiz de

the more likely we are to downplay it

maalesef var olanı bir o kadar küçümsememize

or ignore it entirely.

ya da tamamıyla göz ardı etmemize yol açar.

And this dangerous dynamic masks another problem:

Bu tehlikeli düşünce de başka bir gerçeği görünmez kılar:

that most of the problems that we're facing

önümüzdeki sorunların çoğunun ne kadar olası,

are so probable and obvious,

aşikâr ve görünür olmasına rağmen

they're things that we can see, but we still don't do anything about.

yine de parmağımızı dahi oynatmadığımız gerçeğini.

So I created the gray rhino metaphor

İşte ben de gri gergedan metaforunu yarattım

to meet what I felt was an urgent need.

zira böyle bir metafora gerçekten ihtiyaç vardı.

To help us to take a fresh look,

Yeni bir gözle bakabilmemize yardımcı olsun diye,

with the same passion that people had for the black swan,

aynı siyah kuğunun benimsendiği gibi benimseyelim diye,

but this time, for the things that were highly obvious,

ancak bu sefer son derece aşikâr şeyler için kullanalım diye,

highly probable, but still neglected.

son derece olası, yine de yok sayılan şeyler için.

Those are the gray rhinos.

İşte bu tip şeylere gri gergedanlar diyorum.

Once you start looking for gray rhinos,

Eğer bu gri gergedanları görmek isterseniz

you see them in the headlines every day.

her gün başlıklara bir göz atmanız yeterli.

And so what I see in the headlines is another big gray rhino,

İşte benim bugün başlıklarda gördüğüm de koca bir gri gergedan,

a new highly probable financial crisis.

yepyeni, son derece olası bir ekonomik kriz.

And I wonder if we've learned anything in the last 10 years.

Merak ediyorum, son 10 yılda bir şeyler öğrenebildik mi acaba?

So if you listen to Washington or Wall Street,

Washington'da ya da Wall Street'te konuşulanlara bakarsanız

you could almost be forgiven for thinking that only smooth sailing laid ahead.

geleceğimizin dalgasız, dümdüz bir deniz gibi olduğunu sanırsınız.

But in China, where I spend a lot of time,

Benim çokça vakit geçirdiğim Çin'de ise

the conversation is totally different.

konuşulanlar son derece farklı.

The entire economic team,

Ekonomiden sorumlu ekibin tümü,

all the way up to president Xi Jinping himself,

devlet başkanı Xi Jinping de dahil olmak üzere,

talk very specifically and clearly

son derece açık bir şekilde

about financial risks as gray rhinos,

ve bilhassa sanki birer gri gergedanlarmış gibi

ekonomik risklerden ve bu riskleri nasıl dize getireceklerinden konuşuyorlar.

and how they can tame them.

Now, to be sure, China and the US

Kuşkusuz ki Çin ve ABD

çok farklı devlet sistemleriyle yönetiliyorlar,

have very, very different systems of government,

which affects what they're able to do or not.

bu da yapabilecekleri ya da yapamayacakları şeyleri belirliyor.

And many of the root causes for their economic problems

Ekonomik problemlerin çoğunun temel nedenleri de

are totally different.

farklı tabii bu iki ülkede.

But it's no secret that both countries have problems

Ancak iki ülkenin de borçlarıyla, eşitsizlikle

with debt, with inequality and with economic productivity.

ve ekonomik verimlilikle ilgili sorunları olduğu herkesin bildiği bir gerçek.

So how come the conversations are so different?

Peki sorunları aynıysa duruşları niye farklı?

You could actually ask this question,

Aslında aynı soruyu

not just about countries,

sadece ülkelerin değil insanların da

but about just about everyone.

duruş farklılıkları ile ilgili sorabilirsiniz.

The auto companies that put safety first

Güvenliği her şeyden önce tutan otomobil üreticileri

and the ones that don't bother to recall their shoddy cars

ve kalitesiz arabalarını geri çekmek için

until after people die.

mutlaka birilerinin ölmesini bekleyenlerle ilgili mesela.

The grandparents who, in preparing for the inevitable --

Ya da kaçınılmaz son için hazırlık yapan büyükanneler ve büyükbabalarla ilgili,

the ones who have the eulogy written,

hani şu cenaze metnini bile yazanlarla,

the menu for the funeral lunch.

menüyü bile hazırlayanlarla ilgili.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

My grandparents did.

Benimkiler hazırlamıştı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And everything but the final date chiseled into the gravestone.

Böyleleri mezar taşını bile önceden oydurur da bir ölüm tarihini boş bırakır.

But then you have the grandparents on the other side,

Bir de diğer türlü büyükanneler büyükbabalar vardır

who don't put their final affairs in order,

ki hiçbir işlerini yoluna koymazlar,

who don't get rid of all the junk

atılacaklarını bile ayırmazlar,

they've been hoarding for decades and decades

yıllar boyunca onca şeyi istiflemişlerdir de

and leave their kids to deal with it.

düzenleme işini çocuklarına bırakırlar.

So what makes the difference between one side and the other?

Peki bu iki taraf arasındaki fark nereden geliyor?

Why do some people see things and deal with them,

Nasıl oluyor da bazıları gerçeklerle başa çıkarken

and the other ones just look away?

diğerleri gözlerini kaçırmayı seçiyor?

So the first one has to do with culture, society,

Bunun öncelikle içinde yaşadığınız kültür ve toplumla,

çevrenizdeki insanlarla ilgisi var.

the people around you.

If you think that someone around you

Yani olur da düşersen etrafındakilerden birinin

is going to help pick you up when you fall,

sana yardım edeceğini düşünüyorsan

you're much more likely to see a danger as being smaller.

var olan bir tehlikeyi olduğundan küçük görme eğiliminde oluyorsun.

And that allows us to take good chances, not just the bad ones.

Ki bu da sadece kötü değil aynı zamanda da iyi riskler almamızı sağlıyor.

For example, like risking criticism

Tıpkı kimsenin bahsetmek istemediği

when you talk about the danger that nobody wants you to talk about.

bir tehlikeden bahsederek eleştirilme riskini göze almak gibi.

Or taking the opportunities that are kind of scary,

Ya da ürkütücü görünen, bir nevi gri gergedanlara benzeyen fırsatları

so in their own way are gray rhinos.

yine de değerlendirmek gibi.

So the US has a very individualist culture -- go it alone.

ABD'nin kültürü son derece bireysel, herkes kendi başına yani.

And paradoxically,

İlginçtir ki bu durum

this makes many Americans much less open to change

Amerikalıları değişime ve iyi riskler almaya

and taking good risks.

kapalı yapmış.

In China, by contrast,

Halbuki Çin'deki insanlar,

people believe that the government is going to keep problems from happening,

devletin doğabilecek problemleri önleyeceğine inanıyor,

which might not always be what happens, but people believe it.

bu her zaman gerçekleşmese de insanlar inanmaya devam ediyor.

They believe they can rely on their families,

Ailelerine güvenebileceklerini düşünüyorlar,

so that makes them more likely to take certain risks.

bu da onları belirli riskleri almaya daha meyilli yapıyor.

Like buying Beijing real estate,

Tıpkı Pekin'de gayrimenkul almak

or like being more open about the fact that they need to change direction,

ya da yönlerini değiştirmeleri gerektiği düşüncesine açık olmak gibi

and in fact, the pace of change in China is absolutely amazing.

ki Çin'in değişim hızı gerçekten de inanılmaz seviyede.

Second of all,

İkinci nedene gelirsek

how much do you know about a situation,

durum hakkında ne kadar bilgiye sahipsin?

how much are you willing to learn?

Olanları öğrenmeye ne kadar isteklisin?

And are you willing to see things even when it's not what you want?

Görmek istemediğin şeyleri bile görmeye hazır mısın?

So many of us are so unlikely

Çoğumuz, sevmediğimiz

to pay attention to the things that we just want to black out,

ve örtbas ettiğimiz şeylere

we don't like them.

dikkat bile etmeyiz.

We pay attention to what we want to see, what we like, what we agree with.

Dikkatimizi görmek istediğimiz, hoşumuza giden, bağdaştığımız şeylere veririz.

But we have the opportunity and the ability

Halbuki bu kör noktalarımızı onaracak

to correct those blind spots.

olanağa ve yeterliliğe sahibiz.

I spend a lot of time talking with people of all walks of life

Her kesimden insanla çokça zaman geçirme, onlarla hayat duruşları

about the gray rhinos in their life and their attitudes.

ve gri gergedanlarıyla ilgili konuşma fırsatım oldu.

And you might think

Risk almaktan en çok korkan

that the people who are more afraid of risk,

ve bu konuda en hassas olan insanların

who are more sensitive to them,

değişime de en az açık olan

would be the ones who would be less open to change.

insanlar olduğunu düşünebilirsiniz.

But the opposite is actually true.

Ama gerçek tam da tersi.

I've found that the people

Ben gördüm ki

who are wiling to recognize the problems around them

etraflarındaki sorunların farkına varmaya hazır olan

and make plans

ve bunun için plan yapanlar,

are the ones who are able to tolerate more risk, good risk,

hayatlarında daha fazla riske hatta iyi riske yer verebilen

and deal with the bad risk.

ve kötü riskle de baş edebilen insanlar oluyor.

And it's because as we seek information,

Bunun sebebi de, bilginin peşine düştüğümüzde aslında

we increase our power to do something about the things that we're afraid of.

korktuğumuz şeylere karşı harekete geçmek için güç topluyor olmamızdır.

And that brings me to my third point.

Buradan da üçüncü nedene bağlamak istiyorum.

How much control do you feel that you have

Sizler, hayatınızdaki gri gergedanlar üzerinde

ne kadar kontrolünüz olduğunu düşünüyorsunuz?

over the gray rhinos in your life?

One of the reasons we don't act

Harekete geçmememizin nedenlerinden biri de

is that we often feel too helpless.

çoğu zaman çaresiz hissetmemiz zira.

Think of climate change, it can feel so big,

İklim değişikliği örneğin, öyle büyük bir problem ki

that not a single one of us could make a difference.

hiçbirimizin elinden bir şey gelmezmiş gibi hissettiriyor insana.

So some people go about life denying it.

Böylelikle bazıları hayatını inkârla geçirirken

Other people blame everyone except themselves.

diğerleri kendileri hariç herkesi suçlayıp duruyor.

Like my friend who says he's not ever going to give up his SUV

Tıpkı bir arkadaşımın, Çin'deki kömür fabrikaları durduğu sürece

until they stop building coal plants in China.

4 çekerli arabasından vazgeçmemesi gibi.

But we have an opportunity to change.

Halbuki bizim değişim için bir fırsatımız var.

No two of us are the same.

Hepimiz birbirimizden farklıyız

Every single one of us has the opportunity to change our attitudes,

ve her birimiz de duruşumuzu değiştirme fırsatına sahibiz,

our own and those of people around us.

hem kendi hem de etrafımızdakilerin duruşunu.

So today, I want to invite all of you

Bu sebeple ben de bugün, buradaki herkesi

to join me in helping to spark an open and honest conversation

etrafımızdaki insanlarla dünyamızdaki gri gergedanlar üzerine

with the people around you,

açıkça ve dürüstçe konuşmaya

about the gray rhinos in our world,

ve gergedanlarımızla nasıl baş ettiğimizi

and be brutally honest about how well we're dealing with them.

katıksız, dürüst bir şekilde anlatmaya davet ediyorum.

I hear so many times in the States,

ABD'de çok sık duyduğum bir şey var:

"Well, of course we should deal with obvious problems,

"Tabii ki apaçık problemlerle baş etmemiz gerekir

but if you don't see what's in front of you,

ancak bir insan gözünün önünde olanları göremiyorsa

you're either dumb or ignorant."

zaten ya akılsız ya da cahildir."

That's what they say, and I could not disagree more.

Onlar böyle söylese de ben tam tersini düşünüyorum.

If you don't see what's in front of you,

Gözünün önünde olanları göremiyor olman

you're not dumb, you're not ignorant,

seni ne akılsız ne de cahil yapar,

you're human.

sadece insan olduğunu gösterir.

And once we all recognize that shared vulnerability,

Eğer bir gün hepimizin içinde olan bu zafiyetin farkına varabilirsek

that gives us the power to open our eyes,

işte o zaman hepimizin gözlerini açacak,

bizlere gözümüzün önünde olanları gösterecek

to see what's in front of us

and to act before we get trampled.

ve ezilmeden önce harekete geçmemizi sağlayacak gücü de bulacağız.

(Applause)

(Alkışlar)