Who would the rest of the world vote for in your country's election? | Simon Anholt

65,697 views ・ 2017-04-14

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

Translator: Albana Telhai Reviewer: Helena Bedalli
00:12
Well, as many of you know,
0
12100
1535
E pra, siҫ e dijnë shumë nga ju
00:13
the results of the recent election were as follows:
1
13659
2382
rezultatet e zgjedhjeve të fundit ishin si vijon:
00:16
Hillary Clinton, the Democratic candidate
2
16980
2616
Hillary Clinton, kandidatja Demokrate
00:19
won a landslide victory
3
19620
1896
fitoi me një lumë votash
00:21
with 52 percent of the overall vote.
4
21540
2080
prej 52% të votave të përgjithshme.
00:24
Jill Stein, the Green candidate,
5
24340
2256
Jill Stein, kandidatja e Gjelbër,
00:26
came a distant second, with 19 percent.
6
26620
2600
u rendit me një hendek, e dyta me 19%.
00:29
Donald J. Trump, the Republic candidate,
7
29900
2456
Donald J. Trump, kandidati Republikan,
00:32
was hot on her heels with 14 percent,
8
32380
2280
e ndiqte direkt me 14%,
00:35
and the remainder of the vote were shared between abstainers
9
35500
3416
dhe votat e mbetura u ndanë mes abstenuesve
00:38
and Gary Johnson, the Libertarian candidate.
10
38940
3040
dhe Gary Johnson, kandidatit Liberal.
00:45
(Laughter)
11
45080
1570
(Te qeshura)
00:47
Now, what parallel universe do you suppose I live in?
12
47180
3920
Tani, në çfarë universi paralel mendoni se jetoj?
00:52
Well, I don't live in a parallel universe.
13
52580
2016
E pra, nuk jetoj në një univers paralel.
00:54
I live in the world, and that is how the world voted.
14
54620
2800
Jetoj në botë dhe bota kështu ka votuar.
00:58
So let me take you back and explain what I mean by that.
15
58980
2640
Më lejoni tju kthej pas dhe të shpjegoj çfarë nënkuptoj.
01:02
In June this year,
16
62620
1216
Në qershor të këtij viti,
01:03
I launched something called the Global Vote.
17
63860
2160
nisa diçka të quajtur "Vota Globale".
01:06
And the Global Vote does exactly what it says on the tin.
18
66620
3080
Dhe Vota Globale bën pikërisht atë që tregon dhe emri.
01:10
For the first time in history,
19
70460
1656
Për herë të parë në histori,
01:12
it lets anybody, anywhere in the world,
20
72140
2736
lejon këdo, kudo në botë,
01:14
vote in the elections of other people's countries.
21
74900
3000
të votojë në zgjedhjet e shteteve të tjera.
01:18
Now, why would you do that?
22
78860
1286
Tani, pse do ta bënit këtë?
01:20
What's the point?
23
80940
1616
Çfarë kuptimi ka?
01:22
Well, let me show you what it looks like.
24
82580
2336
Më lejoni tju tregoj se si funksionon.
01:24
You go to a website,
25
84940
1400
Hyn në një website,
01:27
rather a beautiful website,
26
87620
1286
të bukur për më tepër,
01:29
and then you select an election.
27
89660
2816
dhe zgjedh një proces zgjedhor.
01:32
Here's a bunch that we've already covered.
28
92500
2040
Këtu është një grup që e kemi mbuluar tashmë.
01:35
We do about one a month, or thereabouts.
29
95780
3136
Zhvillojmë afërsisht një në muaj, ose diku rrotull.
01:38
So you can see Bulgaria, the United States of America,
30
98940
2816
Pra ju mund të shihni Bullgarinë, SHBA,
01:41
Secretary-General of the United Nations,
31
101780
2496
Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara,
01:44
the Brexit referendum at the end there.
32
104300
2936
referendumi Brexit atje në fund.
01:47
You select the election that you're interested in,
33
107260
2776
Mund te zgjidhni zgjedhjet që ju interesojnë,
01:50
and you pick the candidates.
34
110060
3256
dhe të zgjidhni kandidatët.
01:53
These are the candidates from the recent presidential election
35
113340
2936
Këta janë kandidatët e zgjedhjeve të fundit presidenciale
01:56
in the tiny island nation of São Tomé and Príncipe,
36
116300
3096
në vendin e vogël ishullor, São Tomé dhe Príncipe,
01:59
199,000 inhabitants,
37
119420
2376
199,000 banorë,
02:01
off the coast of West Africa.
38
121820
1381
në bregun e Afrikës Perendimore.
02:04
And then you can look at the brief summary of each of those candidates
39
124340
4496
Dhe më pas mund të shihni përmbledhjen e shkurtër për secilin prej kandidatëve
02:08
which I dearly hope is very neutral,
40
128860
2496
për të cilën shpresoj të jetë mjaft neutral,
02:11
very informative and very succinct.
41
131380
2816
informues dhe i përmbledhur.
02:14
And when you've found the one you like, you vote.
42
134220
2320
Dhe kur gjeni kandidatin që ju pëlqen, e votoni.
02:17
These were the candidates
43
137460
1536
Këta ishin kandidatët
02:19
in the recent Icelandic presidential election,
44
139020
2856
në zgjedhjet e fundit Presidenciale në Islandë,
02:21
and that's the way it goes.
45
141900
1286
dhe kështu funksionon.
02:24
So why on earth would you want to vote in another country's election?
46
144740
4720
Por, pse do të donit të votonit në zgjedhjet e një vendi tjetër?
02:30
Well, the reason that you wouldn't want to do it,
47
150540
3096
E pra, nuk do të ishte si arsye,
02:33
let me reassure you,
48
153660
1216
ju siguroj për këtë,
02:34
is in order to interfere in the democratic processes of another country.
49
154900
3896
ndërhyrja në proceset demokratike të një vendi tjetër.
02:38
That's not the purpose at all.
50
158820
1656
Nuk është fare ky qëllimi.
02:40
In fact, you can't,
51
160500
1416
Në fakt, nuk mundeni,
02:41
because usually what I do is I release the results
52
161940
2456
sepse zakonisht unë e shpall rezultatin
02:44
after the electorate in each individual country has already voted,
53
164420
3536
pasi elektorati i secilit shtet ka votuar tashmë,
02:47
so there's no way that we could interfere in that process.
54
167980
2816
kështu që s'ka asnjë mundësi që të ndërhyjmë në atë proces.
02:50
But more importantly,
55
170820
1376
Por më e rëndësishmja,
02:52
I'm not particularly interested
56
172220
1576
nuk jam posaçërisht i interesuar
02:53
in the domestic issues of individual countries.
57
173820
2256
në çështjet e brendshme te vendeve të veçanta.
02:56
That's not what we're voting on.
58
176100
1560
Kjo nuk është ajo çka votojmë.
02:58
So what Donald J. Trump or Hillary Clinton proposed to do for the Americans
59
178500
3936
Ajo që propozuan të bëjnë Donald J. Trump apo Hillary Clinton për amerikanët
03:02
is frankly none of our business.
60
182460
2016
s'është fare puna jonë sinqerisht.
03:04
That's something that only the Americans can vote on.
61
184500
3016
Kjo është diçka të cilën vetëm Amerikanët mund ta votojnë.
03:07
No, in the global vote, you're only considering one aspect of it,
62
187540
3536
Jo, në votimin global, ju merrni në konsideratë vetëm një aspekt të tij,
03:11
which is what are those leaders going to do for the rest of us?
63
191100
3200
çka është se çfarë do bëjnë ata lidera për pjesën tjetër prej nesh?
03:15
And that's so very important because we live,
64
195300
2656
Dhe kjo është kaq shumë e rëndësishme sepse ne jetojmë,
03:17
as no doubt you're sick of hearing people tell you,
65
197980
2416
pa dyshim jeni mërzitur së dëgjuari tju thonë,
03:20
in a globalized, hyperconnected, massively interdependent world
66
200420
4240
në një Botë të globalizuar, të hiperndërlidhur, të ndërvarur masivisht
03:25
where the political decisions of people in other countries
67
205700
2736
ku vendimet politike të popujve të vendeve të tjera
03:28
can and will have an impact on our lives
68
208460
2216
mund dhe do të kenë ndikim në jetën tonë
03:30
no matter who we are, no matter where we live.
69
210700
2240
pa marrë parasysh se kush jemi, dhe ku jetojmë.
03:34
Like the wings of the butterfly
70
214260
1856
Si krahët e fluturës,
03:36
beating on one side of the Pacific
71
216140
2296
që përplasen në njërën anë të Paqësorit
03:38
that can apparently create a hurricane on the other side,
72
218460
3536
dhe me sa duket mund të krijojnë një stuhi në anën tjetër,
03:42
so it is with the world that we live in today
73
222020
2656
kështu ndodh dhe me botën në të cilën jetojmë sot
03:44
and the world of politics.
74
224700
1696
dhe botën e politikës.
03:46
There is no longer a dividing line between domestic and international affairs.
75
226420
4200
Nuk ka më një vijë ndarëse midis punëve të brendshme dhe atyre ndërkombëtare.
03:51
Any country, no matter how small,
76
231740
2416
Çdo vend, sado i vogël qoftë,
03:54
even if it's São Tomé and Príncipe,
77
234180
2056
edhe nëse është São Tomé dhe Príncipe,
03:56
could produce the next Nelson Mandela
78
236260
2536
mund të nxjerë Nelson Mandela-n e rradhës
03:58
or the next Stalin.
79
238820
1200
ose Stalinin e rradhës.
04:01
They could pollute the atmosphere and the oceans, which belong to all of us,
80
241460
3976
Ata mund të ndotin atmosferën dhe oqeanet, të cilat na përkasin të gjithëve,
04:05
or they could be responsible and they could help all of us.
81
245460
2920
ose mund të bëhen të përgjegjshëm dhe të na ndihmojnë të gjithëve.
04:09
And yet, the system is so strange
82
249420
3096
E megjithatë, sistemi është aq i çuditshëm
04:12
because the system hasn't caught up with this globalized reality.
83
252540
3696
sepse ai nuk është në një hap me realitetin e globalizimit.
04:16
Only a small number of people are allowed to vote for those leaders,
84
256260
3216
Vetëm një numër i vogël njerëzish lejohen të votojnë për ata lidera,
04:19
even though their impact is gigantic
85
259500
2056
edhe pse impakti i tyre është gjigant
04:21
and almost universal.
86
261580
1200
dhe pothuajse universal.
04:23
What number was it?
87
263860
1416
Sa ishte numri?
04:25
140 million Americans voted
88
265300
2536
140 milionë amerikanë kanë votuar
04:27
for the next president of the United States,
89
267860
2256
për presidentin e ardhshëm të SHBA,
04:30
and yet, as all of us knows, in a few weeks time,
90
270140
2935
dhe ende, siç e dimë të gjithë, për pak javë kohë,
04:33
somebody is going to hand over the nuclear launch codes
91
273099
2617
dikush do të dorëzojë kodet e hedhjeve bërthamore
04:35
to Donald J. Trump.
92
275740
1200
te Donald J. Trump.
04:37
Now, if that isn't having a potential impact on all of us,
93
277540
2816
Tani, nëse kjo s'flet për impaktin te të gjithë ne,
04:40
I don't know what is.
94
280380
1200
s'di se çfarë do të duhej tjetër.
04:42
Similarly, the election for the referendum on the Brexit vote,
95
282340
5720
Në mënyrë të ngjashme, zgjedhjet e referendumit për Brexit,
04:49
a small number of millions of British people voted on that,
96
289020
3416
pak miliona nga populli Britanik votuan për të,
04:52
but the outcome of the vote, whichever way it went,
97
292460
2696
por sidoqë të shkonte rezultati i votimit,
04:55
would have had a significant impact
98
295180
1696
do kish një impakt të rëndësishëm
04:56
on the lives of tens, hundreds of millions of people around the world.
99
296900
4416
mbi jetët e dhjetëra, qindra miliona njerëzve në mbarë botën.
05:01
And yet, only a tiny number could vote.
100
301340
1880
Dhe prapë, vetëm një numër i vogël mund të votojë.
05:03
What kind of democracy is that?
101
303780
1480
Çfarë demokracie është kjo?
05:06
Huge decisions that affect all of us
102
306420
1736
Vendime madhore që na prekin të gjithë
05:08
being decided by relatively very small numbers of people.
103
308180
3856
vendosen nga një numër relativisht shumë i vogël njerëzish.
05:12
And I don't know about you,
104
312060
1336
Dhe nuk e di për ju,
05:13
but I don't think that sounds very democratic.
105
313420
2160
por mua nuk më tingëllon dhe aq demokratike.
05:16
So I'm trying to clear it up.
106
316180
1776
Kështu që po përpiqem ta qartësoj.
05:17
But as I say,
107
317980
1456
Ashtu si e përmenda
05:19
we don't ask about domestic questions.
108
319460
1856
ne nuk pyesim për pyetjet e brendshme.
05:21
In fact, I only ever ask two questions of all of the candidates.
109
321340
3056
Në fakt, unë drejtoj vetëm dy pyetje për të gjithë kandidatët.
05:24
I send them the same two questions every single time.
110
324420
2496
U dërgoj atyre të njëjtat dy pyetje çdo herë.
05:26
I say, one,
111
326940
1416
Pyes, një,
05:28
if you get elected, what are you going to do for the rest of us,
112
328380
3136
nëse zgjidheni, çfarë do të bëni për pjesën tjetër prej nesh,
05:31
for the remainder of the seven billion who live on this planet?
113
331540
3416
për pjesën e mbetur të shtatë miliardëve që jetojnë në këtë planet?
05:34
Second question:
114
334980
1936
Pyetja e dytë:
05:36
What is your vision for your country's future in the world?
115
336940
3216
Cili është vizioni juaj për të ardhmen e vendit tuaj në botë?
05:40
What role do you see it playing?
116
340180
1560
Çfarë roli e shihni të luajë?
05:42
Every candidate, I send them those questions.
117
342380
2120
Secilit kandidat, i dërgoj këto pyetje.
05:45
They don't all answer. Don't get me wrong.
118
345180
2096
Ata s'përgjigjen të gjithë. Të jemi të qartë.
05:47
I reckon if you're standing
119
347300
1776
E marr parasysh që nëse je rradhitur
05:49
to become the next president of the United States,
120
349100
2376
për t'u bërë presidenti i ardhshëm i SHBA,
05:51
you're probably pretty tied up most of the time,
121
351500
2376
me siguri je i zënë në shumicën e kohës,
05:53
so I'm not altogether surprised that they don't all answer, but many do.
122
353900
4056
kështu që s'jam krejt i befasuar që nuk përgjigjen të gjithë, por shumë e bëjnë.
05:57
More every time.
123
357980
1496
Çdo herë e më shumë.
05:59
And some of them do much more than answer.
124
359500
2056
Dhe disa prej tyre, japin më tepër se përgjigje.
06:01
Some of them answer in the most enthusiastic and most exciting way
125
361580
3136
Disa prej tyre përgjigjen në mënyrën me entuziaste dhe emocionuese
06:04
you could imagine.
126
364740
1216
që mund ta imagjinoni.
06:05
I just want to say a word here for Saviour Chishimba,
127
365980
2496
Dua të them një fjalë këtu për Saviour Chishimba,
06:08
who was one of the candidates
128
368500
1416
që ishte një prej kandidatëve
06:09
in the recent Zambian presidential election.
129
369940
2256
në zgjedhjet e fundit presidenciale në Zambia.
06:12
His answers to those two questions were basically an 18-page dissertation
130
372220
4536
Përgjigjet e tij në këto dy pyetje ishin në thelb një disertacion 18-faqësh
06:16
on his view of Zambia's potential role in the world
131
376780
3656
për këndvështrimin e tij mbi rolin potencial të Zambia-s në botë
06:20
and in the international community.
132
380460
2016
dhe në komunitetin ndërkombëtar.
06:22
I posted it on the website so anybody could read it.
133
382500
2440
E postova në website që gjithkush të mund ta lexojë.
06:25
Now, Saviour won the global vote,
134
385740
2320
Tani, Saviour fitoi votën globale,
06:28
but he didn't win the Zambian election.
135
388780
1880
por nuk i fitoi zgjedhjet në Zambia.
06:31
So I found myself wondering,
136
391140
1376
Kështu që po pyesja veten,
06:32
what am I going to do with this extraordinary group of people?
137
392540
2936
çfarë do të bëj me këtë grup të jashtëzakonshëm njerëzish?
06:35
I've got some wonderful people here who won the global vote.
138
395500
2856
Kam disa njerëz të mrekullueshëm këtu që kanë fituar votën globale.
06:38
We always get it wrong, by the way.
139
398380
1696
Ne gjithmonë gabojmë, sidoqoftë.
06:40
The one that we elect
140
400100
1216
Ai që kemi zgjedhur
06:41
is never the person who's elected by the domestic electorate.
141
401340
2880
s'është kurrë personi i zgjedhur nga elektorati vendas.
06:45
That may be partly because we always seem to go for the woman.
142
405460
2920
Pjesërisht mund të jetë sepse duket se ne anojmë nga gratë.
06:49
But I think it may also be a sign
143
409220
2136
Por mendoj se kjo mund të jetë një shenjë
06:51
that the domestic electorate is still thinking very nationally.
144
411380
3576
se elektoratit vendas është ende duke menduar në shkallë tepër kombëtare.
06:54
They're still thinking very inwardly.
145
414980
2136
Janë ende duke menduar shumë së brendshmi.
06:57
They're still asking themselves: What's in it for me? ...
146
417140
3496
Ata janë ende duke pyetur veten: Çfarë ka për mua këtu? ...
07:00
instead of what they should be asking today,
147
420660
2096
në vend të asaj që duhet të kërkojnë sot,
07:02
which is, what's in it for we?
148
422780
1760
që është, çfarë ka për ne këtu?
07:05
But there you go.
149
425820
1216
Por ja që ndodh.
07:07
So suggestions, please, not right now,
150
427060
2136
Pra sugjerime, jo tani, ju lutem,
07:09
but send me an email if you've got an idea
151
429220
2000
por më dërgoni email nëse ju vjen një ide
07:11
about what we can do with this amazing team of glorious losers.
152
431244
3276
për atë që mund të bëjmë me këtë ekip mahnitës humbësish të lavdishëm.
07:14
(Laughter)
153
434520
1076
(Të qeshura)
07:15
We've got Saviour Chishimba, who I mentioned before.
154
435620
2456
Kemi Saviour Chishimba, që e përmenda.
07:18
We've got Halla Tómasdóttir,
155
438100
1376
Kemi Halla Tómasdóttir,
07:19
who was the runner up in the Icelandic presidential election.
156
439500
2896
e cila ishte favoritja në zgjedhjet presidenciale islandeze.
07:22
Many of you may have seen her amazing talk at TEDWomen
157
442420
2696
Disa mund ta kenë parë fjalimin e saj mahnitës në TEDWomen
07:25
just a few weeks ago
158
445140
1216
vetëm disa javë më parë
07:26
where she spoke about the need for more women to get into politics.
159
446380
3576
ku ajo foli rreth nevojës për më shumë gra pjesëmarrëse në politikë.
07:29
We've got Maria das Neves from São Tomé and Príncipe.
160
449980
2520
Kemi Maria das Neves nga São Tomé dhe Príncipe.
07:33
We've got Hillary Clinton.
161
453340
1616
Kemi Hillary Clinton.
07:34
I don't know if she's available.
162
454980
2056
Nuk e di nëse ajo është e disponueshme.
07:37
We've got Jill Stein.
163
457060
1200
Kemi Jill Stein.
07:39
And we covered also the election
164
459300
2856
Dhe kemi mbuluar gjithashtu zgjedhjet e radhës
07:42
for the next Secretary-General of the United Nations.
165
462180
2480
për Sekretarin e Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara.
07:45
We've got the ex-prime minister of New Zealand,
166
465285
2191
Kemi ish-kryeministrin e Zelandës së Re,
07:47
who would be a wonderful member of the team.
167
467500
2096
që do ishte një anëtar i mrekullueshëm i ekipit.
07:49
So I think maybe those people,
168
469620
1496
Pra mendoj ndoshta ata njerëz,
07:51
the glorious loser's club, could travel around the world
169
471140
2656
klubi i humbësve të lavdishëm, mund të udhëtojnë nëpër botë
07:53
wherever there's an election
170
473820
1376
kudo ku ka zgjedhje
07:55
and remind people of the necessity in our modern age
171
475220
3376
dhe në kohën tonë moderne tju kujtojnë njerëzve nevojën
07:58
of thinking a little bit outwards
172
478620
1616
e të menduarit së jashtmi
08:00
and thinking of the international consequences.
173
480260
2191
dhe për pasojat ndërkombëtare.
08:04
So what comes next for the global vote?
174
484260
1896
Pra, çfarë vjen pas votës globale?
08:06
Well, obviously,
175
486180
1776
Epo, padyshim,
08:07
the Donald and Hillary show is a bit of a difficult one to follow,
176
487980
4456
shfaqja Donald dhe Hillary është pak e vështirë për tu ndjekur,
08:12
but there are some other really important elections coming up.
177
492460
2936
por ka disa zgjedhje të tjera të rëndësishme që po vijnë.
08:15
In fact, they seem to be multiplying.
178
495420
1816
Në fakt, duket sikur janë shumëzuar.
08:17
There's something going on, I'm sure you've noticed, in the world.
179
497260
3136
Diçka po ndodh, në botë Jam i sigurt që e keni vënë re.
08:20
And the next row of elections are all critically important.
180
500420
3240
Dhe zgjedhjet e ardhshme të radhës të gjitha kanë rëndësi kritike.
08:25
In just a few day's time
181
505100
1496
Në vetëm pak ditë,
08:26
we've got the rerun of the Austrian presidential election,
182
506620
3056
kemi ripërsëritjen e zgjedhjeve presidenciale të Austrisë,
08:29
with the prospect of Norbert Hofer
183
509700
1776
me mundësinë që Norbert Hofer
08:31
becoming what is commonly described
184
511500
1976
të bëhet siç përshkruhet zakonisht,
08:33
as the first far-right head of state in Europe since the Second World War.
185
513500
3480
presidenti i parë ekstremist i djathtë në Evropë prej Luftës së Dytë Botërore.
08:38
Next year we've got Germany,
186
518100
1416
Vitin tjetër kemi Gjermaninë,
08:39
we've got France,
187
519540
1216
Francën,
08:40
we've got presidential elections in Iran
188
520780
2136
kemi zgjedhjet presidenciale në Iran
08:42
and a dozen others.
189
522940
1200
dhe një duzinë të tjera.
08:44
It doesn't get less important.
190
524739
2137
Nuk bëhet më pak e rëndësishme.
08:46
It gets more and more important.
191
526900
1599
Bëhet gjithmonë e më e rëndësishme.
08:50
Clearly, the global vote is not a stand-alone project.
192
530220
3776
Në mënyrë të qartë, vota globale nuk është vetëm një projektit i veçuar.
08:54
It's not just there on its own.
193
534020
1479
Nuk qëndron më vete.
08:56
It has some background.
194
536580
1256
Ai ka një sfond të caktuar.
08:57
It's part of a project which I launched back in 2014,
195
537860
4016
Është pjesë e një projekti që kam filluar që në vitin 2014,
09:01
which I call the Good Country.
196
541900
1560
që e kam quajtur Vendi i Mirë.
09:04
The idea of the Good Country is basically very simple.
197
544260
2560
Ideja e Vendit të Mirë në thelb është mjaft e thjeshtë.
09:07
It's my simple diagnosis of what's wrong with the world
198
547660
3456
Është diagnoza ime e thjeshtë se çfarë nuk shkon në botë
09:11
and how we can fix it.
199
551140
1200
dhe si mund ta rregullojmë.
09:13
What's wrong with the world I've already hinted at.
200
553620
2416
Çfarë nuk shkon në botë e kam lënë të kuptohet tanimë.
09:16
Basically, we face an enormous and growing number
201
556060
2736
Në thelb, ne përballemi me një numër të madh e në rritje
09:18
of gigantic, existential global challenges:
202
558820
3176
sfidash gjigande, ekzistenciale, globale:
09:22
climate change, human rights abuses,
203
562020
2656
ndryshimi i klimës, abuzimet me të drejtat e njeriut,
09:24
mass migration, terrorism, economic chaos, weapons proliferation.
204
564700
4200
migrime masive, terrorizmi, kaosi ekonomik, përhapja e armëve.
09:29
All of these problems which threaten to wipe us out
205
569900
3176
Të gjitha këto probleme të cilat kërcënojnë të na zhdukin
09:33
are by their very nature globalized problems.
206
573100
2136
janë nga vetë natyra probleme të globalizuara.
09:35
No individual country has the capability of tackling them on its own.
207
575260
4400
Asnjë vend nuk e ka aftësinë e trajtimit të tyre më vete.
09:40
And so very obviously
208
580580
1736
Pa dyshim,
09:42
we have to cooperate and we have to collaborate as nations
209
582340
3616
që ne duhet të bashkëpunojmë dhe duhet të bashkëpunojmë si kombe
09:45
if we're going to solve these problems.
210
585980
1858
nëse duam t'i zgjidhim këto probleme.
09:48
It's so obvious, and yet we don't.
211
588380
2360
Është kaq e qartë dhe prapë nuk e bëjmë.
09:51
We don't do it nearly often enough.
212
591700
1880
Nuk e bëjmë aq shpesh sa duhet.
09:54
Most of the time, countries still persist in behaving
213
594460
3576
Shumicën e kohës, vendet vazhdojnë ende të sillen
09:58
as if they were warring, selfish tribes battling against each other,
214
598060
4656
sikur po përballen, si fise egoiste që luftojnë ndaj njëri-tjetrit,
10:02
much as they have done since the nation-state was invented
215
602740
2736
pak a shumë sic kanë vepruar kur u shpikën kombet-shtete
10:05
hundreds of years ago.
216
605500
1576
qindra vjet më parë.
10:07
And this has got to change.
217
607100
2136
Dhe kjo duhet të ndryshojë.
10:09
This is not a change in political systems or a change in ideology.
218
609260
3336
Ky nuk është ndryshim sistemesh politike ose ndryshim ideologjish.
10:12
This is a change in culture.
219
612620
1936
Ky është një ndryshim në kulturë.
10:14
We, all of us, have to understand
220
614580
2000
Të gjithë ne duhet ta kuptojmë
10:17
that thinking inwards is not the solution to the world's problems.
221
617460
4016
që të menduarit nga brenda nuk ofron zgjidhje për problemet e botës.
10:21
We have to learn how to cooperate and collaborate a great deal more
222
621500
3976
Duhet të mësojmë se si të bashkëpunojmë shumë më tepër
10:25
and compete just a tiny bit less.
223
625500
2400
dhe të konkurojmë disi më pak.
10:29
Otherwise things are going to carry on getting bad
224
629020
2376
Përndryshe gjërat do të vazhdojnë të përkeqësohen
10:31
and they're going to get much worse, much sooner than we anticipate.
225
631420
3200
Dhe do të shkojnë shumë më keq, shumë më shpejt sesa e parashikojmë.
10:35
This change will only happen
226
635580
1896
Ky ndryshim do të ndodhi vetëm
10:37
if we ordinary people
227
637500
1736
nëse ne njerëzit e zakonshëm
10:39
tell our politicians that things have changed.
228
639260
2816
ju themi politikanëve tanë se gjërat kanë ndryshuar.
10:42
We have to tell them that the culture has changed.
229
642100
2536
Duhet t'u tregojmë atyre se kultura ka ndryshuar.
10:44
We have to tell them that they've got a new mandate.
230
644660
2576
Duhet t'u tregojmë atyre se kanë një mandat të ri.
10:47
The old mandate was very simple and very single:
231
647260
2896
Mandati i vjetër ishte mjaft i thjeshtë dhe mjaft i vetëm:
10:50
if you're in a position of power or authority,
232
650180
2176
nëse jeni në pozitë pushteti ose autoriteti,
10:52
you're responsible for your own people and your own tiny slice of territory,
233
652380
3616
jeni përgjegjës për njerzit dhe për atë pjesë të vogël të territorit tuaj,
10:56
and that's it.
234
656020
1216
dhe kaq.
10:57
And if in order to do the best thing for your own people,
235
657260
2696
Dhe nëse, që të bëni më të mirën për njerzit tuaj,
10:59
you screw over everybody else on the planet, that's even better.
236
659980
3056
do të shkelni mbi çdokënd tjeter në planet, akoma më mirë.
11:03
That's considered to be a bit macho.
237
663060
1736
Kjo konsiderohet pak si macho.
11:04
Today, I think everybody in a position of power and responsibility
238
664820
3376
Sot, mendoj se çdokush në një pozitë pushteti dhe përgjegjësise
11:08
has got a dual mandate,
239
668220
1616
ka marrë një mandat të dyfishtë,
11:09
which says if you're in a position of power and responsibility,
240
669860
2976
I cili thotë që nëse je në pozitë pushteti dhe përgjegjësise,
11:12
you're responsible for your own people
241
672860
1856
je përgjegjës për njerëzit e tu
11:14
and for every single man, woman, child and animal on the planet.
242
674740
3240
dhe për çdo burrë, grua, fëmijë apo kafshë në këtë planet.
11:19
You're responsible for your own slice of territory
243
679100
2376
Je përgjegjës për pjesën tënde të territorit
11:21
and for every single square mile of the earth's surface
244
681500
3696
dhe për çdo metër katror të sipërfaqes së tokës
11:25
and the atmosphere above it.
245
685220
1376
dhe atmosferës sipër saj.
11:26
And if you don't like that responsibility, you should not be in power.
246
686620
3336
E nëse s'të pëlqen kjo përgjegjësi, atëhere s'duhet të jesh në pushtet.
11:29
That for me is the rule of the modern age,
247
689980
2056
Ky është sundimi i epokës moderne për mua,
11:32
and that's the message that we've got to get across to our politicians,
248
692060
3376
Dhe ky është mesazhi që ne duhet tju japim politikanëve tanë,
11:35
and show them that that's the way things are done these days.
249
695460
3296
dhe tju tregojmë se kjo është mënyra se si bëhen gjërat ditët e sotme.
11:38
Otherwise, we're all screwed.
250
698780
1680
Ndryshe, jemi të gjithë të mbaruar.
11:41
I don't have a problem, actually,
251
701860
1616
Në fakt, nuk kam ndonjë problem
11:43
with Donald Trump's credo of "America first."
252
703500
2936
me kredon e Donald Trumpit, "Amerika e para".
11:46
It seems to me that that's a pretty banal statement
253
706460
2416
Më duket një deklaratë mjaft banale
11:48
of what politicians have always done and probably should always do.
254
708900
3176
e asaj që politikanët kanë bërë e ndoshta duhet të bëjnë gjithmonë.
11:52
Of course they're elected to represent the interests of their own people.
255
712100
3440
Sigurisht që janë zgjedhur të përfaqësojnë interesat e popullit të tyre.
11:56
But what I find so boring and so old-fashioned
256
716300
2976
Por ajo që më duket kaq e mërzitshme, e modës së vjetër,
11:59
and so unimaginative about his take on that
257
719300
2736
dhe kaq pa imagjinatë përsa i përket kësaj kapje
12:02
is that America first means everyone else last,
258
722060
2520
është se Amerika e para nënkupton gjithë të tjerët të fundit,
12:06
that making America great again means making everybody else small again,
259
726100
4176
bërja e Amerikës së madhe përsëri do thotë bërja e gjithkujt tjetër të vogël përsëri,
12:10
and it's just not true.
260
730300
1200
e kjo s'është e vërtetë.
12:12
In my job as a policy advisor over the last 20 years or so,
261
732460
2896
Në punën time si këshilltar i politikave gjatë këtyre 20 viteve,
12:15
I've seen so many hundreds of examples of policies
262
735380
3616
Kam parë kaq e kaq qindra shembuj politikash
12:19
that harmonize the international and the domestic needs,
263
739020
3536
që harmonizojnë nevojat e brendëshme me ato ndërkombëtare,
12:22
and they make better policy.
264
742580
1976
dhe ato janë politika më të mira.
12:24
I'm not asking nations to be altruistic or self-sacrificing.
265
744580
3576
Nuk ju kërkoj kombeve të bëhen altruist apo vetë-sakrifikues.
12:28
That would be ridiculous.
266
748180
1336
Kjo do ishte qesharake.
12:29
No nation would ever do that.
267
749540
1400
Asnjë komb nuk duhet ta bëjë.
12:31
I'm asking them to wake up and understand that we need a new form of governance,
268
751660
3816
Po u kërkoj të zgjohen dhe të kuptojnë se kemi nevojë për një formë të re qeverisje,
12:35
which is possible
269
755500
1200
e cila është e mundshme
12:37
and which harmonizes those two needs,
270
757460
1816
dhe i harmonizon këto dy nevoja,
12:39
those good for our own people and those good for everybody else.
271
759300
3040
për tju bërë mirë njerzve tanë dhe për tju bërë mirë gjithë të tjerëve.
12:43
Since the US election and since Brexit
272
763340
2216
Që nga zgjedhjet e SHBA dhe Brexit,
12:45
it's become more and more obvious to me
273
765580
2376
po bëhet gjithnjë e më e qartë për mua
12:47
that those old distinctions of left wing and right wing
274
767980
2616
se dallimet e vjetra të krahut të majtë dhe të djathtë
12:50
no longer make sense.
275
770620
1296
nuk kanë më kuptim.
12:51
They really don't fit the pattern.
276
771940
1640
Ato nuk përshtaten me modelin.
12:54
What does seem to matter today
277
774580
2296
Çfarë duket me rëndësi sot
12:56
is very simple,
278
776900
1616
është shumë e thjeshtë,
12:58
whether your view of the world is
279
778540
2176
nëse pikëpamja juaj për botën
13:00
that you take comfort from looking inwards and backwards,
280
780740
3696
është që gjeni komfort duke u bazuar së brëndshmi dhe në të kaluarën,
13:04
or whether, like me, you find hope in looking forwards and outwards.
281
784460
4720
apo nëse ashtu si unë, gjeni shpresë duke parë përpara dhe jashtë.
13:10
That's the new politics.
282
790060
1496
Kjo është politika e re.
13:11
That's the new division that is splitting the world right down the middle.
283
791580
3640
Kjo është ndarja e re që po e ndan botën në mes.
13:16
Now, that may sound judgmental, but it's not meant to be.
284
796620
2896
Mund të tingëllojë si paragjykuese, por nuk e ka këtë qëllim.
13:19
I don't at all misunderstand
285
799540
1936
Nuk e keqkuptoj fare
13:21
why so many people find their comfort in looking inwards and backwards.
286
801500
4120
pse ka kaq shumë njerëz që gjejnë komfort duke parë brenda dhe te e kaluara.
13:26
When times are difficult, when you're short of money,
287
806380
2496
Kur vijnë kohë të vështira, kur s'keni shumë para,
13:28
when you're feeling insecure and vulnerable,
288
808900
2096
Kur ndiheni të pasigurt dhe të pambrojtur,
13:31
it's almost a natural human tendency to turn inwards,
289
811020
2496
është prirje njerëzore të kthehesh nga brenda,
13:33
to think of your own needs
290
813540
2016
të mendosh për nevojat tua
13:35
and to discard everybody else's,
291
815580
2096
dhe të shmangësh nevojat e gjithë të tjerëve,
13:37
and perhaps to start to imagine that the past was somehow better
292
817700
3736
dhe ndoshta të fillosh të imagjinosh se e kaluara ishte disi më e mirë
13:41
than the present or the future could ever be.
293
821460
2400
se e tashmja apo sa mund të jetë e ardhmja.
13:44
But I happen to believe that that's a dead end.
294
824540
2456
Por besoj se ky është një fund pa krye.
13:47
History shows us that it's a dead end.
295
827020
2256
Historia tregon ky që është një fund pa krye.
13:49
When people turn inwards and turn backwards,
296
829300
2136
Kur njerëzit kthehen nga brënda dhe mbrapa
13:51
human progress becomes reversed
297
831460
1776
progresi njerëzor kthehet mbrapsh
13:53
and things get worse for everybody very quickly indeed.
298
833260
3560
e gjërat përkeqësohen shumë shpejt për të gjithë në fakt.
13:58
If you're like me
299
838540
1416
Nëse jeni si unë
13:59
and you believe in forwards and outwards,
300
839980
2696
dhe besoni te ardhmja dhe jashtë,
14:02
and you believe that the best thing about humanity is its diversity,
301
842700
4696
besoni se gjëja më e mirë për njerëzimin është diversiteti i tij,
14:07
and the best thing about globalization
302
847420
2776
dhe gjëja më e mirë e globalizimit
14:10
is the way that it stirs up that diversity, that cultural mixture
303
850220
4296
është mënyra se si e nxit diversitetin, atë përzierje kulturore
14:14
to make something more creative, more exciting, more productive
304
854540
3016
duke sjellë diçka më krijuese, më emocionuese, më produktive
14:17
than there's ever been before in human history,
305
857580
2936
seç ka qenë ndonjëherë më parë në historinë e njerëzimit,
14:20
then, my friends, we've got a job on our hands,
306
860540
2520
atëherë, miq, ne kemi një punë për të bërë,
14:23
because the inwards and backwards brigade
307
863980
2896
sepse brigada brenda dhe prapa
14:26
are uniting as never before,
308
866900
2536
janë bashkuar si kurrë më parë,
14:29
and that creed of inwards and backwards,
309
869460
1936
dhe se besimi i brenda dhe prapa,
14:31
that fear, that anxiety,
310
871420
2560
ajo frikë, ai ankth,
14:34
playing on the simplest instincts,
311
874860
1816
që luan me instinktet më të thjeshta,
14:36
is sweeping across the world.
312
876700
2536
është duke gjithëpërfshirë botën.
14:39
Those of us who believe,
313
879260
1936
Të gjithë ata prej nesh që,
14:41
as I believe, in forwards and outwards,
314
881220
2736
njësoj si unë besojnë, përpara dhe jashtë,
14:43
we have to get ourselves organized,
315
883980
1880
ne duhet të organizohemi,
14:46
because time is running out very, very quickly.
316
886900
3640
sepse koha po vrapon shumë, shumë shpejt.
14:52
Thank you.
317
892060
1216
Ju falemnderit.
14:53
(Applause)
318
893300
1320
(Duartrokitje)
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7