What will humans look like in 100 years? | Juan Enriquez

1,164,444 views ・ 2016-12-15

TED


โปรดดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษด้านล่างเพื่อเล่นวิดีโอ

Translator: Kelwalin Dhanasarnsombut Reviewer: Rawee Ma
00:14
Here's a question that matters.
0
14760
1520
นี่คือคำถามสำคัญ
00:16
[Is it ethical to evolve the human body?]
1
16880
1976
[มันถูกต้องทางจริยธรรมหรือไม่ ที่จะทำให้ร่างกายของมนุษย์มีวิวัฒนาการ]
00:18
Because we're beginning to get all the tools together to evolve ourselves.
2
18880
3496
เพราะว่าเราเริ่มที่จะมีเครื่องมือ ในการใช้วิวัฒนาการตัวเราเอง
00:22
And we can evolve bacteria and we can evolve plants
3
22400
2416
และเราสามารถทำให้แบคทีเรีย พืช และสัตว์
00:24
and we can evolve animals,
4
24840
1416
มีวิวัฒนาการได้
00:26
and we're now reaching a point where we really have to ask,
5
26280
2816
และตอนนี้เรากำลังไปถึงจุด ที่เราต้องถามจริง ๆ กันแล้วว่า
มันถูกต้องทางจริยธรรมและเราต้องการ ให้ร่างกายมนุษย์มีวิวัฒนาการหรือเปล่า
00:29
is it really ethical and do we want to evolve human beings?
6
29120
2840
00:33
And as you're thinking about that,
7
33440
1896
และในขณะที่คุณกำลังคิดอยู่
00:35
let me talk about that in the context of prosthetics,
8
35360
3736
ให้ผมพูดถึงมัน ในบริบทของศาสตร์ด้านกายอุปกรณ์
ในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต
00:39
prosthetics past, present, future.
9
39120
2680
00:42
So this is the iron hand
10
42920
1576
นี่คือมือเหล็ก
00:44
that belonged to one of the German counts.
11
44520
2336
ที่เป็นของท่านเคาต์ชาวเยอรมันคนหนึ่ง
00:46
Loved to fight, lost his arm in one of these battles.
12
46880
4416
เขารักในการต่อสู้ และเสียแขนข้างหนึ่งในการสู้รบ
00:51
No problem, he just made a suit of armor,
13
51320
2456
ไม่มีปัญหา เขาสร้างชุดเกราะขึ้นมา
00:53
put it on,
14
53800
1336
สวมมัน
เป็นอวัยวะเทียมที่สมบูรณ์แบบ
00:55
perfect prosthetic.
15
55160
1256
00:56
That's where the concept of ruling with an iron fist comes from.
16
56440
3920
นั่นเป็นที่มาของแนวคิด การปกครองโดยกำปั้นเหล็ก
01:01
And of course these prosthetics have been getting more and more useful,
17
61600
3456
และแน่นอนว่าอวัยวะเทียมเหล่านี้ มีประโยชน์มากขึ้นเรื่อย ๆ
และดูทันสมัยมากขึ้นเรื่อย ๆ
01:05
more and more modern.
18
65080
1256
01:06
You can hold soft-boiled eggs.
19
66360
2456
คุณสามารถถือไข่ต้นเอาไว้ได้
01:08
You can have all types of controls, and as you're thinking about that,
20
68840
3496
คุณสามารถควบคุมมันได้ทุกอย่าง และถ้าคุณลองคิดดู
01:12
there are wonderful people like Hugh Herr
21
72360
2016
มีคนเจ่ง ๆ อย่าง ฮิวจ์ เฮอร์
01:14
who have been building absolutely extraordinary prosthetics.
22
74400
2839
ผู้ที่ได้สร้างอวัยวะเทียมแสนจะไม่ธรรมดา
01:17
So the wonderful Aimee Mullins will go out and say,
23
77720
2816
เอมี มุลลินส์ จะออกมาบอกว่า
01:20
how tall do I want to be tonight?
24
80560
1680
คืนนี้ฉันอยากสูงสักเท่าไรดีนะ
หรือเขาจะบอกว่า ผมจะปีนผาแบบไหนดีนะ
01:23
Or Hugh will say what type of cliff do I want to climb?
25
83040
2896
01:25
Or does somebody want to run a marathon, or does somebody want to ballroom dance?
26
85960
4496
หรือใครสักคนอยากจะวิ่งมาราธอน หรือใครบางคนอยากจะเต้นลีลาศ
01:30
And as you adapt these things,
27
90480
1976
และเมื่อคุณปรับปรุงสิ่งเหล่านี้
01:32
the interesting thing about prosthetics is they've been coming inside the body.
28
92480
4136
สิ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับอวัยวะเทียม ก็คือพวกมันเริ่มเข้าไปอยู่ในร่างกาย
01:36
So these external prosthetics have now become artificial knees.
29
96640
2976
ฉะนั้น อวัยวะเทียมภายนอกเหล่านี้ ตอนนี้ได้กลายเป็นเข่าประดิษฐ์
01:39
They've become artificial hips.
30
99640
2056
พวกมันกลายเป็นสะโพกประดิษฐ์
01:41
And then they've evolved further
31
101720
2216
และจากนั้นพวกมันก็มีวิวัฒนาการต่อไป
01:43
to become not just nice to have
32
103960
2016
เพื่อเป็นสิ่งที่ไม่เพียงแค่ทำให้คุณอยากได้
แต่เป็นสิ่งที่คุณจำเป็นต้องมี
01:46
but essential to have.
33
106000
1200
01:47
So when you're talking about a heart pacemaker as a prosthetic,
34
107920
3856
ฉะนั้น เมื่อคุณพูดถึงเครื่องคุมจังหวะ การเต้นของหัวใจว่าเป็นอวัยวะเทียม
01:51
you're talking about something that isn't just, "I'm missing my leg,"
35
111800
3696
คุณกำลังพูดถึงบางสิ่งที่ไม่ได้เป็นเพียงแค่ "เหมือนขาขาดไปข้างหนึ่ง"
01:55
it's, "if I don't have this, I can die."
36
115520
2416
แต่มันเป็น "ถ้าไม่ได้น่ะ ฉันตายแน่"
01:57
And at that point, a prosthetic becomes a symbiotic relationship
37
117960
4096
และที่จุดนั้น อวัยวะเทียม ก็จะมีความสัมพันธ์แบบพึ่งพากัน
กับร่างกายของมนุษย์
02:02
with the human body.
38
122080
1200
02:04
And four of the smartest people that I've ever met --
39
124560
2536
และคนที่ฉลาดที่สุดทั้งสี่คน เท่าที่ผมเคยพบเจอมานั้น
ซึ่งได้แก่ เอ็ด บอยเดน, ฮิวจ์ เฮอร์, โจ จาคอปสัน และบ๊อบ แบนเดอร์
02:07
Ed Boyden, Hugh Herr, Joe Jacobson, Bob Lander --
40
127120
5256
02:12
are working on a Center for Extreme Bionics.
41
132400
2576
กำลังทำงานอยู่ที่ ศูนย์เพื่อชีวประดิษฐศาสตร์ขั้นสูง
และสิ่งที่คุณกำลังดูอยู่นี้ มีความน่าสนใจก็เพราะว่า
02:15
And the interesting thing of what you're seeing here is
42
135000
2616
02:17
these prosthetics now get integrated into the bone.
43
137640
2416
คืออวัยวะเทียมเหล่านี้ ตอนนี้ถูกรวมเข้ากับกระดูก
พวกมันถูกรวมเข้ากับผิวหนัง
02:20
They get integrated into the skin.
44
140080
1655
02:21
They get integrated into the muscle.
45
141759
1716
พวกมันถูกรวมเข้ากับกล้ามเนื้อ
02:24
And one of the other sides of Ed
46
144360
2976
และอีกด้านหนึ่งของเอ็ด
02:27
is he's been thinking about how to connect the brain
47
147360
2896
ก็คือเขากำลังคิดว่า จะเชื่อมต่อสมองโดยตรง
02:30
using light or other mechanisms
48
150280
2696
โดยใช้แสงหรือกลไกอื่น ๆ
เข้ากับสิ่งต่าง ๆ เช่นอวัยวะเทียมได้อย่างไร
02:33
directly to things like these prosthetics.
49
153000
2280
02:36
And if you can do that,
50
156520
1256
และถ้าคุณสามารถทำอย่างนั้นได้
02:37
then you can begin changing fundamental aspects of humanity.
51
157800
3200
คุณก็จะสามารถเริ่มที่จะเปลี่ยน มุมมองขั้นพื้นฐานของมนุษยชาติได้
02:41
So how quickly you react to something depends on the diameter of a nerve.
52
161840
4000
แล้วคุณจะตอบสนองต่อสิ่งที่ขึ้นอยู่กับ เส้นผ่านศูนย์กลางของเส้นประสาทได้เร็วแค่ไหน
02:46
And of course, if you have nerves that are external or prosthetic,
53
166920
3880
และแน่นอน ถ้าคุณมีเส้นประสาทที่อยู่ภายนอก หรือเป็นอวัยวะเทียม
02:51
say with light or liquid metal,
54
171600
1880
สมมติว่าใช้แสงหรือโลหะเหลว
02:54
then you can increase that diameter
55
174280
1696
แล้วคุณจะสามารถเพิ่มเส้นผ่านศูนย์กลางนั้น
และตามทฤษฎีคุณจะสามารถเพิ่มมันไปถึงจุดหนึ่ง
02:56
and you could even increase it theoretically to the point where,
56
176000
3056
ที่เสมือนว่าตราบใดที่คุณยังเห็นแสงจากปลายปืน คุณก็ยังสามารถหลบกระสุนได้
02:59
as long as you could see the muzzle flash, you could step out of the way of a bullet.
57
179080
4040
03:03
Those are the order of magnitude of changes you're talking about.
58
183840
3120
นั่นเป็นลำดับขนาดของความเปลี่ยนแปลง ที่เรากำลังพูดถึง
03:08
This is a fourth sort of level of prosthetics.
59
188200
2576
นี่เป็นระดับแนวหน้าของอวัยวะเทียม
03:10
These are Phonak hearing aids,
60
190800
2536
นี่คือ เครื่องช่วยฟังโฟเนค (Phonak)
03:13
and the reason why these are so interesting
61
193360
2056
และเหตุผลที่ทำไมพวกมันถึงน่าสนใจ
03:15
is because they cross the threshold from where prosthetics are something
62
195440
3416
ก็เพราะว่าพวกมันก้าวข้ามจุดที่ อวัยวะเทียมเป็นอะไรบางอย่าง
03:18
for somebody who is "disabled"
63
198880
1429
สำหรับใครบางคนที่ "พิการ"
03:21
and they become something that somebody who is "normal"
64
201560
4056
และพวกมันกลายเป็นอะไรบางอย่าง ที่คนที่เป็น "ปกติ"
03:25
might want to actually have,
65
205640
1896
อาจอยากที่จะมี
03:27
because what this prosthetic does, which is really interesting,
66
207560
2976
เพราะที่น่าสนใจก็คืออวัยวะเทียมนี้
03:30
is not only does it help you hear,
67
210560
1656
ไม่เพียงแต่ช่วยในเรื่องการฟังของคุณ
03:32
you can focus your hearing,
68
212240
1336
คุณสามารถเพ่งการฟังของคุณ
03:33
so it can hear the conversation going on over there.
69
213600
2456
มันจึงสามารถได้ยินการสนทนา ที่เกิดขึ้นตรงนั้นได้
คุณอาจมีสุดยอดความสามารถการได้ยิน
03:36
You can have superhearing.
70
216080
1256
03:37
You can have hearing in 360 degrees. You can have white noise.
71
217360
2936
คุณสามารถได้ยินแบบ 360 องศา แบบไร้เสียงรบกวน
03:40
You can record, and oh, by the way, they also put a phone into this.
72
220320
3200
คุณสามารถบันทึก แล้วก็ พวกเขายังเอาโทรศัพท์ใส่เข้าไป
03:44
So this functions as your hearing aid and also as your phone.
73
224440
2880
ฉะนั้น มันจึงทำหน้าที่เป็นทั้งเครื่องช่วยฟัง และเป็นโทรศัพท์ด้วย
03:47
And at that point, somebody might actually want to have a prosthetic voluntarily.
74
227920
5160
และจุดนี้เอง ใครบางคนอาจต้องการ อวัยวะเทียมอย่างสมัครใจ
03:54
All of these thousands of loosely connected little pieces
75
234400
2696
ชิ้นส่วนต่าง ๆ นับพันที่เชื่อมต่อกันอย่างหลวม ๆ
เข้ามาอยู่ด้วยกัน
03:57
are coming together,
76
237120
1200
และนี่ก็ถึงเวลาแล้วที่เราจะถามว่า
03:59
and it's about time we ask the question,
77
239120
1936
เราต้องการให้มนุษย์มีวิวัฒนาการ ในช่วงหนึ่งถึงสองศตวรรษข้างหน้าอย่างไร
04:01
how do we want to evolve human beings over the next century or two?
78
241080
3160
04:05
And for that we turn to a great philosopher
79
245640
2040
และด้วยเหตุนี้ พวกเราได้กลายเป็นนักปรัชญาผู้ยิ่งใหญ่
04:08
who was a very smart man despite being a Yankee fan.
80
248920
3056
ผู้ฉลาดหลักแหลม แม้ว่าจะเป็นสาวกทีมเบสบอลแยงกี้
(เสียงหัวเราะ)
04:12
(Laughter)
81
252000
1880
04:14
And Yogi Berra used to say, of course, that it's very tough to make predictions,
82
254800
3816
และโยกิ เบอร์รา เคยกล่าวไว้ว่า แน่ล่ะ มันยากมากที่เราจะคาดเดา
04:18
especially about the future.
83
258640
1376
โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องอนาคต
(เสียงหัวเราะ)
04:20
(Laughter)
84
260040
1096
ฉะนั้น แทนที่จะคาดเดาเรื่องอนาคต
04:21
So instead of making a prediction about the future to begin with,
85
261160
3056
04:24
let's take what's happening in the present with people like Tony Atala,
86
264240
3336
เราลองมาเริ่มกันด้วยเหตุการณ์ในปัจจุบัน ที่คนอย่าง โทนี่ อทาลา
04:27
who is redesigning 30-some-odd organs.
87
267600
2239
ผู้ออกแบบอวัยวะประมาณ 30 ชนิด
04:31
And maybe the ultimate prosthetic isn't having something external, titanium.
88
271200
3576
และบางทีสุดยอดอวัยวะเทียม อาจไม่ได้ทำมาจากสิ่งที่อยู่ภายนอกอย่าง ไทเทเนียม
04:34
Maybe the ultimate prosthetic is take your own gene code,
89
274800
2696
บางทีสุดยอดอวัยวะเทียม คือการนำรหัสทางพันธุกรรมของคุณเอง
04:37
remake your own body parts,
90
277520
1320
มาทำส่วนต่าง ๆ ของร่างกายของคุณเอง
04:39
because that's a whole lot more effective than any kind of a prosthetic.
91
279920
3600
เพราะว่านั่นมันมีประสิทธิภาพยิ่งกว่า อวัยวะเทียมแบบอื่น ๆ
04:44
But while you're at it, then you can take the work of Craig Venter and Ham Smith.
92
284440
4016
แต่ในขณะที่คุณอยู่ที่จุดนั้นแล้ว คุณอาจนำงานของเครก เวนเตอร์ และแฮม สมิท
04:48
And one of the things that we've been doing
93
288480
2056
และสิ่งหนึ่งที่เรากำลังทำกันอยู่
04:50
is trying to figure out how to reprogram cells.
94
290560
2560
ก็คือพยายามเข้าใจ ว่าจะรีโปรแกรมเซลล์
04:54
And if you can reprogram a cell,
95
294280
1576
และถ้าคุณสามารถรีโปรแกรมเซลล์ได้
04:55
then you can change the cells in those organs.
96
295880
2240
คุณก็จะสามารถเปลี่ยนเซลล์ ในอวัยวะเหล่านั้นได้
04:59
So if you can change the cells in those organs,
97
299400
2216
แล้วถ้าคุณสามารถเปลี่ยนเซลล์ในอวัยวะเหล่านั้นได้
05:01
maybe you make those organs more radiation-resistant.
98
301640
2496
บางที คุณก็อาจสร้างอวัยวะ ที่ทนทานต่อรังสีได้มากกว่าเดิม
บางที คุณอาจทำให้มันดูดซับออกซิเจนได้มากกว่าเดิม
05:04
Maybe you make them absorb more oxygen.
99
304160
1896
บางที คุณอาจทำให้พวกมันมีประสิทธิภาพ
05:06
Maybe you make them more efficient
100
306080
1656
05:07
to filter out stuff that you don't want in your body.
101
307760
2480
ในการกรองสารที่คุณไม่ต้องการออกจากร่างกาย
05:11
And over the last few weeks, George Church has been in the news a lot
102
311440
3656
และตลอดสองสามสัปดาห์ที่ผ่านมา จอห์จ เชิร์จ ออกข่าวบ่อย ๆ
เพราะว่าเขาได้พูดถึง
05:15
because he's been talking about taking one of these programmable cells
103
315120
3296
05:18
and inserting an entire human genome
104
318440
1736
การนำจีโนมทั้งชุดของมนุษย์
05:20
into that cell.
105
320200
1200
เข้าไปในเซลล์ที่ถูกรีโปรแกรมนั้น
05:22
And once you can insert an entire human genome into a cell,
106
322480
3816
และเมื่อคุณสามารถแทรกจีโนมทั้งชุดของมนุษย์ เข้าไปในเซลล์ได้แล้ว
05:26
then you begin to ask the question,
107
326320
2136
คุณก็จะเริ่มถามคำถามว่า
05:28
would you want to enhance any of that genome?
108
328480
2680
คุณอยากจะส่งเสริมจีโนมใดในนั้นหรือเปล่า
05:33
Do you want to enhance a human body?
109
333440
2336
คุณอยากจะส่งเสริมร่างกายมนุษย์หรือเปล่า
05:35
How would you want to enhance a human body?
110
335800
2296
คุณต้องการจะส่งเสริมร่างกายมนุษย์อย่างไร
ตรงไหนที่มันถูกต้องตามจริยธรรม ที่จะส่งเสริมร่างกายมนุษย์
05:38
Where is it ethical to enhance a human body
111
338120
2096
05:40
and where is it not ethical to enhance a human body?
112
340240
3256
และตรงไหนที่ไม่ถูกต้อง
05:43
And all of a sudden, what we're doing
113
343520
1896
และทันใดนั้น สิ่งที่เรากำลังทำอยู่นี้
05:45
is we've got this multidimensional chess board
114
345440
2936
ก็คือกระดานหมากรุกหลายมิติ
05:48
where we can change human genetics by using viruses
115
348400
3256
ที่เราสามารถเปลี่ยนพันธุกรรมของมนุษย์ โดยการใช้ไวรัส
05:51
to attack things like AIDS,
116
351680
1440
เพื่อตอบโต้สิ่งต่าง ๆ เช่น เอดส์
หรือเราสามารถเปลี่ยนรหัสพันธุกรรม ผ่านการบำบัดด้วยยีน
05:54
or we can change the gene code through gene therapy
117
354120
2416
05:56
to do away with some hereditary diseases,
118
356560
2936
เพื่อที่จะกำจัดโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมบางอย่าง
05:59
or we can change the environment,
119
359520
1616
หรือเราอาจเปลี่ยนสิ่งแวดล้อม
และเปลี่ยนการแสดงออกของยีนในเอพิจีโนม
06:01
and change the expression of those genes in the epigenome
120
361160
2667
06:03
and pass that on to the next generations.
121
363851
1960
และส่งต่อมันไปให้กับลูกหลานของเรา
06:07
And all of a sudden, it's not just one little bit,
122
367320
3136
และทันใดนั้นเอง มันก็ไม่ใช่เพียงเรื่องเล็กน้อย
06:10
it's all these stacked little bits
123
370480
1856
มันเป็นสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ เหล่านั้น
06:12
that allow you to take little portions of it
124
372360
2080
ที่ทำให้คุณสามารถนำส่วนเล็ก ๆ จากมัน
06:15
until all the portions coming together
125
375280
2000
จนกระทั่งทุกส่วนเหล่านั้นเข้ามาหลอมรวมกัน
และนำคุณไปสู่อะไรบางอย่าง ที่แตกต่างออกไปมาก
06:18
lead you to something that's very different.
126
378160
2080
06:21
And a lot of people are very scared by this stuff.
127
381600
2736
และคนมากมายก็หวาดกลัวต่อสิ่งนี้
06:24
And it does sound scary, and there are risks to this stuff.
128
384360
2920
และมันก็ฟังดูน่ากลัวและก็มีความเสี่ยง
แล้วทำไมคุณต้องอยากทำสิ่งเหล่านี้ล่ะ
06:28
So why in the world would you ever want to do this stuff?
129
388040
2696
06:30
Why would we really want to alter the human body
130
390760
3016
ทำไมคุณถึงอยากจะเปลี่ยนร่างกายมนุษย์
06:33
in a fundamental way?
131
393800
1200
ในระดับขั้นรากฐานกันเลย
คำตอบนั้นอยู่ในส่วน
06:37
The answer lies in part
132
397040
2296
06:39
with Lord Rees,
133
399360
1200
ของ ลอร์ด รีส์
06:41
astronomer royal of Great Britain.
134
401240
1680
นักดาราศาสตร์แห่งสหราชอาณาจักร
06:44
And one of his favorite sayings is the universe is 100 percent malevolent.
135
404560
3816
และหนึ่งในวาทะเด็ดของเขาก็คือ จักรวาลนั้นอันตราย 100 เปอร์เซ็นต์
06:48
So what does that mean?
136
408400
1216
แล้วนั่นหมายความว่าอย่างไร
06:49
It means if you take any one of your bodies at random,
137
409640
2896
มันหมายความว่า ถ้าคุณสุ่มนำร่างกายของใครก็ตาม
06:52
drop it anywhere in the universe,
138
412560
1896
ไปทิ้งไว้ในจักรวาลสักแห่ง
06:54
drop it in space, you die.
139
414480
1720
ทิ้งในอวกาศ คุณตาย
06:56
Drop it on the Sun, you die.
140
416720
1376
ทิ้งบนดวงอาทิตย์ คุณตาย
ทิ้งบนพื้นผิวของดาวพุธ คุณตาย
06:58
Drop it on the surface of Mercury, you die.
141
418120
2016
ทิ้งไว้ใกล้ ๆ กับซุปเปอร์โนวา คุณตาย
07:00
Drop it near a supernova, you die.
142
420160
1640
07:02
But fortunately, it's only about 80 percent effective.
143
422240
3120
แต่โชคดี มันมีประสิทธิภาพเพียง 80 เปอร์เซ็นต์
07:06
So as a great physicist once said,
144
426640
2040
อย่างที่นักฟิสิกส์ชื่อดังเคยกล่าวไว้
มีต้นน้ำวนแห่งชีวภาพ
07:10
there's these little upstream eddies of biology
145
430000
4136
ที่สร้างระเบียบในเอนโทรปีที่เชี่ยวกราดนี้
07:14
that create order in this rapid torrent of entropy.
146
434160
4640
ฉะนั้น เมื่อจักรวาลค่อย ๆ ใช้พลังงานไปเรื่อย ๆ
07:20
So as the universe dissipates energy,
147
440080
2976
กระแสต้นน้ำเหล่านี้จะสร้างระเบียบทางชีวภาพ
07:23
there's these upstream eddies that create biological order.
148
443080
3480
07:27
Now, the problem with eddies is,
149
447960
2416
เอาล่ะ ปัญหาของกระแสต้นน้ำนี้ก็คือ
07:30
they tend to disappear.
150
450400
1496
พวกมันมักจะค่อย ๆ หายไป
07:31
They shift. They move in rivers.
151
451920
1880
พวกมันเปลี่ยนแปลง พวกมันเคลื่อนไปในแม่น้ำลำธาร
07:34
And because of that, when an eddy shifts,
152
454680
1976
และเพราะด้วยเหตุนี้ เมื่อกระแสเปลี่ยนแปลงไป
07:36
when the Earth becomes a snowball, when the Earth becomes very hot,
153
456680
3536
เมื่อโลกกลายเป็นก้อนหิมะ เมื่อโลกร้อนระอุ
07:40
when the Earth gets hit by an asteroid, when you have supervolcanoes,
154
460240
3256
เมื่อโลกถูกดาวหางพุ่งชน เมื่อมีภูเขาไฟยักษ์อยู่บนโลก
07:43
when you have solar flares,
155
463520
1856
เมื่อมีการประทุของดวงอาทิตย์
07:45
when you have potentially extinction-level events
156
465400
3336
เมื่ออาจเกิดเหตุการณ์ ที่มีระดับความรุนแรงถึงการสูญพันธ์ุ
07:48
like the next election --
157
468760
1216
เทียบเท่ากับการเลือกตั้งครั้งถัดไป
(เสียงหัวเราะ)
07:50
(Laughter)
158
470000
2160
07:53
then all of a sudden, you can have periodic extinctions.
159
473440
3240
เมื่อนั่น มันก็อาจเกิดการสูญพันธุ์ตามลำดับ
07:57
And by the way, that's happened five times on Earth,
160
477400
2440
และจะว่าไป นั่นก็เป็นสิ่งที่เคยเกิดขึ้น บนโลกใบนี้ถึงห้าครั้ง
08:00
and therefore it is very likely
161
480360
2096
และถึงกระนั้น มันก็น่าจะเป็นไปได้มาก
08:02
that the human species on Earth is going to go extinct someday.
162
482480
3040
ว่าสายพันธุ์มนุษย์บนโลก กำลังจะสูญพันธุ์ในสักวันหนึ่ง
08:06
Not next week,
163
486440
1496
ไม่ใช่สัปดาห์หน้า
08:07
not next month,
164
487960
1816
ไม่ใช่เดือนหน้า
08:09
maybe in November, but maybe 10,000 years after that.
165
489800
2880
แต่บางทีอาจเป็นในเดือนพฤศจิกายน ในอีก 10,000 ปีข้างหน้า
08:13
As you're thinking of the consequence of that,
166
493880
2816
เมื่อคุณลองคิดถึงผลที่ตามมา
08:16
if you believe that extinctions are common and natural
167
496720
3416
ถ้าคุณเชื่อว่าการสูญพันธุ์ เป็นเรื่องปกติตามธรรมชาติ
ที่เกิดขึ้นอย่างเป็นลำดับแล้วละก็
08:20
and normal and occur periodically,
168
500160
2296
08:22
it becomes a moral imperative to diversify our species.
169
502480
2880
มันก็การกระทำที่ถูกต้องตามจริยธรรม ที่จะทำให้สายพันธุ์ของเรามีความหลากหลาย
08:26
And it becomes a moral imperative
170
506520
1616
และมันก็จะเป็นการกระทำที่ถูกต้องตามจริยธรรม
เพราะว่ามันคงยากน่าดูที่จะมีชีวิตอยู่บนดาวอังคาร
08:28
because it's going to be really hard to live on Mars
171
508160
2976
ถ้าคุณไม่ดัดแปลงร่างกายมนุษย์ในระดับขึ้นพื้นฐาน
08:31
if we don't fundamentally modify the human body.
172
511160
2720
08:34
Right?
173
514880
1216
ใช่ไหมครับ
คุณเกิดจากเซลล์เพียงเซลล์เดียว
08:36
You go from one cell,
174
516120
1336
08:37
mom and dad coming together to make one cell,
175
517480
2216
จากแม่และพ่อมาหลอมรวมกัน เพื่อเกิดเป็นอีกเซลล์หนึ่ง
08:39
in a cascade to 10 trillion cells.
176
519720
2176
ที่จะกลายไปเป็นอีก 10 ล้านล้านเซลล์
08:41
We don't know, if you change the gravity substantially,
177
521920
4456
คุณไม่รู้หรอกว่า ถ้าคุณเปลี่ยนแรงโน้มถ่วงอย่างมีนัยสำคัญ
08:46
if the same thing will happen to create your body.
178
526400
2480
กระบวนการที่ทำให้เกิดร่างกายของคุณ จะเกิดขึ้นในแบบเดิมหรือเปล่า
เรารู้ว่า ถ้าร่ายกายของคุณในแบบตอนนี้
08:50
We do know that if you expose our bodies as they currently are
179
530159
3057
08:53
to a lot of radiation, we will die.
180
533240
2120
ได้รับรังสีปริมาณมาก เราจะตาย
ฉะนั้น ถ้าคุณลองคิดดู คุณจะต้องออกแบบสิ่งต่าง ๆ ใหม่
08:57
So as you're thinking of that, you have to really redesign things
181
537040
3056
เพื่อจะไปยังดาวอังคาร
09:00
just to get to Mars.
182
540120
1256
09:01
Forget about the moons of Neptune or Jupiter.
183
541400
2920
ลืมเรื่องดวงจันทร์ของเนปจูน หรือของดาวพฤหัสไปก่อน
และขอยืมคำพูดมาจากนิโคไล คาร์ดาเชฟ
09:05
And to borrow from Nikolai Kardashev,
184
545000
2456
09:07
let's think about life in a series of scales.
185
547480
2176
ลองนึกถึงชีวิตในแบบรุ่นระดับ
09:09
So Life One civilization
186
549680
2496
ฉะนั้น อารยธรรมชีวิตที่หนึ่ง
09:12
is a civilization that begins to alter his or her looks.
187
552200
3000
คืออารยธรรมที่เริ่มจะเปลี่ยนแปลง ลักษณะของเขาหรือเธอ
และเราได้ทำอย่างนั้นมาเป็นพัน ๆ ปีแล้ว
09:16
And we've been doing that for thousands of years.
188
556080
2296
09:18
You've got tummy tucks and you've got this and you've got that.
189
558400
3160
คุณมีตับไตไส้พุง และมีนี่นู่นนั่น
09:22
You alter your looks, and I'm told
190
562280
2416
และคุณก็เปลี่ยนลักษณะของคุณ และผมก็รู้มาว่า
09:24
that not all of those alterations take place for medical reasons.
191
564720
3320
การเปลี่ยนแปลงทั้งหมดเหล่านี้ ก็ไม่ได้เกิดขึ้นด้วยเหตุผลทางการแพทย์
09:28
(Laughter)
192
568680
2056
(เสียงหัวเราะ)
09:30
Seems odd.
193
570760
1200
มันฟังดูแปลก
09:32
A Life Two civilization is a different civilization.
194
572360
2520
อารยธรรมชีวิตที่สอง เป็นอารยธรรมที่ต่างออกไป
09:36
A Life Two civilization alters fundamental aspects of the body.
195
576320
4560
อารยธรรมชีวิตที่สองเปลี่ยนแปลง ลักษณะพื้นฐานของร่างกาย
09:41
So you put human growth hormone in, the person grows taller,
196
581840
2856
ฉะนั้น คุณเอาฮอร์โมนการเติบโตของมนุษย์ใส่เข้าไป มนุษย์ก็สูงขึ้น
09:44
or you put x in and the person gets fatter or loses metabolism
197
584720
3936
หรือเอาตัวประหนึ่งเข้าไป และคนก็มีเมตาบอลิซึมหนึ่งเร็วขึ้นหรือช้าลง
09:48
or does a whole series of things,
198
588680
1616
หรือทำทุก ๆ สิ่งทุก ๆ อย่าง
09:50
but you're altering the functions in a fundamental way.
199
590320
2696
แต่คุณกำลังเปลี่ยนหน้าที่การทำงาน ในแบบพื้นฐาน
เพื่อที่จะกลายเป็นอารยธรรมอวกาศ
09:53
To become an intrasolar civilization,
200
593040
2616
09:55
we're going to have to create a Life Three civilization,
201
595680
2720
เรากำลังที่จะต้องสร้างอารยธรรมชีวิตที่สาม
09:59
and that looks very different from what we've got here.
202
599720
2600
และนั่นมันดูต่างออกไป จากสิ่งที่เรามีอยู่ตอนนี้
10:02
Maybe you splice in Deinococcus radiodurans
203
602840
2216
บางทีคุณอาจเติม ดีอิโนคอคคัส เรดิโอดูแรนส์
เพื่อที่เซลล์จะสามารถแบ่งตัวได้อีก หลังจากถูกรังสีในปริมาณมาก
10:05
so that the cells can resplice after a lot of exposure to radiation.
204
605080
4120
10:10
Maybe you breathe by having oxygen flow through your blood
205
610320
3016
บางทีคุณอาจหายใจโดยใช้ออกซิเจน ที่ไหลอยู่ในเลือดของคุณ
10:13
instead of through your lungs.
206
613360
1440
แทนที่จะผ่านปอดของคุณ
10:15
But you're talking about really radical redesigns,
207
615600
2720
แต่คุณกำลังพูดถึงการออกแบบ ที่แตกต่างออกไปโดยสิ้นเชิง
10:19
and one of the interesting things that's happened in the last decade
208
619480
3216
และหนึ่งในสิ่งที่น่าสนใจ ที่เกิดขึ้นในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา
10:22
is we've discovered a whole lot of planets out there.
209
622720
2736
ก็คือเราได้ค้นพบดาวเคราะห์มากมาย
10:25
And some of them may be Earth-like.
210
625480
1680
และบางดวงก็มีลักษณะคล้ายโลก
10:29
The problem is, if we ever want to get to these planets,
211
629440
3616
ปัญหาก็คือ ถ้าเราอยากที่จะไปยังดาวเคราะห์เหล่านั้น
สิ่งประดิษฐ์ของมนุษย์ที่เดินทางได้เร็วที่สุด
10:33
the fastest human objects --
212
633080
1656
10:34
Juno and Voyager and the rest of this stuff --
213
634760
2576
ก็คือ จูโน และ โวยาเจอร์ และอะไรเหล่านี้
10:37
take tens of thousands of years
214
637360
2496
ใช้เวลาเป็นพัน ๆ ปี
10:39
to get from here to the nearest solar system.
215
639880
2120
เพื่อจะเดินทางจากตรงนี้ ไปถึงระบบสุริยจักรวาลที่ใกล้ที่สุด
10:42
So if you want to start exploring beaches somewhere else,
216
642720
2960
ฉะนั้น ถ้าคุณต้องการ เริ่มสำรวจหาดทรายที่อื่น
10:46
or you want to see two-sun sunsets,
217
646400
2400
หรือคุณต้องการดูดวงอาทิตย์สองดวงตกดิน
10:49
then you're talking about something that is very different,
218
649840
3136
เมื่อคุณกำลังพูดถึงอะไรบางอย่าง ที่แตกต่างไปมาก
เพราะว่าคุณจะต้องเปลี่ยนกำหนดเวลา และร่างกายของมนุษย์
10:53
because you have to change the timescale and the body of humans
219
653000
5056
ในแบบซึ่งอาจไม่อาจเห็นเค้าเดิมได้เลย
10:58
in ways which may be absolutely unrecognizable.
220
658080
2920
และนั่นคืออารยธรรมชีวิตที่สี่
11:02
And that's a Life Four civilization.
221
662000
1840
11:05
Now, we can't even begin to imagine what that might look like,
222
665720
2936
ทีนี้ เราไม่อาจเริ่มจินตนาการได้ ว่ามันจะเป็นอย่างไร
11:08
but we're beginning to get glimpses
223
668680
2336
แต่เราอาจเริ่มเห็นภาพลาง ๆ
ของเครื่องไม้เครื่องมือ ที่จะทำให้เราไปถึงจุดนั้น
11:11
of instruments that might take us even that far.
224
671040
3360
11:14
And let me give you two examples.
225
674960
1616
และให้ผมได้ยกตัวอย่างให้คุณฟัง สักสองตัวอย่าง
11:16
So this is the wonderful Floyd Romesberg,
226
676600
1953
นี่คือ ฟลอยด์ โรมส์เบิร์ก ผู้น่าทึ่ง
11:19
and one of the things that Floyd's been doing
227
679200
2136
และหนึ่งในสิ่งที่ ฟลอยด์ กำลังทำก็คือ
11:21
is he's been playing with the basic chemistry of life.
228
681360
2536
เขาได้ทดลองศึกษา เกี่ยวกับสารเคมีพื้นฐานของชีวิต
11:23
So all life on this planet is made in ATCGs, the four letters of DNA.
229
683920
4856
ทุกชีวิตในดาวเคราะห์นี้ สร้างขึ้นมาจาก ATCG ซึ่งคือตัวอักษรทั้งสี่ของดีเอ็นเอ
11:28
All bacteria, all plants, all animals, all humans, all cows,
230
688800
3136
แบคทีเรียทุกชนิด พืชทุกชนิด สัตว์ทุกชนิด คนทุกคน วัวทุกตัว
11:31
everything else.
231
691960
1200
ทุก ๆ อย่าง
11:34
And what Floyd did is he changed out two of those base pairs,
232
694440
4176
และสิ่งที่ ฟลอยด์ ทำก็คือเขาเปลี่ยนสองคู่เบส
11:38
so it's ATXY.
233
698640
1520
ทำให้มันกลายเป็น ATXY
11:41
And that means that you now have a parallel system to make life,
234
701760
5696
และนั่นหมายความว่า ตอนนี้ คุณมีระบบคู่ขนานในการสร้างชีวิต
11:47
to make babies, to reproduce, to evolve,
235
707480
4296
เพื่อสร้างเด็กทารก เพื่อสืบพันธุ์ เพื่อมีวิวัฒนาการ
11:51
that doesn't mate with most things on Earth
236
711800
2176
ที่ไม่สามารถผสมพันธุ์ กับสิ่งมีชีวิตส่วนใหญ่บนโลกได้
หรืออันที่จริง บางทีมันไม่อาจผสมพันธุ์ กับสิ่งมีชีวิตใดบนโลกได้เลย
11:54
or in fact maybe with nothing on Earth.
237
714000
1880
11:56
Maybe you make plants that are immune to all bacteria.
238
716880
2536
บางทีคุณอาจสร้างพืช ที่มีภูมิต่อแบคทีเรียทุกอย่าง
11:59
Maybe you make plants that are immune to all viruses.
239
719440
2496
บางทีคุณอาจสร้างพืช ที่มีภูมิต่อไวรัสทุกอย่าง
12:01
But why is that so interesting?
240
721960
1536
แต่ทำไมมันถึงน่าสนใจน่ะหรือครับ
12:03
It means that we are not a unique solution.
241
723520
3160
มันหมายถึงว่า เราจะไม่ได้เป็นทางออกเดียว
12:07
It means you can create alternate chemistries to us
242
727400
3736
มันหมายความว่า เราสามารถสร้าง สารเคมีที่เป็นทางเลือกให้กับเรา
ที่จะสามารถเป็นสารเคมี ที่ปรับเปลี่ยนได้ต่อพืชที่มีความแตกต่าง
12:11
that could be chemistries adaptable to a very different planet
243
731160
4816
ที่อาจสร้างชีวิตและส่งต่อลักษณะนั้นต่อไป
12:16
that could create life and heredity.
244
736000
2360
การทดลองที่สอง
12:20
The second experiment,
245
740120
1240
12:22
or the other implication of this experiment,
246
742480
2080
หรืออีกแง่มุมหนึ่งของการทดลองนี้
12:25
is that all of you, all life is based on 20 amino acids.
247
745360
4216
คือทุกส่วนของคุณและทุก ๆ ชีวิต ประกอบด้วยกรดอะมิโน 20 ชนิด
12:29
If you don't substitute two amino acids,
248
749600
2456
ถ้าคุณไม่แทนที่กรดอะมิโนสองชนิด
ถ้าคุณไม่ได้มีแค่ ATXY แต่มี ATCG + XY
12:32
if you don't say ATXY, if you say ATCG + XY,
249
752080
5576
12:37
then you go from 20 building blocks to 172,
250
757680
2760
คุณก็จะมีโครงสร้างหลัก จาก 20 เป็น 172
12:41
and all of a sudden you've got 172 building blocks of amino acids
251
761520
3136
และทันใดนั้นเอง คุณก็จะมีโครงสร้างหลัก ของกรดอะมิโน 172 ชนิด
12:44
to build life-forms in very different shapes.
252
764680
2800
เพื่อสร้างรูปแบบชีวิต ในแบบที่แตกต่างออกไป
12:49
The second experiment to think about is a really weird experiment
253
769480
3056
การทดลองที่สองที่เราควรพิจารณา เป็นการทดลองที่แปลกมาก
12:52
that's been taking place in China.
254
772560
2080
ที่ถูกดำเนินการทดลองในประเทศจีน
12:55
So this guy has been transplanting hundreds of mouse heads.
255
775920
4040
ชายคนนี้ได้ทำการปลูกถ่าย ย้ายศีรษะหนูเป็นร้อย ๆ หัว
13:00
Right?
256
780920
1376
ครับ
13:02
And why is that an interesting experiment?
257
782320
2080
และทำไมมันถึงเป็นการทดลองที่น่าสนใจล่ะ
13:05
Well, think of the first heart transplants.
258
785440
2056
ลองคิดดูถึงการปลูกถ่าย ย้ายหัวใจครั้งแรกสิครับ
13:07
One of the things they used to do
259
787520
1616
หนึ่งในสิ่งที่พวกเขาเคยทำกันมา
ก็คือพวกเขานำภรรยาหรือลูกสาวของผู้บริจาคเข้ามา
13:09
is they used to bring in the wife or the daughter of the donor
260
789160
3536
13:12
so the donee could tell the doctors,
261
792720
3896
เพื่อที่รับบริจาคจะสามารถบอกหมอได้ว่า
13:16
"Do you recognize this person? Do you love this person?
262
796640
2616
"คุณจำคนคนนี้ได้ไหม คุณรักคนคนนี้หรือเปล่า
13:19
Do you feel anything for this person?"
263
799280
1856
คุณมีความรู้สึกใด ๆ ต่อคนคนนี้หรือเปล่า"
ปัจจุบันนี้เราหัวเราะอดีต
13:21
We laugh about that today.
264
801160
1480
13:23
We laugh because we know the heart is a muscle,
265
803560
2216
เราหัวเราะเพราะว่าเรารู้ว่าหัวใจเป็นกล้ามเนื้อ
13:25
but for hundreds of thousands of years, or tens of thousands of years,
266
805800
3496
แต่เป็นหมื่นเป็นแสนปีมาแล้ว
13:29
"I gave her my heart. She took my heart. She broke my heart."
267
809320
2896
"ผมให้หัวใจผมกับเธอ เธอเอาหัวใจของผมไป เธอทำผมหัวใจสลาย"
13:32
We thought this was emotion
268
812240
1376
เราคิดว่ามันเกี่ยวข้องกับอารมณ์ความรู้สึก
13:33
and we thought maybe emotions were transplanted with the heart. Nope.
269
813640
3240
และเราคิดว่า บางที่อารมณ์ความรู้สึก ถูกปลูกถ่ายไปพร้อมกับหัวใจ ไม่จริงครับ
แล้วสมองล่ะ
13:38
So how about the brain?
270
818000
1480
มีความเป็นไปได้สองอย่างจากการทดลองนี้
13:41
Two possible outcomes to this experiment.
271
821040
2080
13:43
If you can get a mouse
272
823880
2416
ถ้าคุณสามารถนำหนู
13:46
that is functional,
273
826320
1616
ที่ใช้การได้มา
13:47
then you can see,
274
827960
1200
แล้วคุณก็จะเห็นว่า
สมองใหม่เป็นเหมือนกับก้อนหินชนวนหรือเปล่า
13:50
is the new brain a blank slate?
275
830040
1600
13:53
And boy, does that have implications.
276
833280
2040
และนั่นมันสื่อถึงอะไรหรือเปล่า
ความคิดเห็นที่สองก็คือ
13:57
Second option:
277
837120
1200
13:58
the new mouse recognizes Minnie Mouse.
278
838800
2120
หนูตัวใหม่จดจำหนูตัวเมียได้
14:01
The new mouse remembers what it's afraid of,
279
841760
2096
หนูตัวใหม่จดจำว่ามันกลัวอะไรได้
14:03
remembers how to navigate the maze,
280
843880
1696
จำได้ว่าจะออกจากเขาวงกตได้อย่างไร
14:05
and if that is true,
281
845600
1200
และถ้านั่นเป็นจริงแล้วล่ะก็
คุณจะสามารถปลูกถ่ายความทรงจำ และสติสัมปชัญญะได้
14:08
then you can transplant memory and consciousness.
282
848040
3320
และสิ่งที่น่าสนใจต่อไปก็คือ
14:13
And then the really interesting question is,
283
853080
2416
14:15
if you can transplant this, is the only input-output mechanism
284
855520
3936
ถ้าคุณสามารถปลูกถ่ายสิ่งนี้ กลไกลการรับเข้าและนำออก
14:19
this down here?
285
859480
1200
ขึ้นอยู่กับสิ่งนี้เท่านั้นอย่างนั้นหรือ
14:21
Or could you transplant that consciousness into something
286
861440
2696
หรือคุณอาจปลูกถ่ายสติสัมปชัญญะนั้น ลงไปในอะไรบางอย่าง
ที่อาจแตกต่างออกไปมาก
14:24
that would be very different,
287
864160
1976
ที่อาจคงทนถาวรอยู่ในอวกาศ
14:26
that would last in space,
288
866160
1256
14:27
that would last tens of thousands of years,
289
867440
2056
ที่อาจคงทนถาวรอยู่เป็นหมื่น ๆ ปี
14:29
that would be a completely redesigned body
290
869520
2000
ที่จะออกแบบร่างกายใหม่ได้อย่างสมบูรณ์
14:31
that could hold consciousness for a long, long period of time?
291
871544
3680
ที่อาจคงสติสัมปชัญญะนั้น เป็นช่วงเวลานานแสนนาน
และลองกลับมาที่คำถามแรกกัน
14:38
And let's come back to the first question:
292
878040
2040
14:40
Why would you ever want to do that?
293
880560
1880
ทำไมเราต้องการที่จะทำอย่างนั้น
14:44
Well, I'll tell you why.
294
884320
1256
ครับ ผมจะบอกให้ก็ได้
14:45
Because this is the ultimate selfie.
295
885600
1720
ก็เพราะว่ามันเป็นเรื่องความเห็นแก่ตัวสุด ๆ ไงล่ะครับ
(เสียงหัวเราะ)
14:48
(Laughter)
296
888000
1800
14:50
This is taken from six billion miles away,
297
890440
2560
ภาพนี้ถูกถ่ายที่ระยะห่างออกไปหกพันล้านไมล์
และนั่นก็คือโลก
14:54
and that's Earth.
298
894040
1200
14:56
And that's all of us.
299
896800
1200
และนั่นก็คือเราทุกคน
14:59
And if that little thing goes, all of humanity goes.
300
899240
3520
และถ้าเจ้าสิ่งเล็ก ๆ นี้หายไป มนุษยชาติก็จะหายไป
15:04
And the reason you want to alter the human body
301
904320
2216
และเหตุผลที่คุณต้องการ เปลี่ยนแปลงร่างกายของมนุษย์
15:06
is because you eventually want a picture that says,
302
906560
2776
ก็เพราะว่าสุดท้ายแล้ว คุณต้องการภาพที่จะบอกว่า
15:09
that's us, and that's us,
303
909360
1936
นั่นคือเรา และนั่นคือเรา
15:11
and that's us,
304
911320
1416
และนั่นคือเรา
15:12
because that's the way humanity survives long-term extinction.
305
912760
3120
เพราะว่านั่นเป็นหนทาง ที่มนุษยชาติจะอยู่รอดจากการสูญพันธุ์ในระยะยาว
15:17
And that's the reason why it turns out
306
917440
2256
และนั่นเป็นเหตุผลว่าทำไม มันกลายเป็นว่า
15:19
it's actually unethical not to evolve the human body
307
919720
3936
อันที่จริงมันไม่ถูกต้องตามจริยธรรม ที่จะไม่ทำให้ร่างกายของมนุษย์มีวิวัฒนาการ
15:23
even though it can be scary, even though it can be challenging,
308
923680
3336
แม้ว่ามันอาจน่ากลัว แม้ว่ามันอาจท้าทาย
แต่มันจะทำให้เราสามารถสำรวจ สามารถมีชีวิตอยู่
15:27
but it's what's going to allow us to explore, live
309
927040
3376
15:30
and get to places we can't even dream of today,
310
930440
2520
และไปยังสถานที่ ที่เราไม่เคยนึกฝันถึงในปัจจุบัน
15:33
but which our great-great-great-great- grandchildren might someday.
311
933760
3736
แต่เป็นที่ที่เหลนของเหลนของเรา อาจไปถึงในสักวัน
15:37
Thank you very much.
312
937520
1216
ขอบคุณมากครับ
15:38
(Applause)
313
938760
5520
(เสียงปรบมือ)
เกี่ยวกับเว็บไซต์นี้

ไซต์นี้จะแนะนำคุณเกี่ยวกับวิดีโอ YouTube ที่เป็นประโยชน์สำหรับการเรียนรู้ภาษาอังกฤษ คุณจะได้เห็นบทเรียนภาษาอังกฤษที่สอนโดยอาจารย์ชั้นนำจากทั่วโลก ดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษที่แสดงในแต่ละหน้าของวิดีโอเพื่อเล่นวิดีโอจากที่นั่น คำบรรยายเลื่อนซิงค์กับการเล่นวิดีโอ หากคุณมีความคิดเห็นหรือคำขอใด ๆ โปรดติดต่อเราโดยใช้แบบฟอร์มการติดต่อนี้

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7