Why noise is bad for your health -- and what you can do about it | Mathias Basner

Reviewer: Emma Dovlatyan

Do you hear that?

Լսում ե՞ք:

Do you know what that is?

Գիտե՞ք ինչ է դա։

Silence.

Լռություն։

The sound of silence.

Լռության ձայնը։

Simon and Garfunkel wrote a song about it.

Սայմոնը և Գարֆունկելը դրա մասին երգ ունեն

But silence is a pretty rare commodity these days,

Բայց լռությունը բավական հազվադեպ բան է մեր օրերում

and we're all paying a price for it in terms of our health --

ու բոլորս վճարում ենք դրա համար՝ մեր առողջության հաշվին

a surprisingly big price, as it turns out.

և փաստորեն բավական մեծ գին։

Luckily, there are things we can do right now,

Բարեբախտաբար, կան բաներ, որ կարող ենք հենց այսօր անել

both individually and as a society,

և՛ անհատապես, և՛ որպես հասարակություն

to better protect our health

ավելի լավ պաշտանելու մեր առողջությունը

and give us more of the benefits of the sounds of silence.

և ավելի շատ օգուտներ քաղել լռության ձայնից։

I assume that most of you know that too much noise is bad for your hearing.

Կարծում եմ, շատերդ գիտեք, որ չափից շատ աղմուկը վատ է լսողության համար։

Whenever you leave a concert or a bar and you have that ringing in your ears,

Երբ դուրս եք գալիս համերգասրահից կամ բարից և ձեր ականջները դեռ զնգում են

you can be certain that you have done some damage to your hearing,

կարող եք վստահ լիենլ, որ ինչ-որ չափով վնասել եք ձեր լսողությունը

likely permanent.

հավանաբար ընդմիշտ։

And that's very important.

Եվ դա շատ կարևոր է։

However, noise affects our health in many different ways beyond hearing.

Բայց, աղմուկը միայն լսողության վրա չի ազդում,

այն կարող է անդրադառնալ մեր առողջության վրա այլ եղանակներով ևս։

They're less well-known,

Դրանք քիչ հայտնի են,

but they're just as dangerous as the auditory effects.

բայց այնքան վտանգավոր են, որքան լսողական խնդիրները

So what do we mean when we talk about noise?

Այսպիսով, ի՞նչ նկատի ունենք երբ ասում ենք «աղմուկ»։

Well, noise is defined as unwanted sound,

Աղմուկ նշանակում է ոչ ցանկալի ձայն

and as such, both has a physical component, the sound,

ունի և՛ ֆիզիկական բաղադրիչ՝ ձայնը

and a psychological component,

և՛ հոգեբանական՝

the circumstances that make the sound unwanted.

հանգամանքերը, որոնք ձայնը դարձնում են ոչ ցանկալի։

A very good example is a rock concert.

Ռոք համերգը շատ լավ օրինակ է։

A person attending the rock concert, being exposed to 100 decibels,

Ռոք համերգի գնացող մարդը, ով ենթարկվում է 100 դեցիբել ուժգնությանը «հարվածին»,

does not think of the music as noise.

այդ երաժշտությունը աղմուկ չի համարում։

This person likes the band, and even paid a hundred dollars for the ticket,

Այդ մարդը սիրում է տվյալ խմբին ու վճարել է հարյուրավոր դոլլարներ տոմսի համար

so no matter how loud the music, this person doesn't think of it as noise.

ու կապ չունի թե երաժշտությունն ինչքան բարձր է, դա նրա համար աղմուկ չէ։

In contrast, think of a person living three blocks away from the concert hall.

Ի հակադրություն սրան, պատկերացնենք մարդու, ով ապրում է համերգասրահից 3 շենք այն կողմ։

That person is trying to read a book,

Նա փորձում է գիրք կարդալ

but cannot concentrate because of the music.

բայց երաժշտության պատճառով չի կարողանում կենտրոնանալ։

And although the sound pressure levels are much lower in this situation,

Ու չնայած ձայնի ուժգնությունն ավելի ցածր է այդտեղ, բայց դա ընկալվում է որպես աղմուկ։

this person still thinks of the music as noise,

and it may trigger reactions that can, in the long run, have health consequences.

Եվ սա կարող է բերել հետևանքների, որոնք առիթ դառնան առողջական խնդիրների առաջացման։

So why are quiet spaces so important?

Այսպիսով, ինչու՞ է այդքան կարևոր անաղմուկ տարածքների առկայությունը։

Because noise affects our health in so many ways beyond hearing.

Որովհետև բացի լսողությունից աղմուկն ազդում է մեզ վրա այլ եղանակներով ևս։

However, it's becoming increasingly difficult to find quiet spaces

Հիմա ավելի ու ավելի բարդ է դառնում անաղմուկ տարածքներ գտնելը։

in times of constantly increasing traffic,

Աճող երթևեկությունը

growing urbanization,

աճող բնակչությունը

construction sites, air-conditioning units,

շինարարական տարածքները, օդափոխիչ համակարգերը

leaf blowers, lawnmowers,

տերևները հավաքող սարքերը, խոտհնձիչները

outdoor concerts and bars, personal music players,

բացօթյա համերգները և բարերը, երաժշտական սարքրեը

and your neighbors partying until 3am.

ու մինչև գիշերվա 3-ը խնջույք անող հարևանները։

Whew!

In 2011, the World Health Organization estimated

2011 ին, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը հաշվարկել էր

that 1.6 million healthy life years are lost every year

որ ամեն տարի առողջ կյանքի 1,6 միլլիոն տարիներ են կորչում

due to exposure to environmental noise

շրջապատի աղմուկի չափից շատ լինելու համար

in the Western European member states alone.

այն էլ միայն Արևմտյան Եվրոպայի երկրներում։

One important effect of noise is that it disturbs communication.

Աղմուկի մի կարևոր ազդեցությունն էլ շփման ընդհատումն է։

You may have to raise your voice to be understood.

Պետք է ձայնդ բարձրացնես,որ հասկանան քեզ,

In extreme cases, you may even have to pause the conversation.

ավելին երբեմն ստիպված ես դադարեցնել խոսակցությունը։

It's also more likely to be misunderstood in a noisy environment.

Ու ավելի հավանական է, որ քեզ սխալ կհասկանան աղմկոտ միջավայրում։

These are all likely reasons why studies have found

Սրանք այն հնարավոր պատճառներն են, թե ինչու են հետազոտությունները ցույց տվել

that children who attend schools in noisy areas

որ երեխաները, ովքեր դպրոց են հաճախում աղմկոտ տարածքում հավանական է,

are more likely to lag behind their peers in academic performance.

որ իրենց կրթական առաջադիմությամբ զիջում են իրենց տարեկիցներին։

Another very important health effect of noise

Մեկ այլ կարևոր ազդեցություն, որ ունենում է աղմուկը

is the increased risk for cardiovascular disease

սիրտանոթային համակարգի հիվանդությունների մեծ ռիսկն է նրանց համար,

in those who are exposed to relevant noise levels

ովքեր աղմուկի «զոհ» են դարձել երկար ժամանակ։

for prolonged periods of time.

Noise is stress,

Աղմուկը սթրես է,

especially if we have little or no control over it.

հատկապես եթե այն կառավարել չենք կարող։

Our body excretes stress hormones like adrenaline and cortisol

Մեր մարմինն արտադրում է սթրեսի հորմոններ, օրինակ ադրենալին ու կորտիզոլ,

that lead to changes in the composition of our blood

որ բերում են փոփոխությունների մեր արյան բաղադրության և անոթների կառուցվածքում,

and in the structure of our blood vessels,

which have been shown to be stiffer after a single night of noise exposure.

որոնք կարող են կորցնել իրենց ամրությունը մեկ գիշեր աղմկոտ տարածքում լինելիս։

Epidemiological studies show associations between the noise exposure

Համաճարակաբանական հետազոտությունները փաստում են,

որ արյան բարձր ճնշում ունենալու ռիսկի, սրտի կաթվածի, նոպաների և աղմուկի միջև

and an increased risk for high blood pressure,

heart attacks and stroke,

նկատելի կապ կա։

and although the overall risk increases are relatively small,

Եվ չնայած ընդհանուր ռիսկի աճը բավական փոքր է

this still constitutes a major public health problem

այն համարվում է կարևոր խնդիր հանրային առողջության մեջ

because noise is so ubiquitous,

քանզի աղմուկն ամենուրեք է

and so many people are exposed to relevant noise levels.

և շատ մարդիկ ենթարկվում են աղմուկի երկարատև ազդեցության։

A recent study found that US society

Վերջերս արված հետազոտությունը ապացուցել է,

որ ԱՄՆ-ն կարող է տարեկան 3,9 մլրդ. դոլար խնայել

could save 3.9 billion dollars each year

by lowering environmental noise exposure by five decibels,

շրջապատի աղմուկը 5 դեցիբելով պակասեցնելով

just by saving costs for treating cardiovascular disease.

զուտ պահպանելով այն գումարը, որ կտային սիրտանոթային հիվանդության բուժմանը:

There are other diseases like cancer, diabetes and obesity

Այլ հիվանդություններ, ինչպիսիք են քաղցկեղը, դիաբետը, ճարպակալությունը

that have been linked to noise exposure,

ևս որոշակիորեն կապված են աղմուկի հետ,

but we do not have enough evidence yet

սակայն մենք դեռ չունենք բավարար փաստեր, որպեսզի հստակ եզրակացություն անենք,

to, in fact, conclude that these diseases are caused by the noise.

որ այս հիվանդությունների առաջացման պատճառը հենց աղմուկի հետ է կապված։

Yet another important effect of noise is sleep disturbance.

Մյուս ամենակարևոր ազդեցությունը քնի խանգարումն է:

Sleep is a very active mechanism that recuperates us

Քունը մեխանիզմ է, որ վերալիցքավորում է մեզ և պատրաստում հաջորդ արթուն փուլին:

and prepares us for the next wake period.

A quiet bedroom is a cornerstone of what sleep researchers call

Անաղմուկ սենյակը ամենակարևոր մասն է նրա, ինչ քնի հետազոտողները կոչում են

"a good sleep hygiene."

«լավ քնի հիգենիա»։

And our auditory system has a watchman function.

Մեր լսողական համակարգը կատարում է պահակի դեր ՝

It's constantly monitoring our environment for threats,

այն անըդնհատ հսկում է մեր միջվայրը, որպեսզի տեղեկացնի վտանգների մասին

even while we're sleeping.

նույնիսկ, եթե քնած ենք։

So noise in the bedroom can cause a delay in the time it takes us to fall asleep,

Այսինքն ննջասենյակի աղմուկը կարող է

մեզնից ավելի երկար ժամանակ պահանջել քնով անցնելու համար,

it can wake us up during the night,

կարող է մեզ արթնացնել գիշերվա ընթացքում

and it can prevent our blood pressure from going down during the night.

ու կարող է խոչընդոտել արյան ճնշման իջեցմանը գիշերվա ընթացքում։

We have the hypothesis that if these noise-induced sleep disturbances

Կա վարկած, որ եթե աղմուկից առաջացած քնի խանգարումները շարունակվեն ամիսներ, տարիներ

continue for months and years,

then an increased risk for cardiovascular disease is likely the consequence.

ապա այդ ամենի հետևանքը կլնի սիրտ-անոթային հիվանությունների մեծ ռիսկը։

However, we are often not aware of these noise-induced sleep disturbances,

Չնայած, մենք երբեմն չենք էլ նկատում աղմուկից առաջացած քնի խանգարումները

because we are unconscious while we're sleeping.

որովհետև մենք քնած ժամանակ գիտակից չենք։

In the past, we've done studies on the effects of traffic noise on sleep,

Նախկինում, շատ հետազոտություններ ենք արել երթևեկության աղմուկի ազդեցության մասին։

and research subjects would often wake up in the morning and say,

Հետազոտվողները արթնանում էին առավոտյան ու ասում.

«Օհ, շատ լավ քնեցի այս գիշեր, չեմ էլ արթնացել»։

"Ah, I had a wonderful night, I fell asleep right away,

never really woke up."

When we would go back to the physiological signals

Բացյ երբ նայում էինք գիշերվա ընթացքում գրանցած ֆիզիոլոգիական ազդակներին,

we had recorded during the night,

ապա նկատելի էին բազմաթիվ պահեր, երբ ուղեղն արթնացել էր

we would often see numerous awakenings

and a severely fragmented sleep structure.

և քնի գործընթացը խիստ խեղված էր:

These awakenings were too brief for the subjects to regain consciousness

Արթնացումները շատ կարճ էին, որպեսզի մարդու գիտակցությունը հասցներ նկատել դրանք

and to remember them during the next morning,

և հիշել հաջորդ առավոտյան։

but they may nevertheless have a profound impact

Եվ այնուամենայնիվ դրանք խիստ ազդեցություն էին թողնում

on how restful our sleep is.

հանգիստ քնի վրա։

So when is loud too loud?

Այսպիսով, ե՞րբ է բարձր ձայնը համարվում շատ բարձր։

A good sign of too loud is once you start changing your behavior.

Եթե ձայնը բարձր է, ապա մենք սկսում ենք փոխել մեր պահվածքը։

You may have to raise your voice to be understood,

Օրինակ պիտի ձեր ձայնը բարձրացնեք, որ ձեզ լսեն

or you increase the volume of your TV.

կամ էլ հեռուստացույցի ձայնը բարձրացնեք, որ դուք լսեք։

You're avoiding outside areas, or you're closing your window.

Խուսափում եք բացօթյա տարածքներից կամ փակում եք պատուհանը։

You're moving your bedroom to the basement of the house,

Ձեր ննջասենյակը տեղափոխում եք նկուղ կամ ձայնամեկուսիչներ եք օգագործում։

or you even have sound insulation installed.

Many people will move away to less noisy areas,

Մարդիկ կտեղափոխվեն քիչ աղմկոտ տարածքներ բայց ոչ բոլորը կարող են իրենց թույլ տալ։

but obviously not everybody can afford that.

So what can we do right now to improve our sound environment

Ի՞նչ կարող ենք անել հիմա, որպեսզի բարելավենք մեր ձայնային միջավայրը

and to better protect our health?

ու ավելի լավ հոգ տանենք մեր առողջության մասին։

Well, first of all, if something's too loud, speak up.

Առաջին ՝ եթե ինչ-որ բանի ձայնը շատ բարձր է ասեք այդ մասին։

For example, many owners of movie theaters

Օրինակ, որոշ կինոթատրոնների սեփականատերերի թվում է,

seem to think that only people hard of hearing are still going to the movies.

թե միայն վատ լսողությամբ մարդիկ են գնում կինո։

If you complain about the noise and nothing happens,

Եթե բողոքեք աղմուկի համար ու ոչինչ չփոխվի

demand a refund and leave.

պահանջեք փոխհատուցում ու հեռացեք։

That's the language that managers typically do understand.

Դա մենեջերների հետ խոսելու միակ լեզվուն է։

Also, talk to your children about the health effects of noise

Ինչպես նաև, խոսեք ձեր երեխաների հետ աղմուկի ազդեցության մասին. ասեք,

and that listening to loud music today will have consequences when they're older.

որ այսօր շատ բարձր երաժշտություն լսելը իր հետևանքները կունենա երբ մեծանան։

You can also move your bedroom to the quiet side of the house,

Կարող եք, ձեր ննջասենյակը տեղափոխել տան հանգիստ հատվածը,

where your own building shields you from road traffic noise.

ուր ձեր շենքը ինքնին կպաշտպանի ձեզ երթևեկության աղմուկից։

If you're looking to rent or buy a new place,

Եթե պիտի տուն վարձեք կամ գնեք

make low noise a priority.

տարածքի քիչ աղմկոտ լինելը դարձրեք առաջնահերթություն։

Visit the property during different times of the day

Այցելեք այդ տարածք օրվա տարբեր ժամերին

and talk to the neighbors about noise.

ու խոսեք հարևանների հետ աղմուկի մասին։

You can wear noise-canceling headphones when you're traveling

Կարող եք ձայնամեկուսիչ ականջակալներ օգտագործել ճանապարհորդելիս

or if your office has high background noise levels.

կամ աշխատավարյում, եթե այնտեղ աղմկոտ է։

In general, seek out quiet spaces,

Առհասարակ փորձեք այցելել հանգիստ տարածքներ

especially on the weekend or when you're on vacation.

հատկապես շաբաթ-կիրակի օրերին կամ արձակուրդների ժամանակ։

Allow your system to wind down.

Թույլ տվեք, որ ձեր օրգանիզմը հանգստանա։

I, very appropriately for this talk,

Ես, հատուկ այս ելույթի համար,

attended a noise conference in Japan four years ago.

մասնակցել եմ աղմուկի վերաբերյալ կոնֆերանսի Ճապոնիայում, 4 տարի առաջ։

When I returned to the United States and entered the airport,

Երբ վերադաջձա Միացյալ Նահանգներ ու մտա օդանավակայան

a wall of sound hit me.

աղմուկն մի ալիք ինձ հարվածեց։

This tells you that we don't realize anymore

Սա խոսում է այն մասին, որ մենք չենք գիտակցում մշտական աղմուկը

the constant degree of noise pollution we're exposed to

and how much we could profit from more quiet spaces.

ու թե ինչքան օգուտ կարող ենք ստանալ անաղմուկ միջավայրում գտնվելիս։

What else can we do about noise?

Էլ ի՞նչ կարող ենք անել։

Well, very much like a carbon footprint, we all have a noise footprint,

Ինչպես ածխածնի հետքերը, աղմուկն էլ իր հետքերն ունի

and there are things we can do to make that noise footprint smaller.

ու կան բաներ, որ կարող ենք անել այդ հետքերը փոքրացնելու համար։

For example, don't start mowing your lawn at 7am on a Saturday morning.

Օրինակ, մի միացրեք ձեր խոտհնձիչը շաբաթ օրն առավոտյան ժամը 7-ին։

Your neighbors will thank you.

Ձեր հարևանները շնորհակալ կլնինեն։

Or use a rake instead of a leaf blower.

Կամ օգտագործեք փոցխ տերևները հավաքող սարքի փոխարեն։

In general, noise reduction at the source makes the most sense,

Ընդհանրապես, աղմուկի աղբյուրից ձայնի կրճատումը ամենալավ լուծում ն է։

so whenever you're looking to buy a new car,

Այսպիսով, երբ գնելու կլինեք նոր մեքենա

air-conditioning unit, blender, you name it,

օդափոխիչ, բլենդեր, կամ էլ ինչ կուզեք

make low noise a priority.

ցածր ձայնը դարձրեք առաջնահերթություն։

Many manufacturers will list the noise levels their devices generate,

Շատ արտադրողներ կթվարկեն իրենց սարքերի առաջացրած աղմուկի չափը

and some even advertise with them.

ու որոշներն էլ կգովազդեն այդ մասին,

օգտագործեք այդ տեղեկատվությունը։

Use that information.

Many people think that stronger noise regulation and enforcement are good ideas,

Շատերը կարծում են, որ աղմուկի նվազեցման կարգավորումներն

ու դրանց հարկադրանքը լավ տարբերակ են ու երևի թե, նաև լուծում

even obvious solutions, perhaps,

but it's not as easy as you may think,

բայց այդքան էլ հեշտ չէ, ինչքան կարծում եք,

because many of the activities that generate noise

քանի որ այն ամենը ինչ աղմուկ է առաջացնում նաև եկամուտ է ստեղծում։

also generate revenue.

Think about an airport and all the business that is associated with it.

Օրինակ օդանավակայանները ու դրանց հետ կապված ամեն բան։

Our research tells politicians at what noise level

Մեր հետազոտությունները հուշում են քաղաքական գործիչներին

թե աղմուկի ինչ քանակից կարելի է առողջական խնդիրների ռիսկի սպասել

they can expect a certain health effect,

and that helps inform better noise policy.

իսկ դա օգնում է նրանց աղմուկի նվազեցման ճիշտ քաղաքականություն մշակել։

Robert Koch supposedly once said,

Ռոբերտ Կոքը մի անգամ ասել է.

"One day, mankind will fight noise as relentlessly as cholera and the pest."

«Մի օր մարդը կպայքարի աղմուկի դեմ,այնպես ուժգին, ինչպես խոլերայի ու ժանտախտի դեմ»։

I think we're there,

Կարծում եմ մենք արդեն այդ կետում ենք,

and I hope that we will win this fight,

ու հոսով եմ կհաղթենք այս պայքարում։

and when we do, we can all have a nice, quiet celebration.

Ու եթե հաղթենք, բոլորս մի լավ ու անաղմուկ կնշենք:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Thank you.

Շնորհակալություն։

(Applause)

(Ծափահարություններ)