How an obese town lost a million pounds | Mick Cornett

Tłumaczenie: Monika Angerhoefer Korekta: Rysia Wand

How many of you have been to Oklahoma City?

Ilu z was było w Oklahoma City?

Raise your hand. Yeah?

Podnieście ręce.

How many of you have not been to Oklahoma City

Ilu z was nie było w Oklahoma City

and have no idea who I am? (Laughter)

i nie ma pojęcia kim jestem?

Most of you. Let me give you a little bit of background.

Większość. Zacznę od wyjaśnień.

Oklahoma City started in the most

Miasto powstało w wyjątkowy sposób.

unique way imaginable.

Back on a spring day in 1889,

W 1889 r. rząd federalny zorganizował

the federal government held what they called

tak zwany bieg o ziemię (land run).

a land run.

They literally lined up the settlers

Ustawili osadników wzdłuż wymyślonej linii,

along an imaginary line,

and they fired off a gun,

wystrzelili z broni i osadnicy zaczęli biec

and the settlers roared across the countryside

and put down a stake,

i wtykać pale.

and wherever they put down that stake,

Zaznaczone miejsce stawało się ich nowym domem.

that was their new home.

And at the end of the very first day,

I tak pod koniec pierwszego dnia,

the population of Oklahoma City

liczba mieszkańców Oklahoma City

had gone from zero to 10,000,

zwiększyła się z 0 do 10 000.

and our planning department

Nasz wydział planowania przestrzennego wciąż za to płaci.

is still paying for that.

The citizens got together on that first day

Obywatele zebrali się pierwszego dnia

and elected a mayor.

i wybrali burmistrza.

And then they shot him.

Później zastrzelili go.

(Laughter)

(Śmiech)

That's not really all that funny

To nie jest śmieszne.

-- (Laughter) --

(Śmiech)

but it allows me to see what type of audience

Teraz widzę jaką jesteście widownią,

I'm dealing with, so I appreciate the feedback.

także dziękuję za reakcję.

The 20th century was fairly kind to Oklahoma City.

Wiek XX był łaskawy dla Oklahoma City.

Our economy was based on commodities,

Gospodarka opierała się na towarach,

so the price of cotton or the price of wheat,

więc na cenie bawełny i pszenicy,

and ultimately the price of oil and natural gas.

wreszcie na cenie ropy i gazów naturalnych.

And along the way, we became a city

Po drodze staliśmy się miastem innowacji.

of innovation.

The shopping cart was invented in Oklahoma City.

Wózek na zakupy wynaleziono w Oklahoma City.

(Applause)

(Śmiech) (Brawa)

The parking meter, invented in Oklahoma City.

Parkomat wynaleziono w Oklahoma City.

You're welcome.

Nie ma za co.

Having an economy, though,

Gospodarka oparta na towarach niesie ze sobą wzloty i upadki,

that relates to commodities can give you some ups and some downs,

and that was certainly the case in Oklahoma City's history.

tak właśnie było w przypadku Oklahoma City.

In the 1970s, when it appeared

W latach 70. wydawało się,

that the price of energy would never retreat,

że cena energii nie spadnie,

our economy was soaring,

nasza gospodarka rosła,

and then in the early 1980s, it cratered quickly.

ale na początku lat 80. gwałtownie spadła.

The price of energy dropped.

Ceny energii spadały.

Our banks began to fail.

Nasze banki zaczęły upadać.

Before the end of the decade,

Przed końcem dekady,

100 banks had failed in the state of Oklahoma.

w stanie Oklahoma upadło 100 banków.

There was no bailout on the horizon.

Na horyzoncie nie było finansowej pomocy.

Our banking industry, our oil and gas industry,

Nasz system bankowy, nasz przemysł opart na ropie i gazie

our commercial real estate industry,

nasza branża nieruchomości komercyjnej,

were all at the bottom of the economic scale.

wszystko było na dnie.

Young people were leaving Oklahoma City in droves

Setki młodych ludzi wyjechało

for Washington and Dallas and Houston and New York and Tokyo,

do Waszyngtonu, Dallas, Houston, Nowego Jorku i Tokio,

anywhere where they could find a job that measured up

gdzie tylko mogli znaleźć pracę

to their educational attainment,

odpowiednią dla ich wykształcenia,

because in Oklahoma City, the good jobs just weren't there.

bo w Oklahoma City dobrej pracy nie było.

But along at the end of the '80s

Pod koniec lat 80.

came an enterprising businessman

pojawił się przedsiębiorczy businessman,

who became mayor named Ron Norick.

Ron Norick, który został burmistrzem.

Ron Norick eventually figured out

Ron Norick doszedł do wniosku,

that the secret to economic development

że sekretem rozwoju gospodarki,

wasn't incentivizing companies up front,

nie było zachęcanie firm,

it was about creating a place where businesses wanted to locate,

ale stworzenie miejsca, gdzie firmy same chciałby się osiedlić,

and so he pushed an initiative called MAPS

więc stworzył inicjatywę MAPS

that basically was a penny-on-the-dollar sales tax

która zasadniczo była podatkiem od sprzedaży,

to build a bunch of stuff.

za co zbudował wiele rzeczy.

It built a new sports arena,

Zbudowano nową halę sportową,

a new canal downtown,

nowy kanał w centrum miasta,

it fixed up our performing arts center,

naprawiono centra kultury,

a new baseball stadium downtown,

zbudowano nowy stadion baseballowy,

a lot of things to improve the quality of life.

i inne ulepszenia.

And the economy indeed seemed to start

Gospodarka rzeczywiście zaczęła ukazywać znaki życia.

showing some signs of life.

The next mayor came along.

Zmienił się burmistrz,

He started MAPS for Kids,

zaczął MAPS dla dzieci,

rebuilt the entire inner city school system,

odbudował system szkolnictwa w centrum,

all 75 buildings either built anew or refurbished.

zbudowano albo wyremontowano 75 budynków.

And then, in 2004,

I wtedy w 2004 roku,

in this rare collective lack of judgment

w wyniku zbiorowego zaćmienia umysłu,

bordering on civil disobedience,

graniczącego z obywatelskim nieposłuszeństwem,

the citizens elected me mayor.

obywatele wybrali mnie na burmistrza.

Now the city I inherited

Miasto, które przejąłem wychodziło z uśpionej gospodarki,

was just on the verge

of coming out of its slumbering economy,

and for the very first time,

i po raz pierwszy

we started showing up on the lists.

zaczęliśmy pojawiać się na listach.

Now you know the lists I'm talking about.

Wiecie, o jakich listach mówię.

The media and the Internet

Media i Internet lubią oceniać miasta.

love to rank cities.

And in Oklahoma City,

Oklahoma City

we'd never really been on lists before.

nigdy wcześniej nie było na listach.

So I thought it was kind of cool

Pomyślałem, że to jest nawet fajne

when they came out with these positive lists and we were on there.

kiedy pojawiały się pozytywne listy, z Oklahoma City.

We weren't anywhere close to the top,

Nie byliśmy nawet blisko czołówki,

but we were on the list, we were somebody.

ale byliśmy na liście, byliśmy kimś.

Best city to get a job,

Najlepsze miasto, aby znaleźć pracę,

best city to start a business,

najlepsze aby zacząć business,

best downtown --

najlepsze śródmieście

Oklahoma City.

Oklahoma City.

And then came the list

I wtedy pojawiła się lista

of the most obese cities in the country.

najbardziej otyłych miast w kraju.

And there we were.

I byliśmy na niej.

Now I like to point out that we were on that list

Byliśmy na tej liście

with a lot of really cool places.

razem z innymi fajnymi miejscami.

(Laughter)

(Śmiech)

Dallas and Houston and New Orleans

Dallas, Houston, Nowy Orlean,

and Atlanta and Miami.

Atlanta i Miami.

You know, these are cities that, typically,

Nie trzeba się wstydzić towarzystwa takich miast.

you're not embarrassed to be associated with.

But nonetheless, I didn't like being on the list.

Jednak nie podobała mi się obecność na liście.

And about that time, I got on the scales.

Mniej więcej w tym czasie stanąłem na wagę.

And I weighed 220 pounds.

Warzyłem prawie 100 kilogramów.

And then I went to this website

Wszedłem na stronę sponsorowaną przez rząd federalny,

sponsored by the federal government,

and I typed in my height, I typed in my weight,

wpisałem swój wzrost, swoją wagę,

and I pushed Enter,

nacisnąłem Enter,

and it came back and said "obese."

i wyskoczył napis "otyły".

I thought, "What a stupid website."

Pomyślałem "Jaka głupia strona".

(Laughter)

(Śmiech)

"I'm not obese. I would know if I was obese."

"Nie jestem otyły. Wiedziałbym o tym".

And then I started getting honest with myself

Zacząłem być ze sobą szczery

about what had become my lifelong struggle with obesity,

na temat mojej życiowej walki z otyłością.

and I noticed this pattern,

Zauważyłem wzór:

that I was gaining about two or three pounds a year,

każdego roku przybywało mi o kilogram,

and then about every 10 years, I'd drop 20 or 30 pounds.

a co 10 lat chudłem o 10 kg.

And then I'd do it again.

Potem cały proces się powtarzał.

And I had this huge closet full of clothes,

Miałem więc dużą szafę pełną ubrań,

and I could only wear a third of it at any one time,

z których w danym okresie mogłem nosić tylko jedną trzecią,

and only I knew which part of the closet I could wear.

i tylko ja wiedziałem, które ubrania mogę nosić.

But it all seemed fairly normal, going through it.

Wszystko to wydawało mi się normalne.

Well, I finally decided I needed to lose weight,

W końcu uznałem, że muszę schudnąć.

and I knew I could because I'd done it so many times before,

Z doświadczenia wiedziałem, że potrafię,

so I simply stopped eating as much.

więc po prostu zacząłem mniej jeść.

I had always exercised.

Zawsze byłem aktywny fizycznie,

That really wasn't the part of the equation

nie musiałem nad tym pracować.

that I needed to work on.

Wcześniej jadłem 3000 kalorii dziennie,

But I had been eating 3,000 calories a day,

and I cut it to 2,000 calories a day,

ograniczyłem to do 2000 kalorii.

and the weight came off. I lost about a pound a week

i zacząłem chudnąć. Traciłem ok. 0,5 kg tygodniowo

for about 40 weeks.

przez 40 tygodni.

Along the way, though,

Podczas odchudzania

I started examining my city,

zacząłem przyglądać się mojemu miastu,

its culture, its infrastructure,

jego kulturze, infrastrukturze,

trying to figure out why our specific city

próbując zrozumieć, czemu właśnie my

seemed to have a problem with obesity.

mamy problem z otyłością.

And I came to the conclusion

Doszedłem do wniosku,

that we had built an incredible quality of life

że stworzyliśmy niezwykłą jakość życia

if you happen to be a car.

dla samochodów.

(Laughter)

(Śmiech)

But if you happen to be a person,

Ale dla ludzi oznaczało to

you are combatting the car seemingly at every turn.

walkę z samochodem na każdym kroku.

Our city is very spread out.

Nasze miasto jest rozległe.

We have a great intersection of highways,

Mamy wiele skrzyżować autostrad,

I mean, literally no traffic congestion in Oklahoma City to speak of.

w Oklahoma City nie ma właściwie korków.

And so people live far, far away.

Ludzie żyją bardzo daleko.

Our city limits are enormous, 620 square miles,

Powierzchnia miasta jest ogromna, 1 600 km2,

but 15 miles is less than 15 minutes.

ale 25 km to mniej niż 15 minut jazdy.

You literally can get a speeding ticket

W Oklahoma City można dostać mandat

during rush hour in Oklahoma City.

za przekroczenie prędkości w godzinach szczytu.

And as a result, people tend to spread out.

Dlatego ludzie mieszkają daleko.

Land's cheap.

Ziemia jest tania.

We had also not required developers

Długo nie wymagaliśmy od deweloperów

to build sidewalks on new developments for a long, long time.

budowania chodników przy nowych inwestycjach.

We had fixed that, but it had been relatively recently,

Naprawiliśmy to, ale dopiero niedawno,

and there were literally 100,000

wcześniej mieliśmy 100 000 lub więcej domów

or more homes into our inventory

in neighborhoods that had virtually no level of walkability.

w okolicach, po których nie dało się chodzić pieszo.

And as I tried to examine

Próbując zbadać, jak walczyć z otyłością,

how we might deal with obesity,

and was taking all of these elements into my mind,

brałem to wszystko pod uwagę.

I decided that the first thing we need to do

Uznałem, że trzeba zacząć od rozmowy.

was have a conversation.

You see, in Oklahoma City,

Nie rozmawialiśmy o otyłości w Oklahoma City.

we weren't talking about obesity.

And so, on New Year's Eve of 2007,

W Sylwestra w 2007 roku

I went to the zoo,

poszedłem do zoo.

and I stood in front of the elephants,

Stojąc przed słoniami,

and I said, "This city is going on a diet,

powiedziałem: "To miasto idzie na dietę,

and we're going to lose a million pounds."

i zrzucimy 500 tys. kilogramów".

Well, that's when all hell broke loose.

Wtedy wybuchło piekło.

(Laughter)

(Śmiech)

The national media

Krajowe media

gravitated toward this story immediately,

zainteresowały się tą historią od razu.

and they really could have gone with it one of two ways.

Mogli ją potraktować na dwa sposoby.

They could have said,

Mogli powiedzieć:

"This city is so fat

"Miasto jest tak grube,

that the mayor had to put them on a diet."

że aż burmistrz zmusza je do diety".

Na szczęście wybrano wersję:

But fortunately, the consensus was,

"Look, this is a problem in a lot of places.

"Oto częsty problem,

This is a city that's wanting to do something about it."

a to miasto chce coś z tym zrobić".

And so they started helping us

Zaczęli nam pomagać

drive traffic to the website.

rozpowszechniając naszą stronę.

Now, the web address was

Adres strony to

thiscityisgoingonadiet.com.

ThisCityIsGoingOnaDiet.com, ToMiastoIdzieNaDietę.com.

And I appeared on "The Ellen DeGeneres Show"

Byłem w talk-show Ellen DeGeneres

one weekday morning to talk about the initiative,

aby porozmawiać o moim pomyśle,

and on that day, 150,000 visits

tego samego dnia stronę odwiedziło 150 000 Internautów.

were placed to our website.

People were signing up,

Ludzie zaczęli się zapisywać,

and so the pounds started to add up,

zrzucone kilogramy zaczęły się dodawać,

and the conversation that I thought

i zaczęła się rozmowa, na której tak mi zależało.

was so important to have was starting to take place.

It was taking place inside the homes,

Rozmawiano w domach,

mothers and fathers talking about it with their kids.

matki i ojcowie rozmawiali o tym z dziećmi.

It was taking place in churches.

Rozmawiano w kościołach.

Churches were starting their own running groups

Kościoły tworzyły swoje grupy biegaczy

and their own support groups

i grupy wsparcia dla ludzi walczących z otyłością.

for people who were dealing with obesity.

Suddenly, it was a topic worth discussing at schools

Podjęto dyskusje w szkołach

and in the workplace.

i w miejscach pracy.

And the large companies, they typically have

Duże firmy zazwyczaj mają

wonderful wellness programs,

świetne programy zdrowotne,

but the medium-sized companies

ale średnie firmy,

that typically fall between the cracks on issues like this,

które zwykle się tym nie zajmowały,

they started to get engaged and used our program

zaczęły się angażować i używać naszych programów

as a model for their own employees

jako modelu dla swoich pracowników

to try and have contests to see

aby rywalizować o to,

who might be able to deal with their obesity situation

kto najlepiej poradzi sobie z otyłością

in a way that could be proactively beneficial to others.

w sposób najbardziej korzystny dla innych.

And then came the next stage of the equation.

Wtedy pojawił się następny etap.

It was time to push what I called MAPS 3.

Czas na to, by rozpocząć MAPS3

Now MAPS 3, like the other two programs,

MAPS3, podobnie jak poprzednie programy,

had had an economic development motive behind it,

był motywowany rozwojem gospodarczym,

but along with the traditional economic development tasks

ale do tradycyjnych zadań rozwojowych,

like building a new convention center,

jak budowa nowego centrum kongresowego,

we added some health-related infrastructure

dodaliśmy infrastrukturę związaną ze zdrowiem.

to the process.

We added a new central park, 70 acres in size,

Wybudowaliśmy park wielkości 28 hektarów

to be right downtown in Oklahoma City.

w samym centrum Oklahoma City.

We're building a downtown streetcar

Wybudowaliśmy linię tramwajową

to try and help the walkability formula

aby ułatwić życie pieszym,

for people who choose to live in the inner city

którzy decydują się na życie w centrum,

and help us create the density there.

co pomaga zwiększyć gęstość zaludnienia.

We're building senior health and wellness centers

Budujemy centra zdrowia dla seniorów

throughout the community.

w całej społeczności.

We put some investments on the river

Inwestujemy w rzekę,

that had originally been invested upon

co planowano już w pierwszym MAPS.

in the original MAPS,

and now we are currently in the final stages

Jesteśmy na ostatnim etapie

of developing the finest venue in the world

rozwoju najlepszego miejsca na świecie

for the sports of canoe, kayak and rowing.

dla uprawiania sportów wodnych.

We hosted the Olympic trials last spring.

Trenowali u nas olimpijczycy,

We have Olympic-caliber events coming to Oklahoma City,

planujemy wydarzenia na skalę Igrzysk

and athletes from all over the world moving in,

i sportowcy z całego świata zamieszkają tutaj.

along with inner city programs

W ramach programu rozwoju centrum

to get kids more engaged in these types of recreational activities

dzieci zaangażują się w rekreację

that are a little bit nontraditional.

w sposób trochę nietradycyjny.

We also, with another initiative that was passed,

Stworzyliśmy też inną inicjatywę,

are building hundreds of miles of new sidewalks

budowę kilometrów chodników

throughout the metro area.

wzdłuż obszaru metra.

We're even going back into some

Naprawiamy sytuacje w centrum miasta,

inner city situations

where we had built neighborhoods

gdzie zbudowaliśmy dzielnice i szkoły,

and we had built schools

but we had not connected the two.

ale nie połączyliśmy ich ze sobą.

We had built libraries and we had built neighborhoods,

Zbudowaliśmy biblioteki i dzielnice,

but we had never really connected the two

ale nigdy ich nie połączyliśmy

with any sort of walkability.

w sposób przyjazny dla pieszych.

Through yet another funding source,

Dzięki funduszom

we're redesigning all of our inner city streets

zmieniamy wygląd ulic w centrum miasta,

to be more pedestrian-friendly.

aby były przyjazne dla pieszych.

Our streets were really wide,

Nasze ulice były bardzo szerokie.

and you'd push the button to allow you to walk across,

Żeby przejść, trzeba było nacisnąć guzik

and you had to run in order to get there in time.

a potem biec, żeby zdążyć przed czerwonym światłem.

But now we've narrowed the streets,

Teraz zwęziliśmy ulice,

highly landscaped them, making them more pedestrian-friendly,

projektujemy w sposób przyjazny dla pieszych,

really a redesign, rethinking the way

zmieniając projekty i sposób myślenia

we build our infrastructure,

budujemy naszą infrastrukturę,

designing a city around people and not cars.

tworząc miasto dla ludzi, a nie samochodów.

We're completing our bicycle trail master plan.

Kończymy nasz projekt ścieżek rowerowych.

We'll have over 100 miles

Będziemy mieć ponad 160 km,

when we're through building it out.

kiedy skończymy ten projekt.

And so you see this culture starting to shift

Zmienia się kultura w Oklahoma City.

in Oklahoma City.

And lo and behold, the demographic changes

Towarzyszące jej zmiany demograficzne

that are coming with it are very inspiring.

są bardzo inspirujące.

Highly educated twentysomethings

Wykształceni młodzi ludzie ściągają do nas

are moving to Oklahoma City from all over the region

and, indeed, even from further away, in California.

z całego regionu

nawet z dalszych regionów, z Kalifornii.

When we reached a million pounds,

Kiedy zrzuciliśmy 450 tys. kg

in January of 2012,

w styczniu 2012 roku,

I flew to New York with some our participants

poleciałem do Nowego Jorku z uczestnikami,

who had lost over 100 pounds,

którzy zrzucili ponad 50 kg,

whose lives had been changed,

których życia uległy zmianie,

and we appeared on the Rachael Ray show,

byliśmy w programie Rachel Ray,

and then that afternoon, I did a round of media in New York

i tego wieczoru

odwiedziłem różne media Nowego Jorku

pushing the same messages

gdzie powtarzano wiadomości,

that you're accustomed to hearing about obesity and the dangers of it.

które ciągle słyszy się na temat otyłości.

And I went into the lobby of Men's Fitness magazine,

Wszedłem do lobby czasopisma Men's Fitness,

the same magazine that had put us on that list

tego samego, które umieściło nas

na tamtej liście 5 lat wcześniej.

five years before.

And as I'm sitting in the lobby waiting to talk to the reporter,

Siedząc w lobby i czekając na dziennikarza,

I notice there's a magazine copy

zauważyłem najnowszy numer czasopisma,

of the current issue right there on the table,

and I pick it up, and I look at the headline

spojrzałem na nagłówek,

across the top, and it says,

na samej górze było napisane:

"America's Fattest Cities: Do You Live in One?"

"Najgrubsze miasta Ameryki: Czy mieszkasz w jednym z nich?".

Well, I knew I did,

Wiedziałem, że mieszkam,

so I picked up the magazine

więc zacząłem kartkować

and I began to look,

and we weren't on it.

i nie było nas na liście.

(Applause)

(Śmiech) (Brawa)

Then I looked on the list of fittest cities,

Spojrzałem na listę

najbardziej wysportowanych miast

and we were on that list.

i na tej liście byliśmy.

We were on the list as the 22nd fittest city in the United States.

Byliśmy na 22 miejscu.

Our state health statistics are doing better.

Nasze statystki zdrowotne wyglądają coraz lepiej.

Granted, we have a long way to go.

Oczywiście przed nami wciąż daleka droga.

Health is still not something

Wciąż trudno nam czerpać dumę ze zdrowia,

that we should be proud of in Oklahoma City,

but we seem to have turned the cultural shift

ale udało nam się zmienić kulturę

of making health a greater priority.

i zrobić ze zdrowia nasz priorytet.

And we love the idea of the demographics

Bardzo podoba nam się demografia,

of highly educated twentysomethings,

gdzie coraz więcej wykształconych młodych ludzi

people with choices, choosing Oklahoma City

in large numbers.

z perspektywami, wybiera nasze miasto.

We have the lowest unemployment in the United States,

Mamy najniższe bezrobocie w USA,

probably the strongest economy in the United States.

chyba najsilniejszą gospodarkę w kraju.

And if you're like me, at some point

Być może, tak jak ja,

in your educational career,

czytaliście kiedyś w szkole

you were asked to read a book called

książkę "Grona Gniewu",

"The Grapes of Wrath."

gdzie ludzie masowo opuszczali Oklahomę,

Oklahomans leaving for California

udając się do Kalifornii

in large numbers for a better future.

w nadziei na lepszą przyszłość.

When we look at the demographic shifts

Kiedy spojrzymy na zmiany demograficzne

of people coming from the west,

ludzi wracających z Zachodu,

it appears that what we're seeing now

wydaje się, że widzimy gniew gron.

is the wrath of grapes.

(Laughter)

(Śmiech) (Brawa)

(Applause)

The grandchildren are coming home.

Wnukowie wracają do domu.

You've been a great audience and very attentive.

Byliście świetną i uważną widownią.

Thank you very much for having me here.

Dziękuję za zaproszenie.

(Applause)