Bernie Krause: The voice of the natural world

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Rysia Wand

(Nature sounds)

(Odgłosy natury)

When I first began recording wild soundscapes

Zaczynając nagrywanie pejzażu dźwiękowego natury,

45 years ago,

45 lat temu

I had no idea that ants,

nie miałem pojęcia,

insect larvae, sea anemones and viruses

że mrówki, larwy owadów, ukwiały i wirusy

created a sound signature.

tworzą charakterystyczny podpis dźwiękowy.

But they do.

Ale tak jest.

And so does every wild habitat on the planet,

Dotyczy to każdego siedliska naturalnego planety,

like the Amazon rainforest you're hearing behind me.

np. dżungli amazońskiej, którą słyszycie w tle.

In fact, temperate and tropical rainforests

Lasy deszczowe strefy umiarkowanej i tropikalnej

each produce a vibrant animal orchestra,

tworzą żywą orkiestrę zwierzęcą,

that instantaneous and organized expression

błyskawiczną i zorganizowaną formę ekspresji

of insects, reptiles, amphibians, birds and mammals.

owadów, gadów, płazów, ptaków i ssaków.

And every soundscape that springs from a wild habitat

Każdy pejzaż dźwiękowy naturalnego siedliska

generates its own unique signature,

tworzy własny unikalny podpis,

one that contains incredible amounts of information,

a w nim niewiarygodną ilość informacji,

and it's some of that information I want to share with you today.

częścią których chciałbym się dziś podzielić.

The soundscape is made up of three basic sources.

Pejzaż dźwiękowy ma trzy podstawowe źródła.

The first is the geophony,

Pierwsze to geofonia,

or the nonbiological sounds that occur

inaczej odgłosy nie biologiczne,

in any given habitat,

które słychać w każdym siedlisku,

like wind in the trees, water in a stream,

jak wiatr w drzewach, woda w strumieniu,

waves at the ocean shore, movement of the Earth.

fale nad brzegiem oceanu, ruchy ziemi.

The second of these is the biophony.

Drugie to biofonia.

The biophony is all of the sound

Biofonia to wszystkie odgłosy

that's generated by organisms in a given habitat

żywych organizmów w danym siedlisku,

at one time and in one place.

w tym samym czasie i miejscu.

And the third is all of the sound that we humans generate

Trzecie to dźwięki, które tworzy człowiek.

that's called anthrophony.

Nazywamy to antrofonią.

Some of it is controlled, like music or theater,

Niektóre dźwięki są kontrolowane, jak muzyka czy teatr,

but most of it is chaotic and incoherent,

ale większość jest chaotyczna i niespójna.

which some of us refer to as noise.

Niektórzy nazywają to hałasem.

There was a time when I considered wild soundscapes

Dawniej uważałem pejzaż dźwiękowy przyrody

to be a worthless artifact.

za bezwartościowy artefakt.

They were just there, but they had no significance.

Był, ale nic nie znaczył.

Well, I was wrong. What I learned from these encounters

Myliłem się. Te spotkania nauczyły mnie,

was that careful listening gives us incredibly valuable tools

że uważne słuchanie daje niezwykle wartościowe narzędzia

by which to evaluate the health of a habitat

oceny zdrowia siedliska

across the entire spectrum of life.

w całym spektrum życia.

When I began recording in the late '60s,

Kiedy zaczynałem pod koniec lat 60.,

the typical methods of recording were limited

typowe metody nagrywania ograniczały się

to the fragmented capture of individual species

do fragmentarycznego utrwalania poszczególnych gatunków,

like birds mostly, in the beginning,

na początku głównie ptaków,

but later animals like mammals and amphibians.

a potem innych zwierząt, takich jak ssaki i płazy.

To me, this was a little like trying to understand

Było to jak próba zrozumienia

the magnificence of Beethoven's Fifth Symphony

wspaniałości V symfonii Beethovena

by abstracting the sound of a single violin player

poprzez analizę dźwięku jednego skrzypka,

out of the context of the orchestra

bez kontekstu orkiestry,

and hearing just that one part.

i słuchanie tylko jego wykonania.

Fortunately, more and more institutions

Na szczęście coraz więcej instytucji

are implementing the more holistic models

realizuje bardziej całościowe modele,

that I and a few of my colleagues have introduced

które wraz z kolegami wprowadziliśmy

to the field of soundscape ecology.

do dziedziny ekologii akustycznej.

When I began recording over four decades ago,

Kiedy zaczynałem ponad 40 lat temu,

I could record for 10 hours

nieraz nagrywałem przez 10 godzin,

and capture one hour of usable material,

żeby zdobyć godzinę materiału zdatnego do użycia,

good enough for an album or a film soundtrack

wystarczająco dobrego na płytę czy ścieżkę dźwiękową

or a museum installation.

lub instalację w muzeum.

Now, because of global warming,

Teraz z powodu globalnego ocieplenia,

resource extraction,

wydobycia surowców, ludzkiego hałasu,

and human noise, among many other factors,

i wielu innych czynników,

it can take up to 1,000 hours or more

czasem potrzeba ponad 1000 godzin,

to capture the same thing.

żeby uchwycić to samo.

Fully 50 percent of my archive

Co najmniej 50% mojego archiwum

comes from habitats so radically altered

pochodzi z siedlisk zmienionych tak radykalnie,

that they're either altogether silent

że są albo całkiem bezgłośne,

or can no longer be heard in any of their original form.

albo zupełnie nie przypominają swej pierwotnej postaci.

The usual methods of evaluating a habitat

Zwykłe metody oceny siedlisk

have been done by visually counting the numbers of species

polegały na liczeniu gatunków i jednostek

and the numbers of individuals within each species in a given area.

w obrębie każdego gatunku na danym obszarze.

However, by comparing data that ties together

Porównując dane dotyczące zarówno

both density and diversity from what we hear,

gęstości i różnorodności w słyszanym materiale,

I'm able to arrive at much more precise fitness outcomes.

mogę precyzyjniej ocenić stan siedliska.

And I want to show you some examples

Chcę pokazać kilka przykładów,

that typify the possibilities unlocked

pokazujących możliwości,

by diving into this universe.

które daje zanurzenie się w tym wszechświecie.

This is Lincoln Meadow.

To jest łąka Lincoln Meadow,

Lincoln Meadow's a three-and-a-half-hour drive

trzy i pół godziny jazdy

east of San Francisco in the Sierra Nevada Mountains,

na wschód od San Francisco, w górach Sierra Nevada,

at about 2,000 meters altitude,

na wysokości około 2000 metrów.

and I've been recording there for many years.

Nagrywam tam od lat.

In 1988, a logging company convinced local residents

W 1988 r. firma zajmująca się wyrębem lasu przekonała mieszkańców,

that there would be absolutely no environmental impact

że wyrąb absolutnie nie wpłynie na środowisko naturalne

from a new method they were trying

dzięki użyciu nowej metody

o nazwie "wyrąb selektywny",

called "selective logging,"

taking out a tree here and there

usuwającej niektóre drzewa

rather than clear-cutting a whole area.

zamiast wycinania całego obszaru.

With permission granted to record

Mając pozwolenie na nagrania

both before and after the operation,

zarówno przed jak i po tej operacji,

I set up my gear and captured a large number of dawn choruses

ustawiłem sprzęt i utrwaliłem chór odgłosów świtu

to very strict protocol and calibrated recordings,

według ścisłego protokołu oraz skalibrowałem nagrania,

because I wanted a really good baseline.

żeby mieć dobry punkt odniesienia.

This is an example of a spectrogram.

To przykład spektrogramu.

A spectrogram is a graphic illustration of sound

Spektrogram to graficzna ilustracja dźwięku,

with time from left to right across the page --

od lewej do prawej strony czas,

15 seconds in this case is represented —

w tym przypadku 15 sekund,

and frequency from the bottom of the page to the top,

a częstotliwość od dołu do góry strony,

lowest to highest.

od najniższej do najwyższej.

And you can see that the signature of a stream

Widać, że podpis strumienia

is represented here in the bottom third or half of the page,

pokazuje 1/3 albo 1/2 strony u dołu,

while birds that were once in that meadow

natomiast ptaki, które kiedyś były na tej łące,

are represented in the signature across the top.

pokazuje ten podpis u góry strony.

There were a lot of them.

Było ich sporo.

And here's Lincoln Meadow before selective logging.

Lincoln Meadow przed wyrębem selektywnym.

(Nature sounds)

(Dźwięki natury)

Well, a year later I returned,

Rok później wróciłem,

and using the same protocols

i przy użyciu tych samych protokołów,

and recording under the same conditions,

i nagrywaniu w takich samych warunkach,

I recorded a number of examples

nagrałem kilka przykładów

of the same dawn choruses,

odgłosów chóru świtu,

and now this is what we've got.

a teraz rezultat.

This is after selective logging.

To po wyrębie selektywnym.

You can see that the stream is still represented

Widać, że strumień w dalszym ciągu

pokazuje jedna trzecia dołu strony,

in the bottom third of the page,

but notice what's missing in the top two thirds.

ale zauważcie braki w górnych 2/3 strony.

(Nature sounds)

(Dźwięki natury)

Coming up is the sound of a woodpecker.

Zaraz usłyszycie odgłos dzięcioła.

Well, I've returned to Lincoln Meadow 15 times

Do Lincoln Meadow wracałem 15 razy

in the last 25 years,

w ciągu ostatnich 25 lat,

and I can tell you that the biophony,

i mogę powiedzieć, że biofonia,

the density and diversity of that biophony,

gęstość i różnorodność biofonii,

has not yet returned to anything like it was

nadal nie powróciła

before the operation.

do stanu sprzed operacji wyrębu.

But here's a picture of Lincoln Meadow taken after,

Tutaj zdjęcie Lincoln Meadow już po,

and you can see that from the perspective of the camera

i z punktu widzenia kamery

or the human eye,

lub ludzkiego oka,

hardly a stick or a tree appears to be out of place,

każdy kij czy drzewo wydaje się na miejscu,

which would confirm the logging company's contention

co potwierdzałoby zapewnienia firmy zajmującej się wyrębem,

that there's nothing of environmental impact.

że nie ma zagrożenia dla środowiska.

However, our ears tell us a very different story.

Jednakże uszy mówią coś zupełnie innego.

Young students are always asking me

Młodzi studenci zawsze pytają mnie,

what these animals are saying,

co te zwierzęta mówią,

and really I've got no idea.

a ja naprawdę nie mam pojęcia.

But I can tell you that they do express themselves.

Ale mogę powiedzieć, że wyrażają siebie.

Whether or not we understand it is a different story.

Czy rozumiemy czy nie, to już inna historia.

I was walking along the shore in Alaska,

Idąc wybrzeżem Alaski,

and I came across this tide pool

natknąłem się na basen pływowy

filled with a colony of sea anemones,

wypełniony kolonią ukwiałów,

these wonderful eating machines,

cudownych maszyn jedzących,

relatives of coral and jellyfish.

bliskich krewnych koralowca i meduzy.

And curious to see if any of them made any noise,

Ciekaw, czy wydają jakieś odgłosy,

I dropped a hydrophone,

wrzuciłem hydrofon,

an underwater microphone covered in rubber,

podwodny mikrofon pokryty gumą

down the mouth part,

w części ustnej,

and immediately the critter began

i natychmiast żyjątka zaczęły

to absorb the microphone into its belly,

wchłaniać mikrofon do swych wnętrzności,

and the tentacles were searching out of the surface

a mackami szukały

for something of nutritional value.

czegoś o wartości odżywczej.

The static-like sounds that are very low,

Bardzo niskie, podobne do zakłóceń dźwięki,

that you're going to hear right now.

których teraz posłuchamy.

(Static sounds)

(Dźwięki statyczne)

Yeah, but watch. When it didn't find anything to eat --

Tak, ale uwaga. Kiedy nie znalazły nic do jedzenia...

(Honking sound)

(Dźwięk trąbiący)

(Laughter)

(Śmiech)

I think that's an expression that can be understood

Myślę, że takie wyrażenie

in any language.

jest zrozumiałe w każdym języku.

(Laughter)

(Śmiech)

At the end of its breeding cycle,

Na koniec cyklu rozrodczego

the Great Basin Spadefoot toad

grzebiuszka amerykańska

digs itself down about a meter under

wkopuje się metr

the hard-panned desert soil of the American West,

pod stwardniałą pustynną ziemię zachodu USA,

where it can stay for many seasons

gdzie może przebywać przez wiele pór roku,

until conditions are just right for it to emerge again.

dopóki warunki nie będą odpowiednie do ponowego wyjścia.

And when there's enough moisture in the soil

Gdy w glebie jest dosyć wilgoci,

in the spring, frogs will dig themselves to the surface

na wiosnę żaby wykopią się na powierzchnię

and gather around these large, vernal pools

i licznie zgromadzą wokół dużych wiosennych basenów.

in great numbers.

i licznie zgromadzą wokół dużych wiosennych basenów.

And they vocalize in a chorus

Kumkają chórem,

that's absolutely in sync with one another.

który jest w pełni zsynchronizowany z innymi.

And they do that for two reasons.

Robią to z dwóch powodów.

The first is competitive, because they're looking for mates,

Pierwszy to rywalizacja, szukanie partnera,

and the second is cooperative,

a drugi to współpraca,

because if they're all vocalizing in sync together,

bo jeśli wszystkie kumkają synchronicznie,

it makes it really difficult for predators like coyotes,

trudno jest drapieżnikom, takim jak kojoty,

foxes and owls to single out any individual for a meal.

lisy i sowy, wybrać jednego osobnika na posiłek.

This is a spectrogram of what the frog chorusing looks like

To spektrogram chóru żab,

when it's in a very healthy pattern.

kiedy ma zdrowy charakter.

(Frogs croaking)

(Rechot żab)

Mono Lake is just to the east of Yosemite National Park

Jezioro Mono leży na wschód

in California,

od Parku Narodowego Yosemite w Kalifornii,

and it's a favorite habitat of these toads,

i jest ulubionym siedliskiem tej ropuchy.

and it's also favored by U.S. Navy jet pilots,

Lubią je także piloci odrzutowców marynarki wojennej USA,

who train in their fighters flying them at speeds

którzy trenując oblatują myśliwce z prędkością

exceeding 1,100 kilometers an hour

ponad 1100 kilometrów na godzinę,

and altitudes only a couple hundred meters

na wysokości zaledwie kilkaset metrów

above ground level of the Mono Basin,

powyżej poziomu jeziora Mono,

very fast, very low, and so loud

bardzo szybko, bardzo nisko i tak głośno,

that the anthrophony, the human noise,

że antrofonia, hałas ludzki,

even though it's six and a half kilometers

chociaż to sześć i pół kilometra

od żabiego stawu, który słyszeliśmy sekundę temu,

from the frog pond you just heard a second ago,

it masked the sound of the chorusing toads.

antrofonia maskuje dźwięk ropuszego chóru.

You can see in this spectrogram that all of the energy

Na tym spektrogramie widać,

that was once in the first spectrogram is gone

że cała energia widoczna na pierwszym spektrogramie

from the top end of the spectrogram,

zniknęła z górnej części spektrogramu,

and that there's breaks in the chorusing at two and a half,

i że w chórze są przerwy przy dwóch i pół sekundach,

czterech i pół, i sześciu i pół sekundach.

four and a half, and six and a half seconds,

and then the sound of the jet, the signature,

Wtedy słychać dźwięk odrzutowca,

is in yellow at the very bottom of the page.

ma podpis w kolorze żółtym, na samym dole strony.

(Frogs croaking)

(Rechot żab)

Now at the end of that flyby,

Pod koniec przelotu

it took the frogs fully 45 minutes

pełne 45 minut zajęło żabom

to regain their chorusing synchronicity,

odzyskanie synchroniczności chóru.

during which time, and under a full moon,

W tym czasie, przy pełni księżyca,

we watched as two coyotes and a great horned owl

widzieliśmy, jak dwa kojoty i puchacz wirginijski

came in to pick off a few of their numbers.

złapały kilka żab.

The good news is that, with a little bit of habitat restoration

Na szczęście przy odbudowie siedliska

and fewer flights, the frog populations,

i mniejszej liczbie lotów, populacja żab,

once diminishing during the 1980s and early '90s,

malejąca w latach 80. i na początku lat 90.,

have pretty much returned to normal.

właściwie wróciła do normy.

I want to end with a story told by a beaver.

Chciałbym zakończyć historią pewnego bobra.

It's a very sad story,

To bardzo smutna historia,

but it really illustrates how animals

ale rzeczywiście pokazuje,

can sometimes show emotion,

jak zwierzęta mogą wyrażać uczucia,

a very controversial subject among some older biologists.

bardzo kontrowersyjny temat dla niektórych starszych biologów.

A colleague of mine was recording in the American Midwest

Mój kolega nagrywał na Środkowym Zachodzie USA

around this pond that had been formed

w okolicy stawu utworzonego jakieś 16 tys. lat temu,

maybe 16,000 years ago at the end of the last ice age.

pod koniec ostatniej epoki lodowcowej.

It was also formed in part by a beaver dam

Po części stworzyła go tama bobrów,

at one end that held that whole ecosystem together

trzymając z jednej strony cały ekosystem

in a very delicate balance.

w bardzo delikatnej równowadze.

And one afternoon, while he was recording,

Pewnego popołudnia podczas nagrywania

there suddenly appeared from out of nowhere

nagle pojawiło się znikąd

a couple of game wardens,

paru leśniczych,

who for no apparent reason,

którzy bez wyraźnego powodu

walked over to the beaver dam,

podeszli do bobrowej tamy,

dropped a stick of dynamite down it, blowing it up,

rzucili laskę dynamitu i wysadzili ją,

killing the female and her young babies.

zabijając samicę i jej młode.

Horrified, my colleagues remained behind

Przerażony kolega zostali na miejscu,

to gather his thoughts

żeby zebrać myśli,

and to record whatever he could the rest of the afternoon,

i przez resztę dnia nagrać, co się da.

and that evening, he captured a remarkable event:

Tego wieczoru uchwycił niezwykłe wydarzenie.

the lone surviving male beaver swimming in slow circles

Bóbr, który przeżył, samotnie pływał powoli w kółko,

crying out inconsolably for its lost mate and offspring.

żałośnie wołając za utraconą partnerką i potomstwem.

This is probably the saddest sound

To chyba najsmutniejszy dźwięk

I've ever heard coming from any organism,

pochodzący od żywego organizmu,

human or other.

ludzkiego lub innego, jaki słyszałem w życiu.

(Beaver crying)

(Płacz bobra)

Yeah. Well.

No tak.

There are many facets to soundscapes,

Istnieje wiele aspektów dźwiękowych.

among them the ways in which animals taught us to dance and sing,

Dzięki niektórym zwierzęta nauczyły nas śpiewu i tańca,

which I'll save for another time.

co zostawię na inną okazję.

But you have heard how biophonies

Ale dowiedzieliście się, jak biofonia

help clarify our understanding of the natural world.

pomaga objaśnić rozumienie świata przyrody.

You've heard the impact of resource extraction,

Słyszeliście wpływ wydobycia zasobów,

human noise and habitat destruction.

ludzkiego hałasu i niszczenia siedlisk.

And where environmental sciences have typically

Zwykle nauka o ochronie środowiska

stara się zrozumieć świat na podstawie tego, co widzimy,

tried to understand the world from what we see,

a much fuller understanding can be got from what we hear.

ale znacznie pełniejsze zrozumienie może dać to, co słyszymy.

Biophonies and geophonies are the signature voices

Biofonia i geofonia

of the natural world,

to sygnatury dźwiękowe świata przyrody,

and as we hear them,

i słuchając ich,

we're endowed with a sense of place,

dostajemy dar odczucia miejsca,

the true story of the world we live in.

prawdziwą historię świata, w którym żyjemy.

In a matter of seconds,

W ciągu kilku sekund,

a soundscape reveals much more information

pejzaż dźwiękowy ujawnia znacznie więcej informacji

from many perspectives,

z wielu perspektyw,

from quantifiable data to cultural inspiration.

od wymiernych danych do inspiracji kulturowej.

Visual capture implicitly frames

Wizualne utrwalenie daje ograniczoną frontalną perspektywę

a limited frontal perspective of a given spatial context,

danego kontekstu przestrzennego,

while soundscapes widen that scope

podczas gdy pejzaż dźwiękowy poszerza zakres do 360 stopni,

to a full 360 degrees, completely enveloping us.

całkowicie nas otaczając.

And while a picture may be worth 1,000 words,

Choć obraz może być wart tysiąc słów,

a soundscape is worth 1,000 pictures.

pejzaż dźwiękowy jest wart 1000 zdjęć.

And our ears tell us

Uszy mówią nam,

that the whisper of every leaf and creature

że szept każdego liścia i stworzenia

speaks to the natural sources of our lives,

przemawia do naturalnych źródeł życia,

which indeed may hold the secrets of love for all things,

które faktycznie mogą kryć tajemnice miłości do wszystkiego,

especially our own humanity,

szczególnie naszego człowieczeństwa,

and the last word goes to a jaguar from the Amazon.

a ostatnie słowo należy do jaguara z Amazonii.

(Growling)

(Pomruk)

Thank you for listening.

Dziękuję za uwagę.

(Applause)

(Brawa)