Why noise is bad for your health -- and what you can do about it | Mathias Basner

155,698 views ・ 2019-02-26

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Magdalena Porowska Korekta: Marta Grochowalska
00:17
Do you hear that?
0
17331
1717
Słyszycie?
00:21
Do you know what that is?
1
21777
1793
Wiecie co to jest?
00:25
Silence.
2
25050
1283
Cisza.
00:26
The sound of silence.
3
26780
2014
Dźwięk ciszy.
00:29
Simon and Garfunkel wrote a song about it.
4
29448
2694
Simon & Garfunkel napisali o tym piosenkę.
00:32
But silence is a pretty rare commodity these days,
5
32166
3145
Ale obecnie cisza jest rzadkością,
00:35
and we're all paying a price for it in terms of our health --
6
35335
3783
a my wszyscy płacimy za to zdrowiem,
00:39
a surprisingly big price, as it turns out.
7
39142
2904
co się okazuje zaskakująco wysoką ceną.
00:42
Luckily, there are things we can do right now,
8
42836
3773
Na szczęście, są pewne rzeczy, które możemy zrobić już teraz,
00:46
both individually and as a society,
9
46633
2882
zarówno indywidualnie, jak i społecznie,
00:49
to better protect our health
10
49539
1881
by lepiej chronić zdrowie
00:51
and give us more of the benefits of the sounds of silence.
11
51444
4062
i korzystać z dobrodziejstw ciszy.
00:56
I assume that most of you know that too much noise is bad for your hearing.
12
56727
4008
Zakładam, że większość z was wie, że hałas jest szkodliwy dla słuchu.
01:00
Whenever you leave a concert or a bar and you have that ringing in your ears,
13
60759
3868
Za każdym razem, gdy wychodząc z koncertu lub baru, słyszysz dzwonienie w uszach,
01:04
you can be certain that you have done some damage to your hearing,
14
64651
3241
możesz być pewien, że twój słuch właśnie doznał uszkodzeń,
01:07
likely permanent.
15
67916
1150
prawdopodobnie trwałych.
01:09
And that's very important.
16
69632
1531
A teraz coś bardzo ważnego.
01:11
However, noise affects our health in many different ways beyond hearing.
17
71801
4612
Hałas wpływa na wiele aspektów zdrowia, nie tylko słuch.
01:17
They're less well-known,
18
77096
1542
Są mniej znane,
01:18
but they're just as dangerous as the auditory effects.
19
78662
3254
ale tak samo niebezpieczne jak uszkodzenia słuchu.
01:23
So what do we mean when we talk about noise?
20
83520
2421
Co rozumiemy przez hałas?
01:26
Well, noise is defined as unwanted sound,
21
86287
3093
Hałas jest definiowany jako niechciany dźwięk.
01:29
and as such, both has a physical component, the sound,
22
89404
3597
Ma on fizyczny element - dźwięk,
01:33
and a psychological component,
23
93025
1989
i psychologiczny,
01:35
the circumstances that make the sound unwanted.
24
95038
3202
czyli okoliczności sprawiające, że jest on niechciany.
01:38
A very good example is a rock concert.
25
98264
2295
Bardzo dobrym przykładem jest koncert rockowy.
01:40
A person attending the rock concert, being exposed to 100 decibels,
26
100955
4355
Osoba na takim koncercie, wystawiona na działanie 100 decybeli,
01:45
does not think of the music as noise.
27
105334
2153
nie myśli o muzyce jak o hałasie.
01:48
This person likes the band, and even paid a hundred dollars for the ticket,
28
108043
3942
Lubi ten zespół i nawet zapłaciła sto dolarów za bilet,
01:52
so no matter how loud the music, this person doesn't think of it as noise.
29
112009
3968
więc nie ważne jak głośna byłaby muzyka, nie będzie odbierana jako hałas.
01:56
In contrast, think of a person living three blocks away from the concert hall.
30
116752
4618
Dla porównania weźmy osobę mieszkającą trzy bloki od hali koncertowej.
02:01
That person is trying to read a book,
31
121902
2203
Próbuje czytać książkę,
02:04
but cannot concentrate because of the music.
32
124129
2942
ale nie może się skupić przez muzykę.
02:07
And although the sound pressure levels are much lower in this situation,
33
127095
3714
Chociaż w tej sytuacji poziom ciśnienia akustycznego jest dużo niższy,
02:10
this person still thinks of the music as noise,
34
130833
2816
to ta osoba wciąż postrzega to jako hałas,
02:13
and it may trigger reactions that can, in the long run, have health consequences.
35
133673
5843
który w dłuższej perspektywie może powodować konsekwencje zdrowotne.
02:21
So why are quiet spaces so important?
36
141405
2605
Dlaczego ciche miejsca są takie ważne?
02:24
Because noise affects our health in so many ways beyond hearing.
37
144656
3961
Bo hałas wpływa na zdrowie nie tylko słuchu.
02:29
However, it's becoming increasingly difficult to find quiet spaces
38
149051
6112
Coraz trudniej znaleźć ciche miejsca,
02:35
in times of constantly increasing traffic,
39
155187
3637
w czasach zwiększającego się ruchu ulicznego,
02:38
growing urbanization,
40
158848
1746
rozwoju urbanizacji,
02:40
construction sites, air-conditioning units,
41
160618
2545
placów budowy, klimatyzacji,
02:43
leaf blowers, lawnmowers,
42
163187
1968
dmuchaw do liści, kosiarek do trawy,
02:45
outdoor concerts and bars, personal music players,
43
165179
2999
koncertów na dworze i barów, osobistych odtwarzaczy muzyki
02:48
and your neighbors partying until 3am.
44
168202
2726
i sąsiadów imprezujących do trzeciej nad ranem.
02:50
Whew!
45
170952
1646
Uff!
02:52
In 2011, the World Health Organization estimated
46
172622
3817
W 2011 Światowa Organizacja Zdrowia oszacowała,
02:56
that 1.6 million healthy life years are lost every year
47
176463
5884
że każdego roku tracimy 1,6 miliona zdrowych lat życia
03:02
due to exposure to environmental noise
48
182371
2549
z powodu hałasu płynącego z otoczenia
03:04
in the Western European member states alone.
49
184944
2539
tylko w Europie Zachodniej.
03:09
One important effect of noise is that it disturbs communication.
50
189086
3567
Hałas przeszkadza w komunikacji.
03:13
You may have to raise your voice to be understood.
51
193053
2797
Czasami musimy podnosić głos, żeby rozmówca nas zrozumiał.
03:15
In extreme cases, you may even have to pause the conversation.
52
195874
3474
W ekstremalnych przypadkach nawet wstrzymujemy rozmowę.
03:19
It's also more likely to be misunderstood in a noisy environment.
53
199756
3877
W hałaśliwym otoczeniu łatwiej też o nieporozumienia.
03:23
These are all likely reasons why studies have found
54
203657
3337
Badania wykazują, że są to prawdopodobne przyczyny tego,
03:27
that children who attend schools in noisy areas
55
207018
3478
że dzieci chodzące do szkół w hałaśliwych otoczeniach
03:30
are more likely to lag behind their peers in academic performance.
56
210520
3932
częściej mają gorsze wyniki w nauce niż rówieśnicy.
03:35
Another very important health effect of noise
57
215821
2491
Kolejnym ważnym skutkiem hałasu
03:38
is the increased risk for cardiovascular disease
58
218336
2989
jest zwiększone ryzyko chorób układu krążenia
03:41
in those who are exposed to relevant noise levels
59
221349
3299
u osób wystawionych na znaczny poziom hałasu
03:44
for prolonged periods of time.
60
224672
2131
przez dłuższy czas.
03:47
Noise is stress,
61
227429
1432
Hałas to stres,
03:48
especially if we have little or no control over it.
62
228885
3071
szczególnie jeśli nie można go kontrolować.
03:51
Our body excretes stress hormones like adrenaline and cortisol
63
231980
3939
Ciało wydziela hormony stresu, takie jak adrenalina i kortyzol,
03:55
that lead to changes in the composition of our blood
64
235943
2888
które zmieniają skład krwi
03:58
and in the structure of our blood vessels,
65
238855
2296
i strukturę naczyń krwionośnych,
04:01
which have been shown to be stiffer after a single night of noise exposure.
66
241175
4205
które, jak udowodniono, stają się sztywniejsze już po jednej głośnej nocy.
04:06
Epidemiological studies show associations between the noise exposure
67
246103
4227
Badania epidemiologiczne pokazują zależności między wystawieniem na hałas
04:10
and an increased risk for high blood pressure,
68
250354
3445
a zwiększonym ryzykiem nadciśnienia,
04:13
heart attacks and stroke,
69
253823
2021
zawału serca i udaru.
04:15
and although the overall risk increases are relatively small,
70
255868
3607
Chociaż ogólny wzrost ryzyka jest stosunkowo niewielki,
04:19
this still constitutes a major public health problem
71
259499
3390
wciąż stanowi poważny problem zdrowia publicznego,
04:22
because noise is so ubiquitous,
72
262913
2264
ponieważ hałas jest wszechobecny,
04:25
and so many people are exposed to relevant noise levels.
73
265201
3105
a wielu ludzi jest narażonych na jego stosunkowo wysoki poziom.
04:29
A recent study found that US society
74
269376
3006
Ostatnie badania wykazały, że społeczeństwo amerykańskie
04:32
could save 3.9 billion dollars each year
75
272406
4516
każdego roku mogłoby zaoszczędzić 3,9 miliarda dolarów,
04:36
by lowering environmental noise exposure by five decibels,
76
276946
3945
obniżając tylko koszty leczenia chorób krążenia
04:40
just by saving costs for treating cardiovascular disease.
77
280915
3513
przez zmniejszenie poziomu hałasu środowiskowego o pięć decybeli.
04:45
There are other diseases like cancer, diabetes and obesity
78
285184
3553
Inne choroby jak rak, cukrzyca czy otyłość,
04:48
that have been linked to noise exposure,
79
288761
2331
też koreluje się ze szkodliwym wpływem hałasu,
04:51
but we do not have enough evidence yet
80
291116
2167
ale nie mamy jeszcze dość dowodów na to,
04:53
to, in fact, conclude that these diseases are caused by the noise.
81
293307
4525
że faktycznie są przez niego powodowane.
04:59
Yet another important effect of noise is sleep disturbance.
82
299062
3491
Innym ważnym skutkiem hałasu są zaburzenia snu.
05:02
Sleep is a very active mechanism that recuperates us
83
302577
3038
Sen jest aktywnym mechanizmem regeneracji
05:05
and prepares us for the next wake period.
84
305639
2413
i przygotowywania na kolejny okres aktywności.
05:08
A quiet bedroom is a cornerstone of what sleep researchers call
85
308555
4143
Cicha sypialnia to podstawa, jak to określają naukowcy,
05:12
"a good sleep hygiene."
86
312722
1704
"dobrej higieny snu".
05:14
And our auditory system has a watchman function.
87
314968
2940
Układ słuchu działa jak strażnik.
05:17
It's constantly monitoring our environment for threats,
88
317932
3190
Cały czas monitoruje otoczenie w poszukiwaniu niebezpieczeństw,
05:21
even while we're sleeping.
89
321146
1566
nawet kiedy śpimy.
05:23
So noise in the bedroom can cause a delay in the time it takes us to fall asleep,
90
323394
5314
Zatem hałas w sypialni może sprawiać, że potrzebujemy więcej czasu by zasnąć,
05:28
it can wake us up during the night,
91
328732
2422
może nas obudzić w nocy
05:31
and it can prevent our blood pressure from going down during the night.
92
331178
3715
albo uniemożliwić obniżenie ciśnienia krwi w nocy.
05:35
We have the hypothesis that if these noise-induced sleep disturbances
93
335266
3389
Powstała hipoteza mówiąca, że trwające miesiącami i latami
05:38
continue for months and years,
94
338679
2010
zakłócenia snu spowodowane hałasem
05:40
then an increased risk for cardiovascular disease is likely the consequence.
95
340713
4597
zwiększają ryzyko chorób krążenia.
05:46
However, we are often not aware of these noise-induced sleep disturbances,
96
346107
4039
Często nie zdajemy sobie sprawy z zakłóceń snu spowodowanych hałasem,
05:50
because we are unconscious while we're sleeping.
97
350170
2539
bo kiedy śpimy, jesteśmy nieświadomi.
05:53
In the past, we've done studies on the effects of traffic noise on sleep,
98
353137
3879
Kiedy badano wpływ hałasu ulicznego na sen,
05:57
and research subjects would often wake up in the morning and say,
99
357040
3099
badani często budzili się rano, mówiąc:
06:00
"Ah, I had a wonderful night, I fell asleep right away,
100
360163
2597
"Wspaniale mi się spało, od razu zasnąłem
06:02
never really woke up."
101
362784
1733
i się nie budziłem".
06:04
When we would go back to the physiological signals
102
364541
2803
Patrząc na fizjologiczne sygnały
06:07
we had recorded during the night,
103
367368
1922
zarejestrowane w nocy,
06:09
we would often see numerous awakenings
104
369314
2309
często można było zauważyć liczne przebudzenia
06:11
and a severely fragmented sleep structure.
105
371647
3046
i bardzo podzieloną strukturę snu.
06:14
These awakenings were too brief for the subjects to regain consciousness
106
374717
5513
Te przebudzenia były zbyt krótkie, by badany odzyskał przytomność
06:20
and to remember them during the next morning,
107
380254
2891
i pamiętał je następnego dnia rano,
06:23
but they may nevertheless have a profound impact
108
383169
3084
ale mogą mieć znaczący wpływ
06:26
on how restful our sleep is.
109
386277
2187
na jakość snu.
06:30
So when is loud too loud?
110
390273
1913
Więc kiedy głośne jest zbyt głośne?
06:32
A good sign of too loud is once you start changing your behavior.
111
392900
3858
Dobrą miarą nadmiernego hałasu jest zmiana zachowania.
06:37
You may have to raise your voice to be understood,
112
397752
2401
Kiedy musisz głośniej mówić, by zostać zrozumianym
06:40
or you increase the volume of your TV.
113
400177
2228
albo kiedy pogłaśniasz telewizor.
06:42
You're avoiding outside areas, or you're closing your window.
114
402849
3030
Kiedy unikasz wychodzenia na zewnątrz albo zamykasz okno.
06:46
You're moving your bedroom to the basement of the house,
115
406356
2656
Kiedy przenosisz sypialnię do piwnicy
06:49
or you even have sound insulation installed.
116
409036
2532
albo decydujesz się na izolację akustyczną.
06:51
Many people will move away to less noisy areas,
117
411592
3422
Wiele osób przeprowadza się w cichsze miejsca,
06:55
but obviously not everybody can afford that.
118
415038
2486
ale nie każdy może sobie na to pozwolić.
06:59
So what can we do right now to improve our sound environment
119
419508
4045
Co możemy zrobić, by poprawić dźwięk w naszym otoczeniu
07:03
and to better protect our health?
120
423577
2099
i lepiej chronić nasze zdrowie?
07:06
Well, first of all, if something's too loud, speak up.
121
426473
3630
Po pierwsze, jeśli coś jest zbyt głośne, powiedz o tym.
07:10
For example, many owners of movie theaters
122
430643
2669
Można odnieść wrażenie, że wielu właścicieli kin myśli,
07:13
seem to think that only people hard of hearing are still going to the movies.
123
433336
4425
że na film przychodzą tylko osoby słabo słyszące.
07:18
If you complain about the noise and nothing happens,
124
438296
2708
Jeśli twoje skargi nie przyniosą skutku,
07:21
demand a refund and leave.
125
441028
2086
poproś o zwrot kosztów i wyjdź.
07:23
That's the language that managers typically do understand.
126
443138
3210
Zazwyczaj ten sposób działa na managerów.
07:27
Also, talk to your children about the health effects of noise
127
447329
3031
Rozmawiaj ze swoimi dziećmi o wpływie hałasu na zdrowie;
07:30
and that listening to loud music today will have consequences when they're older.
128
450384
4501
konsekwencje głośnego słuchania muzyki odczują, kiedy będą starsze.
07:35
You can also move your bedroom to the quiet side of the house,
129
455461
2993
Przenieś swoją sypialnię w cichszą część domu,
07:38
where your own building shields you from road traffic noise.
130
458478
3008
gdzie ukryjesz się przed hałasem z ulicy.
07:42
If you're looking to rent or buy a new place,
131
462150
2502
Jeśli szukasz nowego mieszkania,
07:44
make low noise a priority.
132
464676
1853
skup się na ciszy.
07:46
Visit the property during different times of the day
133
466970
2878
Pojedź do tego miejsca o różnych porach dnia,
07:49
and talk to the neighbors about noise.
134
469872
2067
porozmawiaj o hałasie z sąsiadami.
07:53
You can wear noise-canceling headphones when you're traveling
135
473048
4072
Korzystaj ze słuchawek wygłuszających w trakcie podróży
07:57
or if your office has high background noise levels.
136
477144
3151
albo w pracy, jeśli masz w biurze hałas.
08:01
In general, seek out quiet spaces,
137
481157
2532
Ogólnie mówiąc, szukaj cichych miejsc,
08:03
especially on the weekend or when you're on vacation.
138
483713
3520
szczególnie w weekendy i na wakacjach.
08:07
Allow your system to wind down.
139
487257
2738
Pozwól się sobie uspokoić.
08:10
I, very appropriately for this talk,
140
490503
2367
Cztery lata temu wziąłem udział
08:12
attended a noise conference in Japan four years ago.
141
492894
3085
w konferencji dotyczącej hałasu w Japonii.
08:16
When I returned to the United States and entered the airport,
142
496383
3681
Kiedy wróciłem do Stanów Zjednoczonych,
08:20
a wall of sound hit me.
143
500088
2021
na lotnisku uderzyła mnie ściana dźwięku.
08:22
This tells you that we don't realize anymore
144
502547
2104
To pokazuje, że nie zdajemy sobie sprawy
08:24
the constant degree of noise pollution we're exposed to
145
504675
2782
ze stałego poziomu hałasu, na który jesteśmy wystawieni
08:27
and how much we could profit from more quiet spaces.
146
507481
3627
i jak wiele mogą nam dać ciche miejsca.
08:32
What else can we do about noise?
147
512600
1851
Co jeszcze możemy zrobić z hałasem?
08:34
Well, very much like a carbon footprint, we all have a noise footprint,
148
514975
3996
Tak jak zostawiamy ślad węglowy, tak też zostawiamy ślad dźwiękowy.
08:38
and there are things we can do to make that noise footprint smaller.
149
518995
3351
Są pewne sposoby, by go zmniejszyć.
08:42
For example, don't start mowing your lawn at 7am on a Saturday morning.
150
522840
5383
Na przykład, nie kośmy trawnika o 7 rano w sobotę.
08:48
Your neighbors will thank you.
151
528247
1976
Sąsiedzi będą wdzięczni.
08:50
Or use a rake instead of a leaf blower.
152
530247
2680
Albo używajmy grabi, zamiast dmuchawy do liści.
08:52
In general, noise reduction at the source makes the most sense,
153
532951
4238
Redukcja hałasu u źródła ma najwięcej sensu,
08:57
so whenever you're looking to buy a new car,
154
537213
2619
więc planując zakup nowego samochodu,
08:59
air-conditioning unit, blender, you name it,
155
539856
2738
klimatyzacji, blendera, czegokolwiek,
09:02
make low noise a priority.
156
542618
1754
skupmy się na ich głośności.
09:04
Many manufacturers will list the noise levels their devices generate,
157
544889
3736
Wielu producentów podaje poziom generowanego hałasu,
09:08
and some even advertise with them.
158
548649
1967
a niektórzy opierają na tym nawet reklamę.
09:11
Use that information.
159
551021
1507
Korzystaj z tych informacji.
09:14
Many people think that stronger noise regulation and enforcement are good ideas,
160
554014
3971
Wiele osób uważa, że zaostrzone przepisy dotyczące emisji hałasu
to dobry, a nawet oczywisty pomysł,
09:18
even obvious solutions, perhaps,
161
558009
2125
09:20
but it's not as easy as you may think,
162
560158
2052
ale to nie takie proste, jak się wydaje.
09:22
because many of the activities that generate noise
163
562234
2839
Wiele czynności emitujących hałas,
09:25
also generate revenue.
164
565097
1662
generuje również przychody.
09:27
Think about an airport and all the business that is associated with it.
165
567274
4955
Pomyślmy o lotnisku i wszystkim co z nim związane.
09:32
Our research tells politicians at what noise level
166
572801
3622
Nasze badania pokazują politykom, jakiego wpływu na zdrowie
09:36
they can expect a certain health effect,
167
576447
2165
mogą się spodziewać przy określonym hałasie,
09:38
and that helps inform better noise policy.
168
578636
2574
a to pozwala na ulepszenie polityki dotyczącej hałasu.
09:42
Robert Koch supposedly once said,
169
582568
2389
Robert Koch podobno powiedział, że pewnego dnia
09:44
"One day, mankind will fight noise as relentlessly as cholera and the pest."
170
584981
4870
ludzkość będzie walczyć z hałasem tak, jak kiedyś z cholerą czy zarazą.
09:51
I think we're there,
171
591010
1572
Zdaje się, że do tego doszliśmy
09:52
and I hope that we will win this fight,
172
592606
2351
i mam nadzieję, że wygramy tę walkę.
09:54
and when we do, we can all have a nice, quiet celebration.
173
594981
4226
A kiedy wygramy, będziemy świętować w ciszy.
09:59
(Laughter)
174
599231
1087
(Śmiech)
10:00
Thank you.
175
600342
1173
Dziękuję.
10:01
(Applause)
176
601539
2197
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7