4 ways to build a human company in the age of machines | Tim Leberecht

Translator: Phạm Ngọc Anh Thư Reviewer: KHÁNH PHẠM

Half of the human workforce is expected to be replaced

một nửa lượng lao động đang được dự đoán sẽ bị thay thế

bởi các phần mềm và rô bốt trong vòng 20 năm tới

by software and robots in the next 20 years.

And many corporate leaders welcome that as a chance to increase profits.

và có rất nhiều nhà lãnh đạo đang coi đó là một cơ hội để tăng thêm lợi nhuận

Machines are more efficient;

máy móc trở nên hiệu quả

humans are complicated and difficult to manage.

con người thì phức tạp và khó kiểm soát hơn

Well, I want our organizations to remain human.

thật sự thì chúng tôi muốn các công ty là những con người.

In fact, I want them to become beautiful.

thực tế, tôi muốn họ trở lên hoàn thiện hơn

bởi vì, khi máy móc đảm nhiệm công việc và thực hiện chúng hiệu quả hơn

Because as machines take our jobs and do them more efficiently,

soon the only work left for us humans will be the kind of work

sẽ sớm thôi, chỉ duy nhất công việc dành cho con người đó là loại

cần có tính thẩm mỹ cao hơn là hiệu quả

that must be done beautifully rather than efficiently.

To maintain our humanity in the this second Machine Age,

để duy trì lòng nhân đạo trong kỉ nguyên máy móc

we may have no other choice than to create beauty.

thì chúng ta có thể không có lựa chọn nào hơn là tạo ra tính thẩm mỹ

Beauty is an elusive concept.

tính thẩm mỹ là một khái niệm trừu tượng

For the writer Stendhal it was the promise of happiness.

theo như tác giả Stendhal, đó chính là lời hứa của hạnh phúc

For me it's a goal by Lionel Messi.

đối với tôi đó là một bàn thắng của Messi

(Laughter)

(Cười)

So bear with me

vì vậy đối với tôi

as I am proposing four admittedly very subjective principles

bởi tôi đang đề xuất 4 quy tắc có thể chấp nhận được

that you can use to build a beautiful organization.

mà bạn có thể tạo dựng một tổ chức hoàn hảo

First: do the unnecessary.

đầu tiên: làm điều không cần thiết

[Do the Unnecessary]

làm điều không cần thiết

A few months ago, Hamdi Ulukaya,

vài tháng trước, Hamdi Ulukaya

the CEO and founder of the yogurt company Chobani,

CEO và người sáng lập của công ty sữa chua Chobani

made headlines when he decided to grant stock to all of his 2,000 employees.

gây sốc khi ông quyết định trợ cấp cho toàn bộ 2000 nhân viên của ông

Some called it a PR stunt,

một vài người gọi đó là 1 trò PR

others -- a genuine act of giving back.

còn lại thì được gọi là hành động chân thật

But there is something else that was remarkable about it.

nhưng có một điều khác nữa đáng nói về nó

nó hoàn toàn khiến người ta vô cùng ngạc nhiên

It came completely out of the blue.

không có một áp lực từ cổ đông hay thị trường

There had been no market or stakeholder pressure,

and employees were so surprised

và những công nhân vô cùng ngạc nhiên

that they burst into tears when they heard the news.

họ chỉ biết òa khóc khi nghe được tin này

Actions like Ulukaya's are beautiful because they catch us off guard.

hành động như Ulukaya thật đẹp vì họ bảo vệ chúng ta

They create something out of nothing

họ tạo ra nhiều thứ từ không gì cả

bởi vì chúng hoàn toàn không cần thiết

because they're completely unnecessary.

tôi đã từng làm tại một công ty

I once worked at a company

nó là kết quả của sự liên doanh

that was the result of a merger

of a large IT outsourcing firm and a small design firm.

giữa một công ty điện tử lớn và một công ty thiết kế nhỏ

We were merging 9,000 software engineers

chúng tôi đã kết hợp 9000 kĩ sư phần mềm

with 1,000 creative types.

với 1000 kiểu sáng tạo

And to unify these immensely different cultures,

và để hợp nhất nhiều nền văn hóa khác nhau

we were going to launch a third, new brand.

chúng tôi đã cho ra đời một thương hiệu thứ ba, một thương hiệu mới

And the new brand color was going to be orange.

và màu sắc cho thương hiệu là màu cam

Khi chúng tôi chuẩn bị ngân sách cho việc ra mắt sản phẩm mới

And as we were going through the budget for the rollouts,

we decided last minute

chúng tôi đã quyết định ở phút cuối

to cut the purchase of 10,000 orange balloons,

là cắt giảm việc mua 10000 quả bóng màu cam

which we had meant to distribute to all staff worldwide.

mà dùng để phát cho toàn thể nhân viên.

They just seemed unnecessary and cute in the end.

Chúng thật không cần thiết và là điều khôn ngoan đến cuối cùng

I didn't know back then

tôi đã không nghĩ rằng sau đó

that our decision marked the beginning of the end --

quyết định này đánh dấu bắt đầu của cuộc kết thúc

that these two organizations would never become one.

việc hai tổ chức sẽ không bao giờ trở thành một

And sure enough, the merger eventually failed.

và đủ để kết luận rằng , việc sáp nhập cuối cùng sẽ thất bại

Now, was it because there weren't any orange balloons?

vậy thì có phải là vì cắt giảm bóng bay màu cam không?

No, of course not.

không, dĩ nhiên không phải

But the kill-the-orange-balloons mentality permeated everything else.

nhưng tâm lí của hành động này dẫn đến mọi thứ như vậy

bạn có thể sẽ không nhận ra điều này, nhưng khi bạn bỏ đi thứ không cần thiết

You might not always realize it, but when you cut the unnecessary,

you cut everything.

bạn sẽ bỏ đi mọi thứ.

Leading with beauty means rising above what is merely necessary.

Dẫn đầu với vẻ đẹp nghĩa là chỉ tập trung vào thứ cần thiết

So do not kill your orange balloons.

vì vậy sẽ không bỏ đi những quả bóng bay màu cam

nguyên lí thứ hai:

The second principle:

create intimacy.

tạo nên sự quen thuộc

tạo nên sự quen thuộc

[Create Intimacy]

Studies show that how we feel about our workplace

những nghiên cứu chỉ ra rằng cảm xúc của chúng ta ở nơi làm việc

very much depends on the relationships with our coworkers.

phụ thuộc nhiều vào mối quan hệ của chúng ta và đồng nghiệp

And what are relationships other than a string of microinteractions?

và những mối quan hệ hơn cả sự tương tác vô cùng nhỏ

có hàng trăm mối quan hệ như thế hàng ngày tại các công ty

There are hundreds of these every day in our organizations

that have the potential to distinguish a good life from a beautiful one.

mà chúng có tiềm năng để phân biệt một cuộc sống tốt từ một cuộc sống đẹp

The marriage researcher John Gottman says

chuyên gia về hôn nhân John Gottman nói

that the secret of a healthy relationship

bí mật của một mối quan hệ lâu bền

không phải là những cử chỉ đẹp hoặc lời hứa xa vời

is not the great gesture or the lofty promise,

it's small moments of attachment.

mà là những khoảnh khắc gắn kết rất nhỏ

In other words, intimacy.

nói cách khác, là sự thân thuộc

trong mạng lưới liên kết các công ty

In our networked organizations,

we tout the strength of weak ties

chúng ta hiểu được sức mạnh của sự yếu kém

but we underestimate the strength of strong ones.

nhưng lại coi thường sức mạnh của sự liên kết chặt chẽ

We forget the words of the writer Richard Bach who once said,

chúng ta đã quên lời của Richard Bach từng nói

"thân thiết

"Intimacy --

not connectedness --

không phải kết nổi

intimacy is the opposite of loneliness."

thân thiết là đối lập của cô đơn

So how do we design for organizational intimacy?

vì vậy chúng ta kiến tạo thế nào để tạo Ra sự thân thiết trong tổ chức

The humanitarian organization CARE

tổ chức nhân đạo CARE

wanted to launch a campaign on gender equality

Muốn thực hiện chiến dịch về bình đẳng giới

in villages in northern India.

tại các làng quê ở Bắc Ấn Độ

nhưng nhanh chóng nhận ra

But it realized quickly

that it had to have this conversation first with its own staff.

rằng có một cuộc đối thoại với toàn bộ nhân viên

So it invited all 36 team members and their partners

vì vậy họ mời với 36 thành viên và cộng sự của họ

đến một trong các ngôi đền Khajuraho

to one of the Khajuraho Temples,

known for their famous erotic sculptures.

nổi tiếng với nghệ thuật điêu khắc nhạy cảm

And there they openly discussed their personal relationships --

và ở đó họ thảo luận mở rộng về các mối quan hệ cá nhân

các kinh nghiệm của họ về bình đẳng giới

their own experiences of gender equality

with the coworkers and the partners.

với đồng nghiệp và các cộng sự

nó giúp mở rộng tầm nhìn cho người tham gia

It was eye-opening for the participants.

Not only did it allow them to relate to the communities they serve,

không chỉ giúp họ gắn kết với cộng động

it also broke down invisible barriers

mà còn phá vỡ rào cản vô hình

and created a lasting bond amongst themselves.

và tạo ra gắn kết lâu dài giữa chính bọn họ

Not a single team member quit in the next four years.

không một thành viên đơn lẻ bỏ cuộc trong 4 năm tới

So this is how you create intimacy.

vì vậy dó là cách chúng ta tạo ra sự gắn kết

No masks ...

không mặt nạ

or lots of masks.

hoặc quá nhiều mặt nạ

(Laughter)

(Cười)

When Danone, the food company,

khi Danone, công ty thực phẩm

wanted to translate its new company manifesto into product initiatives,

muốn dịch bản tuyên ngôn cho công ty mới thành các sáng kiến về sản phẩm

it gathered the management team

họ tập hợp đội quản lí

and 100 employees from across different departments,

và 100 nhân viên từ các bộ phận

seniority levels and regions

cấp độ, khu vực khác nhau

để có một chiến dịch 3 ngày

for a three-day strategy retreat.

And it asked everybody to wear costumes for the entire meeting:

và mọi người đều phải mặc đồng phục trong toàn bộ của họp

wigs, crazy hats, feather boas,

tóc giả, mũ kì dị hay nhưng cái lông

huge glasses and so on.

những cặp mắt kiếng bự và như thế

And they left with concrete outcomes

Và rồi họ rời đi với những kết quả cụ thể

and full of enthusiasm.

và đầy sự nhiệt tình

khi tôi hỏi một người phụ nữ người đã thiết kế trải nghiệm này

And when I asked the woman who had designed this experience

tại sao nó lại hoạt động

why it worked,

she simply said, "Never underestimate the power of a ridiculous wig."

bà ta trả lời đơn giản "Đừng bao giờ đánh giá thấp sức mạnh của bộ tóc giả"

(Cười)

(Laughter)

(Applause)

(Vỗ tay)

Because wigs erase hierarchy,

Bởi vì những bộ tóc giả xóa bỏ những giai cấp

và những giai cấp xóa bỏ sự thân thiết

and hierarchy kills intimacy --

both ways,

Theo cả hai hướng,

for the CEO and the intern.

cho CEO và những thực tập sinh

Wigs allow us to use the disguise of the false

Tóc giả làm cho chúng ta sử dụng tài hóa trang của những thứ sai

to show something true about ourselves.

để rồi cho chúng ta thấy được cái đúng của chúng ta

Và điều đó không dễ trong cuộc sống hàng ngày

And that's not easy in our everyday work lives,

because the relationship with our organizations

Bởi vì mối quan hệ với những tổ chức của chúng tôi

is often like that of a married couple that has grown apart,

thường giống như một cặp vợ chồng đã trưởng thành

suffered betrayals and disappointments,

chịu đựng sự phản bội và những thất vọng

and is now desperate to be beautiful for one another once again.

và bây giờ tuyệt vọng để đẹp cho nhau lần nữa

And for either of us the first step towards beauty involves a huge risk.

và cho mỗi chúng ta, bước đầu để đến cái đẹp đòi hỏi sự liều lĩnh lớn

The risk to be ugly.

Liều để được xấu

[Be Ugly]

[hãy xấu]

vì vậy nhiều tổ chức ngày nay hứng thú với việcthiết kế những nơi làm việc đẹp đẽ

So many organizations these days are keen on designing beautiful workplaces

that look like anything but work:

chúng sẽ giống như:

khu nghỉ dưỡng hay những quán cafe, sân chơi hay những khuôn viên trường

vacation resorts, coffee shops, playgrounds or college campuses --

(Cười)

(Laughter)

Based on the promises of positive psychology,

Dựa trên những nguyên lí về triết học

we speak of play and gamification,

chúng ta bàn về chơi và trò chơi điện tử ứng dụng hóa

and one start-up even says that when someone gets fired,

và một nhà khởi nghiệp thậm chí còn nói rằng khi một người nào đó bị sa thải

they have graduated.

là họ đã tốt nghiệp

(Laughter)

(Cười)

That kind of beautiful language only goes "skin deep,

Cách nói hoa mỹ ấy chỉ là cái vỏ bên ngoài

but ugly cuts clean to the bone,"

nhưng cái xấu đã ăn vào xương tủy

as the writer Dorothy Parker once put it.

như nhà văn Dorothy Parker từng nói

To be authentic is to be ugly.

để được đúng đắn thì sẽ xấu xí

It doesn't mean that you can't have fun or must give in to the vulgar or cynical,

nó không có nghĩa là bạn không thể có niềm vui hoặc là phải nhân nhượng những lời chỉ trích, nhạo báng

but it does mean that you speak the actual ugly truth.

mà nó có nghĩa là phải nói ra sự thật xấu xí đấy

Like this manufacturer

Cũng như nhà sản xuất này

muốn chuyển đổi một trong những đơn vị kinh doanh đang gặp khó khăn của nó.

that wanted to transform one of its struggling business units.

It identified, named and pinned on large boards all the issues --

Nó xác định, đặt tên và gắn trên bảng lớn tất cả các vấn đề

and there were hundreds of them --

và đã có hàng trăm trong số đó

that had become obstacles to better performance.

đã trở thành chướng ngại vật đểhiệu suất tốt hơn.

They put them on boards, moved them all into one room,

Họ đặt chúng trên bảng, chuyển tất cả chúng vào một phòng

which they called "the ugly room."

cái mà họ gọi là căn phòng xấu xí

Cái xấu trở nên hữu hình để mọi người nhìn

The ugly became visible for everyone to see --

it was celebrated.

Và nó được chúc mừng.

And the ugly room served as a mix of mirror exhibition and operating room --

Và căn phòng xấu xí được dùng như sự kết hợp triển lãm gương và phòng điều hành

a biopsy on the living flesh to cut out all the bureaucracy.

làm sinh thiết trên sinh hoạt để cắt bỏ tất cả các bộ máy quan liêu.

The ugliest part of our body is our brain.

bộ phận xấu nhất của cơ thể là bộ não

Literally and neurologically.

theo nghĩa đen và nghĩa bóng

Our brain renders ugly what is unfamiliar ...

Não của chúng ta làm cho xấu xí những gì không quen thuộc

modern art, atonal music,

vẽ hiện đại, nhạc phi điệu tính

jazz, maybe --

và có thể là jazz nữa

VR goggles for that matter --

Kính VR cho rằng đó là

strange objects, sounds and people.

những vật lạ, âm thanh lạ và con người

But we've all been ugly once.

nhưng tất cã chúng ta đều đã từng xấu

We were a weird-looking baby,

chúng ta từng là những đứa trẻ kìlạ

a new kid on the block, a foreigner.

một đứatrẻ mới ở xóm,một ngườinướcngoài.

And we will be ugly again when we don't belong.

và chúng ta sẽ xấu trở lại khi chúng ta không thuộc về ai

The Center for Political Beauty,

Trung tâm chính trị sắc đẹp

an activist collective in Berlin,

một tập thể hoạt động ở Berlin,

recently staged an extreme artistic intervention.

Gần đâycan thiệp tổ chức một cực đoan nghệ thuật.

With the permission of relatives,

với sự đồng thuận của người thân

nó khai quật xác chết của những người tị nạn đã bị chết đuối ở biên giới châu Âu

it exhumed the corpses of refugees who had drowned at Europe's borders,

transported them all the way to Berlin,

vận chuyển họ đến Berlin

and then reburied them at the heart of the German capital.

và rồi chôn lại họ tại thủ đô của Đức

The idea was to allow them to reach their desired destination,

Ý là để cho phép họ để đạt được điểm đến của họ mong muốn,

chỉ khi sau cái chết của họ

if only after their death.

Such acts of beautification may not be pretty,

Những hành động của cái đẹp có thể không đẹp

nhưng họ rất cần

but they are much needed.

Because things tend to get ugly when there's only one meaning, one truth,

Vì mọi vật đang có xu hướng trở nên xấu khi chỉ có 1 ý nghĩa, 1 sự thật

only answers and no questions.

chỉ là những câu trả lời với không câu hỏi

Beautiful organizations keep asking questions.

những tổ chức tốt liên tục đặt câu hỏi

They remain incomplete,

Họ vẫn chưa hoàn thiện

which is the fourth and the last of the principles.

đó là nguyên tắc thứ tư và là nguyên tắc cuối cùng

[Remain Incomplete]

[Vẫn chưa hoàn thiện]

Recently I was in Paris,

Khi tôi ở Paris

and a friend of mine took me to Nuit Debout,

một người bạn của tôi dẫn tôi đến Neuit Debout

which stands for "up all night,"

viết tắt của "cả đêm"

the self-organized protest movement

là phong trào biểu tình tự phát

that had formed in response to the proposed labor laws in France.

đã hình thành để đáp trả bộ luật lao động được đề xuất tại Pháp.

Every night, hundreds gathered at the Place de la République.

Mỗi tối, hàng trăm người tập trung ở cung điện

Every night they set up a small, temporary village

Rồi mỗi tối, họ dựng nên ngôi làng nhỏ tạm thời

to deliberate their own vision of the French Republic.

để nước Pháp cân nhắc quan điểm riêngcủahọ

điểm cốt lõi của tổ chức này

And at the core of this adhocracy

là một đại hội nơi bất cứ ai có thể nói

was a general assembly where anybody could speak

sử dụng ngôn ngữ ký hiệu thiết kế đặc biệt

Giống như Occupy Wall Street và phong trào phản kháng khác

using a specially designed sign language.

Like Occupy Wall Street and other protest movements,

Nuit Debout được sinh ra trong một cuộc khủng hoảng

Nuit Debout was born in the face of crisis.

Nó rất lộn xộn

đầy tranh cãi và mâu thuẫn

It was messy --

full of controversies and contradictions.

Nhưng bạn đồng ý với mục tiêu của phong trào hay không

But whether you agreed with the movement's goals or not,

mỗi sự tụ tập là một bài học đẹp trong nhân loại

every gathering was a beautiful lesson in raw humanity.

Và làm thế nào phù hợp mà Paris

And how fitting that Paris --

thành phố lý tưởng,thành phố của cái đẹp

the city of ideals, the city of beauty --

đó là sân khấu

was it's stage.

Nó nhắc chúng ta rằng như các thành phố lớn

It reminds us that like great cities,

các tổ chức đẹp nhất là những ý tưởng đáng để tranh đấu

the most beautiful organizations are ideas worth fighting for --

thậm chí và đặc biệt là khi kết quả của họ là không chắc chắn.

even and especially when their outcome is uncertain.

Họ là những sự chuyển động

They are movements;

họ luôn không hoàn hảo và không bao giờ có tổ chức

they are always imperfect, never fully organized,

vì vậy họ tránh trở nên tầm thường.

so they avoid ever becoming banal.

họ có cái gì đó mà chúng tôi không biết đó là gì

They have something but we don't know what it is.

họ luôn bí mật và chúng tôi không thể rời mắt khỏi họ

They remain mysterious; we can't take our eyes off them.

chúng tôi thấy họ thật tuyệt vời

We find them beautiful.

vì vậy để làm cái không cần thiết

So to do the unnecessary,

phải tạo ra sự thân thiết

phải xấu

to create intimacy,

to be ugly,

phải không hoàn thiện

to remain incomplete --

đây không phải chỉ có những phẩm chất của các tổ chức đẹp

these are not only the qualities of beautiful organizations,

đây là những đặc điểm vốn có của con người

these are inherently human characteristics.

Và đây cũng là những phẩm chất về những gì chúng ta gọi là nhà.

And these are also the qualities of what we call home.

Và khi chúng ta phá vỡ, và bị gián đoạn,

And as we disrupt, and are disrupted,

ít nhất chúng ta có thể làm là để đảm bảo

the least we can do is to ensure

là chúng tôi vẫn cảm giác như ở nhà khi ở công ty

that we still feel at home in our organizations,

và chúng tôi sử dụng các tổ chức của mình để tạo cảm giác đó cho người khác.

and that we use our organizations to create that feeling for others.

Cái đẹp có thể cứu thế giới khi chúng ta nắm những nguyên tắc này

Beauty can save the world when we embrace these principles

và thiết kế chúng

and design for them.

Khi đối mặt với trí thông minh nhân tạo và học hành máy móc

chúng ta cần một nền nhân bản triệt để mới

In the face of artificial intelligence and machine learning,

we need a new radical humanism.

Chúng ta phải tiếp thu và phát huy một nền giáo dục thẩm mỹ và tình cảm mới

We must acquire and promote a new aesthetic and sentimental education.

bởi vì nếu không,

Because if we don't,

chúng tôi sẽ cảm giác như người ngoài hành tinh

we might end up feeling like aliens

trong các tổ chức và xã hội có đầy đủ máy móc thông minh

in organizations and societies that are full of smart machines

mà không có sự cảm kích nào

that have no appreciation whatsoever

Vì những điều không cần thiết

for the unnecessary,

vì sự thân thuộc

the intimate,

vì cái chưa hoàn thiện

the incomplete

và chắc chắn rằng không vì những cái xấu

and definitely not for the ugly.

Xin cảm ơn.

Thank you.

(Vỗ tay)

(Applause)