4 ways to build a human company in the age of machines | Tim Leberecht

Translator: Premtim Farizi Reviewer: Helena Bedalli

Half of the human workforce is expected to be replaced

Gjysma e fuqisë punëtore pritet të zëvendësohet

by software and robots in the next 20 years.

nga softuerë dhe robotë në 20 vitet e ardhshme.

And many corporate leaders welcome that as a chance to increase profits.

Dhe shumë udhëheqës korporatash mirëpresin këtë si një rast për të rritur fitimet.

Machines are more efficient;

Makinat janë më efikase;

humans are complicated and difficult to manage.

njerëzit janë të komplikuar dhe të vështirë për t'u menaxhuar.

Well, I want our organizations to remain human.

Unë dua që organizatat tona të mbeten njerëzore.

In fact, I want them to become beautiful.

Në fakt, unë dua që ato të bëhen të bukura.

Because as machines take our jobs and do them more efficiently,

Sepse, derisa makinat marrin punët tona i bëjnë ato në mënyrë më efikase,

soon the only work left for us humans will be the kind of work

së shpejti, e vetmja punë që do të mbetet për ne njerëzit do të jetë ajo lloj pune

that must be done beautifully rather than efficiently.

që duhet të bëhet në mënyrë të bukur në vend se në mënyrë efikase.

To maintain our humanity in the this second Machine Age,

Për të mbajtur humanitetin tonë në këtë Epokë Makine të dytë,

we may have no other choice than to create beauty.

ne mund të mos kemi zgjidhje tjetër veçse të krijojmë bukuri.

Beauty is an elusive concept.

Bukuria është një koncept i pakapshëm.

For the writer Stendhal it was the promise of happiness.

Për shkrimtarin Stendhal ajo ishte një premtim i lumturisë.

For me it's a goal by Lionel Messi.

Për mua është një gol nga Lionel Messi.

(Laughter)

(Të qeshura)

So bear with me

Prandaj qëndroni me mua

as I am proposing four admittedly very subjective principles

ndërsa ju propozoj katër parime pa dyshim shumë subjektive

that you can use to build a beautiful organization.

që ju mund ti përdorni për të ndërtuar një organizatë të bukur.

First: do the unnecessary.

Së pari: bëni të panevojshmen.

[Do the Unnecessary]

[Bëni të Paneojshmen]

A few months ago, Hamdi Ulukaya,

Pak muaj më parë, Hamdi Ulukaya,

the CEO and founder of the yogurt company Chobani,

Shefi ekzekutiv dhe themeluesi i kompanisë së kosit Chobani,

made headlines when he decided to grant stock to all of his 2,000 employees.

bëri bujë kur ai vendosi t'i japë aksione të gjithë 2,000 punonjësve të tij.

Some called it a PR stunt,

Disa e quajnë këtë marifet reklamues,

others -- a genuine act of giving back.

tjerët -- një akt i vërtet i dhënies.

But there is something else that was remarkable about it.

Mirëpo këtu ka dicka tjetër që ishte e jashtëzakonshme.

It came completely out of the blue.

Kjo erdhi krejt papritmas.

There had been no market or stakeholder pressure,

Nuk kishte ndonjë presion nga tregu ose palë interesi,

and employees were so surprised

dhe punonjësit ishin shumë të befasuar

that they burst into tears when they heard the news.

saqë ata shpërthyen në lot kur dëgjuan lajmin.

Actions like Ulukaya's are beautiful because they catch us off guard.

Veprat si këto të Ulukaya-s janë të bukura sepse ato na zënë papritur.

They create something out of nothing

Ato krijojnë diqka nga asgjëja

because they're completely unnecessary.

sepse ato janë plotësisht të panevojshme.

I once worked at a company

Unë dikur punoja në një kompani

that was the result of a merger

që ishte rezultat i një shkrirje

of a large IT outsourcing firm and a small design firm.

të një firme të madhe të IT-s dhe një firme të vogël të dizajnit.

We were merging 9,000 software engineers

Ne po bashkonim 9,000 inxhinierë softueri

with 1,000 creative types.

me 1,000 tipa kreativë.

And to unify these immensely different cultures,

Dhe për të unifikuar këto kultura pa masë të ndryshme,

we were going to launch a third, new brand.

ne do të lansonim një markë të re, të tretë.

And the new brand color was going to be orange.

Dhe ngjyra e markës së re do të ishte portokalli.

And as we were going through the budget for the rollouts,

Dhe përderisa po analizonim buxhetin e hapjes,

we decided last minute

ne vendosëm në minutën e fundit

to cut the purchase of 10,000 orange balloons,

që të mos blejmë 10,000 tollumbacët portokalli,

which we had meant to distribute to all staff worldwide.

që kishim menduar t'i shpërndajmë të gjithë stafit në botë.

They just seemed unnecessary and cute in the end.

Ato, thjesht, dukeshin të panevojshëm dhe të lezetshëm.

I didn't know back then

Atëherë nuk e dija

that our decision marked the beginning of the end --

që vendimi ynë shënoi fillimin e fundit --

that these two organizations would never become one.

që këto dy organizata kurrë nuk do të bëheshin një.

And sure enough, the merger eventually failed.

Dhe sigurisht, shkrirja përfundimisht dështoi.

Now, was it because there weren't any orange balloons?

Tani, a ishte për shkak se nuk kishte tollumbace portokalli?

No, of course not.

Jo, natyrisht që jo.

But the kill-the-orange-balloons mentality permeated everything else.

Por mentaliteti hiqi-tollumbacet-portokalli lejoi të tjerat më pas.

You might not always realize it, but when you cut the unnecessary,

Nuk mund t'a kuptoni gjithmonë, mirëpo kur largoni të panevojshmen,

you cut everything.

you largoni gjithçka.

Leading with beauty means rising above what is merely necessary.

Udhëheqja me bukuri do të thotë ngritje përtej asaj që është e nevojshme.

So do not kill your orange balloons.

Ndaj mos i hiqni tollumbacet tuaj portokalli.

The second principle:

Parimi i dytë:

create intimacy.

krijoni miqësi të ngushtë.

[Create Intimacy]

[Krijoni Miqësi të Ngushtë]

Studies show that how we feel about our workplace

Hulumtimet tregojnë që si ndihemi ne në vend pune

very much depends on the relationships with our coworkers.

varet shumë nga marrëdhënjet me kolegët tonë.

And what are relationships other than a string of microinteractions?

Dhe çfarë janë marrëdhëniet tjetër veçse një varg mikro-bashkëveprimesh.

There are hundreds of these every day in our organizations

Janë me qindra sosh çdo ditë në organizatat tona

that have the potential to distinguish a good life from a beautiful one.

që kanë potencial të bëjnë dallimin nga një jetë e mirë në një jetë të bukur.

The marriage researcher John Gottman says

Hulumtuesi i martesave John Gottman thotë

that the secret of a healthy relationship

që sekreti i marrëdhënies së shëndetshme

is not the great gesture or the lofty promise,

nuk është një veprim madhështor ose një premtim fisnik,

it's small moments of attachment.

është tek momentet e vogla të lidhjes.

In other words, intimacy.

Ndryshe, marrëdhënia e ngushtë.

In our networked organizations,

Në organizatat tona rrjet,

we tout the strength of weak ties

ne mbledhim forcën e lidhjeve të dobëta

but we underestimate the strength of strong ones.

mirëpo ne nënvlerësojmë forcën e lidhjeve të forta.

We forget the words of the writer Richard Bach who once said,

Ne harrojmë fjalët e shkrimtarit Richard Bach që dikur tha,

"Intimacy --

"Lidhja e ngushtë --

not connectedness --

jo lidhshmëria --

intimacy is the opposite of loneliness."

lidhja e ngushtë është e kundërta e vetmisë."

So how do we design for organizational intimacy?

Pra, si të dizajnojmë organizim për lidhje të ngushta?

The humanitarian organization CARE

Organizata humanitare CARE

wanted to launch a campaign on gender equality

dëshiroi të lansojë një fushatë për barazi gjinore

in villages in northern India.

në fshatrat e Indisë veriore.

But it realized quickly

Mirëpo ajo shpejt kuptoi

that it had to have this conversation first with its own staff.

që ajo duhet të bisedojë së pari me stafin e saj.

So it invited all 36 team members and their partners

Prandaj ajo ftoi të gjithë 36 anëtarët e ekipit dhe partnerët e tyre

to one of the Khajuraho Temples,

në një nga Tempujt e Khajuraho-s,

known for their famous erotic sculptures.

të njohur për skulpturat e tyre erotike.

And there they openly discussed their personal relationships --

Dhe aty ata diskutuan hapur marrëdhënjet e tyre personale --

their own experiences of gender equality

përvojat e tyre të barazisë gjinore

with the coworkers and the partners.

me kolegët dhe partnerët e tyre.

It was eye-opening for the participants.

Kjo ishte një sy-qelës për pjesëmarrësit.

Not only did it allow them to relate to the communities they serve,

Jo vetëm që i mundësoi atyre të ndërlidhen me komunitetet që shërbenin,

it also broke down invisible barriers

por edhe theu barrierat e padukshme

and created a lasting bond amongst themselves.

dhe krijoi një lidhje të qëndrueshme mes tyre.

Not a single team member quit in the next four years.

Asnjë anëtar i vetëm i ekipit nuk dha dorëheqje për katër vitet e ardhshme.

So this is how you create intimacy.

Pra kështu krijohet marrëdhënia e ngushtë.

No masks ...

pa maska ...

or lots of masks.

ose shumë maska.

(Laughter)

(Të qeshura)

When Danone, the food company,

Kur Danone, një kompani ushqimi,

wanted to translate its new company manifesto into product initiatives,

dëshiroi të përkthejë manifeston e re të kompanisë në iniciativa produkti,

it gathered the management team

ajo mblodhi ekipin menaxhues

and 100 employees from across different departments,

dhe 100 punonjësit nga departamente të ndryshme,

seniority levels and regions

në nivel të lartë dhe regjional

for a three-day strategy retreat.

për një takim pune tre-ditore.

And it asked everybody to wear costumes for the entire meeting:

Dhe kërkoi nga të gjithë të veshin maska gjatë tërë mbledhjes:

wigs, crazy hats, feather boas,

paruke, kapela të çmendura, çafore puplash,

huge glasses and so on.

syze gjigande e tjera.

And they left with concrete outcomes

Dhe ata u larguan me rezultate konkrete

and full of enthusiasm.

dhe plot entuziazëm.

And when I asked the woman who had designed this experience

Dhe kur e pyeta gruan që kishte dizajnuar këtë përvojë

why it worked,

pse funksionoi,

she simply said, "Never underestimate the power of a ridiculous wig."

ajo thjesht tha, "Kurrë mos e nënvlerëso fuqinë e një parukeje qesharake."

(Laughter)

(Të qeshura)

(Applause)

(Duartrokitje)

Because wigs erase hierarchy,

Sepse paruket largojnë hierarkinë,

and hierarchy kills intimacy --

dhe hierarkia vret marrëdhënjen e ngushtë --

both ways,

në dy anët,

for the CEO and the intern.

për shefin dhe për praktikantin.

Wigs allow us to use the disguise of the false

Paruket na lejojnë të përdorim mbulimin e të pavërtetës

to show something true about ourselves.

për të treguar diçka të vërtetë për ne.

And that's not easy in our everyday work lives,

Dhe nuk është e lehtë në përditshmëritë tona,

because the relationship with our organizations

sepse marrëdhënia me organizatat tona

is often like that of a married couple that has grown apart,

shpesh është si ajo e qiftit të martuar që është larguar në mes tyre,

suffered betrayals and disappointments,

ka vuajtur tradhëti dhe dëshpërime,

and is now desperate to be beautiful for one another once again.

dhe tani ka nevojë të kthehet për të qenë e bukur përsëri për njeri tjetrin.

And for either of us the first step towards beauty involves a huge risk.

Dhe për secilin nga ne hapi i parë drejt bukurisë ka një rrezik të madh.

The risk to be ugly.

Rrezikun e shëmtimit.

[Be Ugly]

[Bëhuni të Shëmtuar]

So many organizations these days are keen on designing beautiful workplaces

Shumë organizata këto ditë janë të etur të dizajnojnë vende pune të bukura

that look like anything but work:

që duken si çfarëdo përveç punë:

vacation resorts, coffee shops, playgrounds or college campuses --

si rezorte pushimi, kafene, shesh lojërash ose kampuse kolegji --

(Laughter)

(Të qeshura)

Based on the promises of positive psychology,

Bazuar në premtimet e psikologjisë pozitive,

we speak of play and gamification,

ne flasim për lojën dhe lojëra kompjuteri,

and one start-up even says that when someone gets fired,

dhe një kompani e re thotë që kur dikush pushohet nga puna,

they have graduated.

ai është diplomuar.

(Laughter)

(Të qeshura)

That kind of beautiful language only goes "skin deep,

Kjo gjuhë e bukur shkon vetëm "sipërfaqësisht

but ugly cuts clean to the bone,"

por e shëmtuara vjen nga brenda,"

as the writer Dorothy Parker once put it.

sic e tha dikur shkrimtarja Dorothy Parker.

To be authentic is to be ugly.

Të jesh i vërtetë do të thotë të jesh i shëmtuar.

It doesn't mean that you can't have fun or must give in to the vulgar or cynical,

S'do të thotë që s'mund të argëtoheni ose duhet t'i dorëzoheni vulgares apo cinikes,

but it does mean that you speak the actual ugly truth.

por do të thotë që të flisni të shëmtuarën e vërtetë.

Like this manufacturer

Si ky prodhues

that wanted to transform one of its struggling business units.

që deshi të transformojë një nga njësitet e biznesit të tij në vështirësi.

It identified, named and pinned on large boards all the issues --

Ai identifikoi, emëroi dhe vendosi në një tabelë të madhe të gjitha problemet --

and there were hundreds of them --

dhe aty ishin me qindra nga ato --

that had become obstacles to better performance.

që ishin bërë pengesa për një ekzekutim më të mirë.

They put them on boards, moved them all into one room,

Ata i vendosën ato në tabela, i lëvizën ato të gjitha në një dhomë,

which they called "the ugly room."

të cilën e quajtën "dhoma e shëmtuar."

The ugly became visible for everyone to see --

E shëmtuara u bë e dukshme që të gjithë t'a shikojnë --

it was celebrated.

ajo u kremtua.

And the ugly room served as a mix of mirror exhibition and operating room --

Dhoma e shëmtuar ishte si një miks i dhomës me pasqyra dhe sallës së operimit -

a biopsy on the living flesh to cut out all the bureaucracy.

një biopsi e mishit të gjallë për të hequr gjithë burokracinë.

The ugliest part of our body is our brain.

Pjesa më e shëmtuar e trupit tonë është truri ynë.

Literally and neurologically.

Fjalë për fjalë dhe neurologjikisht.

Our brain renders ugly what is unfamiliar ...

Truri ynë bën të shëmtuar atë që nuk e njohim...

modern art, atonal music,

artin modern, muzikën atonale,

jazz, maybe --

xhazin, ndoshta --

VR goggles for that matter --

Syzet VR --

strange objects, sounds and people.

objektet, zërat dhe njerëzit e quditshëm.

But we've all been ugly once.

Por ne të gjithë kemi qenë të shëmtuar, dikur.

We were a weird-looking baby,

Ne kemi qenë një bebe që dukej quditshëm,

a new kid on the block, a foreigner.

një fëmijë i ri në lagje, një i huaj.

And we will be ugly again when we don't belong.

Dhe ne do të jemi të shëmtuar përsëri kur ne nuk përkasim diku.

The Center for Political Beauty,

Qendra për Bukuri Politike,

an activist collective in Berlin,

një mbledhi aktivistësh në Berlin,

recently staged an extreme artistic intervention.

së fundmi, inskenoi një intervenim tejet artistik.

With the permission of relatives,

Me leje të familjarëve,

it exhumed the corpses of refugees who had drowned at Europe's borders,

ajo zhvarrosi kufomat e refugjatëve që ishin mbytur në kufijtë e Evropës,

transported them all the way to Berlin,

i transportoi të gjithë ata në Berlin,

and then reburied them at the heart of the German capital.

dhe i rivarrosi ata në zemër të kryeqytetit Gjerman.

The idea was to allow them to reach their desired destination,

Ideja ishte t'i lejojë ata të arrijnë destinacionin e tyre të dëshiruar,

if only after their death.

edhe pse pas vdekjes.

Such acts of beautification may not be pretty,

Akte të tilla të zbukurimit mund të mos jenë të bukura,

but they are much needed.

mirëpo janë të nevojshme.

Because things tend to get ugly when there's only one meaning, one truth,

Sepse gjërat bëhen të shëmtuara kur ka vetëm një kuptim, një të vërtetë,

only answers and no questions.

vetëm pyetje, pa përgjigjje.

Beautiful organizations keep asking questions.

Organizatat e bukura vazhdimisht bëjnë pyetje.

They remain incomplete,

Ato ngelen të pakompletuara,

which is the fourth and the last of the principles.

që është parimi i katërt dhe i fundit.

[Remain Incomplete]

[Ngelni të Pakompletuar]

Recently I was in Paris,

Së fundmi, isha në Paris,

and a friend of mine took me to Nuit Debout,

dhe një mik i imi më dërgoi tek Nuit Debout,

which stands for "up all night,"

që do të thotë "zgjuar tërë natën,"

the self-organized protest movement

një lëvizje e vetorganizuar protestuese

that had formed in response to the proposed labor laws in France.

që ishte formuar si përgjigje për ligjet e punës të propozuara në Francë.

Every night, hundreds gathered at the Place de la République.

Çdo natë, me qindra mblidheshin tek Place de la République.

Every night they set up a small, temporary village

Çdo natë ata vendosnin një fshat të vogël, të përkohshëm

to deliberate their own vision of the French Republic.

për të shpjeguar vizionin e tyre të Republikës Franceze.

And at the core of this adhocracy

Dhe në thelb të kësaj adhokracie

was a general assembly where anybody could speak

ishte një kuvend ku çdonjëri mund të fliste

using a specially designed sign language.

duke përdorur një gjuhë shenjash të veçantë.

Like Occupy Wall Street and other protest movements,

Tamam si Occupy Wall Street dhe lëvizjet tjera protestuese,

Nuit Debout was born in the face of crisis.

Nuit Debout lindi në gjendje krize.

It was messy --

Ishte kaos --

full of controversies and contradictions.

përplot me polemika dhe kontradikta.

But whether you agreed with the movement's goals or not,

Por, pavarësisht se a pajtoheni me qëllimet e lëvizjes apo jo,

every gathering was a beautiful lesson in raw humanity.

çdo mbledhi ishte një mësim i bukur për humanizmin e papërpunuar.

And how fitting that Paris --

Dhe sa përshtatej që Parisi --

the city of ideals, the city of beauty --

qyteti i idealeve, qyteti i bukurisë --

was it's stage.

ishte skena e saj.

It reminds us that like great cities,

Na kujton ne se si qytetet e mëdha,

the most beautiful organizations are ideas worth fighting for --

organizatat më të bukura janë ide që ja vlen të luftosh për to --

even and especially when their outcome is uncertain.

edhe, dhe veçanërisht, kur rezultatet janë të pasigurta.

They are movements;

Ato janë lëvizje;

they are always imperfect, never fully organized,

ato janë gjithmonë të papërsosura,

so they avoid ever becoming banal.

kurrë plotësisht të organizuara, prandaj i ikin banales.

They have something but we don't know what it is.

Ato kanë diçka por ne nuk e dijmë çfarë është ajo.

They remain mysterious; we can't take our eyes off them.

Ato mbeten misterioze; ne nuk mund t'i largojmë sytë nga ato.

We find them beautiful.

Na duken të bukura.

So to do the unnecessary,

Pra, të bësh të panevojshmen,

to create intimacy,

të krijosh lidhje të ngushta,

to be ugly,

të bëhesh i shëmtuar,

to remain incomplete --

të ngelësh i pakompletuar --

these are not only the qualities of beautiful organizations,

këto nuk janë vetëm kualitetet e organizatave të bukura,

these are inherently human characteristics.

këto janë, në thelb, karakteristika njerëzore.

And these are also the qualities of what we call home.

Dhe këto janë kualitetet e asaj që quajmë shtëpi.

And as we disrupt, and are disrupted,

Dhe përderisa përçajmë dhe përçahemi,

the least we can do is to ensure

të paktën që mund të bëjmë është të sigurohemi

that we still feel at home in our organizations,

që ne ende ndihemi si në shtëpi sa jemi në organizatat tona,

and that we use our organizations to create that feeling for others.

dhe që ne i përdorim organizatat tona për të krijuar atë ndjenjë për të tjerët.

Beauty can save the world when we embrace these principles

Bukuria mund të shpëtojë botën kur ne përqafojmë këto parime

and design for them.

dhe projektojmë për to.

In the face of artificial intelligence and machine learning,

Përballë inteligjencës artificiale dhe të mësuarit automatik,

we need a new radical humanism.

ne na duhet një humanizëm radikal.

We must acquire and promote a new aesthetic and sentimental education.

Ne duhet të marrim dhe të përkrahim një edukim të ri estetik dhe sentimental.

Because if we don't,

Sepse po nuk e bëmë këte,

we might end up feeling like aliens

mund të përfundojmë si jashtë-tokësorë

in organizations and societies that are full of smart machines

në organizatat dhe shoqëritë që janë përplot me makina të menqura

that have no appreciation whatsoever

që nuk vlerësojnë aspak

for the unnecessary,

të panevojshmen,

the intimate,

lidhjet e ngushta,

the incomplete

të pakompletuarën

and definitely not for the ugly.

dhe definitivisht të shëmtuarën.

Thank you.

Ju falemnderit.

(Applause)