Ryan Lobo: Photographing the hidden story

Ryan Lono: Gizli hikayenin fotoğrafını çekmek.

Çeviri: osman oguz ahsen Gözden geçirme: Ayşe Demirel

My name is Ryan Lobo,

Adım Ryan Lobo

and I've been involved in the documentary

ve tüm dünyada belgesel film çekimi işini

filmmaking business all over the world for the last 10 years.

yaklaşık 10 yıldır yapıyorum.

During the process of making these films

Bu filmleri yapma sürecinde

I found myself taking photographs,

çoğu zaman kameremı sinirdendirme pahasına

often much to the annoyance of the video cameramen.

kendimi fotoğraf çekerken buluyorum.

I found this photography of mine almost compulsive.

Bu fotoğrafımı neredeyse zorlayıcı buluyorum.

And at the end of a shoot, I would sometimes feel that

Bazen çekimlerin sonunda

I had photographs that told a better story

bazı fotoğrafların tüm hikayeyi belgeselden

than a sometimes-sensational documentary.

daha iyi anlattığı hissine kapılıyorum.

I felt, when I had my photographs,

Her türlü politika ve amaca rağmen

that I was holding on to something true,

eğer fotoğrafım varsa

regardless of agendas or politics.

elimde gerçeğin olduğunu hissediyorum.

In 2007, I traveled to three war zones.

2007'de üç tane savaş bölgesine gezi yaptım.

I traveled to Iraq, Afghanistan and Liberia.

Irak, Afganistan ve Liberya'ya.

And over there I experienced

Orada başka insanların ızdıraplarına şahit oldum

other people's suffering, up close and personal,

bazı yoğun ve

immersed myself in some rather intense and emotional stories,

duygusal hikayelere şahit oldum

and at times I experienced great fear for my own life.

ve bazı zamanlarda kendi hayatımdan endişelendim.

As always, I would return to Bangalore,

Her zamanki gibi Bagalore'ye geri döndüm

and often to animated discussions at friend's homes,

ve genelde arkadaşlarımın evindeki

where we would discuss various issues

değişik konulardaki tartışmaları dinledim,

while they complained bitterly about the new pub timings,

mesela bazen barın yeni çalışma saatlerinden dem vururlardı

where a drink often cost more than what they'd paid

O barlarda içecek 14 yaşındaki hizmetçilerine

their 14-year-old maid.

verdikleri paradan daha pahalı olur.

I would feel very isolated during these discussions.

Bu tartışmalar sırasında kendimi çok yalnız hissederim.

But at the same time, I questioned myself

Fakat aynı zamanda kendimi

and my own integrity and purpose in storytelling.

ve hikaye anlatmadaki amacımı da sorguladım.

And I decided that I had compromised,

Ve şunu fark ettim ki

just like my friends in those discussions,

aynı arkadaşlarımın hikayelerinde olduğu gibi

where we told stories

ben de sorumluluk

in contexts we made excuses for,

almak yerine

rather than taking responsibility for.

özürler uyduruyorum.

I won't go into details about what led to a decision I made,

Bir kararı niye aldığımın detaylarını söylemeyeceğim ama

but let's just say it involved alcohol, cigarettes,

siz onun alkol, sigara, diğer maddeler

other substances and a woman.

ve bir kadın içerdiğini bilin.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I basically decided that it was I,

Şuna karar verdim,

not the camera or the network,

hikaye anlatmada kamera ve ortam ya da

or anything that lay outside myself,

benim dışımdaki herhangi bir şey değil,

that was the only instrument in storytelling

önemli olan ve ayarlanması gereken tek araç

truly worth tuning.

benim kendi şahsım.

In my life, when I tried to achieve things

Hayatımda başarı ya da tanınmışlık gibi şeyleri elde

like success or recognition, they eluded me.

etmek istediğimde hep benden kaçtılar.

Paradoxically, when I let go of these objectives,

Ironik bir şekilde bu elemanları hiç düşünmeyip

and worked from a place of compassion and purpose,

hırs ve azim ile çalışıp

looking for excellence, rather than the results of it,

sonuçlar yerine mükemmeliyet için çalıştığımda

everything arrived on its own, including fulfillment.

her şey kendi kendine geldi, tatmin olmak dahil.

Photography transcended culture, including my own.

Fotoğrafcılık kendiminkini de dahil olmak üzere kültürleri yüceltti.

And it is, for me, a language which expressed the intangible,

Ve o benim için elle tutulamayanı ifade eden ve

and gives voice to people and stories without.

sesi olmayan insan ve hikayelere ses veren bir araç.

I invite you into three recent stories of mine,

Sizi hikaye anlatmadaki arzu olarak

which are about this way of looking, if you will,

adlandırdığım alana örnek

which I believe exemplify the tenets

olabilecek 3 tane

of what I like to call compassion in storytelling.

yeni yaşanmış hikayeye davet ediyorum.

In 2007 I went to Liberia,

2007'de Liberya'ya gittim.

where a group of my friends and I

Orada General Butt Naked adlı efsanevi

did an independent, self-funded film, still in progress,

ve acımasız savaş lordu hakkında

on a very legendary and brutal war-lord

bağımsız, herhangi bir yerden kaynak almadan

named General Butt Naked.

ve çekimleri hala sürmekte olan bir film yaptık.

His real name is Joshua, and he's pictured here in a cell

Onun adı Joshua ve bir zamanlar çocuklar dahil

where he once used to torture and murder people,

insanlara eziyet edip öldürdüğü hücrenin içinde

including children.

poz veriyor.

Joshua claims to have personally killed

Joshua kişisel olarak Liberya sivil savaşı sırasında

more than 10,000 people during Liberia's civil war.

10,000'den fazla insanı öldürdüğünü iddia ediyor.

He got his name from fighting stark naked.

Adını tamamen çıplak olarak savaşmasından alıyor.

And he is probably the most prolific mass murderer

Muhtemelen şu an dünyadaki en azılı

alive on Earth today.

katillerden biridir.

This woman witnessed the General murdering her brother.

Bu kadın kardeşinin ölümüne tanık oldu.

Joshua commanded his child-soldiers to commit unspeakable crimes,

Joshua çocuk yaştaki askerlerine inanılmayacak suçlar işletti

and enforced his command with great brutality.

ve emrindekilere inanılmaz zalimlikler yaptırdı.

Today many of these children are addicted to drugs like heroin,

Bugün o çocuklardan çoğu eroin tarzı maddelere bağımlı

and they are destitute, like these young men in the image.

ve bu fotoğraftaki erkekler gibi muhtaç durumda.

How do you live with yourself

Bu şekilde korkunç suçları işlediğinizi

if you know you've committed horrific crimes?

biliyorsanız nasıl kendinizle barışık olabilirsiniz?

Today the General is a baptized Christian evangelist.

Bugün o general vaftiz olmuş bir Hristiyan evangelisti.

And he's on a mission.

ve bir görevde...

We accompanied Joshua, as he walked the Earth,

Joshua'ya bir zamanlar öldürdüğü ve insanlara tecavüz ettiği

visiting villages where he had once killed and raped.

köyleri gezerken eşlik ettik.

He seeked forgiveness,

Af diliyor ve

and he claims to endeavor to improve

çocuk askerlin yaşamlarını

the lives of his child-soldiers.

geliştireceğini vaad ediyor.

During this expedition I expected him

Bu gezi sırasında onun

to be killed outright, and us as well.

ve onunla beraber bizim de öldürüleceğimizi düşünüyordum.

But what I saw opened my eyes

Fakat gözümü açtığımda

to an idea of forgiveness

olası olabileceğini düşünmediğim

which I never thought possible.

bir affetme hissi ile karşılaştım.

In the midst of incredible poverty and loss,

Fakirliğin ve yokluğun arasında

people who had nothing absolved a man

hiç bir şeyleri olmayan insanlar kendilerinden

who had taken everything from them.

her şeyi alan insanı affettiler.

He begs for forgiveness,

Af diliyor ve kardeşini

and receives it from the same woman

öldürdüğü kadın

whose brother he murdered.

onu affediyor.

Senegalese, the young man seated on the wheelchair here,

Tekerlekli sandalyede oturan Senegalli bu genç adam

was once a child soldier, under the General's command,

bir zamanlar generalin emri altında çocuk askerdi,

until he disobeyed orders,

sonra emre itaat etmedi

and the General shot off both his legs.

ve general onun iki ayağını da kestirdi.

He forgives the General in this image.

Generali şimdi affediyor.

He risked his life as he walked up to people

Ailelerini öldürdüğü insanlar arasında şimdi

whose families he'd murdered.

dolaşırken hayatının riske atıyor.

In this photograph a hostile crowd in a slum surrounds him.

Bu fotoğrafta gecekondu bölgesinde sinirli bir topluluk onu çevreliyor.

And Joshua remains silent

Joshua onlar öfkelerini kusarken

as they vented their rage against him.

sessiz kalıyor.

This image, to me, is almost like from a Shakespearean play,

Bu görüntü bana Shakespear'in oyunlarını hatılatıyor,

with a man, surrounded by various influences,

bir sürü etki tarafından çevrelenmiş bir insan

desperate to hold on to something true within himself,

kendi yarattığı eziyetlere karşı

in a context of great suffering that he has created himself.

kendinden bir şeylere tutunmaya çalışıyor.

I was intensely moved during all this.

Bütün bunlar olurken oradan oraya gidip durdum.

But the question is,

Fakat burada soru şu,

does forgiveness and redemption replace justice?

af ve takdis adaletin yerini tutar mı?

Joshua, in his own words, says that he does not mind

Joshua suçları karşılığı

standing trial for his crimes,

davaya çıkabileceğini söylüyor

and speaks about them from soapboxes across Monrovia,

ve onlara Monrovia'da dinleyenlerin kurbanları olduğu

to an audience that often includes his victims.

bir seyirci kitlesi önünde Monrovia'daki bir kürsüden hitap ediyor.

A very unlikely spokesperson for the idea of

Kilise ve devlet işlerinin ayrılması için konuşacak

separation of church and state.

en son insan belki de.

The second story I'm going to tell you about

Size anlatacağım ikinci hikaye

is about a group of very special fighting women

özel barış koruyucu güçleri olan

with rather unique peace-keeping skills.

bir grup savaşcı bayan.

Liberia has been devastated by one of Africa's

Liberya Afrikan'ın en ağır

bloodiest civil wars,

iç savaşlarından birini yaşamıştı,

which has left more than 200,000 people dead,

200,000'den fazla kişi öldü

thousands of women scarred by rape and crime

binlerce kadın çok geniş kapsamlı

on a spectacular scale.

suç ve tecavüze maruz kaldı

Liberia is now home

Liberya şimdi Hindistanlı barış sürdürenlere bağlı

to an all-woman United Nations contingent

olan bir kadın organizasyonuna

of Indian peacekeepers.

ev sahipliği yapıyor.

These women, many from small towns in India,

Çoğu Hindistan'daki ufak kasabalardan gelen bu kadınlar

help keep the peace, far away from home and family.

evlerinden ve ailelerinden çok uzakta barışı sürdürmeye yardım ediyorlar.

They use negotiation and tolerance

Askeri bir müdaheleden çok pazarlık

more often than an armed response.

ve hoşgörüyü kullanıyorlar.

The commander told me that a woman could gauge

Bir komutan bana bir keresinde

a potentially violent situation

bir bayanın olası bir tehlikeyi bir erkekten

much better than men.

çok daha iyi tahmin edebileceğini söylemişti.

And that they were definitely capable of diffusing it non-aggressively.

Ve onların kesinlikle bu belayı agresif olmayacak şekilde def edebileceklerini.

This man was very drunk,

Bu adam çok sarhoştu

and he was very interested in my camera,

ve benim kameramla çok ilgileniyordu

until he noticed the women, who handled him

ta ki onu gülümsemeyle, ve tabii ki bir de hazır AK-47 ile,

with smiles, and AK-47s at the ready, of course.

izleyen kadını görene kadar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This contingent seems to be quite lucky,

Bu kadın bayağı şanslı gibi gözüküyor

and it has not sustained any casualties,

herhangi bir zarara yol açmadı

even though dozens of peacekeepers have been killed in Liberia.

bir sürü barış sürdürücü Liberya'da öldüğü halde.

And yes, all of those people killed were male.

Ve evet, ölen o insanların hepsi erkekti.

Many of the women are married with children,

Bir çok kadının sadece çocukları var

and they say the hardest part of their deployment

ve dediklerine göre onların hareketlenmesinin en zor kısmı

was being kept away from their children.

çocuklarından ayrı kalmaları.

I accompanied these women on their patrols,

Bu kadınlara devriyeleri sırasında eşlik ettim

and watched as they walked past men,

ve onların erkeklerin yanından geçerken

many who passed very lewd comments incessantly.

muhatap oldukları terbiyesiz kelimelere şahit oldum.

And when I asked one of the women about the shock and awe response,

Bu kadınlara şok ve korkunç karşılığı ile ilgili sorduğumda

she said, "Don't worry, same thing back home.

bana " Merak etme, evde de aynı şey.

We know how to deal with these fellows,"

Bu insanlara nasıl davranacağımızı biliyoruz" dedi

and ignored them.

ve o erkekleri hiç takmadı.

In a country ravaged by violence against women,

Kadına karşı şiddetin dorukta olduğu bir ülkede

Indian peacekeepers have inspired many local women

Hindistanlı bu barış koruyucuları yerel halktan

to join the police force.

bir sürü kadını da polis gücüne katılmaya özendirdi.

Sometimes, when the war is over and all the film crews have left,

Bazen savaş bittiğinde ve bütün film ekipleri gittiğinde

the most inspiring stories are the ones

en ilham verici hikayeler

that float just beneath the radar.

radarın hemen altında gerçekleşen hikayelerdir.

I came back to India and nobody was interested in buying the story.

Hindistan'a geri döndüm ve kimse bu hikayeyi almak istemedi.

And one editor told me that she wasn't interested

Bir editör bana "manüel işcilik hikayeleri" yapmaya

in doing what she called "manual labor stories."

ilgi duymadığını söyledi.

In 2007 and 2009 I did stories on the Delhi Fire Service, the DFS,

2007 ve 2009 yılında Delhi Yangın Departmanı hakkında hikayeler yaptım,

which, during the summer, is probably the world's most active fire department.

onlar yazın muhtemelen en aktif yangın departmanı oluyorlardır.

They answer more than 5,000 calls in just two months.

2 aydan 5,000'den fazla çağrıya cevap veriyorlar.

And all this against incredible logistical odds,

Ve bütün bunlara sıcaklık, trafik sıkışıklığı gibi

like heat and traffic jams.

inanılmaz lojistik sıkıntılara rağmen.

Something amazing happened during this shoot.

Bu çekim sırasında inanılmaz bir şey oldu.

Due to a traffic jam, we were late in getting to a slum,

Trafik sıkışıklığından dolayı bir gecekondu

a large slum, which had caught fire.

mahallesine gitmekte gecikmiştik.

As we neared, angry crowds attacked our trucks

Yaklaştığımız zaman bölgedeki yüzlerce sinirli kişi

and stoned them, by hundreds of people all over the place.

bizim aracımıza saldırdılar ve taş attılar.

These men were terrified,

Insanlar saldırdıklarında itfayeciler

as the mob attacked our vehicle.

dehşete düştü.

But nonetheless, despite the hostility,

Yine de, onların düşmanca tutumlarına karşı,

firefighters left the vehicle and successfully fought the fire.

itfayeciler araçtan inip başarılı bir şekilde ateşe karşı mücadele verdiler.

Running the gauntlet through hostile crowds,

Sinirli kalabalığın içinden eldiven yardımı ile geçiryorlardı

and some wearing motorbike helmets to prevent injury.

ve bazıları zarar görmemek için kask giyiyordu.

Some of the local people forcibly took away the hoses

Bazı insanlar hortumları itfayecilerin elinden alıp

from the firemen to put out the fire in their homes.

kendi evlerine doğru tutuyorlar.

Now, hundreds of homes were destroyed.

Yüzlerce ev yıkıldı.

But the question that lingered in my mind was,

Fakat benim kafamdaki soru şu,

what causes people to destroy fire trucks

insanları kendi evlerine yardıma gelen

headed to their own homes?

itfaye aracına saldırmaya iten ne?

Where does such rage come from?

Bu kinin kaynağı ne?

And how are we responsible for this?

Ve bizim burdan sorumluluğumuz ne?

45 percent of the 14 million people

Delhi'deki 14 milyon insanın yüzde 45'i

who live in Delhi live in unauthorized slums,

genelde aşırı nüfusa sahip kaçak

which are chronically overcrowded.

gecekondularda yaşıyor.

They lack even the most basic amenities.

En sıradan rahatlıktan bile yoksunlar.

And this is something that is common to all our big cities.

Bu çoğu büyük şehrimizde de olan bir şey.

Back to the DFS. A huge chemical depot caught fire,

DYD'ye geri dönelim. Büyük bir kimya deposu alev almıştı

thousands of drums filled with petrochemicals

ve pertokimyasallarla dolu binlerce bidon

were blazing away and exploding all around us.

sağa sola taşınıp etrafımızda patlıyordu.

The heat was so intense, that hoses were used

Sıcaklık o kadar fazlaydı ki

to cool down firefighters

bazı hortumlarla herhangi bir koruyucu elbisesi olmayan

fighting extremely close to the fire, and with no protective clothing.

itfayecileri soğutmaya çalışıyorlardı.

In India we often love to complain about our government bodies.

Hindistan'da bizim hükümet yapımız hakkında şikayet etmekten hoşlanırız.

But over here, the heads of the DFS,

Fakat burada DYD'nin başları olan

Mr. R.C. Sharman, Mr. A.K. Sharman,

Mr. R.C. Sharman ve Mr. A.K.Sharman

led the firefight with their men.

adamlarıyla beraber yangına müdahele ediyorlar.

Something wonderful in a country where

Manüel işgücünün genelde hakir görüldüğü

manual labor is often looked down upon.

bir ülkede muhteşem bir şey.

(Applause)

(Alkışlar)

Over the years, my faith in the power of storytelling has been tested.

Yıllar süresince hikaye anlatılıcılığının gücüne olan inancım test edildi.

And I've had very serious doubt about its efficacy,

Onun etkisine dair ve insanlara

and my own faith in humanity.

olan inancıma dair ciddi şüphelerim oldu.

However, a film we shot still airs on the National Geographic channel.

Fakat çektiğimiz bir film hala National Geographic'de gösteriliyor.

And when it airs I get calls from all the guys I was with

Ve o yayınlandığında beraber olduğum o insanlardan telefon alıyorum

and they tell me that they receive hundreds of calls congratulating them.

ve bana kendilerini tebrik eden yüzlerce arama aldıklarını söylüyorlar.

Some of the firemen told me that they were also inspired

Bazı itfayeciler taş-sopa yerine teşekkür

to do better because they were so pleased

aldıklarından dolayı motive olduklarını

to get thank-yous rather than brick bats.

bana söylediler.

It seems that this story helped change perceptions about the DFS,

Görünen o ki bu hikaye DYD hakkındaki izlenimleri değiştirdi,

at least in the minds of an audience in part on televisions,

en azından televizyon izleyen, gazete okuyan ve

read magazines and whose huts aren't on fire.

evi yanmamış olan insanların gözünde.

Sometimes, focusing on what's heroic, beautiful and dignified,

Bazen contekste bakmadan kahramanlığa,

regardless of the context,

güzelliğe ve onursal olana odaklanmak

can help magnify these intangibles three ways,

elle tutulamayan şeyler 3 şekilde yüceltir:

in the protagonist of the story, in the audience,

hikayenin kahramanını, dinleyeni ve

and also in the storyteller.

hikayeyi anlatanı.

And that's the power of storytelling.

Hikaye anlatıcılığının gücü bu.

Focus on what's dignified, courageous and beautiful,

Onursal, cesur ve güzel olana odaklanın

and it grows. Thank you.

ve o büyüsün. Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)